Kamu Alacaklarının Yeniden Yapılandırılması (6552 Sayılı Kanun)

Kamu Alacaklarının

Yeniden Yapılandırılması

(6552 Sayılı Kanun)

Recep Bıyık YMM

24 Eylül 2014

İçerik

 Af Uygulamalarıyla İlgili Genel Açıklamalar

 Kanun’un Kapsamı ve Dönemi

 Kamu Alacaklarının Yeniden Yapılandırılması

 Kasa ve Ortaklardan Alacaklar Hesaplarının Düzeltilmesi

 Ödeme Koşulları

 Diğer Konular

Kamu Alacakları Neden Sürekli Yeniden Yapılandırılır?

 Vergi aflarının zamanlaması

 2003 ve 2011 Vergi Barışı Kanunu sonuçları

Politik nedenler

Fiskal nedenler

 1930’lu yıllar uygulaması

 1998 düzenlemeleri

 6111 sayılı Kanun

 Haksız incelemeler

 İhtilaflı dosyalarının ulaştığı boyut

 1973 affı

Yapısal değişiklikler

Ekonomik krizler

Af gerekçelerinin giderilememesi Diğer gerekçeler

Önemli Bazı Mali Af Uygulamaları

 İlk vergi affı 1920 tarihli

 1930’lu yıllarda yapılan afların genel karakteristiği

 Varlık Vergisi afları

 50’li yıllar / 60’lı yıllar ve sonrası

 Kurumlara özel aflar

 Kurumlara özel aflar

 Cumhuriyetin 50. yılı nedeniyle yapılan genel af

 6552 sayılı Kanun

- 49. af

Yeni Yapılandırma Düzenlemesinin Karakteristik Özellikleri

 Dar ve seçici

 Geçmiş deneyimlerden yararlanılması

Kapsam

Vergi düzenlemeleri

 Yok

 İade yok

Yapısal düzenleme Ödeyen / ödemeyen ayırımı

6111/6552 Karşılaştırması

İşlem 6111 Sayılı

Kanun

6552 sayılı Kanun

Kesinleşmiş borçlar VAR VAR

İhtilaflı borçlar VAR YOK

İnceleme aşamasındaki işler VAR YOK

Matrah artırımı VAR YOK

Kasa hesabı düzeltmesi VAR VAR

Ortaklardan alacaklar hesabı düzeltmesi VAR VAR

Yapılandırmanın Kapsamı

Koşullar

Alacağın kapsama girmesi için üç koşulun varlığı gerekir

1) Maddede belirtilen tür ve dönemden kaynaklı bir alacak olması

2) Kesinleşmiş alacak olması

3) Kanun’un yayımlandığı tarih itibarıyla vadesi geldiği

halde ödenmemiş ya da ödeme süresi henüz geçmemiş

olması

Yapılandırmanın Kapsamı

Alacak Türü İtibariyle

Vergiler, vergi cezaları, faiz ve

zamlar TÜRMOB oda aidatları

Sosyal güvenlik primleri TOBB aidatları Belediye ve il özel idarelerinin TESK aidatları Belediye ve il özel idarelerinin

vergi alacakları TESK aidatları

Belediyelerin su alacakları TEDAŞ elektrik alacakları Bazı idari para cezaları KKDF

Trafik cezaları DFİF

Yapılandırmanın Kapsamı

Dönem İtibariyle

Alacak Türü Dönem İtibariyle Kapsam

Vergiler

 30.04.2014 tarihinden önceki dönemlere

 Beyana dayanan vergilerde 30.04.2014 tarihine kadar verilmesi gereken beyannamelere ilişkin vergi, ceza, faiz ve zamlar

Vergi aslına bağlı

cezalar  Verginin ait olduğu döneme göre belirlenir Vergi aslına bağlı

olmayan cezalar

 30.04.2014 tarihinden önce yapılan tespitlere ilişkin olarak kesilen cezalar

Yapılandırmanın Kapsamı

Dönem İtibariyle

Alacak Türü Dönem İtibariyle Kapsam

• Yıllık beyannameli mükellefiyetlerde

• 2013 ve önceki yıllara ilişkin vergilendirme dönemleri

• Vergilendirme dönemi aylık

olan mükellefiyetlerde • Mart/2014 ve önceki dönemler olan mükellefiyetlerde • Mart/2014 ve önceki dönemler

• Vergilendirme dönemi 3 aylık olan mükellefiyetlerde

• Bitim tarihi ve beyanname verme süresi son günü Nisan/2014 ve öncesi dönemler

• Vergilendirme dönemi 15 gün olan mükellefiyetlerde

• Bitim tarihi ve beyanname verme süresi sonu Nisan/2014 ve öncesi dönemler

• Harç mükellefiyetlerinde (Yıllık harçlar)

• 30.04.2014 öncesinde tahakkuk eden ve 10.09.2014 itibariyle kesinleşenler

Yapılandırmanın Kapsamı

Kesinleşme - 1

Alacak Türü Kesinleşme Süreci

Beyan edilen vergiler

 Beyan tarihinde kesinleşir.

(İhtirazi kayıtla verilen beyanname üzerine tahakkuk eden Kesinleşme, alacağın varlığının hukuk düzeninde ihtilaflı

olmaması veya ihtilaflı hale gelme olasılığının kalmamasıdır.

vergiler (İhtirazi kayıtla verilen beyanname üzerine tahakkuk eden vergilerin dava konusu yapılması durumunda alacak

kesinleşmemiş olmakla birlikte, özel düzenleme nedeniyle bu alacakların yapılandırılması mümkündür.)

İkmalen, re’sen veya idarece tarh edilen vergi ve cezalar

 Süresinde dava açılmaması veya dava açılmışsa yargılama aşamalarının son bulması,

 Uzlaşmanın gerçekleşmesi, ile kesinleşir.

Yapılandırmanın Kapsamı

Kesinleşme - 2

Alacak Türü Kesinleşme Süreci

İdari para cezaları

 İdari yaptırım kararına karşı süresinde dava açılmaması veya dava açılmışsa yargılama aşamalarının son bulması ile kesinleşir.

Ecrimisiller

 Ecrimisil ihbarnamesinin tebliği üzerine süresinde dava açılmaması veya dava açılmışsa yargılama

aşamalarının son bulması ile kesinleşir.

Diğer alacaklar

 Alacakların varlığının hukuk düzeninde ihtilaflı olmaması veya ihtilaflı hale gelme olasılığının kalmaması ile kesinleşir.

Ödenecek / Silinecek Tutarlar

Ödenecek Tutarlar Silinecek Tutar

• Vergi asıllarının tamamı

• Vergi aslına bağlı cezaların tamamı

• Vergi aslına bağlı olmayan cezaların % 50’si

• Vergi aslına bağlı olmayan para cezalarının % 50’si

• Gecikme zammı ve gecikme faizi cezaların % 50’si

• Yİ-ÜFE aylık değişim oranlarına göre hesaplanan tutar

26.01.2011 vadeli 100.000 TL tutarındaki bir kamu alacağının

Gecikme zammı 60.900 TL

Yİ-ÜFE’ye göre faizi 27.850 TL

Afla gelen avantaj FAİZ /ZAMMIN YARISI SİLİNİYOR.

Yapılandırmanın Avantajı

Faiz / ÜFE Karşılaştırması

Yıl Gecikme Faizi / Zammı Oranı (%)

Yİ-ÜFE Değişim Oranı (%)

2010 22,07 8,59

2011 16,80 12,60

2012 16,80 2,46

2013 16,80 6,78

2014 (9 ay) 12,60 6,64

85,07 37,07

Alacak Tutarının Tespiti

Yöntem

 Yapılandırılan alacaklara ilişkin faiz, cezai faiz, gecikme faizi ve gecikme zammı gibi fer’i amme alacakları yerine, Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınır.

 Yİ-ÜFE tutarı, fer’i alacaklar için esas alınan hesaplama yöntemleri kullanılarak tespit edilir. Bu tutarın hesaplanmasında, VUK’a göre hesaplanan gecikme faizi ve 6183 sayılı Kanun’a göre hesaplanan hesaplanan gecikme faizi ve 6183 sayılı Kanun’a göre hesaplanan gecikme zammının hesaplama yöntemi ve hesaplama süreleri

değiştirilmez, sadece aylık gecikme zammı/gecikme faizi oranı yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları kullanılır.

 Eylül 2014 ayı için Ağustos/2014 ayına ait Yİ-ÜFE aylık değişim

oranı kullanılır.

Alacak Tutarının Tespiti

Hesaplama

 Vergi asıllarına;

- Vade tarihinden, Kanun’un yayımlandığı tarihe kadar geçen süre için gecikme zammı yerine,

- Daha önce hesaplanmış gecikme faizi olması halinde, bu faizin hesaplandığı süre dikkate alınarak, gecikme faizi faizin hesaplandığı süre dikkate alınarak, gecikme faizi yerine,

Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak Yİ-ÜFE tutarı

hesaplanır, bu tutar, vergi aslı ile toplanarak madde hükmüne

göre yapılandırılan alacak tutarı bulunur.

Tecilli Alacakların Yapılandırılması

 Tecil edilmiş ve tecil şartlarına uygun olarak ödenmekte olan borçlardan, Kanun’un yayımlandığı tarih itibarıyla ödeme süresi geçmemiş olan taksit tutarları için madde

hükümlerinden yararlanabilir.

 Bu takdirde;

- Tecil şartlarına uygun olarak ödenen taksit tutarları için - Tecil şartlarına uygun olarak ödenen taksit tutarları için

her hangi bir işlem yapılmaz.

- Kalan taksit tutarları vadesinde ödenmemiş alacak kabul

edilerek Kanun kapsamında yeniden yapılandırılabilir.

Pişmanlıkla Verilen Beyannameyle Tahakkuk Eden Vergiler

 10.09.2014 itibariyle pişmanlık hükümlerine göre tahakkuk eden ve bu tarih itibariyle 15 günlük ödeme süresi geçmemiş olan alacaklar için

yapılandırmadan yararlanılabilir. Bu durumda pişmanlık zammı yerine ÜFE değişim oranı kullanılır

 Pişmanlık hükümlerine göre tahakkuk eden ancak 10.09.2014 tarihi itibariyle 15 gün geçtiği halde ödenmemiş olan vergiler için yapılandırma mümkündür.

 Kısmen ödemeden sonra pişmanlık hükümleri ihlal edilirse, ödenen tutar kadar yapılandırmadan yararlanılamaz. Bütün borç yeniden yapılandırılır, yapılan ödeme tutarı da borçtan mahsup edilir.

 10.09.2014 tarihinden önce pişmanlıkla verilip ödeme yönüyle şartların ihlal edildiği beyannamelerle kendiliğinden verilen beyannameler için kesilen ve Kanunun yayımı tarihi itibariyle tebliğ edilmemiş veya tebliğ edildiği halde kesinleşmemiş olan vergi aslına bağlı vergi cezaları düzenleme kapsamında yapılandırılamaz.

Kesinleşmiş Kamu Alacaklarının Yapılandırılması – Diğer Koşullar

 Ödenmesi gereken tutarların Kanun’da

belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi

 Dava açılmaması ya da kanun yollarına başvurulmaması

başvurulmaması

Başvuru Zamanı ve Ödeme

 Ekim 2014 sonuna kadar başvuru

 Peşin ödeme Kasım 2014 sonuna kadar

 Taksitli ödemede taksit süreleri aşağıdaki Tabloda olduğu gibi

Taksit Sayısı Ödeme Süresi (ay) Katsayı

6 12 1,05

9 18 1,07

12 24 1,10

18 36 1,15

Taksitlerin Zamanında Ödenmemesi

 Bir takvim yılında iki veya daha az taksitin süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi

halinde, Kanun hükümlerinden yararlanılmaya devam edilebilmektedir. Ancak bu durumda,

ödenmeyen veya eksik ödenen taksit tutarları için aylık % 1,40 oranında faiz uygulanır.

 İkiden fazla taksitin süresinde ödenmemesi veya

 İkiden fazla taksitin süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi halinde, Kanun hükümlerinden yararlanma hakkı tamamen kaybedilmektedir.

 Bu durumda yapılandırma hiç yapılmamış gibi

kamu alacağı takip edilebilir. Ödenen kısım için

düzeltme yapılmaz.

Cari Dönem Vergilerinin Zamanında Ödenmemesi

 Kesinleşmiş veya ihtilaflı borçları yeniden yapılandırarak taksitle ödemek isteyenlerin, taksit ödeme süresi içinde, cari dönem

vergilerini zamanında ödemeleri gerekmektedir.

 Bu vergilerin çok zor durum olmaksızın her bir vergi türü itibariyle bir takvim yılında

ikiden fazla vadesinde ödememesi ya da eksik ikiden fazla vadesinde ödememesi ya da eksik ödenmesi halinde, yapılandırılan borçlara ilişkin kalan taksitlerin ödeme hakları

kaybedilir.

Çok Zor Durum Halinin Tespiti

 Çok zor durum hali, 6183 sayılı Kanun uygulaması çerçevesinde belirlenir.

 Buna göre;

- 6183 sayılı Kanun’a göre borçları tecil edilen mükelleflerin çok zor durumda bulundukları kabul edilir.

- Tecil talebi çok zor durum hali dışındaki nedenlerle - Tecil talebi çok zor durum hali dışındaki nedenlerle

(Örneğin, katma değer vergisi gibi taksitlendirilmesi uygun görülmeyen vergiler veya diğer nedenler) uygun

görülmeyenler için tecil yapılmamakla birlikte, çok zor durum halinin varlığı tespit edilmişse madde hükmü ihlal edilmiş sayılmaz.

-

İade Edilmeyecek Alacaklar

 Kanun kapsamına giren alacaklara karşılık;

- Kanun’un yayımlandığı tarihten önce tahsil edilmiş olan tutarlar

- Düzenleme kapsamında tahsil edilen tutarlar

tutarlar

red ve iade edilmez.

Kasa ve Ortaklardan Alacaklar Hesaplarının Düzeltmeleri

İşlem Hesaplanacak Vergi

Kayıtlarda yer aldığı halde işletmede mevcut olmayan kasa mevcudunun ve ortaklardan alacakların düzeltilmesi

Düzeltilen tutarın % 3’ü oranında vergi ödenir.

Düzenlemeden yararlanılarak;

• Mali tablolar gerçeğe uygun hale getirilir

• Daha az vergi yüküyle risk yok edilebilir.

Kasa Hesabı Düzeltmesi - Kapsam

Mükellefler Açısından

Bilanço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi mükellefleri

Düzeltme Konusu

Kıymetler Açısından Kasa mevcudu Dönem açısından

31.12.2013 tarihi itibariyle düzenlenen bilançoda görülen ve gerçekte

bulunmayan tutar

Kasa Hesabı Düzeltmesi - Uygulama

Beyan süresi 31.12.2014 tarihine kadar

Ödenecek vergi Beyan edilen tutarın % 3’ü beyan süresinde ödenir

Diğer konular

Ödenen vergi gelir ve kurumlar

vergisinden mahsup edilemez, gider

yazılamaz.

Kasa Hesabı Düzeltmesi - Muhasebe

--- / ---

689 DİĞER OLAĞANÜSTÜ GİD. VE ZARARLAR XXX (Kanunen kabul Edilmeyen Gider)

100 KASA XXX

360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR XXX

--- / --- --- / ---

Ortaklardan Alacaklar Hesabı Düzeltmesi - Kapsam

Mükellefler Açısından

Bilanço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi mükellefleri

Düzeltme Konusu

Ortaklardan alacaklar

Ortaklardan alacaklar ve ortaklara borçlar arasındaki net alacak tutarı Düzeltme Konusu

Kıymetler Açısından

borçlar arasındaki net alacak tutarı

İşletmenin esas faaliyetiyle ilgili işlemler dolayısıyla ortaya çıkan alacaklar

düzeltme konusu olamaz Dönem açısından

31.12.2013 tarihi itibariyle düzenlenen bilançoda görülen ve gerçekte

bulunmayan tutar

Ortaklardan Alacaklar Hesabı Düzeltmesi – Uygulama

Beyan süresi 31.12.2014 tarihine kadar

Ödenecek vergi ve ödeme süresi

Beyan edilen tutarın % 3’ü beyan süresinde ödenir

ödeme süresi süresinde ödenir Diğer konular

Ödenen vergi gelir ve kurumlar

vergisinden mahsup edilemez, gider

yazılamaz.

Ortaklardan Alacaklar Hesabı Düzeltmesi - Muhasebe

--- / ---

689 DİĞER OLAĞANÜSTÜ GİD. VE ZARARLAR XXX (Kanunen kabul Edilmeyen Gider)

131 ORTAKLARDAN ALACAKLAR XXX

231 ORTAKLARDAN ALACAKLAR XXX

360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR XXX

360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR XXX

--- / ---

Düzeltmelerle İlgili Diğer Konular

 Ortaklardan alacaklarla ilgili kısmi düzeltme olabilir mi?

- Ortak bazında alacak/borç net tutar düzeltmesi

- Alacak/borcun gerçek olmayan kısmıyla ilgili düzeltme

 Tebliğde yazılı olmayan alacaklarda/borçlarda düzeltme mümkün mü?

 İncelemede olan kurumlar düzeltme yapabilirler mi?

 İncelemede olan kurumlar düzeltme yapabilirler mi?

 Düzenlemeden yararlananlar için;

- Geçmiş dönemlerle ilgili tarhiyat (temettü stopajı, KDV) yapılabilir mi?

- Vergi iadesi mümkün mü?

 Düzeltme sonucu gider yazılan tutarlar nedeniyle ortaya çıkan

zararın, geçmiş yıl kârlarından veya yedek akçelerden mahsubu

halinde, bu işlem kâr dağıtımı olarak kabul edilir mi?

Düzeltmelerle İlgili Diğer Konular

 “Madde 74 - …

c) Bu fıkra uyarınca beyan edilen tutarlar nedeniyle ilave bir tarhiyat yapılmaz …”

 Tebliğ taslağı

“Kurumlar vergisi mükelleflerince 6552 sayılı Kanunun 74 üncü

maddesi hükmü uyarınca, yapılan beyanla ilgili olarak, söz konusu maddesi hükmü uyarınca, yapılan beyanla ilgili olarak, söz konusu tutarların ortaklara dağıtılıp dağıtılmadığına bakılmaksızın kâr dağıtımına bağlı vergi kesintisine yönelik ilave bir tarhiyat

yapılmayacaktır.”

Düzeltmelerle İlgili Diğer Konular

6111 sayılı Kanun Deneyimi

 “Madde 11- …

2-c) … Bu fıkra uyarınca beyan edilen tutarlar nedeniyle ilave bir tarhiyat yapılmaz …”

 Alt Komisyon Gerekçesi

“… bu tutarlar dikkate alınarak kâr payı stopajı gibi ilave bir tarhiyat yapılmamasını teminen yeniden düzenlenmesi …”

 Tebliğ taslağı

“… yapılan beyanla ilgili olarak söz konusu tutarların ortaklara dağıtılıp

dağıtılmadığına bakılmaksızın kâr dağıtımına bağlı vergi kesintisi dahil olmak üzere geçmişe yönelik ilave herhangi bir tarhiyat yapılmayacaktır. Ayrıca, söz konusu fıkra uyarınca, beyana konu edilen tutarlar üzerinden, finansman hizmeti veya başka

isimler altında KDV yönünden tarhiyat yapılmayacaktır.

 Tebliğ

“Kurumlar vergisi mükelleflerince 6552 sayılı Kanunun 74 üncü maddesi hükmü uyarınca, yapılan yapılan beyanla ilgili olarak söz konusu tutarların ortaklara

6552 Diğer Düzenlemeler

 Sayılan kıymetli taşların (elmas, pırlanta, yakut, zümrüt, topaz, safir, inci ve kübik virconia) tesliminde uygulanan KDV istisnası, bu kıymetli taşların SPKn’na göre kurulan borsalarda işlem görmek üzere ithali, borsaya

teslimi ve borsa üyeleri arasında el değiştirmesi ile sınırlandırılmıştır.

 Kıymetli taşlar ÖTV kapsamından çıkartılmıştır.

 Ar-Ge faaliyetlerinde istihdam edilen personel için uygulanan sigorta primi desteğinde 5 yıllık sınırlama kaldırılmıştır.

primi desteğinde 5 yıllık sınırlama kaldırılmıştır.

 Başbakanlıkça başlatılan yardım kampanyalarına makbuz karşılığı yapılan ayni ve nakdi bağışların tamamının gelir ve kurumlar vergisi matrahından indirimi sağlanmıştır.

 YMM’lerin tasdikten doğan mali sorumlulukları ile disiplin

sorumluluklarının ayrı ayrı müstakil bir raporla tespiti ve sorumluluk raporu yazılabilmesi için yazılı savunma istenmesi öngörülmüştür.

Teşekkürler...