VİRAL HEPATİTLER

VİRAL HEPATİTLER

¢ Çeşitli virüsler tarafından oluşturulur. ¢ Karaciğerin sistemik hastalıklarıdır.

¢ Asemptomatik,akut,kronik,öldürücü fulminan olabilir.

¢ Siroz ve karaciğer kanserine yol açabilir. ¢ Dünya nüfusunun çoğunluğu karşılaşır. ¢ Önemli halk sağlığı sorunudur.

¢ Morfolojileri,vücuda giriş yolları,patogenezleri farklıdır.

¢ Hepatit hastalığının farklı türleri mevcuttur ve

bunlar Hepatit A, Hepatit B, Hepatit C, Hepatit D, Hepatit E,Hepatit F,Hepatit G olarak isimlendirilir. Hepsinin kendine özgü belirtileri ve tedavisi vardır. Ortak özellikleri ise hedef organın karaciğer olmasıdır.

¢ Hepatit virüsü karaciğer hücrelerinde tahribat yapar ve karaciğer pek çok hayati fonksiyonunu yerine getiremez, hasta giderek karaciğer yetmezliğine doğru ilerler.Hepatit sonuçta karaciğer yetmezliğine götürebildiği için üzerinde önemle durulmaktadır.

Vİ

İ

İ

¢ Nadir hepatit etkenleri; CMV,

EBV, HSV,

HEPATİT A

¢ Hepatit A virüsü enfeksiyöz hepatite neden olan ve fekal-oral yolla bulaşan bir RNA virüsüdür. En yaygın viral hepatit nedenidir.1973 yılında ilk kez immun elektron mikroskobu ile infekte kişilerin dışkısında gösterilmiştir.

¢ Sıklıkla kontamine suların, kabuklu deniz ürünlerinin ve diğer gıdaların tüketilmesi ile kazanılmaktadır.

¢ Picornaviridae ailesi içinde yer alır.

-İlk önce picornaviridae ailesinin enterovirüs cinsi içinde sınıflandırılmıştır

-Daha sonra enteroviruslerden farklı olduğu görülmüştür ve kendine özgü genomu nedeniyle Hepatovirüs cinsinde yeniden sınıflandırılmıştır.

*nükleotid ve aminoasit dizileri farklı *hücre kültüründe zor ürer

*sitopatik etki göstermez *ısı ve kimyasallare dirençli *tek serotipi mevcut

¢ İkozahedral simetrili Küresel görünümde Zarfsız

Düzlemsel tek iplikçikli RNA’ya sahip

RNA’nın bir ucunda Genomik Viral Proteinin (VPG) yer aldığı bir virüstür.

DİRENÇLİLİK

¢ Isıya daha dayanıklıdır.

¢ Kurumuş formları oda ısısında haftalarca canlı kalabilir.

¢ Kaynatma ile 5 dakikada ölür. ¢ Otoklavda 15-20 dakikada ölür. ¢ 4°C’ de haftalarca stabil

¢ 60°C’ye 10-12 saat dayanıklıdır. ¢ -20°C’de yıllarca canlı kalır.

¢ Klora duyarlıdır.

¢ Tatlı su,kaynak suyu,deniz suyunda,istiridyede aylarca stabil kalabilir.

EPİDEMİYOLOJİ

*Fekal-oral yolla bulaşır

*Sosyo ekononomik düzey arttıkça geçirilme yaşı artar

*Taşıyıcılık ve kronikleşme görülmez

*Kalabalık yaşanılan yerlerde bulaş sık olur *Klinik belirtiler yaş arttıkça artar

*Ülkemizde 25-30 yaşlarında %90 seroprevalansa ulaşılmakta

P

Ağız yoluyla alış

intestinal epithel hücrelerinde çoğalma

Kana geçiş

*İnkübasyon süresi: 28 gün (10-50 gün) *Bulaşma

1-Su ve besinlerle(En önemli bulaş yoludur.) 2-Kişiden kişiye direkt indirekt temas

3-Parenteral yol 4-Prenatal yol 5-Cinsel ilişki

K

İ

İ

*Kuluçka süresi ortalama 4 haftadır. *Genelde 3 klinik form oluşur;

1-Belirtisiz form:Yalnızca antikor pozitifliği ile anlaşılır.

2-Subklinik form:Antikor pozitifliği ve

transaminaz yüksekliği görülür,fakat klinik bulgu saptanmaz.

3-Klinik form:Antikor pozitifliği, transaminaz yüksekliği,klinik bulgular vardır.

SEMPTOMLAR

-Halsizlik,yorgunluk,iştahsızlık -Ateş,karın ağrısı,bulantı,kusma

-Sarılık,koyu renkli idrar,açık renkli dışkı -İshal veya kabızlık

-Miyalji,artralji,kaşıntı

LABARATUVAR TANISI

-Genellikle serolojik yöntemlerle olur.

-Akut HAV enfeksiyonunu göstermenin en etkin yolu ELISA ya da RIA ile anti-HAV IgM

TEDAVİ

*Komplikasyonsuz olgular

-Genelde hastaneye yatırılmaz

-Aşırı fiziksel aktivitelerden kaçınma -Yağlı yiyecek ve içeceklerden kaçınma *Komplikasyonlu olgular

-Hastaneye yatırılarak takip edilir. -Destek tedavisi uygulanır.

ÜLKEMİZDE HAV

İNFEKSİYONLARININ DURUMU

HEPATİT A RİSK GRUPLARI

2. Hepatit A oranı yüksek toplumlardaki tüm çocuklar 3. Hepatit A’lı hastayla yakın teması veya seksüel

teması olanlar

4. Çok sayıda seks partneri olanlar 5. Uyuşturucu kullananlar

6. Çocuk ve yaşlı bakım merkezlerinde kalan çocuklar, yaşlılar ve çalışanlar

7. Hepatit A virüsü ile çalışan araştırıcılar 8. Pıhtılaşma ürünleri alanlar

9. Hijyen uyumunun zayıf olduğu temizlik işçileri ve gıda çalışanları

10. Kanalizasyon işçileri

11. Kronik Karaciğer hastalığı (Hepatit B, C gibi) olan ve hepatit A geçirmemiş kişiler

K

¢ Enfeksiyon hastalıklarından korunmada geçerli genel hijyen kuralları ( ellerin yıkanması, kişisel hijyen vs.)

¢ Hepatit A geçiren kişilerin mikrobu

bulaştırmalarını önlemek için, iç çamaşırlarının, çarşaflarının ve tuvaletlerin %2.5 lik kloramin solüsyonu ile temizlenmesi gerekir.

¢ Aşı ve pasif immünizasyon ¢ Üç tip aşı bulunur.

-İnaktif aşılar -Attenüe aşılar

HEPATİT B

¢ Özgün olarak genomu küçük, çembersel, kısmi çift iplikli DNA içerir. Bir DNA virüsü olmasına karşın ters transkriptaz enzimi kodlar ve bir ara RNA molekülü aracılığı ile replike olur.

¢ Üç farklı morfolojide partikül içerir.

— En fazla sayıda 20 nm büyüklükte bulaştırıcı olmayan

partiküller

— 20 nm büyüklükte ancak uzun tübüler yapılar

— Tam virion olan 42-47 nm çapında çift kılıflı,yuvarlak

bulaştırıcı partiküller. Dane partikülü olarak adlandırılan virion

¢ HBV doğal olarak sadece insanlarda infeksiyon yapar. Primer olarak karaciğerhücrelerini infekte eder. (Karaciğer tropizmi)

¢ Viral Proteinleri

— Kılıf (S, yüzey proteinleri) — Kor proteinleri

— P proteini — X proteini

Dünya

¢ Dünyada, yılda bir milyon ölüm hızıyla birlikte her üç kişiden biri HBV ile infektedir.

¢ %5 Kronik HBV ~ 350 milyon kişi Türkiye

¢ HBV taşıyıcılığı : %2-12

¢ 70 milyon x %5 = 3 500 00 kişi HBsAg (+) ¢ Kronik hepatit -%50-60 HBV

¢ KC sirozu - %55 viral - %46 HBV ¢ HCC – %42-56 HBV

B

Y

¢ Parenteral ¢ Perinatal

— HBeAg (+) anne bebeği à %90 — HBeAg (-) anne bebeği à %20

— İnfekte olmadan doğan bebeklerde 5 yaşında %40 inf ¢ Cinsel ilişki Türkiye ¢ Kan-kan ürünleri % 10-15 ¢ Risk grubu % 12-15 ¢ Diş çekimi % 10-30 ¢ Cinsel temas % 10 ¢ Bilinmeyen % 40

TANI

¢ Klinik bulugulara ek olarak yapılan özgül testler ile tanı konur.

¢ ELISA yöntemi ile

¢ HBsAg, Anti-HBs HBeAg, Anti-HBe, ¢ Anti-HBc IgM, Anti-HBc IgG,

TEDAVİ, KORUNMA

KONTROL

¢ Hepatit B immünglobulini, bir hafta içerisinde virüse

maruz kalan kişilerde ve HBsAg pozitif annelerden doğan bebeklere, hastalıktan korumak ve iyileştirmek amacıyla uygulanabilir.

¢ Nükleozid analogları kullanılabilir. ¢ Pegile interferon alfa

Korunma

Özgül olmayan korunma

¢ Prezervatif kullanımı

¢ Kan ürünlerinin kullanımdan önce ¢ taranması

¢ Sterilizasyon ve dezenfeksiyonun ¢ kurallarına göre uygulanması

HEPATİT C

¢ Flaviviridae ailesi içinde Hepacivirüs cinsi içinde yer alır. 45-55 nm çapında zarflı bir RNA

virüsüdür.

¢ Nükleokapsid 35 nm çapındadır

¢ Zarf yapısında E1,E2 proteinleri bulunur (glikoprotein)

Tüm dünyada yaygındır

*Ülkemizde %0,5-1 oranında görülür *Parenteral yolla bulaşır (transfüzyon) *Yakın ve cinsel temasla bulaşır

*Hemodiyaliz hastaları risk gruplarının başında gelir

HCV akut enfeksiyonu; ¢ %5 iyileşme ve temizlenme ¢ %15 siroz, hızlı başlangıç ¢ % 70 persistan infeksiyon; — %40 asemptomatik — Kronik hepatit; ¢ % 6 karaciğer yetmezliği ¢ %20 siroz ¢ % 4 hepatoselüler karsinom

¢ Laboratuvar tanısı ELISA ile anti-HCV

antikorlarının tespitine( serolojik yöntemler), virüsün saptanması ise RNA genomunun

T

İ, KO

¢ Ribavirin + İnterferon (PEG interferon)

¢ HCV için alınan önlemler diğer Hepatitler için alınan önlemler ile aynıdır.

¢ Alkol tüketimi HCV’nin neden olduğu karaciğer hasarını arttırdığı için sınırlandırılmalıdır.

KAYNAKÇA

¢ Tıbbi Mikrobiyoloji( Murray’s Medical Microbiology

Seventh edition). Çeviri edt. A. Dürdal Us., Ahmet Başustaoğlu, Pelikan kitabevi, 2015.

¢

http://www.dicle.edu.tr/Contents/92aa90c0-fb1e-4420-9da8-4479003eebc0.pdf ,Erişim(22 Ekim 2017)

¢ Prof. Dr. Erdoğan Sözüer,’’ Tüm Çeşitleriyle Hepatit

Hastalığı, Nedenleri, Teşhis ve Tedavisi’’,

http://www.sagliktayenilikler.com/tum-cesitleriyle-hepatit-hastaligi-nedenleri-teshis-ve-tedavisi/ ,Erişim(22 Ekim 2017)

¢ Prof.Dr.Ömer POYRAZ,’’Hepatit virusları ve enfeksiyon

oluşturma mekanizmaları’’,

http://slideplayer.biz.tr/slide/3212472/ ,Erişim(22 Ekim 2017)