HEDEF
BELİRLEME
Hedef belirleme endüstri,organizasyon vb.
çok eskilere dayanırken sporda
1970’lerde ele alınmaya başlanmıştır.
HEDEF
ELDE ETMEYE ÇALIŞILAN ŞEYDİR VE BİREYİ DAHA ÜRETKEN VE ETKİLİ
KILAR.
HEDEF YÖNELİMİ
Sporda hedef yönelimi kavramı ilk kez 1984 yılında Nicholls tarafından ortaya
atılmış olup bilişsel motivasyon kuramının
önemli bir parçasını oluşturmaktadır.
Bilişsel motivasyon kuramına göre hedeflerin iki önemli işlevi vardır.
1- Dikkati yönlendirir.
Kişinin ulaşmak istediği özel hedefler
varsa bunların üzerine yoğunlaşmasını
sağlar.Ör.sezon sonunda 11 sn. koşmak
isteyen 100m. koşucusu
2-Hedefe olan mesafe konusunda geri
bildirim sağlar.örn. Kısa süreli hedeflerle
sporcunun performansına ilişkin aldığı
feedbackler.
Hedefler zorluk derecelerine göre 3’e ayrılırlar.
1-ZOR HEDEFLER
2-ORTA ZOR HEDEFLER(başarılabilecek en zor).
3-KOLAY HEDEFLER
HEDEFİN ZORLUĞU İLE PERFORMANS ARASINDA
DOĞRUSAL BİR İLİŞKİ VARDIR.
BELİRLENMİŞ VE ZOR OLAN HEDEFLER “EN İYİNİ YAP”HEDEFLERİNDEN DAHA FAZLA PERFORMANSA
YÖNELİKTİR.
HEDEF BELİRLEME İLKELERİ
1-Sonuç hedef değil performans hedefleri belirleyin
2-Orta zorlukta hedefler belirleyin 3-Hedefler gerçekçi olsun
4-Genel değil özel hedefler belirleyin(hedef kazanma olmasın elde edilmesi istenen derece /performans olsun)
5-Kısa değil uzun vadeli hedefler
belirleyin(kısa vadeliler uzunlar içim check
mark’lar olsun).
Performansın söz konusu olduğu
alanlarda hedef belirlemek önemli bir
durumdur. Sporda da somut performans söz konusu olduğundan bu alanda hedef belirlemek ve belirlenen hedeflerin
sonuçlarını ölçebilmek mümkündür.
Hedef belirleme de bir kısım ilkeler vardır.
Bunlar;
Hedefin zorluğu: Hedef belirleme kuramında, hedefin zorluğu ile
performans arasındaki ilişki doğrusal olduğu belirtilmiştir. (Locke, 1990)
Hedefin zorluğu ile ilgili yapılan
çalışmaların %91’inde zor hedeflerin
performansı arttırdığı bulunmuştur .
Hedefin özel olması: Kazanmak bir kişi için çok genel bir hedeftir. Kişiye özel
hedefler belirlenmelidir. Bazı araştırmalar sporda özel hedefler belirlemenin
performansın arttırılmasında hedef
belirlemeye ve genel olan hedeflerden
daha üstün olduğunu göstermiştir.
Hedeflerin gerçekciliği: Hedef belirleme çalışmalarında kısa ve uzun vadeli
hedeflerin birleştirilmesi daha etkilidir.
Kısa vadeli hedefler, uzun vadeli hedefi gerçekleştirmek için gerekli bireysel
basamağı sağlar. Hedeflerin kısa ve uzun olarak kurulmasında zaman aralığı
belirlenmediği için geçici hedefin popüler
olması engellenir.
Hedefler çok kısa aralıktaysa zor ve
çıldırtıcı olabilir. Hedefler daha uzun ara
ile kurulursa gerçekçi olmayabilir, dikkat
kaybolarak ısrar ve gayret desteklenmesi
başarısız olabilir .
Damon Burton (1983) yılında yaptığı doktora tezinde GST (Goal Setting
Training) programını bir sezon boyunca Illinois üniversitesi yüzme takımına
uyguladı. Aynı sezon içinde Indiana
üniversitesi yüzme takımına bu program uygulanmadı ve iki üniversite takımın
sonuçları karşılaştırıldı.
Sonuçlar Illinois Üniversitesi sporcularının Indiana Üniversitesi sporcularından
- Daha az endişeli
- Daha iyi konsantrasyona sahip - Kendine daha çok güvenen
- Daha iyi performans sergileyen - Yaptıkları spordan memnun
oldukları tespit edilmiştir.
Hedef Belirleme Kendilik Yeterliği Olumlu Kendi Algısı İyi Motivasyon
Sporda hedef belirleme motivasyonel yanı çok önemlidir.
Nicholls ve Burton kişilerin başarıya yönelim şekline göre 3 tür hedeften söz eder.
Ego yönelimler ---- Performanslarını başkalarına göstermekle ilgilidirler.
Görev yönelimler ---- Kendi perf.ilgilidirler
Sosyal uygunluk yönelimler ---- Olumlu geri bildirimlerden oluşur. Ortamda kalmak için uygun
sosyal etkileşimler almak . Örn: bu iş için uygunsun.
Sporcu ile yapılan çalışmada sporcunun
hatası sıksık yüzüne vurulmamalıdır.Aksi
halde yeterlik algısı düşer.
Ara hedefler perf. Hakkında bilgi vericidir ve bu bilgi sporcunun yeterl. algısı ve
motivasy.olumlu etkiler. Ayrıca hatalar
zamanında görülerek giderilebilir.
Hedefler esnek olmalıdır. Örn:
d.uzun(2.20-2.35cm) esneklik bireyi
uzun süreli hedeflere taşır ve kişisel
gelişim için mücadele etme cesareti
verir.
Hedef belirlemenin faydaları
Çalışmanın kalitesini yükseltir.
Performansı yönlendirir.
Sporcunun beklentisini netleştirmesini sağlar
İçsel motivasyonu arttırır.
Kendine güveni ve bilinçli olarak hrk’leri
yapabilmeyi sağlar.
Hedef belirlemenin perf.üzerine etkileri(Martens 87)
BELİRLENMİŞ HEDEF SPORCUNUN ÇABASINI ARTTIRIR.
SPORCUNUN DİKKAT VE KONSANTRASYONUNU TEK KONUYA YOĞUNLAŞMASINA YARDIMCI OLUR.
SPORCUNUN ISRARCILIĞINI ARTTIRARAK İSTENEN PERFORMANSA ULAŞMASINI KOLAYLAŞTIRIR.
MOTİVE EDİCİ OLMASI NEDENİYLE DAHA KOLAY PERF. SERGİLENMESİNİ SAĞLAR.
