Salonu „ QUE£N ELİZABETH

-Bmtınfili'j>î .ı:b£J. abniüarclöd İst . •RIESMIS ninsndce nsl/ît -ii M .ubiBl lımInıLnuiqu-..

- ^ s n nshsrnls,ststtrifn ivı.

Q U E £ N E L İ Z A B E T H

„

K o n s e r

Salonu

Hubert Bennett, G.L.C.'nin başkanı, Jack Whittle, F.G. West, Geoffrey Horsfall, W. J. Appleton. Mekanik ve Elektrik Hizmetler M ü d ü r ü Ove A r u p ve Ortaklan, Strüktür Danışmanları: P.

Dunican, sorumlu ortak: Hugh Creighton. Akustik Danışman: P. H. Parkin. Müteahhit firma: Higgs ve Hill Ltd. Şirketi.

dış görünü?.

sitesinin 1106 kişi olduğu görüldü. Bun-dan başka, Queen's Hail Committee'nin ar-zusuna uyularak 372 kişilik bir resital salonu da düşünüldü. Diğer yandan «Art C o u n -cil» tarafından organize edilen gezici ser-giler için 20.000 ft:'lik sergi ve heykel

teş-hir alanı olan bir sanat galerisine ihtiyaç vardı.

Bu sınırlı alanda, programda istenilen ha-cimlerin yerleştirilmesi sırasında çevrede hâkim elemanların bulunması hayli düşün-dürücü tasarım sorunları ortaya çıkardı. Yer-leşilecek alanın kuzeydoğusunda araziyi ta-koz biçimine sokan ve gölgeleyen Waterloo Köprüsü, güneybatısında ise simetrik f o r m -lu Royal Festival Hail ve beyaz Portland taşı kaplı cepheleri ile sarp kayalıkları an-dıran Shell şirketinin büroları bulunmaktay-dı. & a 3 S B İ l S & .

Değişik kotlardaki teraslar ve yaya yolla-rı sistemi her iki yapının bileşenlerini içine almakta ve onları köprüye ve Royal Festival Hall'e bağlamaktadır. Yapılan plânlamada yaya - taşıt ayırımı prensibi kabul olunmuş-tur. Böylece halkın taşıt yollarını kesme-sinin ve muhtemel kazaların önüne geçil-miş; halkın rahatça Royal Festival Hail, Queen Elizabeth Hail ve tamamlanacak o-lan Hayward Gallery'e ulaşması sağo-lanmış- sağlanmış-tır.

GİRİŞ :

Zemin katta özel arabalı seyircilerin gi-rişi, fuaye girişi ve gişelerle bir antrede bir-leşir. Girişler buradan kontrol edilmekte-dir. Girişin solunda kahve ve meşrubat sa-tışı yapan bir bar, sağında vestiyer ve W C ' ler bulunmaktadır. Asimetrik formlu

fua-Çeviren:

Ö. F a r u k B E Ş K A R D E Ş Mimar: l.T.Ü.M.M.F.

1948

te açılırken ona yakın b i r l e r d e daha kü-çük bir konser salonu yapılması düşünül-j m ü ş tu,—Ge rçek te,_B r i t a n y a Festivali'nin baş-j laması yaklaşmış -oldnğundan^y^pım için yeterli zaman da kalmamıştı. O zaman U l u -sal "İıyatro binasının" BüruhT3ugü "araziI "RbyaT Festival Hall'e bitişikti ve South Bank de-taylı iskân gelişme sahası plânının hazırlan-masına kadar Ulusal Tiyatro binası Hünger-ford Köprüsü nün yukarısında yer a l m a i t a idi. ;Böyl"ece "WaterTöo Köprüsü'-iİe Royal Festival Hail arasında boş' bir yeşil saha ya-ratılmış oluyordu.

çük konser salonunun dizaynlanması çalış-malarına başlandı ve sonunda salonun

kapn-L 4— vaziyet planı

1 — Queen Elizabeth hol, 2 — Resital sa- Royal Festival hol, 9 — Yaya yolu, 10 — lonu. 3 — Teşhir galerisi. 4 — UluşaLfilm Shell,şirketi binası, 11 — Ulusal tiyatro tiyatrosu, 5 — Waterloo köprüsü, 6 — Bel- meydanı, 12 — Üst geçit, 13 — Taymis. veder yolu, 7 — Hungerförd köprüsü, 8 —

— parter

yeden Taymis Nehri görülmektedir. Dinleyi-ciler fuayeden salona merdivenlerle yanlar-dan girmektedirler. Queen Elizabeth Hall'e iki, resital salonuna (Purcell room) da bir giriş vardır.

İÇ MİMARÎSİ :

Queen Elizabeth Hall'ün, öncelikle, bir konser salonu olacağı düşünülerek plânlan-mıştır. Ayrıca çok maksatlı bir salon ola-rak kııllanılı; imkânları da vardır. Tam teç-hizatlı film gösterme odası ve çok sesli ho-parlör tertibatı olan büyük bir sinema per-desi de dü'ünülmüştür. Bu perde, kullanıl-madığı zamanlar, özel bölmesinde muhafa-za edilmektedir. Diğer yandan, bu hacmin bir konferans salonu olarak kullanılabilmesi-ni mümkün kılan elektrokullanılabilmesi-nik düzen de yer-Ic-tirilmiştir. Sahne, elektronik Heyen on-üç bölümden meydana gelmiştir. Sahnenin arkasında D. A. Flentrop tarafından yapı-lan salon orgu yer almaktadır. Kulyapı-lanılma- Kullanılma-dığı zamanlar org da özel bölmesinde sak-lanmaktadır. Artist odaları sahnenin arkasın-da ve yanlarınarkasın-da gruplandırılmıslardır. Mü-zisyenleri ve seyirciyi rahatsız etmeden nak-len televizyon yayını yapılabilmektedir. (Sahnenin yakınındaki ve yanındaki T.V. alı-cıları ile). Konser salonunda balkon düşü-nülmemiştir, salon kademeli olarak sahne-ye doğru düşen bir döşemeyle 1106 seyirci alacak şekilde tertiplenmiştir.

T h e P u r c e 11 İ İ o o h i

( R e s i t a l S a l o n u ) :

Bu salon 3 72 seyirci alacak şekilde ve oda nriz'Ji konserleri için tasarlanmıştır. Qjeen Elizabeth Hall'de uygulanan yapım ve akustik kontrol sistemi burada da var-dır. ArList odaları sahnenin hemen

arka-sında dücünülmüştür. Konferans v.b.

toplan-tıların yapılabilmesi için gerekli ekipmanla c'onatılmştır.

F u a y e :

Duvarlar ve yerler beyaz kristalli Make-donya mermeri ile kaplanmıştır. Tavan yapı strüktürünü açıklayıcı tarzdadır, mantar bi-çimindeki kolonlar yassı kirişlerle birbirleri-ne bağlannvşlar ve aradaki üçgen bo luklar da ses emicilik vasfı yüksek perfore alüm'n-ytım levhalardan yapılnı-ş yassı, piramid forrrlu elemanlarla örtülmüştür. Bu yassı pi-ramid elemanlar aynı zamanda fuayenin ay-dınlatılmasında kullanılan flüoresan lâmba-larını da içerlerinde bulundurmaktadırlar. Kapılar, pencereler bar ve konvektör

panel-leri anotiize edilmiş kahverengimtrak-mor d ü m inyumdandır.

S t r ü k t ü r :

Queen Elizabeth Hail, in situ olarak ya-pılmıştır. Bu betonarme kutunun uzunluğu

154ft (47m), genişliği 86ft (26m) ve yüksek-liği de 70ft (21.50m) dir. Yapı, geniş çaplı silindirik sömeller üzerine oturmaktadır. Odi-toryumun arka kısmı konsol olarak çalış-maktadır. Bu konsol kısmı, konsolun mes-net kısmında ve oditoryum yan duvarları-na gömülü olan ve herbiri 250 ton yük alan iki kolon taşımaktadır. Salonun duvarları 40 cm kalınlığında olup, betonarmeden yapıl-ııiFt-r. Geçitler prefabrike kaplama eleman-ları ile kaplanmıştır, duvarlar ve kolonlar çıplak betondur. Rezonatörler ve dahilî du-var kaplamaları ahşaptandır. Salon çatısı 40 cm kalınlığında benotarme plaklarla örtül-müştür. Bu plakları aks araları 9 metre olan 25.5 metre açıklıklı kutu kirişler taşımak-tadır. Salon döşemesi de aynı şekilde me-yilli kutu kirişlere oturtulmuştur.

Purcell Rcom da konstrüksiyon olarak betonarme kutuya benzemektedir ve altın-da makine altın-dairesi vardır. Gürültü nakli-ni önlemek için salonla makine dairesi ara-sında 7.5 cm boşluk bırakılmıştır.

S e r v i s l e r :

Taşıyıcı sistemi ayrılmış olan ana makine dairesi, resital salonunun üzerinde bulun-maktadır; bu şekilde strüktür içinde havalan-dırma tesisatının doğurduğu gürültü salona iletilmemektedir. Her iki salonda da hava üfleyicilerinin meydana getirdiği gürültünün

— salonun iç görünümü

I

9.60 kotu planı :

1 — Asas giriş, 2 — Otopark salon girişi, 3 — Fuaye, 4 — Bar, 5 — Gardrop, 6 — Servis, 7 — Ön sahne, 8 — Konser salonu, 9 — Artistlerin dinlenme salonu, 10 — Kü-çük sahne, 11 — Resital salonu, 12 — Yaya terası, 13 — Waterloo köprüsü, 14 — Teş-hir galerisi, 15 — Royal festival hol.

3.90 kotu planı :

1 — Servis giriş, 2 — Otopark irtibatı, 3 — Artist girişi, 4 — Artist fuayesi, 5 — Or-kestra dinlenme salonu, 6 — Sahne, 7 — Orkestra şefi salonu, 8 — Konser salonu, 9 — Klima santrali, 10 — Bar, 11 — Yaya

yolu, 12 — Ulusal film tiyatrosu girişi, 13 — Oditoryum, 14 — Otopark girişi, 15 — Otopark, 16 — Teşhir galerisi.

yok edilmesi için sıkı tedbir alınmıştır. Ü f -leyicilerin salona açıldığı noktalarda 55 desi-bellik bir gürültü seviyesi vardır.

Queeıı Elizabeth Hall'de havalandırma te-sisatının üfleyicileri tavandadır. Kirlenen ha-va, koltukların altındaki emici ızgaralardan alınmaktadır. Resital salonunda da buna benzer sistem uygulanmıştır. Elektrik odası ve ayrı bir mekanik soğutma odası, nehir tarafındaki yaya yolunun altında yer almak-tadır.

DIŞ GÖRÜNÜŞÜ :

Queen Elizabeth Hall'ün dış görünüşü içe-rideki başarılı çalışmanın dışta da devam ettiği izlenimini uyandırmaktadır. Betonar-me strüktür dışta ve içte hissettirilBetonar-mekte- hissettirilmekte-dir. Çıplak beton olarak bırakılan dış ve iç satıhlarda azamî titizlik gösterilmiş ve işçilik başarılı olmuştur. Düşey satıhlar 2,5 cm kalınlığında Cornwall graniti agregasın-dan yapılmış hazır plaklarla kaplanmıştır. Düşey kanallar ve uzun akustik kanal yapı dışında bir düşey elemanlar grubu olarak gösterilmiştir. Resital salonu servis yolu

üze-rindeki iki taşıyıcı kolondan konsol teşkil ederek uzanmakta ve zemin seviyesinin üze-rinde kalan mekânın azamî istifadesine im-kân vermektedir. Resital salonu üzerindeki tesisat odası ayrı bağımsız bir çift kolon-la taşınmaktadır. Sahne arkasındaki artist odaları v.b. gerekli hacimler yaya yolunun altındaki seviyede hallolunmuş ve böylece

— şematik iç görünüş

yapıda hâkim elemanlar olarak oditoryum, fuaye ve resital salonunun gösterilmesine ça-lışılmıştır.

N o t :

Metin, The Architect + Building News dergisinin Şubat ve Mart 1967 sayısile, re-simler «Casabella» dergisinin 1967/316 sa-yısından derlenmiştir.