G‹R‹fi
Hepatit C; hepatit C virüsü (HCV)’nün neden ol- du¤u dünyan›n bafll›ca sa¤l›k problemlerinden bi- ri olan viral bir infeksiyondur. Dünyada yaklafl›k 170 milyon insan›n HCV ile infekte oldu¤u tahmin edilmektedir (1). HCV bafll›ca kan ve kan ürünle- ri, damar içi ilaç ba¤›ml›l›¤›, transplantasyon, he- modiyaliz, infekte i¤ne batmas› gibi parenteral yollarla bulaflan bir virüstür (1,2). Ancak parente-
ral temas öyküsü olmayanlarda da anti-HCV pozi- tifli¤inin tespiti cinsel yol, perinatal bulafl, aile içi bulafl gibi nonparenteral bulafl flekillerinin varl›¤›- n› ortaya koymaktad›r (3). HCV tüm kanla bula- flan infeksiyon etkenleri gibi hastane ortam›nda nozokomiyal olarak da bulaflabilmektedir (4).
Hepatit C infeksiyonunun önemli özelliklerinden ikisi akut infeksiyonun sadece %20 oran›nda semptomatik geçirilmesi ve %85 oran›nda kronik-
Viral Hepatit Dergisi 2003; 8(2): 125-127 125
Hastane Kaynakl› Bir Akut Hepatit C Olgusu #
Nefle DEM‹RTÜRK1
1Kocatepe Üniversitesi T›p Fakültesi, Klinik Bakteriyoloji ve ‹nfeksiyon Hastal›klar› Anabilim Dal›, AFYON
ÖZET
Akut hepatit C, hepatit C virüsü (HCV)’nün neden oldu¤u, yüksek oranlarda kronikleflebilen, siroz ve karaci¤er kan- serine neden olan ciddi bir infeksiyondur. HCV s›kl›kla perkütan ya da permukozal temas yolu ile bulafl›r. Bunun- la birlikte HCV infeksiyonu nozokomiyal de olabilir. Akut hepatit C infeksiyonu son y›llarda interferon alfa-2b ile tedavi edilmekte ve olumlu sonuçlar elde edilmektedir. Bu yaz›da nozokomiyal olarak kazan›lan ve interferon ile tedavi edilen bir akut hepatit C infeksiyonlu olgu sunulmufltur.
Anahtar Kelimeler: Hepatit C, bulafl yollar›, tedavi.
SUMMARY
The Case of Nosocomial Acute Hepatitis C
Acute hepatitis C is a serious infectious disease caused by hepatitis C virus (HCV). In 85% of the cases, HCV infec- tion becomes chronic. This chronic infection may be cause cirrhosis and hepatocelluler cancer. Main transmission route is percutan or permucozal with HCV. Therefore HCV infection may be nosocomial. In recently acute hepati- tis-C treat with interferon alpha-2b and this treatment prevents chronic infection. In this report the case with noso- comial acute hepatitis C that treated with interferon is presented.
Key Words: Hepatitis C, transmission routes, treatment.
#Bu olgu, I. Ulusal Hastane ‹nfeksiyonlar› Kongresi (11-14 Nisan, Ankara)’nde poster olarak sunulmufltur.
lefliyor olmas›d›r. Kronik hepatit C infeksiyonu ise siroz ve karaci¤er kanserinin en s›k nedenleri aras›ndad›r (5-7). Son y›llarda akut hepatit C in- feksiyonunun interferon (IFN) ile tedavisinin kro- nikleflmeyi önledi¤ine dair kan›tlar vard›r (8,9).
Bu nedenle akut dönemde yakalanan hastalarda bu tedavi denenmelidir.
OLGU
Elliiki yafl›nda erkek hasta 10 gündür devam eden halsizlik ve çabuk yorulma flikayetleri ile 10 Nisan 2001 tarihinde poliklini¤e baflvurdu. Son birkaç gündür idrar renginde koyulaflma tarifliyordu. He- patotoksik ilaç kullan›m›, alkol, intoksikasyon öy- küsü vermeyen hastan›n anamnezinden bir ay ön- ce bronflit nedeni ile bir hastanede bir hafta süre ile yatarak tedavi gördü¤ü ö¤renildi. Yat›fl süresin- ce hastaya parenteral tedavi verilmifl ve nebülizör kullan›lm›flt›. Bronkoskopi uygulanmam›flt›. Fizik muayenesinde genel durumu iyi, vital bulgular›
stabil, skleralar› subikterik, sa¤ hipokondriumda minimal hassasiyet mevcuttu. Laboratuvar incele- mesinde hemoglobin 13.8 mg/dL, hematokrit %44, lökosit 7320 mm3/L, trombositler 157.000/mm3, kan flekeri 100 mg/dL, kan üre nitrojeni 14 mg/dL, kreatinin 0.9 mg/dL, protrombin zaman› 14 saniye, AST 55 IU/L, ALT 151 IU/L, ALP 268 IU/L, GGT 178 IU/L, Tbil/Dbil 2/1 mg/dL, tam idrar incelemesi normal, C-reaktif protein (CRP) negatif, serolojik tetkiklerinde üçüncü kuflak ELISA (Ver. 3.0 Abbott, USA) ile bak›lan anti-HCV negatif, HBsAg, anti- HBs, anti-HBc IgM, Rose Bengal lam aglutinasyon ve Gruber Widal tüp aglutinasyon testleri negatif olarak tespit edildi. Bat›n ultrasonografi (USG)’sinde patolojik bulgu saptanmad›. ‹zleme al›nan hastan›n bir ay sonraki kontrolünde halsiz- lik yak›nmas› çok artm›flt›. Laboratuvar tetkikle- rinde AST 482 IU/L, ALT 777 IU/L, GGT 700 IU/L, Tbil/Dbil 2.3/1.9 mg/dL, üçüncü kuflak ELISA (Ver.
3.0. Abbott, USA) ve LIA (Inno LIA ab III, Innogene- tics, Belgium) ile bak›lan anti-HCV ve polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) ile bak›lan HCV-RNA pozi- tif olarak tespit edildi. Hepatit B ile ilgili serolojik tetkikleri negatifti. Hasta akut hepatit C infeksiyo- nu olarak de¤erlendirildi. 3 x 5 MU/hafta (subkü- tan) dozunda IFN-α-2b tedavisine al›nd›. Tedavi- nin birinci ay›nda transaminazlar normale indi ve HCV-RNA negatifleflti. Tedavi alt› ay sürdürüldü.
Tedavi sonunda hastan›n yak›nmas› yoktu, tran- saminazlar› normal, HCV-RNA negatifti. IFN teda- visi süresince ilk dozlardan sonra gözlenen ve ikinci haftan›n sonunda kaybolan atefl yüksekli¤i,
eklem ve kas a¤r›lar› d›fl›nda yan etki geliflmedi.
Trombosit ve lökosit say›s›nda tedaviyi etkileye- cek düflüklük gözlenmedi. Hasta kal›c› cevab›n gözlenmesi için takibe al›nd›.
TARTIfiMA
Hepatit C infeksiyonu görülme s›kl›¤› aç›s›ndan k›talar ve ülkeler aras›nda ya da ayn› ülkede böl- geler aras›nda farkl›l›klar gösterse de tüm dünya- da yayg›n olarak görülmektedir. Dünya nüfusu- nun yaklafl›k %3’ü hepatit C tafl›y›c›s›d›r. Ülkemiz- de bu oran %1-3 aras›nda de¤iflmektedir (10). ‹n- feksiyon ço¤unlukla subklinik geçirilmekte ancak yüksek oranlarda kronikleflmektedir. Kronik he- patit C’li hastalarda IFN ve ribavirin kombinas- yon tedavisi ile elde edilen en iyi cevap oran›
%35-45’tir (11-13). Bu düflük oranlar akut dönem- de yakalanan hastalarda IFN tedavisini gündeme getirmifl ve olumlu cevaplar al›nm›flt›r. Biz de akut dönemde saptad›¤›m›z hepatit C’li olgumuz- da IFN tedavisini uygulad›k ve olumlu yan›t elde ettik.
Hepatit C infeksiyonu bafll›ca parenteral-perkü- tan, cinsel temas, perinatal ve nozokomiyal yollar- la bulafl›r (1,3). Nozokomiyal bulafl hastadan has- taya, hastadan sa¤l›k personeline ya da tafl›y›c›
sa¤l›k personelinden hastaya olabilir. Bunlar için- de hastadan hastaya bulafl özellikle önemlidir. Bu bulafl yolunda kan ve kan ürünleri, transplante or- gan ve dokular primer arac›lard›r. Bunlar d›fl›nda hastalar için kullan›lan malzemelerin ortak olmas›
(elektroensefalografi elektrodlar›, endoskoplar, biyopsi malzemeleri), dezenfeksiyon ve sterilizas- yon prosedürlerine dikkat edilmemesi bulafl aç›- s›ndan önem tafl›maktad›r. Sa¤l›k personelinden hastalara bulaflta, yeterli dekontaminasyon yap›l- mayan eller, hastalar aras›nda de¤ifltirilmeyen el- divenler ve koruyucu önlükler rol oynayabilir. So- nuç olarak HCV infeksiyonlu hastalarda hastane- de yatma öyküsünün olmas› epidemiyolojik bir risktir (1,4,14). Bizim olgumuzda da infeksiyon bulgular› ortaya ç›kmadan befl hafta önce hasta- nede yatma öyküsü vard›. Sorgulamada son alt› ay içinde hastanede yatma öyküsü d›fl›nda operas- yon, kan ve kan ürünleri transfüzyonu, difl tedavi- si, aile içi temas gibi hepatit C bulafl› aç›s›ndan bir risk faktörü saptanmad›. Bu nedenle kan›tlanan perkütan ya da permukozal bir temas olmamas›na karfl›n inkübasyon periyodunun uyumlu olmas›
da göz önüne al›narak olgumuzdaki infeksiyonun hastane kaynakl› oldu¤u düflünüldü.
Demirtürk N.
Viral Hepatit Dergisi 2003; 8(2): 125-127
126
Hastane Kaynakl› Bir Akut Hepatit C Olgusu
Viral Hepatit Dergisi 2003; 8(2): 125-127 127
Akut hepatit C infeksiyonunda yüksek kroniklefl- me oranlar› nedeni ile tedavi gereklili¤i aç›kt›r.
Ancak tedavide IFN kullan›m›n›n etkinli¤ini kan›t- layacak yeterli say›da hasta içeren çal›flmalar az›nl›ktad›r. Yine de çal›flma sonuçlar›n›n toplu olarak de¤erlendirilmesinde, IFN tedavisinin semptomatik akut hepatit C infeksiyonunda kro- nikleflmeyi önledi¤i anlafl›lmaktad›r (8,15,16). Biz de olgumuza semptomlar bafllad›ktan sonraki dördüncü haftada IFN tedavisi bafllad›k. Tedavi- nin birinci ay›nda biyokimyasal ve virolojik cevap elde ettik. Almanya’da yap›lan çok merkezli bir çal›flmada 44 akut hepatit C’li hasta IFN ile tedavi edilmifl, 43’ünde virolojik ve biyokimyasal cevap elde edilmifltir. Hastalarda virolojik cevap ortala- ma tedaviden sonra 3.2’inci haftada oluflmufltur (17). Bu sonuçlar bizim olgumuzda elde etti¤imiz sonuç ile uyumludur.
Sonuç olarak; IFN tedavisi akut dönemde sapta- nabilen hepatit C’li hastalarda kronikleflmeyi ön- lemektedir. Bu görüflü desteklemek üzere yeterli say›da hasta içeren çok merkezli çal›flmalar›n planlanmas› uygun olacakt›r.
KAYNAKLAR
1. Akkiz H. Hepatit C infeksiyonu: Epidemiyoloji ve korunma. K›l›çturgay K, Badur S (editörler). Vi- ral Hepatit 2001. 1. Bask›. Bursa: Deniz Ofset, 2001: 193-208.
2. Krawczynski K, Alter MJ, Tankersley DL, et al.
Effect of immune globulin on the prevention of ex- perimental hepatitis C virus infection. J Infect Dis 1996; 173: 822-8.
3. Memon MI, Memon MA. Hepatitis C: An epidemi- ological review. J Hepatol 2002; 9: 84-100.
4. Haptonstall J. Nosocomial transmission of blood- borne hepatitis viruses. V. Ulusal Viral Hepatit Sempozyumu Bildiri Özet Kitab›. 9-11 Kas›m 2000 Ankara, 2000: 64-67.
5. Fried MW. Therapy of chronic viral hepatitis.
Med Clin North Am 1996; 80: 957-71.
6. Zein NN. Clinical significanca of hepatitis C virus genotypes. Clin Microbiol Rev 2000; 13: 223-35.
7. Şentürk H. Hepatit C infeksiyonu: Klinik bulgular ve tan›. K›l›çturgay K, Badur S (editörler). Viral Hepatit 2001. 1. Bask› Bursa: Deniz Ofset, 2001:
209-12.
8. Vogel W. Treatment of acute hepatitis C infection.
J Hepatol 1999; 31(Supp 1): 189-92.
9. Y›ld›rmak T, Yüksel F, Dinç E, Çetmeli G, İris NE. Akut hepatit C’de interferon-alfa 2b tedavisi.
V. Ulusal Viral Hepatit Sempozyumu Bildiri Özet Kitab›. 9-11 Kas›m 2000 Ankara, 2000: P-C5.
10. M›st›k R, Bal›k İ. Türkiye’de viral hepatitlerin epidemiyolojik analizi. K›l›çturgay K, Badur S (editörler). Viral Hepatit 2001. 1. Bask›. Bursa:
Deniz Ofset, 2001: 10-55.
11. Chemello L, Cavalletto, L, Bernardinello E, Gu- ido M, Pontisso P, Alberti A. The effect of interfe- ron-alpha and ribavirin combination therapy in naive patients with chronic hepatitis C. J Hepatol 1995; 23(Suppl 2): 8-12.
12. Reichard O, Norkrans G, Fryden A, et al. Rando- mised double-blind placebo-controlled trial of in- terferon alpha-2b with and without ribavirin for chronic hepatitis C. Lancet 1998; 352: 83-7.
13. Bracoiner J, Paulsen O, Engman K, Widwall A.
Combined alpha-interferon and ribavirin treat- ment for chronic hepatitis C virus infection. Scan J Infect Dis 1995; 27: 325-9.
14. Chiaramonte M, Straffoline T, Lorenzoni U, et al.
Risk factors in community-acquired chronic he- patitis C virus infection: A case control hepatitis study in Italy. J Hepatol 1996; 24: 129-34.
15. Aksu HSZ. Akut hepatit C: Klinik ve tedavi. V.
Ulusal Viral Hepatit Sempozyumu Bildiri Özet Kitab›. 9-11 Kas›m 2000 Ankara, 2000: 111-8.
16. Poynard T, Regimbeau C, Myers RP, et al. Interfe- ron for acute hepatitis C (Cochrane Review). Coch- rane Database Syst. Rev 2002; (1): CD000369.
17. Jaeckel E, Cornberg M, Wedemeyer H, et al. Tre- atment of acute hepatitis C with interferon alfa- 2b. N Engl J Med 2001; 345: 1452-7.
YAZIfiMA ADRES‹
Dr. Nefle DEM‹RTÜRK
Kocatepe Üniversitesi T›p Fakültesi Klinik Bakteriyoloji ve
‹nfeksiyon Hastal›klar› Anabilim Dal›
03200, AFYON
e-mail: nesed60@hotmail.com
