• Bitkinin yaprak ve üreme organlarını taşıyan genellikle toprak üstünde yükselen kısmına gövde denir.
• Bitkiler aleminde en basit gövdeye Karayosunlarında rastlanır.
• İletim demetlerine sahip tipik gövde yapısı eğreltilerde başlar.
• En gelişmiş gövdeye çiçekli bitkiler sahiptir.
Gövdenin iç morfolojisi
• Gövde yapraklı sürgünün bir bölümüdür. İlk gövde embriyo gelişirken ortaya çıkar.
• Gövdeler, uç kısımlarında bulunan büyüme noktalarındaki hücrelerin çoğalıp büyüme ve farklılaşmasıyla uzar ve
gelişirler.
• Tomurcuk adı verilen büyüme noktaları üst üste gelerek sıkışmış ve genellikle pulsu bir yapı gösteren metamorfoze uğramış yapraklarla (tomurcuk pulları) örtülüdür.
Gövdenin iç morfolojisi
• İç ve dış morfolojileri bakımından değişik şekiller gösteren gövdeler çeşitli şekillerde sınıflandırılabilirler:
• 1. Odunsu bitkiler (Dikotil ağaçlar, ağaçsılar, Gymnospermler).
Bunlar yaşamları bakımından çok yıllık (perrenial) bitkilerdir.
• 2. Otsu dikotil bitkilerin gövdeleri. Yaşamları bakımından iki yıllık (biannual) veya tek yıllık (annual) bitkilerdir.
• 3. Monokotil bitkiler genellikle otsudurlar (odunsular istisna).
Yaşamları bakımından tek yıllık (annual) bitkilerdir.
Gövdenin iç morfolojisi
• Genç dikotil gövdelerinde korteksin en iç tabakası fazla miktarda nişasta depo eder.
• Bu tabaka nişasta kını olarak adlandırılır.
• Gymnosperm gövdelerinde nişasta kını yoktur.
Gövdenin iç morfolojisi
• Gövde ve kökün primer yapısı korteks ile çevrili merkezi bir sütün yani stele içerir. Burada vasküler sistem bulunur.
Araştırıcılar steleyi iki esas tipe ayırmışlardır;
Protostele Sifonostele
Haplostele Aktinostele Plektostele
Ektofloik sifonostele Amfifloik sifonostele
Gövdenin iç morfolojisi
Gövdenin iç morfolojisi
Vasküler demetler iletim görevleriyle ilgili olarak sürekli bir sistem oluştururlar.
Dikotillerde gövde de demetler düzgün dairesel bir diziliş gösterirler. Monokotillerde ise, demetler dağınıktır.
• Dikotiledonlarda primer yapıda iletim demetlerinin düzeni ve tipleri türlere göre değişiklikler gösterir.
• Bu değişiklikler türlerin evrimleri ile ilgilidir.
• Enine kesitte iletim demeti, gövdenin ortasında tam silindir, parçalı silindir ve dairesel dizili demetler şeklinde görülür.
Gövdenin primer yapısı
• Genel olarak monokotiledonlarda iletim sistemi gövdede temel doku içinde dağınık demetler halindedir.
