Çevresel Sürdürülebilirli k

Çevresel

Sürdürülebilirli k

1. Hafta

BYL 522

Çevresel

Sürdürülebilirlik

•Doç Dr. Utku Güner

•https://personel.trakya.edu.tr/uguner#.XY3xqkYzbIU

•Cuma Günü

•Saat 14:30

•Biyoloji Bölümü

Neyi Niçin öğrenmek istiyorsunuz ?

•Gerçekten istiyor muyuz?(ya ben okulu bitirmek için buradayım!)

•Seçmeli ders ne ?

•Devam zorunlu mu ? (kantin yada ev daha iyi daha, işim var ne yapayım, gelemsen olur mu? )

•Aklından başka şeyler geçiyor söylesem olur mu?

(konu dışına çıksak, benim merak ettiğim bir konuyu anlatsanız?)

• 1 ve sonraki sıfırlar….

Çevresel Sürdürülebilirlik ama Neden

Yeryüzü, bize atalarımızdan

miras kalmadı, çocuklarımızdan

ödünç aldık

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK Kavramı

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK Kavramı

Sürdürülebilirlik;

•ekonomik,

•çevresel ve

•toplumsal

•gereksinimlerin gelecek kuşakların yaşam

koşullarına zarar vermeden karşılanmasını hedefleyen bir dünya görüşüdür^.

“S ad

ece B ir Dü ny

a V ar.”

Sürdürülebilirlik kavramı ilk olarak 1987 yılında Dünya Çevre ve Kalkınma Komisyonu’nun Raporu:

Sürdürülebilirlik; “Bugünün ihtiyaçlarını, gelecek kuşakların da kendi ihtiyaçlarını karşılayabilme olanağından ödün vermeden karşılamaktır”

şeklinde tanımlanmıştır.

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK Kavramı

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK Kavramı

“Bir toplumun, bir ekosistemin işleyişini kesintisiz, bozulmadan, aşırı kullanımla tüketmeden ya da ana kaynaklara aşırı yüklenmeden sürdürülebilmesi yeteneği”

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK Kavramı

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK Kavramı Ortaya Çıkış Sebebi

Sürekli ve hızla artan dünya nüfusu, doğal enerji kaynaklarının azalması, hatta yakın gelecekte tükenecek olmasının

• petrol yaklaşık 40 yıl,

• kömür 200 yıl,

• doğalgaz 80-100 yıl

• küresel ısınma,

• çevre kirliliği gibi sorunlar, insanlığı gelecek nesillere

«temiz, sağlıklı, yaşanabilir bir çevre bırakmak»

Sürdürülebilirliğin Amaçları

Sürdürülebilirlik kavramının bir diğer amacı gelecek kuşakların güncel ihtiyaçlarını karşılayabilmelerine olanak sağlamaktır.

Sürdürülebilirliğin Amaçları

Sürdürülebilirliğin Amaçları

Sürdürülebilirliğin Amaçları

Sürdürülebilirlik ve Ekoloji

İnsanoğlunun, ekoloji biliminin çalışma alanı olan ekosisteme en az zararı vererek yaşamını sürdürmesi,

•enerjinin yenilenebilir kaynaklardan sağlanması,

•daha az enerji tüketimine bağlı olarak daha az karbon emisyonunun oluşumuna teşvik edilmesi,

sürdürülebilirlik kavramının genel ilkelerini oluşturmaktadır.

•Sürdürülebilirlik kavramı, çevreci bir ekonomik kalkınma modeli olarak ileri sürülmüştür.

•Endüstri Devrimi orijinli düşünce biçimi ekonomi merkezli büyüme kriterlerini benimsemiştir.

• Bu model; ekosistemin yok olmasına, iklim değişikliklerine, doğal kaynakların tüketilmesine (örneğin ormanların sanayi amaçlı yok edilmesi) ve biyoçeşitliliğin azalmasına neden olmuştur.

Sürdürülebilirlik ve Ekoloji

Ekoloji ve Çevre

•Ekoloji, canlıların birbirleri ile ve çevreleri ile olan ilişkilerini inceleyen bir bilim dalıdır^.(1869 Ernest Haeckel).

•Çevre, canlıların gelişmesini sağlayan ve onları sürekli olarak etkileri altında bulunduran

•fiziksel, kimyasal (abiyotik),

• biyolojik (biyotik) ve toplumsal faktörlerin bütünüdür.

•Dünyada mevcut tüm canlı topluluklara ve bunların içinde yaşadıkları fizikokimyasal ortamı kapsayan bütüne 'Ekosistem' denir.

Çevre ekosistemlerdir.

•Ekosistemde yaşayan farklı türler komüniteyi oluşturur.

•Aynı türün oluşturduğu topluluk popülasyon, yaşadığı bölge habitat, rolü ya da işi ise niş olarak adlandırılır.

Ekoloji ve Çevre

•Çevre daha sonraki koşullarda yaşayabilecek olanları seçer; Seçilen bu varlıklar canlılıklarını sürdürebilir.

•Çevre sağlığı başlıca insanı ve diğer canlıları canlılıklarını sağlıklı sürdürme yönünde etkileyecek çevre koşullarını sağlama çalışmalarıdır.

Ekoloji ve Çevre

•Çevre kirliliği ise insanı ve diğer canlıları olumsuz yönde etkileyecek, yok edecek çevre koşullarıdır.

•İnsan ve diğer canlılar üzerinde zehirleyici etki yapan maddeler toksik maddelerdir.

• Bu etkiler üzerine çalışan bilim dalı toksikolojidir.

Ekoloji ve Çevre

ÇEVRE ve Kirliik

•Çevre , içinde bulunduğumuz canlı, cansız tüm

varlıkların birbirleri ile ilişkilerini içine alan ortam.

Çevrenin doğal yapısını ve bileşiminin bozulmasını, değişmesini ve böylece insanların olumsuz yönde etkilenmesini çevre kirlenmesi olarak tanımlayabiliriz.

Sera Etkisi ve Küresel Isınma

• Dünya, üzerine düşen güneş ışınlarından çok, dünyadan yansıyan güneş ışınlarıyla ısınır. Bu yansıyan ışınlar başta karbondioksit, metan ve su buharı olmak üzere atmosferde bulunan gazlar tarafından tutulur, böylece dünya ısınır.

Işınların bu gazlar tarafından tutulmasına sera etkisi denir

• CO₂ ve ısıyı tutan diğer gazların miktarındaki artış, atmosferin ısısının yükselmesine sebep olmaktadır. Bu da küresel ısınma olarak tanımlanır.

İnsanların çeşitli faaliyetlerinin küresel ısınmaya katkısı

• Enerji kullanımı %49,

• Endüstrileşme %24,

• Ormansızlaşma %14,

• Tarım %13'tür.

Asit

Yağmurları

• Yağan yağmurun asidik özellik taşımasına asit yağmuru denir.

• Hava kirletici emisyonlarýn en yaygın olanı kükürtdioksit (SO₂) ve azot oksitlerdir(NO_X).

Ozon delinmesi, cilt kanserleri

Havalandırma sistemleri, spreyler, otomobiller, buzdolapları, köpük imalat

Kloroflorokarbon (CFC)

Akciğer hastalıkları

Deodorant, saç spreyi, böcek öldürücüler

Azot oksitleri (NO_x)

Ozon delinmesi, cilt kanserleri

Deodorant, saç spreyi, böcek öldürücüler

Freon gazları

Solunum sistemi,

kardiovasküler sistem, beyin, iskelet kası ve fetüse etki

Sigara, tüneller, otomobil eksozları Karbon monoksit

(CO)

Sera etkisi Madencilik, yakıtlar,

kuyular Karbon dioksit(CO₂)

Sıcaklık inversiyonu, akciğer hastalıkları, görme

bozukluğu

Kimyasal madde imali

Karbon partikülleri (duman)

Sıcaklık inversiyonu, asit yağmurları, ormanların,

toprağın, suların kirlenmesi, solunum sistemi ve

kardiyovasküler sisteme etki

Fosil yakıtlar, termik santraller

Kükürt oksitleri (SO_x)

Etkisi Kaynağı

Kirletici

Kanser?

Radyoaktif atklar, yiyecek, içecekler

Uranyum

Nöropati, kas güçsüzlüğü, deri kanseri, damar

lezyonları Madencilik, pestisid işçileri,

Arsenik

Solunum yollarına etki eder Üzüm bağı ilaçlaması, altn

madenciliği, kaynak işleri, bronz işçiliği

Bakır

Solunum yollarına, buruna etki eder, deri kanseri, allerjik

reaksiyon

Endüstri, döküm işleri, kaynak işleri

Krom

Anemi, duyu ve motor

sinirlerde hasar, beyin hasarı, gingiva lezyonları

Endüstri, yakıtlar, altn madenciliği

Kurşun

Solunum yollarına etki eder Kaynak işleri, bronz işçiliği

Çinko

Solunum S. hastalıkları, allerjik reaksiyon, burun ve gırtlak kanseri

Endüstri, madencilik, kaynak işleri

Nikel

Böbrek harabiyeti, akciğer ve prostat kanseri

Endüstri, altn madenciliği

Kadmiyum

Etkisi Kaynağı

Kirletici

•Fosil yakıtlar olabildiğince az kullanılmalı, doğalgaz, güneş enerjisi, jeotermal enerji tercih edilmelidir,

•Karayolu taşımacılığı yerine demiryolu ve deniz taşımacılığına ağırlık verilmelidir. Büyük kentlerde toplu taşıma hizmetleri yaygınlaştırılmalıdır,

•Sanayi kuruluşlarının atıklarını havaya vermeleri önlenmelidir; Yeşil alanlar artırılmalı, orman yangınları önlenmelidir; Ozon tabakasına zarar veren maddeler kullanılmamalıdır.

Hava kirliliğini önlemek

•Sağlıklı su içinde hastalık yapıcı mikroorganizmaların, toksik etki yapan kimyasalların bulunmadığı, dengeli mineral içeriği olan sudur.

•Petrol ve yağ atıkları gibi bazı endüstriyel atıklar, tarım ilaçları, böcek ilaçları, deterjanlar, evsel atıklar, borulardaki ya da boyalardaki kurşun, fosil yakıtlar ve elektrikli araç yapımında kullanılan civa, su kirleticileri olarak sayılabilir.

Su kirliliği

•Toprak kirliliği, katı, sıvı ve radyoaktif artık ve kirleticiler tarafından toprağın fiziksel ve kimyasal özelliklerinin bozulmasıdır.

•Topraklarda meydana gelecek tüm olumsuz değişimler insan yaşamını kuvvetle etkileyecek güce sahiptir.

Toprak kirliliği

Toprak kirliliğinin önlenmesi için:

•Verimli tarım topraklarında yerleşim ve sanayi alanları kurulmamalı, yeşil alanlar artırılmalıdır,

•Ev ve sanayi atıkları, toprağa (ve sulara) zarar vermeyecek şekilde toplanıp depolanmalıdır,

•Yapay gübre ve tarım ilaçlarının kullanılmasında yanlış uygulamalar önlenmelidir,

GÜRÜLTÜ ( Ses kirliliği ): İstenmeyen, insanı rahatsız eden, düzensiz ve yüksek seslerdir.

Ses kirliliği yaratan önemli etmenler:

•Sanayileşme

•Plansız kentleşme

•Hızlı nüfus artışı

•Ekonomik yetersizlikler

•Eğitim eksikliğidir.

Gürültü kirliliği

•Ses şiddetini ölçmek için birim olarak desibel (dB) kullanılır.

•İnsan için 35-65 dB sesler normaldir.

•65-90 dB sesler, sürekli işitildiğinde zarar verebilecek kadar risklidir.

•90 dB in üzerindeki sesler sağlık için zararlıdır.

• 120-140 dB de acı duyulur, 140 dB in üstünde beyin harabiyeti olur.

Gürültü kirliliği

Ses kirliliği şu uygulamalarla önlenebilir:

•Otomobil kullanımını azaltacak önlemler alarak,

•Ev ve işyerlerinde ses geçirmeyen camlar kullanarak,

•Eğlence yerleri vbg ortamlarda yüksek sesle müzik çalınması engellenerek,

•Gürültü yapan kuruluşların şehir

dışında kurulması ile.

•RADYASYON: Radyoaktif element denen bazı elementlerin atom çekirdeğinin kendiliğinden parçalanarak etrafa yaydığı alfa, beta ve gama gibi ışınlara radyasyon denir.

•Çevreye yayılan bu ışınlar, canlı hücreleri doğrudan etkileyerek mutasyon denilen genlerdeki bozulmaya neden olur.

Radyoaktif kirlilik

•Radyasyon doğadaki radyoaktif maddelerden çok, nükleer santraller, nükleer enerji ile çalışan gemiler, nükleer denemeler gibi bunların kullanıldığı ortam ve olaylardan çıkar.

Ayrıca teşhis ve tedavide kullanılan bazı cihazlar, tıbbi malzemelerin ve suların dezenfekte edilmesi için kullanılan araçlardan da radyasyon yayılmaktadır.

Radyoaktif kirlilik