Bitki sistematiğinin
temel prensipleri
Derste Kullanılan Kaynaklar
Ö.SEÇMEN, Y.GEMICI, E.LEBLEBICI,G.GÖRK, L.BEKAT: Tohumlu Bitkiler Sistematiği E.Ü.FEN Fak. Kitaplar Ser. no:116, 446
sayfa.1.baskı 1986:2. baskı
1990:3.baskı1992:4.baskı1995.,5.baskı1997.
Dığrak, M., İlçim, A. 2002. Sistematiğin Esasları Ders Notları.
Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü. Kahramanmaraş.
Seçmen, Ö., Görk, G., Gemiçi, Y., Bekat, L., Leblebici, E. 1996.
Tohumlu Bitkiler Laboratuvar Uygulama Kılavuzu. Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Teksirler Serisi No: 51, 5.Baskı, 96 sayfa, E.Ü.
Basımevi, Bornova-izmir.
Bitkiler habitat özelliklerine göre ağaç, çalı ve ot olarak ayrılır. Bu sınıflandırma sisteminin ilk yazılı eserini veren kişi, botaniğin babası olarak kabul edilen ve Aristonun öğrencisi olan Theophrastus (M.Ö. 370-285) dur. De Historia Plantarum adlı eserinde 480 bitkiyi bu özelliklerine göre sınıflandırmıştır.
Bu eserinde bitkileri ağaçlar, çalılar ve yarı çalılar ve otsu bitkiler olarak 4’e ayırmıştır. Theophrastus’un çalışmaları daha ziyade Botaniğin diğer dallarında görülür. Tohumların çimlenmesi, fidelerin gelişmesi ve kökün çimlenme esnasında ortaya çıkan ilk organ olduğunu belirtmiştir.
Yaprakların şekil ve gövde üzerinde sıralanış tarzlarına göre sınıflandırılması gibi konuları açıklamıştır. Bundan başka bitki habitatlarına işaret etmiş, ortamla ilişkilerini ve dağılışlarını inceleyerek Bitki Coğrafyasının ve Bitki Ekolojisi’nin temelini atmıştır.
Theophrastus devrinden sonra Romalılar Devrinde M.S. 64 yılında Dioscorides, bitkileri az çok familyalar halinde gruplandırmış, çoğu tıbbi olan 600 bitki türünden bahsetmiştir.
Linnaeus Devri 1707-1778 (Sayısal Sınıflandırma Üzerine Kurulan Suni Sistemler)
Bu dönemin özelliği, bitkilerin şekil özellikleri ve doğal akrabalıkları dikkate alınmaksızın tanımlamada kolaylık sağlayacak özelliklerine göre sınıflandırılmasıdır. Bu peryodun en ünlü botanikçisi Carl Linnaeus (1707-1778) dir. Kısaca Linne olarak tanımlanan bu ünlü kişi, botanik ve zoolojini babası olup gelmiş geçmiş en büyük sistematikçidir.
En büyük eserlerinden Systema Naturae (1735) de pek çok bitki, hayvan ve mineralin sınıflandırmasını yapmıştır. Genera Plantarum adlı eserinde bitki genuslarını ve bunların özelliklerini vermiştir.
Species Plantarum (1753)’da ise bitki türlerini adlandırmış ve
sınıflandırmıştır.
Tayin (=Teşhis) taksonominin temelidir. Bir bitkinin (canlının)
hangi taksonomik gruba sonuç olarak da hangi türe ait olduğunu saptamaktır. İki element arasındaki benzerlik ve farklıların
belirlenmesi şeklinde de kabul edilebilir. En kesin olarak o konuda hazırlanmış Monografilerden yapılır. Monografileri yoksa flora
veya fauna kitaplarından ve taksonomik gruplar üzerinde yapılan
revizyon çalışmalarından tespit edilir.
Monografi: Bir takson (örneğin ordo, familya, genus) üzerine yapılan ve o taksonun yeryüzündeki tüm türlerini içine alan ve geniş kapsamlı bir taksonomik araştırmadır.
Flora: Bir kıta, bir ülke yada bir bölgenin bütün bitkileri inceleyen taksonomik bir araştırmadır.
Revizyon: Bir ülke yada bölgenin belirli bitki grupları (familya,
genus) üzerinde yapılan taksonomik araştırmalardır.
-Familya’nın Üzerindeki Üst Birimlerin İsimlendirilmesi
-Familya’nın üzerindeki taksonların latince isimleri belirli eklerle son bulur.
Divisio (Bölüm) :-phyta
Subdivisio (altbölüm) :-icae
Classis (Sınıf) :-atae, -opsida
Subclassis (altsınıf) :-ideae, -idea
Super ordo
Ordo (takım) :-ales
Subordo (alttakım) :-ineae
Familyaya bağlı alt birimlerin isimlendirilmesinde latince isimler şu eklerle son bulur.
Subfamilia (alt aile) :-oideae
Tribus (oymak) :-iae
