YENİ DOĞAN VE SÜT ÇOCUĞU BESLENMESİ

YENİ DOĞAN VE SÜT ÇOCUĞU

BESLENMESİ

Dr. Hülya YARDIMCI

YENİ DOĞAN VE SÜT ÇOCUĞU BESLENMESİ

• Doğal Beslenme:

 Anne sütü ile beslenme (0-6 ay) Exclusively breasfeeding

 Anne sütü egemen beslenme

 Karışık beslenme

 Ek besinlere başlama (weaning)

• Yapay Beslenme

 Bebek mamaları veya

 Uygun şekilde hazırlanmış inek sütü ve

 Uygun diğer besinlerle destek aldığı beslenme şeklidir.

YAPAY BESLENMENİN TEHLİKELERİ

İshal ve solunum yolu hastalıklarına yakalanma olasılığı artar

İshal kronikleşir Malnutrisyon, vit. A eksikliği görülebilir Enfeksiyon ve Malnutrisyondan Ölme riski artar

ANNE DAHA ÇABUK FERTİL OLUR

Allerji ve hayvan sütüne intolerans gelişebilir

Kronik hast.riski artar Bebekte obezite

olabilir.

Mental yönden çok iyi gelişmeyebilir

Anemi riski, Kanser riski artar (over/meme)

ANNE BEBEK ARASINDAKİ YAKIN İLİŞKİYİ ENGELLER

14

Amaç:

Sağlıklı büyüme ve gelişmeyi sağlamak

Psikolojik, sosyal ve kültürel gelişimi sağlamak

Doğumdan itibaren doğru beslenme alışkanlıkları kazandırmaktır.

0-1 yaş grubu beslenmenin en zor olan yanı, organizmanın

tam olgunlaşmamış olmasıdır.

YENİ DOĞAN VE SÜT ÇOCUĞU BESLENMESİ

• Hızlı büyüme ve gelişme süreci farklı

• Vücut ağırlığı birimi başına sıvı, enerji ve

besin ögesi gereksinimleri yetişkinlerden farklı

• Sindirim sistemi özellikleri farklı (sind. sist.

özelliğine bağlı olarak besinlerin farklı olması gerekir).

• Besinler özel hazırlama gerektirir.

• Kendi kendine beslenebilme yeteneği farklıdır.

Farklılıkların nedenleri

Gereksinimler Farklılık Nedeni

Sıvı (ml/kg/gün) Fazla Vücut suyu fazla

Enerji (kkal/kg/gün) Fazla Büyüme-gelişme hızlı

Protein (g/kg/gün) Fazla Büyüme-gelişme hızlı ve

devamlı

Doku sentezi fazla Metabolik işlevler Sindirim sistemi gelişmemiş Emme-yutma

Çiğneme fonk. yok/yetersiz (sonraki aylar) Sindirim sistemi fonksiyonları zayıf

Sindirim enzimleri yetersiz……Süt/süte dayalı yumuşak, sulu

Gereksinimler

1.Su gereksinmesi:

Vücut suyu:

 Hücre yapısının en önemli maddesidir ^(%60-90 ).

 Vücuttaki kimyasal olayları hızlandırır.

 Metabolizma maddelerinin taşınması ve atılmasında rol oynar.

 İyonik dengeyi sağlar

 Seçici emilimi kolaylaştırır.

 Vücut ısısını düzenler.

Gereksinimler

• Değişik yaşlarda sıvı gereksinimi:

Yaş (yıl) ml/kg/gün

0-1 150-175

1-3 125-150

3-6 100-125

6-12 50-75

≥12 50

Gereksinmeler

2. Enerji gereksinmesi

Günlük enerji=Harcanan+Büyüme-Gelişme

ALINAN HARCANAN

BMH………..%50-60

Fiziksel aktivite……..%10-25

Büyüme-Gelişme…. %20-30

Termik……….%10

Yaşa göre Enerji Gereksinmesi ve Anne Sütünden

Sağlanan Enerji Miktarı

İKİNCİ YAŞTA ANNE SÜTÜ

ENERJİ PROTEİN A VİT C VİT

%31

%38

%45

%95

500 ml anne sütünün karşıladığı

günlük gereksinimler

(%) 50

Vitamin ve Mineraller

Besin öğesi Fonksiyon Gereksinim/gün

A vitamini B+G için,

Serum,kas proteini,RNA sentezi

Bağışıklık sistemi 375-400 mcg

D vitamini Kemik gelişimi, Ca, P kullanımı 400 IU (7.5-10 mcg)

E vitamini Antioksidant

Eritrositleri korur

Yeterli PUFA= Yeterli E vitamini 5-10 IU

K vitamini Protrombin yapımında 5-10 mcg

Doğumda 1-2 mg) C vitamini Kollojen doku yapımı,

Fe indirgenmesi,

Bağışıklık öğelerinin artmasında Kolesterol, trozin metabolizması

Bazı vit kullanımında (B1,B2,Avit., E vit., Folik a., Ca)

30-35 mg

Vitamin ve Mineraller

Besin öğesi Fonksiyon Gereksinim/gün

Folik asit Megaloblastik anemiyi önler 3-6 mcg Kalsiyum AS de Ca kullanımı yüksek 400-800 mg Fosfor AS de Ca:P 2.3/1, İS de Ca:P 1.3/1 300-600 mg Demir 3-4 aya kadar yetersizlik görülmez 6-10 mg Çinko Enzim sistemi, B+G, bağışıklık sist. 5-10 mg

Sodyum Hücre çalışması 120 mg

Potasyum Hücre çalışması 50-700 mg

SİNDİRİM FONKSİYONLARI ve ENZİMLER

0-4 ay 4-6 ay 6-12 ay

(emme-yutma) (ağızda çevirme) (çiğneme)

SİNDİRİM

Tükürük enzimleri YETERSİZ

NİŞASTA

İlk 4 ay sindirilemiyor.

TAMAMLAYICI BESLENME

Tamamlayıcı Beslenme

• Anne sütü alan bebeğin yaşına ve gelişim basamaklarına uygun yeni besinleri alması, besin çeşitliliği sağlayarak yeterli ve dengeli beslenmesinin sağlanması, kendi kendini besleyebilir hale gelmesi ve sosyal toplum içinde bir birey olarak yerini almasına tamamlayıcı beslenmeye geçiş denir. Bu dönemde e diğer yiyecek ve içecekler anne sütü ile birlikte verilmelidir.

Bebeğin sağlıklı büyüme ve gelişmesinin sağlanması uygun besinlerin verilmesi ile mümkündür.

Tamamlayıcı besinlere zamanında başlanmalı,

besinler yeterli, güvenilir ve uygun olmalıdır.

Altıncı ayına gelen bebeklere;

• Hangi yöntemle (doğal ya da doğal olmayan) beslendiğine bakmaksızın, tamamlayıcı

besinler başlanmalıdır.

Anne sütü ile şişmanlasa bile !!!!!

Tamamlayıcı besinlere neden başlanmalıdır

• Bebeğin artan enerji gereksiniminin sadece anne sütüyle karşılanamaması,

• 6. aydan sonra demir, çinko gibi mikro besin öğelerinde eksiklikler oluşması,

• Çiğneme ve konuşma becerisini gelişmesi, ağız ve dil

koordinasyonunun artması ve farklı tatlara alışmaya katkıda bulunması,

• İleri dönemde iyi bir beslenme alışkanlığı kazanması.

Tamamlayıcı beslenmeye geçişin önemi

• Tamamlayıcı beslenmeye geçiş dönemi çocuklarda en fazla beslenme bozukluklarının görüldüğü dönemdir.

• Büyüyen ve giderek hareket yeteneği artan bir süt çocuğunda, altı aydan sonra besin ögesi gereksinimleri bu dönemde başlanan tamamlayıcı besinlerden karşılanmaktadır.

• Altıncı aydan sonra başlanan geçiş besinleri; anne sütü ile beslenmeden aile yemeklerine geçişte köprü görevi görür.

•

Tamamlayıcı beslenmeye geçişin önemi

• Geçiş besinleri süt çocuğunun değişik tat, lezzet, kıvamda besinlere alışmasını sağlarken, aynı zamanda yeme işlevi için gerekli olan, nöromusküler işbirliğinin gelişimine yardımcı olur.

• Uygun zamanda başlatılan ve kurallara uygun şekilde

sürdürülen tamamlayıcı beslenme, bebeğin bir yaş

civarında aile sofrasındaki yiyecekleri tüketebilecek

olgunluğa ulaşmasını sağlar

Tamamlayıcı Beslenmeye Başlama Zamanın Belirteçler ;

Bebeğin

• Gastrointestinal

• Ürogenital sistem

• Nöromusküler sistem

• Metabolik gelişimi derecesidir.

ZAMANINDA

Tamamen veya kısmen anne sütü ile beslenirken enerji ve besin öğelerine

gereksinmelerinin arttığı dönemde başlanmalıdır

(6.ay/180 gün)

YETERLİ

Büyüyen çocuğun gereksinimi olan enerji, protein ve diğer besin öğelerini

karşılayacak oranda olmalıdır

GÜVENİLİR

Hijyenik olarak hazırlayıp uygun koşullarda saklanmalı, temiz kaplarda ve temizlik

kurallarına uygun olarak servis edilmelidir

UYGUN

Çocuğun açlık ve tokluk durumu, iştahı,

beslenme şekli (kendi kendine, kaşıkla ezme

veya püre olarak) ve öğün aralıkları(günlük

beslenme sayısı) düşünülerek planlanmalıdır.

• Tamamlayıcı beslenme dönemi süresince küçük çocuk,yavaş yavaş evde tüketilen aile besinlerine alışmaya başlar veya alışmış olur.

Beslenme sadece besinin sağlanmasından daha fazlasını içermektedir. Çocuğun hangi besinleri tüketeceğinden çok, çocuğun nasıl besleneceği önem kazanmaktadır.

Tamamlayıcı Beslenme

Günlük Beslenme Sayısı ve Miktar

Yaş Beslenme Sayısı Miktar (mL)

0-1 hafta 8-10 60-90

1 hafta-1 ay 6-8 125-150

2-3 ay 5-6 150-180

4-7 ay 4-6 180-210

8-12 ay 4-5 210-250

Ek Besinlere Başlarken Karşılaşılan Sorunlar

Uygulama Sorun

Erken Anne sütünden az yarar

GİS sorunları

Geç PEM

Anemi

Besinlere alışma güçlüğü

Ek Besinlere Başlarken Karşılaşılan Sorunlar

Uygulama Sorun

Miktar yetersiz Gelişme geriliği PEM

Anemi

Miktar fazla AS den az yarar

Şişmanlık

Yanlış pişirme yöntemleri Kontaminasyon GİS sorunları

Yanlış beslenme alışkanlığı

Ek Besinlere Başlarken Karşılaşılan Sorunlar

Uygulama ^Sorun

Zorla besleme

(oyun,masal vb.) İştahsızlık Kusma

Yeme davranışı bozuklukları Yanlış beslenme alışkanlığı Kendi haline bırakma Yetersiz beslenme

Gelişme geriliği PEM

Yanlış beslenme alışkanlığı

Ş

İ

Ş

M

A

N

L

I

K

ÖNERİLER

DOĞUMDAN SONRAKİ İLK 1/2 - 1 SAAT İÇİNDE EMZİRMEYE BAŞLANMALIDIR.

6 AYDAN İTİBAREN EK BESİNLERE BAŞLANMALIDIR.

2 YAŞINA KADAR EK BESİNLERLE BİRLİKTE EMZİRMEYE

DEVAM EDİLMELİDİR.

İLK 6 AYDA SADECE ANNE SÜTÜ VERİLMELİDİR.









Bebekler doğdukları andan itibaren bir

BİREYDİR.