İLETİŞİMDE SEN DİLİ VE BEN DİLİ
Kişiler arası iletişimin doğru olarak kurulabilmesi için en önemli etmenlerden bir tanesi kaynağın mesajını alıcıya düzgün açık ve anlaşılır olabilmesidir.
Sözlü iletişimde kullanılan dilin ise özellikleri iletişimin niteliğini ve niceliğini etkileyen bir faktördür.
İletişim dili iki boyutta incelenir.
Bunlardan birincisi sen dili diğeri ise ben dilidir.
İletişimde kullanılan bu dil özellikleri iletişimi olumlu ya da olumsuz
etkileyebilir, iletişimi güçlendirebilir ya da sorunlar yaşanmasına neden olabilir.
İLETİŞİMDE SEN DİLİ VE BEN DİLİ
SEN DİLİ:
Sen dili kişiye yeni yanlış yaptığını söyler ancak bu söylem tarzı kişinin kendisi suçlamasına neden olan ifadeler içerir.
Kızgınlık, öfke gibi duygular toplumumuzda genelde sen dili kullanılarak ifade edilir.
Sen dili kullanımı aynı zamanda iletişimde kişiler arasında bir mesafenin olduğunu da vurgular.
Sen dili ile iletişim kurulan biri bir durumdan ötürü sorumlu tutulduğu hissine kapılır. Bu nedenle de doğrudan savunmaya geçer.
İLETİŞİMDE SEN DİLİ VE BEN DİLİ
SEN DİLİ:
Sen dilinin iletişimi olumsuz yönde etkilediğini söylemek yanlış olmayacaktır.
Kaynak her ne kadar olumsuz bir şey söylemek istemiyor olsa da sen dili kullanımı alıcıda böyle bir mesaj bırakabilir.
Sen dilinin kullanımı yaşana duruma değil alıcının kişiliğine odaklanır ve alıcının davranışlarına değil kişiliğine yönelik bir saldırı olarak algılanır.
Etkili olmayan sen dili ifadeleri sorunun çözümüne katlı sağlayamaz ve sürecin olumsuz olarak devam etmesinde etkili olur.
İLETİŞİMDE SEN DİLİ VE BEN DİLİ
SEN DİLİ:
Sen dili ifadelerine örnek verilecek olduğunda işten eve yorgun gelen bir anne ile onunla oyun oynamak isteyen bir çocuğun diyaloğu verilebilir.
Anne yorgunluğu nedeniyle çocuğu ile oyun oynamak istemediğini «git başımdan şimdi seninle uğraşamam, işim başımdan aşkın zaten bir de sen çıkma» şeklinde ifade ettiğinde çocuk bundan «annem yorgun,
dinlenmeye ihtiyacı var ve benimle oyun oynayamaz mesajını alamıyor.
Bunun yerine «ben kötüyüm, ben suçluyum» mesajını alıyor.
İLETİŞİMDE SEN DİLİ VE BEN DİLİ
SEN DİLİ:
Sen dilinin alıcı üzerindeki etkilerine bakacak olduğumuzda;
- Alıcıya kendini değersiz hissettirir.
- Alıcı durumu anlamlandıramaz.
- Alıcıyı incitir ona anlaşılmadığını düşündürür.
- Alıcının savunma mekanizması geliştirmesine neden olur.
- Alıcının öz saygısını olumsuz etkiler.
İLETİŞİMDE SEN DİLİ VE BEN DİLİ
SEN DİLİ:
- Alıcı kendisine iletilen mesajı içselleştirir.
- Alıcının etiketlenmesine neden olur.
- Alıcı da benzer bir iletişim yöntemi kullanmaya başlar.
- Davranış değişikliği gerçekleştirilemez.
İLETİŞİMDE SEN DİLİ VE BEN DİLİ
BEN DİLİ:
Ben dili bireyin karşısına çıkan durum ve davranışların kendi üzerinde bıraktığı somut etki ile o duyum ya da davranışa yönelik duygu ve
düşüncelerini karşı tarafa iletme biçimidir.
Ben dili mesajları verilirken yumuşak bir ifade kullanılır.
Kişi «ben» ile başlayan cümleler kurarak duygu ve düşüncelerini ifade
der.
İLETİŞİMDE SEN DİLİ VE BEN DİLİ
BEN DİLİ:
Ben dili mesajları iletişimin olumlu sürmesini sağlar
Ben dili kullanımında birey başkalarıyla ilgili yorumlamalarını ya da değerlendirmelerini değil, kendini rahatsız eden durumu objektif bir
şekilde, karşıdakini suçlamadan, eleştirmeden, yargılamadan, durumun ya da davranışın tanımını ve yaşattığı somut etkiye ve duyguya odaklanır.
Ben dili kullanımı ile belirtilen duygu ve düşünceler karşıdakinin kişiliğine
yönelik değil bireyin hissettiklerine yöneliktir.
İLETİŞİMDE SEN DİLİ VE BEN DİLİ
BEN DİLİ:
Ben dili kullanılarak verilen mesajlar karşı tarafa, kişiyi olduğu gibi kabul ettiği mesajını verir. Karşıdaki insana davranışlarını değiştirme
sorumluluğunu verir.
Kişinin nasıl düşündüğünü ya da hissettiğini açıkladığında diğer insanlara
nasıl tepki vereceği konusunda fırsat vermiş olur.
İLETİŞİMDE SEN DİLİ VE BEN DİLİ
BEN DİLİ:
Ben dili ile verilen mesajlara örnek verilecek olduğunda, - Bu davranışın beni üzdü.
- Ben mutsuz hissediyorum.
- Ben kızgınım çünkü…..
İLETİŞİMDE SEN DİLİ VE BEN DİLİ
BEN DİLİ:
Ben dili kullanılarak kurulan iletişim yöntemi bireylerin hissettikleri duyguları karşı tarafı suçlamadan olumlu bir şekilde ifade etmesine imkan sağlar.
Kızgınlık ve öfke gibi olumsuz duyguları karşı tarafa aktarmak isterken
sen dili kullanımı ile karşı tarafı suçlayıcı bir tavır takınılırken ben dili
kullanımıyla sağlıklı ve etkili iletişim kurmak amaçlanır ve duyguların
altında yatan ana nedenlere odaklanılır.
İLETİŞİMDE SEN DİLİ VE BEN DİLİ
BEN DİLİ:
Ben dilinde kişi kendini övmez ya da kendine odaklanmaz, ben dili kullanımında kişi durum ya da düşüncenin kendinde bıraktığı etkiye odaklanır.
Sorunlara çözüm bulma aşamasında ben dili kullanımı yapıcı ve etkili bir yöntem olarak kullanılabilir.
Ben dili kullanan kişi bir sorun olması durumunda çözüm için yardım
istemektedir.
İLETİŞİMDE SEN DİLİ VE BEN DİLİ
BEN DİLİ:
Ben dili ifadelerine örnek verilecek olduğunda işten eve yorgun gelen bir anne ile onunla oyun oynamak isteyen bir çocuğun diyaloğu verilebilir.
Anne yorgunluğu nedeniyle çocuğu ile oyun oynamak istemediğini
«Bugün iş yerinde çok yoruldum, ve şu an seninle oyun oynayacak enerjiye sahip değilim; ya da bugün canım oyun oynamak istemiyor»
şeklinde ifade ettiğinde çocuk bundan «annem yorgun, dinlenmeye
ihtiyacı var ve benimle oyun oynayamaz mesajını alıyor ve bu nedenle
ısrarcı olmuyor.
İLETİŞİMDE SEN DİLİ VE BEN DİLİ
BEN DİLİ:
Ben dili ile konuşmanın yararlarına bakıldığında;
- Bireyin hem kendisini hem de karşı tarafı rahatlatır.
- Davranış değiştirme sorumluluğunu karşı tarafa yükler.
- Karşı tarafın kendisini kötü hissetmesine neden olmaz.
- Karşı tarafın benlik algısına zarar vermez.
- Karşı tarafın da iletişimde ben dili kullanmasını sağlar.
Kaynakça
Ünal, F. (2014). Çocuklarla İletişim Kurma. Her Yönü ile Okul Öncesi Eğitim – Etkili İletişim. Ed.:
Prof. Dr. F. Abide Güngör Aytar. Hedef Cs. Basın Yayın. Ankara.
Dökmen, Ü. 1998. İletişim Çatışmaları ve Empati. Sistem Yayıncılık. İstanbul.
Tayfun, R. (2007). Etkili iletişim ve beden dili. Nobel Basım Evi. Ankara.
Bilgili, S. (2020). Aile İletişim Kalıplarının Ebeveyn Tutumları ile İlişkisinin İncelenmesi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
Temiz, G. (2014). Anne Çocuk İletişim becerileri Eğitiminin Çocukların Duyguları Tanıma ve İfade Etme Becerilerine Etkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Konya.
