Elementary Education Online, 9(1), 128-135, 2010.
lkö retim Online, 9(1), 128-135, 2010. [Online]: http://ilkogretim-online.org.tr
Two Brilliant Children In The Field Of Piano and Violin
dil Biret-Suna Kan (Visions And Suggestions)
Burcu Sezginsoy
Elif Güven
ABSTRACT. Gifted and talented people are the underground wealth of the civilizations. Therefore to discover and
work with them will help society to evolve and to provide them being one step ahead in the evolving world. The talet dispersion of the super talented children is quite wide. Musical talent is a different part of this dispersion. It is important for the society to notice the potentials of the super talented children in music and to direct the child correctly in this field. In this study, the comparison of the vision and suggestions of our world wide famous artists; dil Biret and Suna Kan about the needs and education of super talented people and interaction with their environments, their point of view to the life, their experience and their passion to the music are explicated.
Key words: Musical talent, Gifted and talented, dil Biret, Suna Kan
SUMMARY
Purpose and significance: The concept of “talent” that also includes the musical talent is a resource for scientific researches in various fields and still mystic at the present day. To some point of view the concept of talent is a feature that is owned naturally and genetic but to the others suggest that talent can be developed by education. Besides, the point of view that the most of the society own musical talent in various levels is a reality that cannot be disregarded. The ones which are not musical is at most %10. If it is regarded that most of the people who belong to this group are wrongly or inadequately educated or they never educated it is clear that this rate will be lower. So it is obvious that all of us have a musical talent. But the distinction between the talented person and a genius should be done. Gifted and talented people are rarely found in societies. But the talented children in musical area are the most important assets for their countries. These brilliant children are gifts submitted to their countries. If they are educated in the right way they will help society to evolve and to provide them being one step ahead and gain different dimensions to art. To find out the brilliant children and their education should be the responsibility of the society and the government and the concept of education should be managed in this manner.
Method: Descriptive method is used for the research. Data is collected by the interview method and analyzed by content analysis. In the phase of preparing the interview questions data related with the gifted people in the music area in the literature is used. In this context 12 interview questions are prepared. Questions are established by using the interviews and biographies of the artists which are published before.
Results: At the end of the research, the suggestions of dil Biret and Suna Kan who evaluated their super talent in a good way help us to reach the findings that will guide the families and educators of the super talented children. To these findings, the type and the development of the talent is structured by the effect of the social and cultural environment. As a result of this study, the importance of the personal knowledge to discover and to evaluate the superior talent that is gained from the talent, family, environmental factors and musical, social and cultural experience is displayed.
Discussion and Conclusions: Experience, practice and hard work is essential for the success of talented children in the area of music regardless of they are genius or not. Children are easily motivated to hard work in the fields that they have a special talent. But a normal child doesn’t have an excitement that is proper to the dabsters and none of the children can be compelled to work hard as a dabster can do. The huge motivation that provides the gifted people in the area of music working hours is probably the reflection of their nature in this field. In this study, the comparion of the vision and suggestions of our worldwide famous artists; dil Biret and Suna Kan about the needs and education of super talented people and interaction with their environments, their point of view to the life, their experience and their passion to the music are explicated.
This study has been presented in II. International Conference on Special Education. ArA.Gör. Burcu SEZG NSOY, BalEkesir Üniversitesi, burcusezginsoy@hotmail.com
Piyano ve Keman Alan(nda ki Harika Çocuk:
dil Biret-Suna Kan (Görü1 ve Önerileri)
Burcu Sezginsoy
Elif Güven
ÖZ. Üstün yetenekliler medeniyetlerin yer altE zenginlikleridir. Bu nedenle ortaya çEkartElEp iAlenmeleri toplumlarEn
ilerlemesini kolaylaAtEracak, hEzla geliAen dünyada bir adEm önde olmayE sa layacaktEr. Üstün yetenekli çocuklarEn yetenek da ElEmlarE oldukça geniAtir. Müzikal yetenek bu da ElEmEn ayrE bir bölümünü oluAturur. Müzik alanEnda üstün yetenekli çocuklarEn potansiyellerinin erken yaAta fark edilmesi ve çocu un bu alanda do ru Aekilde yönlendirilmesi toplum açEsEndan önem taAEmaktadEr. Bu çalEAmada, müzik alanEnda üstün yetene e sahip, dünyaca ünlü sanatçElarEmEz
dil Biret ve Suna Kan’En üstün yeteneklili in do asE, üstün yetenekli bireylerin gereksinimleri, ve e itimine yönelik görüAlerinin karAElaAtErElmasEna yer verilmiA, sanatçElarEmEzEn çevreleri ile etkileAimleri, hayata bakEA açElarE, deneyimleri, müzi e olan tutkularE irdelenmiAtir.
Anahtar Sözcükler: Müziksel yetenek, üstün yetenekli, dil Biret, Suna Kan
G R 5
Üstün yetenekliler, toplumda oldukça ender rastlanan bireylerdir. Müzik alanEnda üstün yetenekli çocuklar ise bulunduklarE ülkenin en önemli de erlerindendir. Bu harika çocuklar ülkelerine sunulmuA birer arma andEr. Do ru yetiAtirildikleri takdirde bulunduklarE toplumu sosyal ve kültürel açEdan daha da ileriye taAEyacak, evrensel açEdan sanat anlayEAEna farklE boyutlar kazandEracaklardEr. Harika çocuklarEn keAfedilmesi ve e itimi toplumun ve ülke yönetiminin sorumlulu unda olmalE, e itim anlayEAE bu do rultuda düzenlenmelidir.
Müzikal yetene i de içinde bulunduran “yetenek” kavramE çeAitli alanlarda bilimsel araAtErmalara konu olmakta ve gizemini günümüzde de korumaktadEr. Kimi görüAe göre yetenek kavramE do uAtan sahip olunan ve kalEtEmsal bir özellik iken, bazElarE yetene in e itimle geliAtirilebilece ini öne sürmektedir. Bununla beraber toplumun büyük bir kEsmEnEn müzikal yetene e farklE seviyelerde sahip oldu u görüAü de gözardE edilemez bir gerçektir. Müzikal olmayanlarEn oranE ise en fazla %10 dolayEndadEr. Bu gruba girenlerin büyük ço unlu unun yanlEA ya da yetersiz e itim görmüA veya hiç e itim görmemiA oldu u göz önüne alEnErsa oranEn daha da düAük oldu u ortaya çEkar. Buna göre hepimizin müzik yetene i oldu u açEktEr. Fakat yetenekli insan ile deha arasEndaki ayrEmE da yapmak gerekir. (Weinberger,2001; Sloboda, 1993; Tao, 2006) Dahi olsun veya olmasEn müzik alanEnda yetenekli çocuklarEn baAarElE olabilmesi için deneyim, pratik ve sEkE çalEAma AarttEr. Çocuklar özel yetenekleri olan alanlarda sEkE çalEAmaya kolayca motive olurlar. Fakat normal hiçbir çocuk ‘ustalara özgü bir coAkuya’ sahip de ildir ve normal hiçbir çocuk dehalarEn çalEAabildi i kadar yo un bir Aekilde çalEAmaya zorlanamaz. Müzik alanEnda üstün yeteneklilerin saatlerce çalEAabilmelerini sa layan yo un motivasyonlarEnEn kayna Enda ise muhtemelen bu alandaki do alarEnEn yansEmasE vardEr. (Winner ve Martino, 2002)
Müzik alanEnda üstün yetenekli çocuklarEn potansiyellerinin erken yaAta fark edilmesi ve çocu un bu alanda do ru Aekilde yönlendirilmesi toplum açEsEndan önem taAEmaktadEr. 7 Temmuz 1948 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi iki harika çocu una yönelik do ru yönlendirmeyi gerçekleAtirmiA ve onlarEn yurt dEAEnda e itim almasEna karar vermiAtir. CumhurbaAkanE smet nönü’nün talimatE ve Milli E itim BakanE Hasan Ali Yücel’in özel ilgisiyle, 5245 sayElE “Harika Çocuk Kanunu” adEyla bir yasa çEkartElmEAtEr. Bu yasa ile dil Biret ve Suna Kan’En Paris KonservatuarEnda müzik e itimi almalarEna olanak tanEnmEAtEr.
Türkiye’de özel yetenekli çocuklarEn yetiAtirilmesi için e itim olana E oluAturma çabalarE Atatürk’ün iste iyle, 1925 yElEnda baAlamEAtEr. Bu uygulama, 1929 yElEnda yürürlü e giren 1416 sayElE yasayla belirginlik kazanmEA, 1943 yElEnda yürürlü e giren 4489 sayElE yasayla biraz daha geniAletilmiAtir. 1948 yElEnda kabul edilen 5245 sayElE yasayla özel yetenekli çocuklarEn yurtdEAEnda e itimi sa lanmEAtEr. dil Biret ve Suna Kan Paris’te bu yasa kapsamEnda e itim almEAlardEr. 1956 yElEnda 6660 sayElE yasayla iAlemin kapsamE geniAletilmiAtir. Bu yasa ile Gülsin Onay, Verda Erman, Hüseyin Sermet gibi piyanistlerimiz dEA ülkelerde e itim görmüAlerdir. Daha sonra, yasanEn iAleyiAindeki sorunlar ve Devlet KonservatuarEnda duyulan gereksinimle, 1976 yElEnda Bakanlar Kurulu tarafEndan üstün çocuklar için özel statüye iliAkin yönetmelik
onaylanmEAtEr. Bu yönetmelik ile yurt dEAEnda e itim alan piyanistler arasEnda Burçin Büke, FazEl Say, Muhittin Dürrüo lu ve YeAim Alkaya bulunmaktadEr (Birkan, 2004;). Günümüzde ise bu tür uygulamalara gidilmemekte ve üstün yetene e sahip çocuklarEn aileleri zor durumda kalmaktadEr. dil Biret ve Suna Kan gibi yeni yeteneklerin keAfedilmesi için Atatürk döneminde atElan bu adEmlarEn devam ettirilmesi gerekir. Bu çalEAmada, müzik alanEnda üstün yetene e sahip, dünyaca ünlü sanatçElarEmEz dil Biret ve Suna Kan’En üstün yeteneklili in do asE, üstün yetenekli bireylerin gereksinimleri, ve e itimine yönelik görüAlerinin karAElaAtErElmasEna yer verilmiA, sanatçElarEmEzEn çevreleri ile etkileAimleri, hayata bakEA açElarE, deneyimleri, müzi e olan tutkularE irdelenmiAtir.
D L B RET: dil Biret, 1942 yElEnda Ankara’da do du. Müzi e karAE yo un ilgisi müzikle iç içe olan ailesi
ve yakEn çevresi tarafEndan henüz yürümeye ve konuAmaya baAlamadan önce fark edilmiAtir. Absolut (çok iyi iAitebilen) bir kula a sahip oldu u ve dünyada eAine az rastlanEr bir belle i temsil etti i müzik otoriteleri tarafEndan belirlenmiAtir. BeA yaAEnda iken Ankara Devlet KonservatuarE Piyano bölümü baAkanlE E yapan Mithat Fenmen’den piyano dersi almaya baAlamEAtEr. 1948 yElEnda, 5245 sayElE özel kanunla devlet tarafEndan Paris’e gönderilen Biret, Paris KonservatuarEnda Nadia Boulanger’in ö rencisi olmuAtur. Alfred Cortot, Wilhelm Kempff gibi dünyaca ünlü piyanistler ile çalEAan sanatçE, 11 yaAEnda, Wilhelm Kempff ile Paris’te Mozart’En iki piyano için konçertosunu seslendirmiAtir. 15 yaAEnda, Paris Ulusal KonservatuarEnE yüksek piyano, eAlikçilik ve oda müzi i dallarEnda birinci olarak bitiren sanatçE, dünya çapEnda konser kariyerine 16 yaAEnda baAlamEAtEr. ÇeAitli kaynak ve kaynak kiAilere göre dünyanEn en geniA da ara sahip piyanisti olan Biret’e 1971 yElEnda “T.C. Devlet SanatçEsE” ünvanE verilmiAtir. YaAamEnE Belçika’da sürdüren sanatçE konser kariyerine Türkiye’de ve yurt dEAEnda devam etmekte, uluslararasE yarEAmalarda jüri üyeli i yapmaktadEr. (Xardel, 2007; Birkan, 2004)
SUNA KAN: 1936 yElEnda Adana’da do du. Müzi e karAE ilgisi 5 yaAEndayken keman dersleri almaya
baAladE Enda fark edildi. BabasE CumhurbaAkanlE E Senfoni orkestrasEnda keman sanatçEsEydE. Ankara'da Gerhardt, Albayrak, Back ve Licco Amar'la çalEAtE. Dokuz yaAEnda halk önündeki verdi i ilk konserinde Mozart'in La majör ve Viotti'nin la minör keman konçertolarEnE çaldE. 1948 yElEnda, 5245 sayElE özel kanunla devlet tarafEndan Paris’e gönderildi. Paris KonservatuarEnda Gabriel Bouillon ile çalEAan Kan, burayE 1952 yElEnda birincilikle bitirdi. 1954'de Cenevre keman yarEAmasEnda birincilik ödülü, 1955 Viotti keman yarEAmasEnda birincilik ödülü, 1956 Münih keman yarEAmasEnda ikincilik ödülü, 1957 Marguerite Long / Jacques Thibaud yarEAmasEnda Paris Aehri ödülünü kazandE. YaAamEnE Ankara’da sürdüren sanatçE konser kariyerine Türkiye’de ve yurt dEAEnda devam etmektedir.(Say,2005)
YÖNTEM
Bu araAtErma nitel araAtErma yöntemine dayalE olarak desenlenmiAtir. Nitel çalEAmada temel amaç örneklemi daha derinlemesine incelemektir. (YEldErEm ve ZimAek, 2000). AraAtErmanEn gerçekleAmesinde nitel araAtErma yöntemlerinden olan betimsel yöntemden yararlanElmEAtEr. Veriler yapElandErElmEA görüAme ve kaynak tarama yöntemleriyle elde edilmiAtir. GörüAme tekni i bireylerin çeAitli konulardaki bilgi, düAünce, tutum ve davranEAlarE ile bunlarEn olasE nedenlerinin ö renilmesinde en kEsa yol olarak kullanElmaktadEr (Karasar,2003). GörüAme tekni i yapElandErElmEA, yarE yapElandErElmEA ve yapElandErElmamEA görüAme olmak üzere üçe ayrElEr. YapElanmEA görüAmelerde izlenecek yol ve sorular en ince ayrEntElarEna kadar önceden hazErlanmEA olmaktadEr. Bu tip görüAmelerde objektifli in daha yüksek olaca E düAünülmektedir (Kaptan, 1998). GörüAme sorularEnEn hazErlanmasE aAamasEnda, literatürde yer alan müzik alanEnda üstün yeteneklilik ile ilgili verilerden yola çEkElmEAtEr. Bu do rultuda 12 görüAme sorusu hazErlanmEAtEr. Sorular, sanatçElarEn daha önce yayEnlanmEA olan söyleAileri ve biyografilerinden yola çEkElarak temellendirilmiAtir. SanatçElarEn görüAme sorularEna verdikleri yanEtlar karAElaAtErmalE olarak analiz edilmiAtir.
BULGULAR VE YORUM
Bu bölümde, görüAme formundan elde edilen bilgiler do rultusunda formda yer alan her soru ayrE ayrE incelenmiA, görüAler arasEndaki benzerlik ve farklElEklar EAE Enda elde edilen bulgular ortaya konmuAtur.
Tablo 1. Sanatç lar m z n birinci soruya verdikleri yan tlar n kar la t r lmas Soru1: Do uAtan getirdi iniz üstün özellikleriniz olmasaydE aynE baAarEyE elde edebilir miydiniz?
.B. S.K.
• Belirli kolaylEklara sahip olmak insana büyük bir rahatlEk sa layEp, iAinde yardEmcE oluyor.
• Örne in her konuyu daha çabuk ö reniyor, zaman kazanEyorsunuz.
• Yetenekli kimseler çok kez kolaylE a da kaçma yolunu seçiyorlar. Nadiren daha iyi, daha mükemmele yöneliyorlar.
• Tabi bazE kolaylEklarE var. lk baAlarda küçük parçalarE kolay çEkartEyor, çabuk ezberliyordum.
• Yetenekli çocuk bir parçayE 10 saatte çEkarEyorsa, tamamen çalEAmayla çEkaran bir çocuk 25 saatte çEkarEr.
• Üstün yetenekliler tembel oluyor, çalEAmEyorlar, yeteneksiz ve ciddi çalEAanlar mutlaka bir yere geliyorlar. Tablo 1’de görüldü ü gibi üstün özelliklere sahip çocuklar daha kEsa sürede daha uzun mesafeli yol kat edebilmektedirler. Ancak bazElarE sadece yeteneklerine güvenip çalEAmayE arka plana atma yoluna gidebilirler.
Tablo 2. Sanatç lar m z n ikinci soruya verdikleri yan tlar n kar la t r lmas Soru 2: Müzik dEAEnda üstün özellikler gösterdi iniz alanlar var mE?
.B. S.K.
• HafEzam sayesinde lisanlarE kolaylEkla ö renirim. Matematik problemlerinin do ru sonucunu hEzla bulurdum. YazE yazmak, kelimelerle oynamayE, de iAik anlamlarEnE araAtErmaktan çok hoAlanEyorum.
• Belki ama öyle bir Aey olmadE. Benim hayatEm kemanla gitti. Yönlendirilseydi belki olabilirdi.
Üstün yetenekli çocuklar tek bir alanda yeteneklerini gösterebildikleri gibi farklE alanlarda da yetenek sahibi olabilirler. Bunun en güzel örne i dil Biret’tir.
Tablo 3. Sanatç lar m z n üçüncü soruya verdikleri yan tlar n kar la t r lmas Soru 3: Bir müzik eseri sizin tarafEnEzdan nasEl bu kadar güzel yorumlanEyor?
.B. S.K.
• Dikkatli, do ru ve zekice çalEAmak etkendir. En ufak bir hatayE bile geçiAtirmeden, tam bir konsantrasyonla çalEAElmalEdEr.
• Ancak sahneye çEkEnca, bu hazErlEk dönemi unutulmalEdEr. Sahnede dinleyip, geliAen müzikal Aekillere yön vermelidir insan.
• Eserdeki en yüksek noktaya eriAebilmek mühimdir.
• Artistin enerji seviyesi ve disiplini, do ru nefes, konsantrasyon ve dinleme gücü önem taAEr.
• Tabi ki çalarken , müzik seni bir yere götürüyor. Ama çalan kiAi kontrollü olmalEdEr.
• Bilincini ve beynini her an çalEAtErmazsan, ne yapaca EnE düAünmezsen, dalEp ta gidersen onun sonunu getiremezsin.
• Ain bir teknik tarafE var. Önce beyin sonra parmak.
• Ancak çalEAa çalEAa otomatik hale gelmek de tehlikelidir. Mesela bir eseri baAtan sona çalarEm, do ru olur ama kafam baAka yerdedir. Bu da iyi de il.
Tablo 4. Sanatç lar m z n dördüncü soruya verdikleri yan tlar n kar la t r lmas Soru 4: Üstün yetenekli olmanEn dezavantajlarE var mEdEr?
.B. S.K.
• Yeteneklerinizin çocuklu unuzda içsel olarak do ru yaptErdE E Aeylerin bilincine vardE EmEzda problemli olabiliriz.
• Ne olursa olsun bir sorumluluk yüklüyor insana. Bir konserde çok be enilmiAseniz, bir ayrEcalEk hissediyorsanEz ondan sonraki konserinizde kötü olmamalE, hayal kErEklE Ena u ratmamalEsEnEz.
SanatçElarEmEzEn da belirtti i gibi, üstün yetenekli çocuklar bir çok yönden avantajlE gibi görünseler de özellikle yeteneklerinin farkEna vardEktan sonra a Er bir sorumluluk almaya baAlamaktadErlar. Bu da onlarEn üzerlerinde baskE hissetmelerine neden olabilir.
Tablo 5. Sanatç lar m z n be inci soruya verdikleri yan tlar n kar la t r lmas Soru 5: Üstün yeteneklilikte cinsiyet faktörünü nasEl de erlendiriyorsunuz?
.B. S.K.
• lk önce insanEz. Ben de insan olmayE, anlamsEz ayrEmlara düAmeden, tercih ediyorum. Müzikte erkek, kadEn çalEAE diye farklar yoktur. Ancak iyi çalEA, kötü çalEA vardEr.
• Müzikte fiziksel veya duygusal olarak kadEn erkek ayrEmE yapElamaz. Orada tam eAitlik var.
Görüldü ü gibi her iki sanatçE da bir müzik aletini çalarken, bir eseri yorumlarken kadEn veya erkek olmanEn bir etkisi bulunmadE EnE belirtmiAlerdir. Önemli olan eseri do ru yorumlayabilmektir.
Tablo 6. Sanatç lar m z n alt nc soruya verdikleri yan tlar n kar la t r lmas Soru 6: “ArtEk çalmEyorum!” dedi iniz isyan dönemleriniz oldu mu?
.B. S.K.
• Evet oldu. Ama çok kEsa sürdü. 18 yaAEndayken bir ara isyan bayra EnE çektim ve tEp okumaya karar verdim. Ancak tEp okursam müzi in haliyle ikinci plana geçece ini düAünerek vazgeçtim ve müzikten kopamadEm.
• Yok öyle bir Aey olmadE. hatta bir ara kolumu kErdE Emda bir daha keman çalamayaca Emdan korkarak az daha depresyona bile giriyordum
Müzik alanEnda üstün yetenekli ö renciler ileriki yaAlarEnda zor bir dönemden geçerler. Biret, böyle bir dönemden geçti ini ifade etmiA, ancak Kan, böyle bir süreç yaAamadE EnE belirtmiAtir.
Tablo 7. Sanatç lar m z n yedinci soruya verdikleri yan tlar n kar la t r lmas
Soru 7: AldE EnEz müzik e itimi sürecinde psikolojik danEAmanlEk yardEmEna ihtiyaç duydunuz mu? .B. S.K.
• HayatEmEn hiçbir döneminde psikolojik danEAmanlE a ihtiyaç duymadEm.
• HayEr duymadEm
Üstün yetenekli çocuklar bu dönemde psikolojik yardEma ihtiyaç duyabilmektedir. Biret ve Kan ise hayatEnEn hiçbir döneminde böyle bir yardEma gereksinim duymadE EnE belirtmiAtir.
Tablo 8. Sanatç lar m z n sekizinci soruya verdikleri yan tlar n kar la t r lmas Soru 8: AlEnan müzik e itimi sürecinde kültürel çevrenin etkisi nasEldEr, nasEl olmalEdEr?
.B. S.K.
• Müzikle yakEndan ilgilenen bir aileden geliyorum. Annem, anneannem, teyzelerimiz, yakEn akrabalarEm, hepsi piyano, keman çalardE.
• Do du um günden beri klasik müzik duydum.
• Çok ufakken Ankara’da konserlere götürüldüm. Sonradan Paris’te aynE Aekilde bu faaliyet devam etti.
• Evimizde plaklar vardE. ÇalEp dinlemek de bana çok ilham vermiAtir
.
• Tabi ki en baAta babam, iyi hocalara düAmüA olmam.
• Bir eseri iyi yorumlamak insanEn kültürüne de ba lE. Örne in Rokoko tarzEnda bir kilise süslemesi gördü ünüz zaman Vivaldi’yi daha iyi
yorumlayabilirsiniz. O dönemdeki mimari, resim, edebiyat, bütün bunlar yoruma katElEyor. NotanEn üstüne bir Aey eklemek için bilinçli olmak lazEm.
• Keman çalEyorsanEz yalnEz keman konserlerine gitmeyin. Operaya da gidin. Bir senfoni konserine, tiyatroya gidin Diyelim ki Fransa’daysanEz bir Moliere’i seyredin.
• O devrin müzi ini çalarken o devrin kEyafetlerini, tarzEnE düAüneceksiniz. YalnEz resim yapmak veya edebiyatla u raAmak de il, çok boyutlu olmak gerekir.
Müzik alanEnda üstün yetenekli çocuklarEn e itiminde kültürel çevreleri önemli rol oynamaktadEr. Her iki sanatçEmEz da ailelerinin ve bulunduklarE kültürel çevrenin etkisini hissettiklerini ifade etmiAlerdir.
Tablo 9. Sanatç lar m z n dokuzuncu soruya verdikleri yan tlar n kar la t r lmas
Soru 9: Size göre üstün yetenekli bir çocu un okul yaAantEsE ve müzik e itimi nasEl dengelenmelidir? .B. S.K.
• Çocu u sEkmadan hem müzik, hem de okul tahsili yapElabilir. Örne in sabahlarE, ö leden sonra baAEna kadar okul. Saat 16’dan sonra da müzik çalEAmalarE yapElabilir.
• Saatlerce bir enstrumanE çalEAmak Aart de ildir kanEmca. Tam bir konsantrasyonla çalEAEnca az zamanda çok iyi sonuçlar alEnabilir.
• Bir iAi meslek olarak çok iyi yapmak istiyorsanEz, yani hem ilkokul, orta okul lise okuyup hem de kemancE veya piyanist olmak çok zor. Çünkü kemana her gün en az ciddi olarak bir beA-altE saat çalEAmanEz gerekiyor.
• Fransa’ya gitti imizde özel hoca tuttular ama genel kültür dersleri aldEm sadece. Hiçbir zaman geometri dersi almadEm. Ama tarih, edebiyat, felsefe dersleri aldEm. Kendi kendimi de geliAtirdim.
Biret ve Kan üstün yeteneklilerin e itimleri konusunda farklE görüAlere sahiplerdir. Biret müzik e itiminin okul e itimi ile kaynaAtErElmasE gerekti ini düAünmektedir. Kan ise müzik e itimine daha fazla a ErlEk verilmesi gerekti ini belirtmiAtir.
Tablo 10. Sanatç lar m z n onuncu soruya verdikleri yan tlar n kar la t r lmas
Soru 10: ÇocuklarEnEn müzik alanEnda üstün yetenekli oldu unu fark eden ailelere üstün yetenekli bir birey olarak tavsiyeleriniz nelerdir?
.B. S.K.
Üstün yetenekli çocuklara sahip ebeveynlerin görevi sadece yeteneklerini fark edip do ru e itmenlere yönlendirmekle sEnErlE de ildir. Evde çocu a sunulan ortam ve ailenin davranEA Aekilleri de önem taAEmaktadEr. SanatçElarEmEzEn görüAleri de bu do rultudadEr.
Tablo 11. Sanatç lar m z n onbirinci soruya verdikleri yan tlar n kar la t r lmas Soru 11: Türkiye’de müzik alanEnda üstün yetenekli çocuklarEn yetiAtirilme sürecini nasEl de erlendiriyorsunuz?
.B. S.K.
• Her çocuk kendine hastEr. Acaba bir yetenekli çocuklar okulu (Rusya ve bazE ülkelerde oldu u gibi) iyi sonuç verir mi? Bilemiyorum.
• Bir taraftan yetenekli çocuklarE cemiyetten ayErmanEn karakterlerinin sa lEklE geliAimi bakEmEndan zararlE olabilece ini düAünüyorum.
• Konservatuar ö rencilerinin arasEndan sEyrElan üstün yetenekli bir çocuk, sEnEf atlayarak konservatuarE 14-15 yaAEnda bitirebilir.
• Ama ondan sonra yurt dEAEna
gönderilmesinde büyük fayda var. Çünkü orda görüyorsun ki, tamam sen iyisin ama ilah de ilsin. Burada hiç kimse yokken AEmarmak, ünlü oldum zannetmek çok kolay. Orada dibe vurabilirsin.
Görüldü ü gibi, Kan ve Biret üstün yeteneklilerin e itimi sürecini farklE yönlerden ele almEAlardEr. Biret üstün yeteneklilerin akranlarE ile beraber e itimlerini sürdürmeleri gere i üzerinde durmuAtur. Kan ise üstün yeteneklilerin özel statüye tabi tutularak sEnEf atlamasE gerekti ini belirtmiAtir.
Tablo 12. Sanatç lar m z n onikinci soruya verdikleri yan tlar n kar la t r lmas Soru 12: Üstün yetenekli bir birey olarak, yetiAtirdi iniz ö rencileriniz var mE?
.B. S.K.
• Buna yeterince zaman ayEramEyorum. Çünkü turnelerimden dolayE aynE yerde çok uzun süre kalamEyorum.
• Var. Ancak sürekli burada olmadE Em devamlE turnelere gitti im için yüksek lisans dersi veriyorum. Küçük yaAta bir çocu u kemana baAlatmak apayrE bir konu. AyrE bir merak. Ben onu yapmEyorum, keAke yapabilsem.
Her iki sanatçEmEz da, yo un konser programlarE ve uzun süre aynE yerde ikamet edemediklerinden dolayE ö renci yetiAtirmek için zaman ayEramadEklarEnE belirmiAlerdir.
TARTI5MA, SONUÇ VE ÖNER LER
dil Biret ve Suna Kan Türkiye’nin yetiAtirmiA oldu u ve dünya çapEnda isme sahip iki sanatçEmEzdEr. Türkiye Cumhuriyeti’nin henüz yeni kuruldu u dönemde, zamanEn ileri görüAlü devlet adamlarE ve Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafEndan bu sanatçElarEn e itimlerine imkan sa lanmEAtEr. Böylece üstün yetenek potansiyelleri en iyi Aekilde ortaya çEkartElmEAtEr. Onlar da ülkelerine karAE sorumluluklarEnEn bilincine çok küçük yaAta varmEAlar ve yurt dEAEnda aldEklarE e itimi çok kEsa sürede yansEtmEAlardEr.
AraAtErma sonucunda, üstün yetene ini en güzel Aekilde de erlendirmiA olan sanatçElarEmEz dil Biret ve Suna Kan’En görüAleri do rultusunda, müzik alanEnda üstün yetenekli çocuklarEn ailelerine ve e itimcilerine yol gösterebilecek bulgulara ulaAElmEAtEr. Bu bulgulara göre yetene in türü ve geliAimi bireyden bireye de iAmekte ve içinde bulunulan sosyal ve kültürel çevrenin etkisi ile biçimlenmektedir. ÇalEAmanEn sonucunda üstün yetene in ortaya çEkartElEp de erlendirilmesinde yetenek, aile, çevre faktörleri ile müzikal, sosyal, kültürel yaAantElarEndan edindikleri kiAisel birikimin önemi ortaya konmuAtur.
Bu çalEAmada her iki sanatçEnEn müzik alanEnda üstün yeteneklilik ile ilgili görüAlerinin alEnmasE önemli görülmüAtür. Bu görüAlerde dikkat çeken noktalar Au Aekilde ifade edilebilir:
• Üstün yetenekli çocuklarEn ne kadar yetenekli olursa olsun çalEAmalarE gerekti i
• Üstün yetenekli çocuklarEn yetenekleri fark edildikten sonra sorumluluk duygusunu a Er bir Aekilde hissettikleri
• Üstün yetenekli çocuklarEn aileleri ve ö retmenleri tarafEndan üstün olduklarEnEn çok fazla vurgulanmamasE gerekti i
• Yetene in küçük yaAlardan itibaren keAfedilip ö rencinin do ru Aekilde, do ru e itmenlere yönlendirilmesi gerekti i
• BazE üstün yetenekli çocuklarEn ileriki yaAlarEnda yetenek alanlarEndan vazgeçerek baAka alanlara yönelebilece i
• E itim sisteminin üstün yetenekli çocuklarEn ihtiyaçlarE da göz önünde bulundurularak düzenlenmesi.
Müzik alanEnda üstün yetene in keAfinde ve yönlendirilmesinde aile, toplum ve okullara önemli görevler düAmektedir. BaAta aile ve daha sonra okul olmak üzere, yetene in küçük yaAlardan itibaren keAfedilip ö rencinin do ru Aekilde yönlendirilmesi gereklidir. Bu durumda ailelerin uzman kiAilerden oluAan ortak bir komisyon tarafEndan bilgilendirilmesi, halk e itim merkezlerinde okul öncesi e itim kurslarE açElarak yetene in ortaya çEkartElmasE ve yönlendirilmesi sa lanabilir. Okullarda görev yapan müzik ö retmenlerine, üstün yetenekli ö rencilerin geliAimi konusunda periyodik olarak hizmet içi e itim verilmelidir. Müzik alanEnda üstün yetenekli ö renciler müzikle çok erken yaAlardan itibaren kaynaAmaya baAlamalEdEr. Ancak bu durum kimi zaman onlarEn müzikten so umasEna hatta müzikten vazgeçmesine bile neden olabilir. Bu yüzden ilk müzik e itmenlerinin sorumluluklarE bir kat daha artmaktadEr. Müzi i çocu a sevdirmek, oyun gibi algElatmak, onu müzikten so utmamak ama aynE zamanda hEzlE ve tutarlE bir çizgi tutturmak ustalEk iAidir. Ailelerin bu kritik dönemde do ru e itmenle yola çEkmasE önemlidir. Müzik alanEnda üstün yetenekliler ileriki yaAlarEnda (13-14 yaA) zor bir dönemden geçerler. Erken yaAlarda aldEklarE yo un e itimden bir anda vazgeçmek isteyebilirler. Bu süreçte kariyerlerine müzikle mi yoksa müziksiz mi devam edeceklerini kestiremezler. Ancak bu yaAlar onlarEn profesyonel kariyerlerine adEm atacaklarE önemli bir dönemi teAkil eder. Bu sebeple onlarE içine düAtükleri bu belirsizlikten kurtaracak ve kariyer planlamalarEnE do ru Aekilde gerçekleAtirmelerini sa layacak uzmanlara yönlendirmek gerekir.
KAYNAKÇA
Birkan, Ü.(2004). "dil Biret: Piyanodaki Harika. Ankara: Sevda Cenap And Müzik VakfE YayEnlarE. Kaptan, S. (1998). Bilimsel Ara t rma ve "statistik Teknikleri. Ankara:TekEAEk Ofset
Karasar, N. (2003). Bilimsel Ara t rma Yöntemi. Ankara: Nobel YayEn Da EtEm. Say, A. (2005). Müzik Ansiklopedisi (Cilt 2). Ankara:Müzik Ansiklopedisi YayEnlarE Sloboda, J. (1993) Musical Ability. Ciba Foundation Symposium USA
Tao, A. (2006). Do You Have a Musical Brain?. Ask Magazine, September 2006. internet adresi:
http://findarticles.com/p/articles/mi_qa4128/is_200609/ai_n16731293, kaynak eriAim tarihi:
02.10.2007
YEldErEm, A. ve ZimAek, H. (2003). Sosyal Bilimlerde Nitel Ara t rma Yöntemleri (3. baskE). Ankara: Seçkin YayEnevi.
Weinberger, N.M (2001). Musical Talent: Real or a Myth?, MuSICA Research Notes, Volume VIII, Issue 2 Winner, Ellen; Martino, Gail Wilhelm (2002). Giftedness in Non-Academic Domains: The Case of the Visual
Arts and Music. (Eds. Heller K.A., Mönks F.J., Sternberg R.J. and Subotnik R.F.) International Handbook of Giftedness and Talent. 2nd Edition ElsevEer Science Ltd. ss. 95-111.
