Dünya Bankası Grubu
Yeni Bir Enerji Stratejisine Doğru
Dünya Bankası Grubu
Dünya Bankası Grubu
Stratejinin Geliştirilmesine İlişkin Takvim
Ekim Şub-
Haz
Tem - Eyl
Kas–
Ara
Şubat veya Mart
YENİ BİR ENERJİ STRATEJİSİNE DOĞRU
Haz Ara
Enerji Stratejisi Yaklaşım Belgesinin on-line olarak
yayınlanması
Birinci Tur İstişareler
• web tabanlı
• yüz yüze
Mart
Strateji Taslağının hazırlanması
İkinci Tur İstişareler
•Web tabanlı
İcra Direktörleri
Kurulu
İstişare Toplantısı Hakkında
Tartışmaya temel teşkil etmek üzere, online olarak ulaşılabilecek Enerji Stratejisi Yaklaşım Belgesi önerilen yaklaşımı açıklamaktadır
İstişare toplantılarından ve web sitesi üzerinden görüşlerini bildiren
KATKILARINIZI İSTİYORUZ
üzerinden görüşlerini bildiren kişilerden elde edilen girdiler
belgelendirilecek ve strateji için girdi olarak kullanılacaktır
Bugün alınan görüşlerin bir özetini hazırlayacağız, web sitesinde yayınlayacağız ve ilave yazılı görüşleri kabul edeceğiz.
Temmuz sonuna kadar, istişare sürecinde alınan tüm geri bildirimlerin bir özetini ve bunların nasıl değerlendirildiği ile ilgili Dünya Bankası
Grubu’nun cevaplarını hazırlayacağız.
Sunumun Yapısı
Bağlam ve Zorluklar
Dünya Bankası’nın enerji sektöründeki rolü
Çıkarılan dersler
KATKILARINIZI İSTİYORUZ
Çıkarılan dersler
Amaçlar
Önerilen çalışma alanları
Enerjiye erişim ve yoksulluk: Dünyada hala elektriğe erişimi olmadan yaşayan 1,5 milyar insan var ve çok daha fazla insan da yemek pişirme ve ısınma için geleneksel biyokütle yakıtlarını kullanmaya devam ediyor.
İklim Değişikliği: Gelişmekte olan ülkelerin enerji ihtiyaçlarının karşılanması ve iklim
Yeni ve Eski Zorluklar
ZORLUKLAR
enerji ihtiyaçlarının karşılanması ve iklim değişikliğinin kontrol altına alınması küresel eylem ve işbirliği gerektirecektir.
Belirsizliklerin Yönetilmesi:Son zamanlarda petrol fiyatlarında görülen volatilite, enerji portföyünün çeşitlendirilmesine, enerji tasarrufunun yapılmasına ve enerji verimliliğinin arttırılmasına ihtiyaç olduğunu ortaya koymuştur. Küresel mali kriz, kalkınma yardımları ve yatırım akışları için mevcut kaynakları azaltırken, yatırımlardaki belirsizlikleri arttırmıştır.
Enerji ve İklim Değişiklikleri
Enerji ithalatına yüksek derecede bağımlı olan Türkiye, bölgesel bir enerji darboğazı olasılığı karşısında oldukça kırılgandır.
2008 yılında Türkiye’nin elektrik sistemi kritik düzeyde düşük yedek marjına ulaşmıştı ve benzer sorunlar doğal gaz sektöründe de ortaya çıkmaya başlamıştı.
TÜRKİYE’DEKİ ZORLUKLAR
çıkmaya başlamıştı.
Yoksul hanehalkları için enerjiye erişimin güvence altına alınması gerekmektedir.
Türkiye yatırım için etkili ve uygun bir ortam yaratmıştır ve bunu devam ettirmesi gerekmektedir.
Türkiye’nin aşırı iklim olaylarında önemli artışlar yaşaması olasıdır.
Zorlukların Aşılması
Enerji kısıtlarının aşılması için, mali krizin sağladığı nefes alma imkanından yararlanmak.
İklim değişikliği konusunda hem azaltım hem de uyum için çalışmak.
Yoksul hanehalklarının enerjiye erişimini güvence altına almak için sosyal
TÜRKİYE’DEKİ ZORLUKLAR
Yoksul hanehalklarının enerjiye erişimini güvence altına almak için sosyal güvenlik ağlarını güçlendirmek
Yatırımları çekebilmek için güçlü bir yasal, düzenleyici ve kurumsal çerçeve uygulamaya devam etmek.
Ekonominin tüm alanlarında enerji verimliliğini arttırmak – konut, ticari binalar, kamu binaları, ulaştırma, sanayi
Kalkınma ve İklim Değişikliği için Stratejik Çerçeve (SFDCC) – 2008
2009 – Yatırımlar Bonn taahhüdünü üç kattan fazla geçmiştir
Yeni Enerji Sektörü Stratejisi–2011
(İklim Yatırım Fonları)
Enerji Sektörü Kilometre Taşları
DÜNYA BANKASI GRUBU’NUN ENERJİDEKİ ROLÜ
2004 – Bonn Yenilenebilir Enerji Konferansı (2005 ile 2009 arasında
%20’lik yıllık artış taahhüdü)
2005 – G8’in talebi üzerine Temiz Enerji Yatırım Çerçevesi (CEIF) geliştirilmiştir
(Düşük karbonlu kalkınma stratejileri)
Kilit Araçlar
Proje Yatırımları Kalkınma Politikası Kredileri
Finansal Aracılık Teknik Yardım
(İklim Yatırım Fonları)
3 4 5 6
Milyar ABD$
Çok Çeşitli Alanlarda Çalışmak
DÜNYA BANKASI GRUBU’NUN ENERJİDEKİ ROLÜ
Yatırımlar, 2003-09 MY, Kurumlara Göre
0 1 2 3
YE ve enerji verimliliği Üretime dönük petrol, gaz ve kömür ile yeni termik
üretim
Reformlar, düzenleme ve elektrik iletim ve dağıtımı
Milyar ABD$
IDA IBRD IFC MIGA Diğer Kaynaklar
WORLD BANK GROUP’S ROLE IN ENERGY DÜNYA BANKASI GRUBU’NUN ENERJİDEKİ ROLÜ
Sektörel Dağılım (2004–09 MY)
4 5 6 7 8 9
Milyar ABD$
Diğer Enerji
İletim ve Dağıtım Termik Üretim Petrol, Gaz ve Kömür
• 2009 MY’da enerji kredilerinin %40’ı YE ve EV için sağlanmıştır —2008 MY’na göre %24’lük bir artış
• Enerjiye erişim ile doğrudan ilişkili programlar için yaklaşık 4,5 milyar $’lık yatırım yapılmıştır
• %20’lik yıllık artış öngören Bonn taahhüdü iki kat aşılmıştır.
0 1 2 3
04MY 05MY 06MY 07MY 08MY 09MY
Milyar ABD$
Kömür
Enerji Verimliliği Büyük hidrolik Yeni Yenilenebilir
Etkin, güvenilir ve düşük maliyetli bir enerji sektörü, adil ekonomik kalkınma için kritik bir öneme sahiptir
Sağlıklı bir operasyonel ve finansal performans temel bir gerekliliktir.
Gözlemler ve Çıkarılan Dersler
DÜNYA BANKASI GRUBU’NUN ENERJİDEKİ ROLÜ
performans temel bir gerekliliktir.
Daha iyi sektör yönetimi ve iklim
değişikliği ile mücadele için daha fazla kapasite ve daha iyi yönetişim gereklidir.
Çok yoksul gruplar için, modern enerjiye erişimin ve modern enerji kullanımının en önemli belirleyicisi nakit gelirleridir.
2006 yılında kamu-özel sektör ortaklığına dayalı bir finansman olanağı oluşturuldu
Başlangıç sermayesi 15 milyon $ (10 milyon
$’ı Küresel Çevre Fonundan)
Bulgaristan Enerji Verimliliği Fonu
PROGRAM ÖRNEK İNCELEMESİ - 1
ÖNCE
Bregovo belediyesinde bir bina
$’ı Küresel Çevre Fonundan)
Belediyelere ve enerji hizmet şirketlerine üç finansman ürünü sunuldu (binalar, sokak aydınlatması ve kojenerasyon)
2009 yılına kadar 21,9 milyon $ değerinde 75’in üzerinde proje gerçekleştirildi (bunun 11,5 milyon $’ı fondan sağlandı)
SONRA
PROGRAM ÖRNEK İNCELEMESİ - 2
Akkor filamanlı ampullerin, verimlilik düzeyi yüksek kompakt florasan lambalar (CFL) ile değiştirilmesi
GEF desteği ile 1990’ların ortalarında başlatılmıştır
Son 5 yıl içerisinde, Arjantin, Bangladeş, Burundi, Etiyopya, Mali, Meksika, Fas, Pakistan, Ruanda, Senegal ve Uganda’da büyük ölçekli projeler gerçekleştirilmiştir.
Meksika (planlanan): 15 milyon düşük gelirli hanehalkına 45 milyon CFL
Verimli Aydınlatma
Meksika (planlanan): 15 milyon düşük gelirli hanehalkına 45 milyon CFL dağıtılması ile üretim kapasite gereksiniminin 1,400 MW azaltılması planlanıyor
MW basında sağlanacak tasarruf, dizel yakıtlı elektrik üretim maliyetinin 1/40’ı düzeyinde
Yüksek kaliteli CFL’lerin fiyatı, 1995 yılında 7$’ın üzerinde iken 2009 yılında 1$’ın altına inmiştir.
CO2 emisyonlarında ve tüketici faturalarında önemli azaltımlar
PROGRAM ÖRNEK İNCELEMESİ - 3
Hükümet Hedefi: Ekonominin enerji yoğunluğunun 2005 ile 2010 yılları arasında %20 düşürülmesi.
Nisan 2006’da “1.000 Büyük Sanayi İşletmesinde Enerji Tasarrufu Eylem Planı” başlatılmıştır. Eylem Planı demir ve çelik de dahil olmak üzere en büyük 1.008 endüstriyel enerji tüketicisini (Çin’in toplam birincil
Çin: Demir ve Çelik Üretiminde Enerji Verimliliğinin Arttırılması
en büyük 1.008 endüstriyel enerji tüketicisini (Çin’in toplam birincil enerjisinin %30’u), hedeflemektedir
Baotou Demir ve Çelik Enerji Verimliliği Projesi: Elektrik üretiminde ortaya çıkan atık ısının geri kazanılarak tekrar kullanılması
amaçlanmaktadır; yıllık net elektrik üretimi 250 GWh
1 ton CO2başına 9,5 € üzerinden, 900.000 Belgelendirilmiş Emisyon Azaltımı Kredisi için Emisyon Azaltımı Alım Anlaşmaları
Operasyonel ve finansal performansın yükseltilmesi
Çevresel açıdan daha
Zorlu görev; daha fazla erişim ve
sürdürülebilirlik olarak tanımlanan ikiz amaçlar arasında denge kurmaktır …
ÖNERİLEN YAKLAŞIM
ve
Yönetişimin Güçlendirilmesi Enerji arzına
erişimin ve enerji arz güvenliğinin geliştirilmesi
Çevresel açıdan daha sürdürülebilir bir enerji sektörü geliştirme
sürecine geçişin kolaylaştırılması
Arz tarafı ve talep tarafı enerji verimliliğinin iyileştirilmesi
Büyük hidroelektrik projeleri de dahil olmak üzere yenilenebilir enerjiye daha fazla yatırım
Parasal açıdan karşılanabilir düşük karbonlu projeleri tanımlamak ve uygulamak için kurumsal kapasite oluşturulması
Tüm Ülkeler İçin
ÖNERİLEN YAKLAŞIM
Politika reformları ve kurumsal reformlar
Teknoloji transferinin hızlandırılması
İletim ve dağıtım
Sınır ötesi enerji ticareti
Kalkınma ve İklim Değişikliği Stratejik Çerçevesinde belirtilen kriterlere uygun termik üretim
Madencilik Sektörleri İncelemesine WBG yönetiminin cevabına uygun olarak, madencilik sektörlerinde seçici yatırımlar.
Güvenilir modern enerji hizmetlerine erişim en yüksek öncelik olmaya devam edecektir
Tüm seçeneklerin araştırılması: şebeke dışı,
kooperatifler, yoksullara yönelik finansman yöntemleri, uygun cansuyu kredi oranları,
Düşük Gelirli, Kırılgan, Çatışma Sonrası Ülkeler ve Erişim Düzeyi Düşük olan Orta Gelirli Ülkeler
ÖNERİLEN ÇALIŞMA ALANLARI
Entegre su kaynakları yönetimi üzerinde odaklanan hidroelektrik
Sınır ötesi ticaret
Arz verimliliğini arttırarak ve verimlilik kazanımlarını tüketicilere yansıtarak parasal açıdan karşılanabilirliği arttırmak
Düşük karbonlu alternatifleri parasal açıdan
karşılanabilir hale getirmek için, finansmana erişimi sağlamaya yönelik kapasite oluşturulmasına yardımcı
Yerel ve yeni ortaya çıkan küresel zorluklar ile mücadele edilmesine yardımcı olmak ve yenilikçilik ve dönüşüm için sağlanan destekleri arttırmak
Orta Gelirli Ülkeler
ÖNERİLEN ÇALIŞMA ALANLARI
Ticari ölçekteki yenilenebilir enerji, arz ve talep tarafı enerji verimliliği, yeni
temiz teknolojiler ve ilgili altyapı tesisleri ile ilgili girişimleri desteklemek
İklim finansmanının, özel sektör finansmanının ve diğer finansman fırsatlarının arttırılmasına yardımcı olmak
Temiz Teknoloji Fonu (CTF) – yaklaşık 4,3 milyar $
Stratejik İklim Fonu – yaklaşık 1,9 milyar $
— Düşük gelirli ülkelerde yenilenebilir enerjiyi
Gelişmekte olan ülkelerin acil iklim değişikliği zorlukları ile mücadele Gelişmekte olan ülkelerin acil iklim değişikliği zorlukları ile mücadele edebilmelerine yardımcı olmak için hibeler ve imtiyazlı finansman
sağlamak amacıyla çok taraflı kalkınma bankaları tarafından ortaklaşa yürütülmektedir.
FİNANSAL ARAÇLAR
İklim Yatırım Fonları
— Düşük gelirli ülkelerde yenilenebilir enerjiyi yaygınlaştırmak – yaklaşık 0,3 milyar $
10 Karbon Fonu – yaklaşık 2,2 milyar $ (200 proje) Yeşil Yatırım Programı
SREP — Erişim Konuları
Karbon Finansmanı
Karbon Ortaklık Fonu (CPF)
Türkiye
Yenilenebilir Enerji – hidro, rüzgar, biyokütle, güneş, jeotermal
Enerji Verimliliği – verimli aydınlatma, yalıtım, alet ve ekipmanlar, endüstriyel süreçler
Akıllı Şebeke – rüzgar enerjisinden üretilen elektriğin daha iyi yönetimi için Önerilen CTF: 400 milyon $, kaldıraç: 3,5 milyar $
Onaylanan üç program toplam 1,05 milyar $’lık bir zarfa sahip; yatırımın ortalama on katı kadar bir kaldıraç etkisi sağlayacak
Temiz Teknoloji Fonu (CTF) yoluyla YE/EV Finansmanı
FİNANSAL ARAÇLAR
Kazakistan
Mısır
Yenilenebilir Enerji- küçük ölçekli hidro, rüzgar enerjisi, güneş Gaz yakma işleminin azaltılması - yakıtın gaza dönüşümü
Bölge ısıtma sisteminin modernizasyonu- hem talep tarafı hem de arz tarafı Talep tarafı yönetimi ve son tüketim verimliliğinin arttırılması
Önerilen CTF: 200 milyon $, kaldıraç: 1,1 milyar $
Rüzgar Enerjisi- Rüzgar enerjisinin <1.000 MW’tan 2.500 MW’a çıkarılması Kentsel Ulaşım- 6 adet otobüs hızlı transit koridoru ve 5 adet hafif raylı güzergah Önerilen CTF: 300 milyon $, kaldıraç: 1,9 milyar $
Onaylanan diğer CTF programları: Kolombiya, Endonezya, Meksika, Fas, Filipinler, Güney Afrika, Tayland, Ukrayna, Vietnam ve MENA Bölgesel CSP Programı
Ortaklıklar halinde – hükümetler, donörler, özel sektör, sivil toplum ve topluluklar ile
Ölçek Yükseltme- Ortalama olarak, WBG’nun sağladığı her 1 $, ilave 4$’ı harekete geçiriyor.
Program odaklı yaklaşım – yatırımı, politika
danışmanlığını ve teknik yardımı bir araya getiriyor.
Nasıl çalışıyoruz
ÖNERİLEN YAKLAŞIM
danışmanlığını ve teknik yardımı bir araya getiriyor.
En yoksulları destekleyen şekilde
İşe uygun en iyi teknoloji ile - Dünya Bankası Grubu’nun projeleri teknoloji açısından tarafsızdır.
Yeni temiz teknolojiler – Uygulanmalarını kolaylaştırmak için teknik yardım ve politika/düzenleme danışmanlığı.
Finansmanın harekete geçirilmesi (GEF, CF, CIFs).
1. Dünya Bankası Grubu’nun gelişmekte olan ülkelerde enerji sektöründeki yardımına en fazla ihtiyaç duyulan alanlar nelerdir?
2. Önerilen yaklaşım, yoksulların ve marjinalleşmiş grupların ihtiyaçlarını yeterli bir şekilde ele alıyor mu? Almıyor ise, nasıl güçlendirilebilir?
3. Önerilen yaklaşım, düşük gelirli ülkeler ile orta gelirli ülkeler arasında, bunların
Düşünmenizi istediğimiz sorular
KATKILARINIZI İSTİYORUZ
3. Önerilen yaklaşım, düşük gelirli ülkeler ile orta gelirli ülkeler arasında, bunların
ihtiyaçlarının ve önceliklerinin karşılanması bakımından doğru bir denge tutturuyor mu?
4. Bireysel ülkelerin yerel enerji ihtiyaçlarının karşılanması ve küresel sera gazı salımlarının azaltılması arasında tercihlerin söz konusu olduğu durumlarda, Dünya Bankası Grubu’nun bu ödünleşimlerin çözümü konusunda hangi ilkeleri takip etmesi gerektiği
düşünüyorsunuz?
5. Yeni teknolojilerin teşvik edilmesi ve/veya mevcut teknolojilerin yeni piyasalara
aktarılmasına yardımcı olma konusunda Dünya Bankası Grubu’nun ne gibi bir rol oynaması gerektiğini düşünüyorsunuz ? Banka Grubu bunların her birine ne kadar ağırlık vermelidir?
6. Başka önerileriniz veya görüşleriniz?