HUKUK BAŞLANGICI 4
Norm Kavramı
• Normların Bilgiyle İlişkilendirilmesi
• İnsana ilişkin Bilgi
• İnsan Değeri
• İnsanın Olanakları Bilgisi
• İnsanın olanaklarını geliştiren normlar nasıl olabilir?
• Bilgiye Dayalı Temellendirme
• ÖRNEKLERLE TARTIŞMA
NORM KAVRAMI
• Toplumsal hayat içerisinde çeşitli türden kurallarla karşılaşırız. Belirli türden bir düzen kurma iddiasında olan bu kurallardan başlıcaları hukuk kuralları, ahlâk kuralları, görgü (nezaket ) kuralları, örf-adet kuralları ve din kuralları olarak sayılabilir.
•
• İnsan davranışını düzenlemeye dönük bu kuralların birtakım ortak özellikleri bulunmaktadır. Bu kuralların hepsi de belirli bir düzen kurmayı hedeflerler.
•
NORM KAVRAMI
• - Her biri normatif niteliktedir. Bir şeyi emreder, yasaklar ya da izin verirler.
• - Din kuralları, hukuk kuralları, görgü kuralları, örf adet kuralları gibi kuralların hepsi insan davranışını konu edinirler.
• - Bu kuralların hepsi belirli bir tür müeyyideye (cebir, ayıplama, kınama, dışlanma gibi) sahiptir.
• Hukuk kuralları genel ve soyut şekilde düzenlenirler. Tek bir kişiye değil de kuralın belirlediği durum içinde bulunan bütün bireylere hitap
ederler. Örneğin bir borç ilişkisinin hukuki çerçevesini ortaya koyan kanun hükümleri gibi. Bu hükümler belirli bir borç ilişkisine giren herkesin karşılaması gereken şartları dile getirecek şekilde kaleme alınırlar, yani soyutturlar. Bu sayede kuralın önceden belirlediği
durumda olan herkes için geçerli olacak şekilde uygulanılırlar.
• Hukukun Amacı Adalettir
•
• aa.Adalet Kavramı: Platon’un Devlet isimli eserinde verdiği bir adalet tanımı şöyledir: “Her birine gerekeni, borçlu olunanı vermek”. Bu
“borçlu olunan”ın nasıl iade edileceği, sahibine ne şekilde
verilebileceği sorusu, farklı adalet tanımlarını, adalete ilişkin çeşitli ayrımları beraberinde getirmiştir. Hukukun yöneldiği temel amaç olarak adalete ilişkin yapılan ayrımlardan başlıcası dağıtıcı adalet ve denkleştirici adalet ayrımıdır.
• Dağıtıcı adalet, paylaştırmada herkesin yeteneğine ve toplum içindeki durumuna göre payına düşeni almasını öngörürken; denkleştirici
adalet, hukuki ilişkide taraf olanların eşit muamele görmesini gerektiren eşitlik türüdür.
• Dağıtıcı adalette eşitlik ilkesine uygunluk, durumun ve tarafların özellikleri, içindeki bulundukları koşullar değerlendirilerek yerine getirilir. Kişinin sadece hakları değil ödevleri de yetenekleri ve
toplumdaki durumuna göre farklılık arz eder. Herkesten kazancına göre vergi alınmasını öngören anayasa hükmü, dağıtıcı adalet için pozitif hukuktan verilebilecek bir örnektir.
