Articulationes synoviales – Diarthroses – Diartroz – Oynar eklemler Eklem Türleri – Sinartroz eklemler Eklem yüzeyleri arasında boşluk yoktur

(1)

EKLEM

(2)

Eklem

İki veya daha fazla kemiğin eklem yüzeylerinin bir araya gelmesiyle oluşan yapılardır.

Arthrologia – artroloji.

Kemikler arasında fonksiyonel bir bağlantı sağlayan birleşme yerleridir.

19.12.2019 2

(3)

Eklem Türleri

Eklemler yapılarına ve hareket yeteneklerine göre üç grupta sınıflandırılırlar. Bunlar;

1. Articulationes fibrosae – Synarthroses – Sinartroz – Oynamaz eklemler 2. Articulationes cartilaginea – Amphartroses – Amfiartroz – Yarı oynar

eklemler

3. Articulationes synoviales – Diarthroses – Diartroz – Oynar eklemler

19.12.2019 3

(4)

Eklem Türleri – Sinartroz eklemler

Eklem yüzeyleri arasında boşluk yoktur.

Arada fibröz bağ dokusu bulunur.

Bu nedenle bunlara fibröz eklemler de denir.

19.12.2019 4

(5)

Oynamaz eklemler kendi içinde dört gruba ayrılır. Bunlar;

a. Sutura (sutura)

b. Syndesmosis (sindesmozis) c. Gomphosis (gomfozis)

d. Schindylesis (şindilezis)

19.12.2019 5

(6)

Sutura (sutura); iki kemik birbiriyle dikiş tarzı birleşmiştir.

Yalnızca kafa kemiklerinde görülür.

19.12.2019 6

(7)

Syndesmosis (sindesmozis); Eklem yüzeyleri arasında fibröz bağ dokusu bulunur.

Örneğin articulatio tibiofibularis.

19.12.2019 7

(8)

Gomphosis (gomfozis); eklem yüzeylerinden biri oyuktur. Diğeri ise çivi şeklindedir ve bu oyuğa girmiştir.

Alt ve üst çene kemikleri ve diş köklerinde görülür.

19.12.2019 8

(9)

Schindylesis (şindilezis); kemikteki bir oluk içine bir kemik çıkıntısının yerleşmesi ile oluşur.

19.12.2019 9

(10)

Eklem Türleri – Amfiartroz eklemler

Ekleme katılan kemiklerin eklem yüzeyleri arasında hyalin kıkırdak bulunur. Bu nedenle bu gruba kartilaginöz eklemler de denir.

İki alt grubu vardır. Bunlar;

Synchondrosis (sinkondrozis) ve

Symphysis’dir (simfizis).

19.12.2019 10

(11)

Synchondrosis (sinkondrozis); eklem yüzeyleri arasında kıkırdak doku bulunur.

Bu kıkırdak doku zamanla kemikleşebilir.

Kostalar ve sternum arasındaki eklemler buna bu gruba dahildir.

19.12.2019 11

(12)

Symphysis (simfizis); eklem yüzleri arasında yassı ve geniş fibrokartilaginöz bir discus bulunur.

Karşılıklı iki pubis arasındaki eklem buna örnektir.

19.12.2019 12

(13)

Eklem Türleri – Diartroz eklemler

Ekleme katılan kemiklerin eklem yüzeyleri arasında eklem boşluğu vardır ve eklem yüzleri kıkırdakla kaplıdır.

19.12.2019 13

(14)

Genel özellikleri;

1. Facies articularis (fasiyes artikülaris); eklem yüzleridir. Hyalin kıkırdak ile kaplıdır.

2. Cavitas articularis (kavitas artikülaris); eklem yüzleri arasındaki potansiyel boşluktur. Bu boşlukta negatif basınç bulunur.

19.12.2019 14

(15)

3. Capsula articularis (kapsüla artikülaris); eklem yüzlerini ve eklem boşluğunu çevreleyen kapsüldür.

 İki tabakadır. Dış tabaka fibröz bağ dokudan iç tabaka ise sinoviyal membrandandır.

 Sinoviyal membran synovia (sinovya) denilen bir madde salgılar.

19.12.2019 15

(16)

4. Ligamentum articulare (ligamentum artikülare); eklem kapsülünü de içine alır.

 Eklemi meydana getiren kemikleri birbirine bağlayan bağlara ligament denir.

 Oynar eklemlerin iç ve dış bağları vardır.

19.12.2019 16

(17)

Eklem – Eklem içi oluşumlar

Eklem yüzlerinin birbirine daha iyi oturması, uyması için bazı eklem içi oluşumlar vardır.

Discus articularis (diskus artikülaris); disk şeklindeki oluşumlardır.

19.12.2019 17

(18)

Eklem – Eklem içi oluşumlar

Labrum articularis (labrum artikülaris); halka şeklindeki oluşumlardır.

Meniscus (menisküs); fibrokartilaginöz yapıda, yarım ay şeklindeki oluşumlardır.

19.12.2019 18

(19)

Eklem Türleri – Diartroz eklemler – Eksen sayıları

Oynar eklemler eksen sayılarına göre sınıflandırılırlar. Bunlar;

1. Plana tip eklem, 2. Sellar tip eklem,

3. Gingilimus tip eklem, 4. Trokoid tip eklem, 5. Sferoid tip eklem,

6. Elipsoid tip eklemdir.

19.12.2019 19

(20)

Eklem – Belirli bir ekseni olmayan eklemler

Art. plana (plana eklem); eklem yüzleri düzdür. Bu nedenle belirli bir ekseni yoktur.

Bu tip eklemlerde eklem yüzlerinin bulunduğu düzlemde sınırlı bir kayma hareketi yapılır.

19.12.2019 20

(21)

19.12.2019 21

(22)

Eklem – Tek eksenli eklemler

Art. trochoidea (trokoid eklem); konveks eklem yüzü silindirik, konkav eklem yüzü ise bu silindiri içine alacak şekildedir.

Vertikal eksen etrafında pronasyon ve supinasyon yapar.

19.12.2019 22

(23)

19.12.2019 23

(24)

19.12.2019 24

(25)

Art. trochlearis (troklear eklem, ginglimus); konveks eklem yüzü makara şeklinde, konkav eklem yüzü bunu içine alacak şekildedir.

Menteşe tipi eklem de denir.

Transvers eksen etrafında fleksiyon ve ekstansiyon yapar.

19.12.2019 25

(26)

19.12.2019 26

(27)

19.12.2019 27

(28)

Eklem – İki eksenli eklemler

Art. ellipsoidea (elipsoid eklem); konveks eklem yüzü oval biçiminde, konkav eklem yüzü bu oval yüzü içine alacak şekilde elipsoid biçimindedir.

Sagital eksende abduksiyon ve adduksiyon, transvers eksende fleksiyon ve ekstansiyon yapar.

19.12.2019 28

(29)

19.12.2019 29

(30)

19.12.2019 30

(31)

Art. sellar (sellar eklem); her iki eklem yüzü de hem konkav hem konvekstir.

Eyer tip eklem olarak da bilinir.

Sagital eksende abduksiyon ve adduksiyon, transvers eksende fleksiyon ve ekstansiyon yapar.

19.12.2019 31

(32)

19.12.2019 32

(33)

19.12.2019 33

(34)

Eklem – Üç eksenli eklemler

Art. sphaeroidea (sferoid eklem); konveks eklem yüzü küre şeklinde konkav eklem yüzü bu küreyi içine alacak şekilde çukurdur.

Transvers eksende fleksiyon-ekstansiyon, sagital eksende abduksiyon-adduksiyon ve vertikal eksende pronasyon- supinasyon yapar.

19.12.2019 34

(35)

19.12.2019 35

(36)

19.12.2019 36

(37)

Art. Irregulare (irregüler eklem); ana eksenler dışında birden çok tali ekseni olan eklemlerdir.

Art. Talocalcaneonavicularis (ayak bileği eklemi) buna örnektir.

Bu eklemde ayak eversiyon ve inversiyon yapar.

19.12.2019 37

(38)

Eklem – Eklem yüzlerinin birbirinden uzaklaşmasını engelleyen faktörler

Eklem yüzlerinin birbirinden uzaklaşarak normal pozisyonlarının bozulmasına lukasyon (çıkma) denir. Lukasyonu engelleyen faktörler;

Eklem boşluğundaki negatif basınç,

Eklem yüzlerinin şekilleri,

Eklem kapsülü ve eklem bağları ile

Eklemi saran kas ve kirişlerdir.

19.12.2019 38

(39)

Eklem – Eklemlerin sinirleri

Eklemler sinir sonlanmaları açısından çok zengindir.

Sinir ağları eklemin her tarafına yayılır.

Eklemi dış etkilerden koruyan fibröz zar ağrı duyusu taşıyan liflerden zengindir.

19.12.2019 39

(40)

Eklem – Eklemlerin damarları

Eklemler kendilerine en yakın arter tarafından beslenirler.

19.12.2019 40

(41)

Eklem – Kafa eklemleri

Sutura sagittalis; orta hatta, iki parietal kemiğin birleştiği eklemdir.

Sutura coronalis; alın kemiğinin arkada iki parietal kemikle yaptığı eklemdir.

Sutura lambdoidea; oksipital kemiğin önde iki parietal kemikle yaptığı eklemdir.

19.12.2019 41

(42)

Eklem – Kafa eklemleri

19.12.2019 42

(43)

Eklem – Omurga eklemleri

Art. atlantooccipitalis; atlasın yan yüzleri (massa lateralis) üstündeki konkav eklem yüzleri ile oksipital kemiğin kondilleri (conydlus occipitalis) arasındaki eklemdir.

Elipsoid tip eklemdir.

19.12.2019 43

(44)

Art. atlantoaxialis; atlas ile axisin densi arasındaki trokoid tip eklemlerdir.

Atlas ile axis arasında oluşan bu üç eklem birlikte hareket eder.

Atlas ile dens arasındaki eklemin vertikal ekseninde baş, sağa ve sola rotasyon yapar.

19.12.2019 44

(45)

19.12.2019 45

(46)

Eklem – Omurga eklemleri – Articulaiones vertebrales

Omurlar arası eklemler iki grupta incelenirler. Bunlar;

1. Omurların gövdeleri arasındaki eklemler,

2. Omur kemerlerinin üst ve alt eklem çıkıntılarındaki eklem yüzleri arasındaki eklemler.

19.12.2019 46

(47)

1. Omurların gövdeleri arasındaki eklemler;

 Bu eklemler 2. boyun omurundan başlayarak 5. bel omuru ile sakrum arasındaki eklemde olmak üzere tüm omur cisimleri arasında bulunur.

 Omur cisimleri arasındaki eklemler symphysis tip eklemlerdir.

19.12.2019 47

(48)

1. Omurların gövdeleri arasındaki eklemler;

 Omur gövdelerinin arasında düscus intervertebralis bulunur.

 Bu eklemlerin boylu boyuna önünde (lig. longitudinale anterior) ve arkasında (lig. longiudinale posterior) bant şeklinde bağlar vardır.

19.12.2019 48

(49)

2. Omur kemerleri arasındaki eklemler;

 Omurların üst eklem çıkıntıları (processus articularis superior) ve alt eklem çıkıntıları (processus articularis inferior) arasındaki eklemler plana tip eklemlerdir.

19.12.2019 49

(50)

19.12.2019 50

(51)

Eklem – Omurga eklemleri – Articulaiones costovertebrales

 Kosta başındaki eklem yüzü ile vertebra gövdesindeki eklem yüzü (fovea costalis) arasındaki plana tip eklemdir.

 Kostaların çıkıntıları ile (11. ve 12. kostalar hariç) omurların yan çıkıntıları arasında da eklemler vardır. Bunlar da plana tiptedir ve sınırlı bir kayma hareketi yaparlar.

19.12.2019 51

(52)

Eklem – Omurga eklemleri – Articulaiones sternocostales

 1. ve 7. costalar ile sternum arasındaki eklemlerdir.

 Birincisi synchondrosis, diğerleri synovial eklemlerdir.

19.12.2019 52

(53)

Eklem – Omurga eklemleri – Omurganın hareketleri

 Hareket komşu iki omur arasında çok sınırlıdır. Ancak omurganın tamamında geniş bir hareket açısı vardır.

 Omurga; fleksiyon, ekstansiyon, lateral fleksiyon ve rotasyon yapabilir.

19.12.2019 53

(54)

Eklem – Üst ekstremite eklemleri

Art. acromioclavicularis; klavikulanın scapular ucu ile scapulanın acromionu arasındaki arasındaki plana tip eklemdir. Sınırlı kayma hareketi yapar.

Art. sternoclavicularis; klavikulanın sternal ucu ile sternumda bulunan klavicular girinti arasındaki sellar tip eklemdir.

19.12.2019 54

(55)

19.12.2019 55

(56)

Art. humeri; humerusun başı ile scapuladaki glenoid çukur arasındaki sferoid tip eklemdir.

Eklem boşluğunda labrum artikülare vardır.

Transvers eksende fleksiyon-ekstansiyon, sagital eksende abduksiyon-adduksiyon ve vertikal eksende iç-dış rotasyon yapar.

19.12.2019 56

(57)

19.12.2019 57

(58)

Art. radio ulnaris proximalis; radius ve ulnanın üst uçları arasındaki trokoid tip eklemdir.

Art. humero radialis; humerustaki kapitulum humeri ile radius başı arasındaki sferoid tip eklemdir.

19.12.2019 58

(59)

Art. humero ulnaris; humerustaki troklea humeri ile ulnadaki incisura trochlearis arasındaki gingilimus tip eklemdir.

Bu üç eklem tek bir eklem gibi hareket eder. Transvers eksende fleksiyon-ekstansiyon ve vertical eksende iç-dış rotasyon yapar.

19.12.2019 59

(60)

19.12.2019 60

(61)

Art. humero ulnaris; radiusdaki insissura ulnaris ile caput ulna arasındaki trokoid tip eklemdir.

Art. radiocarpalis; radiusun alt ucu (facies articularis carpalis) ile 1. sıra el bileği kemikleri (pisiform hariç) arasındaki elipsoid tip eklemdir.

Fleksiyon-ekstansiyon, abduksiyon ve adduksiyon yapar.

19.12.2019 61

(62)

Artt. manus;

Artt. intercarpales; aynı sıradaki carpal kemikler arasındaki eklemdir.

Artt. mediocarpalis; 1. sıradaki carpal kemiklerle 2. sıradaki carpal kemikler arasındaki plana tip eklemdir. Sınırlı kayma hareketi yapar.

19.12.2019 62

(63)

19.12.2019 63

(64)

Artt. carpometacarpalis pollicis; 1. metacarpal kemikle carpal kemiklerden trapez arasındaki sellar tipi eklemdir.

Fleksiyon-ekstansiyon, abduksiyon-adduksiyon ve opozisyon- sirkumdiksiyon yapar.

19.12.2019 64

(65)

Artt. carpometacarpalis II., III., IV., V.; 2. sıradaki carpal kemiklerle, metacarpal kemikler arasındaki plana tip eklemdir.

Sınırlı kayma hareketi yapar.

19.12.2019 65

(66)

19.12.2019 66

(67)

Artt. metacarpophalangeales; I.-V. metacarpal kemiklerin distal uçları ile I.-V. falanksların proksimal uçları arasındaki sferoid tip eklemdir.

Fleksiyon-ekstansiyon, abduksiyon-adduksiyon ve opozisyon- sirkumdiksiyon yapar.

19.12.2019 67

(68)

Artt. interphalangeales; proksimal falankslar ile medial falankslar, medial falankslar ile distal falankslar arasındaki gingilimus tip eklemlerdir.

Transvers eksende fleksiyon ve ekstansiyon yaparlar.

19.12.2019 68

(69)

19.12.2019 69

(70)

Eklem – Alt ekstremite eklemleri

Art. sacroiliaca; sacrum ile iliyumda bulunan ve kulak kepçesine benzeyen (facies auricularis) arasında sinoviyal-plana tip bir eklemdir.

19.12.2019 70

(71)

Art. symphysis pubica; iki pubis kemiği arasındaki simfizis tip bir eklemdir.

Arasında discus interpubicus bulunur.

19.12.2019 71

(72)

Art. coxae; femurun caput femorisi ile kalça kemiğindeki fossa acetabuli arasındaki sferoid tip eklemdir.

19.12.2019 72

(73)

Art. coxae; eklem içinde labrum acetabulare ve lig. capitis femoris vardır.

Eklemi besleyen damar bu bağ içinden eklem boşluğuna gelir.

Transver eksende fleksiyon-ekstansiyon, sagital eksende abduksiyon-adduksiyon ve vertikal eksende pronasyon- supinasyon yapar.

19.12.2019 73

(74)

Art. coxaenın;

İç bağları; lig. capitis femorisdir.

Dış bağları; lig. ischiofemorale, lig. iliofemorale ve lig.

pubofemoraledir.

19.12.2019 74

(75)

Art. genu; femurun alt ucundaki kondiller, tibianın üst ucundaki kondiller ve patellanın arka yüzü arasındaki bikondiller tip eklemdir.

Eklem içinde meniscus medialis ve meniscus lateralis bulunur.

19.12.2019 75

(76)

Art. genu; transvers eksende fleksiyon-ekstansiyon ve 30⁰’lik fleksiyondan sonra vertical eksende iç-dış rotasyon yapar.

İç bağları; lig. curicuatum anteirus, lig. curicutum posterius ve lig.

transversum genudur.

Dış bağları; lig. patella, lig. colloterale tibiale, lig. colleterale fibulare, lig. popliteum obliquum ve lig. popliteum arcuatumdur.

19.12.2019 76

(77)

19.12.2019 77

(78)

Art. talocruralis; tibianın malleolus medialisi, fibulann malleolus lateralisi arasındaki çatala traoclea talinin girmesiyle oluşan gingilimus tip eklemdir.

Transvers eksende plantar ve dorsal fleksiyon yapar.

19.12.2019 78

(79)

Art. talocalcaneonavicularis; talus, kalkaneus ev navikula arasındaki irregüler bir eklemdir.

Subtalar eklem ile birlikte hareket eder.

Eklemin yukarın aşağı, önden arkaya ve içten dışa doğru seyreden oblik bir ekseni vardır.

19.12.2019 79

(80)

Art. talocalcaneonavicularis; ayak bu oblik eksende;

İnversiyon (supinasyon + adduksiyon + dorsi fleksiyon) ve

Eversiyon (pronasyon + abduksiyon + plantar fleksiyon) yapar.

19.12.2019 80

(81)

Ayak eklemleri;

Art. calcaneocuboidea

Art. tarsi transversa

Art. cuneonavicularis

Art. intracuneiformes

Art. cuneocuboidea

Art. tarsometatarsales

Artt. intermetatarsales

Artt. metatarsophalangeales

Artt. interphalangeales pedis

19.12.2019 81

(82)

19.12.2019 82