Somatotip
• Vücudun morfolojik yapısının belirlenmesidir.
• Sırasıyla Endomorfi, Mezomorfi ve Ektomorfi
kompenenterinden oluşur.
• Yetenek seçiminde, sporcu performansını
değerlendirmede önemli bir özelliktir.
Somatotip
• Endomorfi;
Somatotip
• Mezomorfi;
Somatotip
• Ektomorfi;
Somatotip
• Kadın sporcularda;
Somatotip
• Erkek sporcularda;
Somatotip
• Somatotip sonuçları;
Biyoelektrik İmpedans Analizi (BIA)
• Vücut kompozisyonunu belirlemeye yarayan
noninvaziv ve oldukça kolay bir yöntemdir.
• Testin temel dayanak noktası serbest yağ
dokusunun oranının vücudun elektrik geçirgenliği ile ilişkili olduğudur.
Biyoelektrik İmpedans Analizi (BİA)
• Bu amaçla BİA cihazları insan vücuduna küçük
elektrik akımları gönderir ve vücudun bu akımlara olan direncini ölçer.
• Teoriye göre yağ dokusunun elektrik iletkenliği
içerdiği su miktarının azlığından ötürü (% 14-22) düşüktür.
Biyoelektrik İmpedans Analizi (BİA)
Yağsız dokular ise büyük miktarda (>% 90) su ve elektrolit ihtiva ederler. Bu nedenle iyi bir iletkenliğe sahiptirler.
• BİA, vücuttaki su miktarını ölçerek bazı
varsayımlar üzerinden vücut yağ miktarını
hesaplıyor.
Biyoelektrik İmpedans Analizi (BİA)
• BİA ölçümlerinin güvenilir olabilmesi için
aşağıdaki şartlara uyulması gerekmektedir.
Testten 4 saat önce yemek yemeyi ve içmeyi
bırakınız.
Testten önceki 12 saat boyunca egzersiz
yapmayınız.
Testten 30 dk öncesine kadar idrarınızı yapınız
Testten önceki 48 saat içerisinde alkol almayınız.
VK Normları
Erkekler için VK Normları
VK Normları
244
Kadınlar için VK Normları
VK Normları
• VL (very lean): Erkekler için % 3 ve kadınlar için %
10-13’ün altında olması önerilmemektedir.
VK Tekniklerinin ve Antropometrik
Ölçümlerin Özeti
Yöntem Değerlendirme
Antropometri: VKİ Basit ve kullanışlı bir yöntem. Normatif verileri var.
Karşılaştırma yapmak için uygun. Ancak vücut kompozisyonu bileşenleri hakkında bilgi veremez.
Antropometri: BKO Göreli olarak kolay. Az da olsa teknik beceri gerektirir.
Kullanışlı bir yöntem. Normatif verileri var. Karşılaştırma yapmak için uygun. Ağırlığın dağılımı sağlık açısından önemli kabul edilmekte.
Vücut kompozisyonu: SÖ Geçerliği yüksek bir yöntem. Birçok ölçüm yeri ve
değerlendirme formülü var. Teknik beceri kazanımı önemli. Küçük miktarda (% 3-4) hata payı mevcut.
Vücut kompozisyonu: BİA Oldukça güvenilir ancak birçok koşula dikkat edilmesi gerekmekte. Teknik beceri minimal düzeyde gerekli. İdeal koşullar sağlandığında SÖ ile benzer hata payına sahip.
İdeal veya İstenen Vücut Ağırlığının
Hesaplanması
• Vücut yağ yüzdesi belirlendikten sonra istenen
veya ideal olan vücut ağırlığı hesaplanabilir.
• Bunun için geliştirilmiş olan formül hem mevcut
vücut ağırlığının korunmasında hem de vücut ağırlığında değişim sağlamada oldukça kullanışlı olmaktadır.
İdeal veya İstenen Vücut Ağırlığının
Hesaplanması
• İdeal Vücut Ağırlığı (İVA)
• Yağsız Vücut Ağırlığı (YVA)
• İstenen Vücut Yağ Yüzdesi (İVYY)
İVA= YVA/1.00 – (İVYY/100)
İdeal veya İstenen Vücut Ağırlığının
Hesaplanması
• Örnek;
– 86.4 kg ağırlığında erkek ve vücut yağ miktarı % 22.3
Kardiyorespiratuar Uygunluk (KRU)
• KRU, büyük kasların katıldığı, devamlı, uzun süren
orta ve yüksek şiddet egzersizler ile ilişkilidir ve kalp, kan damarları, kan, akciğerler ile egzersize katılan kasların çalışma kapasitesini ifade eder.
• KRU, birçok terimle eş anlamlı olarak
kullanılmaktadır.
Kardiyorespiratuar Uygunluk
• Maksimal aerobik kapasite,
• Fonksiyonel kapasite,
• Fiziksel iş kapasitesi,
• Maksimal oksijen alımı, tüketimi veya kullanımı,
• Kardiyovasküler dayanıklılık, uygunluk veya
kapasite,
• Kardiyopulmoner dayanıklılık, uygunluk veya
kapasite, bu terimlere örnektir.
Kardiyorespiratuar Uygunluk
• KRU, fiziksel uygunluğun en önemli unsurudur.
• Aerobik; oksijenli ortamda çalışma anlamına gelir.
• Aerobik uygunluk ise vücuda oksijen alınması,
alınan oksijenin taşınması ve kullanılması
kapasitesidir.
İyi bir KRU
• Aerobik antrenmana cevap olarak kasta görülen
değişiklikler;
– İskelet kası miyoglobin miktarı % 75-80 oranında artar.
– Mitokondri sayısı (% 15), büyüklükleri (% 35) ve mitokondrial enzim aktivitelerinde artış görülür.
– Oksidatif enzimlerde artış görülür.
İyi bir KRU
– Kapillarizasyonda % 15’e varan artış görülür.
– İskelet kasının karbonhidratları kullanma kapasitesi artar.
– Kas glikojen depolarında 2.5 kat artış görülür (normalde 1 kg kas için 13-15 gr’dır).
– İskelet kaslarının yağları kullanma kapasitesi artar (1.8 kat).
İyi bir KRU
• Aerobik antrenmana cevap olarak kardiovasküler
sistemde oluşan değişiklikler;
– Kalp hacmi büyür.
– Kalp atım hacmi yükselir.
– Kardiyak debide artış olur.
İyi bir KRU
– Kan akım hızında ve kan miktarında değişiklik olur.
– Dinlenik KAH ve submaksimal KAH’da azalmalar görülür. Maksimal KAH ise ya değişmez ya da 1-2 atım/dk düşer. Toparlanma KAH’ı daha çabuk normale döner.
– Kandaki eritrosit ve hemoglobin miktarında artış görülür.
İyi bir KRU
• Aerobik antrenmana cevap olarak
kardiorespiratuar sistemde oluşan değişiklikler;
– Maksimal dakika ventilasyonunda artış görülür.
– Maksimal egzersiz sırasında pulmoner difüzyonda artış gerçekleşir.
– Arterio-venöz oksijen farkı ve solunum verimliliği artar.
İyi bir KRU
• Ayrıca;
– Submaksimal iş yükünde laktik asit miktarı azalır.
– Laktat toleransı artar.
– Maksimal oksijen tüketimi ve anaerobik eşik yükselir.
İyi bir KRU
– Vücut yağ miktarı azalır, yağsız vücut ağırlığı artar.
– LDL, VLDL ve toplam kolesterol azalırken HDL’de artış görülür.
– Hipertansiyonda azalma görülür.
– Isı değişikliklerine daha çabuk uyum sağlanır.
İyi bir KRU
– Kemik, ligament ve tendonlar gelişir.
– Stresi azaltır, ruh halini ve beden imajını güçlendirir.
– Güçlü bir duygusal denge ve hoşgörü sağlar.
– Daha çok enerji sarf ederken daha az yorgunluk sağlar.
