Fransız Yeni Dalgası
1950’lerde Fransa’da siyasal ortam
Sinematek ve Cahiers du
Cinema , film yapım koşulları
Endüstriyel Yapı
• Fransız sineması 1960’lardan 1993 yılına kadar Avrupa’nın en iyi film yapan ülkesi olmuştur. Bunun çeşitli nedenleri olduğu görülmektedir. Bunlar;
• CNC (Centre National de la Cinematographie) ile projeden dağıtıma kadar her aşama destek veren devlet teşvikli endüstri yapının olması
• Sinema yapımının hemen hemen her aşamasında yer alabilecek profesyonel kadroların varlığı
• Canlı bir film kültürüne sahip olması olarak sıralanabilir.
• Fransa’da sinema endüstrisi savaştan büyük
oranda zarar görmeden çıktığı ve sistem küçük
ve orta ölçekte yapımcılık şirketlerine
dayandığı için televizyonun etkisi artış
gösterene kadar sinema cazip bir konumda
olmuştur. Devletin sinemaya destek olduğu,
Sinematek’te film gösterimleri yapıldığı
söylenebilir. Film dergileri yayınlanmış, film
tartışmaları yapılmıştır.
• Bu dönemde sinema alanında kuramsal tartışmalar da artış göstermiştir. Alexander Astruc Camera Stylo kavramını ortaya atar. Yazar, yönetmenin de kamerayı (ya da sinematografik olanakları) tıpkı bir kalem gibi kullanması, kendi duygu ve düşüncelerini aktarması gerektiğini savunur.
• Cahiers du Cinema (Sinema Defterleri, 1951): Andre
Bazin tarafından kurulan bir dergidir. Bu dergi
etrafında toplanan yazarlar sonradan ortaya çıkacak
olan Yeni Dalga’nın temellerini atmışlardır.
Fransız Yeni Dalgasının Ortaya Çıkışına Yardımcı Olan Faktörler
• Fransa’da siyasal bağlamın elverişli olması ve De Gaulle yönetiminin Hollywood’un gişe gelirlerindeki payını azaltmak için avance sur recette sistemini getirmesi (Bilet satışlarından alınan vergiyle fon sağlanmış ve film çekildikten sonra gelirin belirli bir kısmıyla bu para geri ödenmiştir).
• Daha hızlı ham film, daha hafif kamera ve ses kayıt
donanımı gibi teknolojik gelişmeler yönetmenlerin
sokağa çıkmasını sağlamış, deneysellik olanağı
doğmuştur.
Yeni Dalga Yönetmenleri
Birinci grup: Cahiers du Cinema dergisi yazarları
• Claude Chabrol
• François Truffaut
• Jean Luc Godard
• Jacques Rivette
• Erich Rohmer
• Charles Bitsch
Yeni Dalga Yönetmenleri (Devam)
İkinci Grup (Sol yaka sinemacıları)
• Georges Franju
• Agnes Varda
• Alain Resnais
• Jacques Demy
• Chris Marker
• Jean Rouch
• Jacques Rozier
Üçüncü Grup (Sektörde daha önce çalışan sinemacılar)
• Roger Vadim
• Louis Malle
• Alexander Astruc
İlk Filmler ve Yönetmenler
• Claude Chabrol (Yakışıklı Serge, 1958;
Kuzenler, 1959)
• Françoise Truffaut (400 Darbe, 1959)
• Erich Rohmer (Aslan Burcu, 1959)
• Jacques Rivette (Paris Bize Aittir, 1960)
• Jean Luc Godard (Serseri Aşıklar, 1959)
• Alain Resnais (Hiroşima Sevgilim, 1959)
Derste Okunan Kaynaklar
• Nilgün Niş ve Tuğrul Eryılmaz (1981). “Sinemanın
Çağdaşlaşması, Yenigerçekçilik, Yeni Dalga”, YILLIK, s.
Ankara: AÜ. BYYO Yayınları, s.145-178.
• Peter Graham, “Fransız Sinemasında Yeni Yönelimler”, s.651-662.
(Okuma metinlerinde ayrıntılı kaynak belirtilmeyen bütün makaleler Geoffrey Nowell-Smith editörlüğünde hazırlanan Dünya Sinema Tarihi (Kabalcı yay, İstanbul, 2003, çeviren: Ahmet Fethi) kitabından alınmıştır).
