Zonguldak Kozlu'da sekiz işçiye mezar olan, 7 işçinin yaralanmasına neden olan maden ocağı patlamasına ağır ihmaller zincirinin neden olduğu ortaya çıktı. Kozlu Türkiye Taş Kömürü Kurumu’nda son teftişin kasım ayında yapıldığı, teftişte 6 temel kusura rastlandığı öğrenildi. Sendikalaşmaya karşı direnç ve taşeronlaşmanın ön plana çıktığı madende, en ağır ihmal ise sondaj çalışmasında yaşanıyordu. Patlamaya neden olan gaz sıkışmasının engellenmesi için gerekli sondaj çalışması, yarı yarıya eksik yapılıyordu.
'BİR KIVILCIM FACİAYA YOL AÇARDI'
TMMOB Maden Mühendisleri Odası Genel Başkanı Mahmut Torun, patlamanın yer altında biriken metan gazının püskürmesi sonucu yaşandığını belirterek, maden ocağında yeterli sondaj yapılarak gazın düzenli biçimde
boşaltılması gerektiğini ancak bu çalışmanın kuralına uygun yapılmadığını ifade etti. “İş Güvenliği Tüzüğü’ne göre sondaj boyu 25 metre olmalı ve en az 10 sondaj yapılmalı” diyen Torun, şu açıklamada bulundu:
“Maden ocağının taşeron firması Star Madencilik, ocakta 14 metre boyunda 7 sondaj çalışması yapıyor. Bu yeterli değil. Maden ocağında sadece üç saniyelik bir kıvılcım yaşansaydı, facia 700-800 kişinin öldüğü bir patlamaya dönüşürdü.” Maden ocağındaki taşeronlaşmaya dikkat çeken Torun, işletmede TTK’ya bağlı 2 bin-2 bin 500 lira maaşla çalışan işçiler ve asgari ücretle çalışan taşeron firma işçileri olmak üzere iki tip işçinin çalıştığını, bu işçilerin aynı işi yaptığını kaydetti.
Kozlu'da yaşanan iş güvenliği katliamıyla ilgili bir açıklama da çalışma Bakanı Faruk çelik'ten geldi. çelik, işçilere mezar olan kömür madenine son teftişin geçtiğimiz kasım ayında yapıldığını ve eksiklikler tespit edildiği açıkladı. Maden ocağında biri daha sonra düzeltilen 6 noksan tespit edildiğini belirten Faruk çelik, işletmeye bu nedenle cezalar kesildiğini söyledi. Ölümlerin asıl nedeninin taşeronlaşma olduğu yönündeki sorulara ise çelik, şu yanıtı verdi: “Nasıl olmalı? Bu bizim şu anda mutfakta çalıştığımız çok zor bir konu. Siyasi partilerin, sivil toplum örgütlerinin,
sendikaların ve işverenlerin dahil olduğu ve birlikte yürüttüğümüz bir çalışma. Bu çalışmamızı sürdürüyoruz. Alt işveren de çalışsa, asıl işveren de olsa, kurallara uyulup uyulmadığı çok önemlidir.” çok yönlü soruşturmaların başlatıldığını ifade eden Çelik, “Teknik, idari ve hukuki düzeyde çalışmaları sürdürüyoruz.”
STAR MADENCİLİK DEĞİL İNŞAAT FİRMASI
Zonguldak İKK Sekreteri ve Maden Mühendisi Erdoğan Kaymakçı da şu bilgileri verdi: “TTK’nın taşeron firması Star Madencilik firması kendisini inşaat firması olarak tanımlıyor ve madencilikle ilgili bilgisi olmadığını bu şekilde itiraf ediyor. Yani yaşanan bu iş cinayetleri madencilik deneyimi olmayan bir firmaya devredilen işler nedeniyle yaşanmıştır. Bu nedenle bu cinayetin asıl sebebi taşeronlaşmadır diyebiliriz.”
İşçilerin sendika çalışması engellendi
Dev Maden Sen Yönetim Kurulu tarafından yapılan yazılı açıklamada maden ocaklarındaki kazaların tesadüfen değil kaçınılmaz olarak meydana geldiği vurgulandı. Açıklamada şöyle denildi:
“Kozlu’da 8 işçinin yaşamını yitirdiği galeri hazırlık işini yapan taşeron şirket Star Madencilik’te, 2010 yılında 30 işçinin yaşamını yitirdiği Yapı – Tek Şirketi de esas olarak inşaat işleri yapan, madencilik sektöründe tanınmayan firmalardır. Özelleştirme sonrasında üretim öncesi hazırlık işlerini taşeronlara ihale eden TTK’nın, işi basite alarak inşaat şirketlerine vermesi ve üzerlerindeki denetimi de istenilen ölçülerde yapmaması sonucu bu tür kazalar tesadüfen değil artık kaçınılmaz olarak karşımıza çıkmaktadır.”
Star Madencilik’te çalışan işçilerin 2010 yılında sendikalaşmak için Genel Maden–İş Sendikası’nda örgütlendiklerini anca işverenin “yapılan iş inşaat işi” sözleriyle karşılaştıklarına dikkat çekilen açıklamada, “İşverenin sendikal örgütlenmeyi tanımaması sonucu konu yargıya intikal etmiş, yapılan duruşmaların ardından Zonguldak İş Mahkemesi işçilerin lehinde karar vermiştir. İşveren mahkeme kararına rağmen sendika karşıtı tutumunu sürdürmüş ve mahkeme kararını temyiz ederek davayı Yargıtay’a taşımıştır. Yargıtay eğer bu kararı onaylarsa ve o güne kadar da iş
cinayetleri sonucu sendika çoğunluğu yitirmezse Star Madencilikte toplu iş sözleşmesi imzalanabilecektir” denildi. Kozlu Maden'de 5 eksik
TTK'ya ait madende Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı kasım ayında yaptığı denetimde 6 temel eksik belirledi. Patlamanın asıl nedeni olan sondaj çalışmasındaki yetersizliğin bu maddeler arasında yer almaması dikkat çekti. Maden Mühendisi Erdoğan Kaymakçı, denetimde tespit edilen eksiklerden sadece sonuncusunun işletme tarafından düzeltildiğini, kalan 5 eksiğin giderilmediğini belirtti. Tespit edilen eksiklikler şöyle:
2. Yüksekte yapılan çalışmalarda düşmeyi önleyici uygun platform bulunmaması,
3. 5. Kat ayak hazırlama çalışmaları esnasında yapılacak gazla mücadele çalışmaları dahil tüm çalışmaları kapsayacak müstakil bir sağlık ve güvenlik dokümanının oluşturulmamış olması,
4. İşletmede kullanılan bir kısım zincirli konveyörlerin üzerinde bulunan geçişiş platformlarında yan korkulukların bulunmaması,
5. Eksi 425 katı metan gazında akü şarj ünitesinden yayılan gazı çeken etkin bir havalandırma sisteminin bulunmaması,
6. İşletmelerde bir kısım yerlerde posta akması ve malzeme düşmesine karşı kapak, fırça, boyunduruk gibi elemanların bakımının yeterince yapılmamış olması.
***
Taşeron işçiler 'ilerlenen metre' kadar kazanıyor
Sekiz işçinin göçükte hayatını kaybettiği Zonguldak Kozlu kömür madeninde, işçilerin "ilerledikleri metre" kadar para kazandığı belirtildi. bianet'ten Nilay Vardar'ın konuştuğu taşeron şirket işçisi Ayhan Gökgöz, "Kaç metre ilerlersek o kadar kazanırız" dedi.
Üç yıldır örgütlenmeye çalışan işçilerin temsilcisi olan ve göçük sırasında ters bacada olduğu için kurtulabilen Gökgöz, taşeron şirkete bağlı işçilerin diğer işçilerle aynı işi yaptığını ancak çalışma koşullarının farklı olduğunu, taşeron şirket "ilerleme usulü" çalıştığı için işçilerin de bunun üzerinden ücret aldığını söyledi.
İşçinin "ne kadar metre ilerlerse o kadar para aldığını" belirten Gökgöz'ün verdiği bilgilere göre, 30 metre için 900 TL, 35 metre için 1000 TL, 40 metre için 1100 TL alınıyor.
İlerledikleri her fazladan metrenin güvenliklerini azalttığını vurgulayan Gökgöz, çalışma koşullarıyla igilli olarak, "10 kişinin yapacağı işi 3-4 kişi yapmak zorunda bırakılıyoruz iki, üç günde bir zaten birinin kolu bacağı kırılıyor ya da üstüne taş düşüyor. Bunlar çok olağan" dedi.
***
3 maden işçisi hala göçük altında
Kozlu'da TTK'ya bağlı maden ocağında meydana gelen grizunun ardından göcük altında kalan 3 işçi için umutsuz bekleyiş sürüyor. Ocaktaki gaz seviyesi yüksek olduğu için arama çalışması yapılamıyor.
Hüseyin Kürekçi, Yüksel Koca ve Ahmet Şeker isimli madencileri arama kurtarma çalışmaları gaz seviyesinin yüksekliği nedeniyle yapılamıyor. Gaz boşaltıldıktan sonra bin 500 ton kömürün altında kalan işçileri arama çalışmalarına başlanacak.
Ocağın önünde bekleyişini sürdüren aileler de, arama çalışmalarına katılmak için TTK yetkilileriyle görüşmeye gitti. birgün-9-1-13
