T T T E EM E M M M M M U U U Z Z Z A A A Y Y Y I I I F F F İ İ İ Y Y Y A A A T T T G G G E EL E L Lİ İ İŞ Ş ŞM M M E E E L L L E E E R R R İ İ İ
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası 4 Ağustos 2010
I ÖZET…
Temmuz ayında tüketici fiyatları yüzde 0,48 oranında düşmüş ve yıllık enflasyon 0,79 puan azalarak yüzde 7,58 seviyesine gerilemiştir. Hizmet grubu yıllık enflasyonundaki gerileme devam ederken temel enflasyon göstergeleri orta vadeli hedeflerle uyumlu seyrini sürdürmüştür. Enflasyonun kısa vadede sınırlı artışlar gösterebileceği, yılın son çeyreğinden itibaren ise düşüş eğilimine geri döneceği tahmin edilmektedir.
...DEĞERLENDİRMELER...
(Yıllık % Değişim)
0 2 4 6 8 10 12 14
07.08 09.08 11.08 01.09 03.09 05.09 07.09 09.09 11.09 01.10 03.10 05.10 07.10
TÜFE ÖKTG-H ÖKTG-I
Temmuz ayında tüketici fiyatları yüzde 0,48 oranında gerilemiş, yıllık enflasyon 0,79 puan azalarak yüzde 7,58 olmuştur. Enerji, işlenmemiş gıda, alkollü içecekler ve tütün ürünleri ile altını dışlayan ÖKTG-H endeksinin yıllık artış oranı yüzde 4,2’ye, bu endeksten işlenmiş gıda ürünleri çıkarılarak elde edilen ÖKTG-I göstergesinin yıllık artış oranı ise yüzde 4,5’e gerilemiştir.
Temmuz ayında mal grubu fiyatları yüzde 0,79 oranında azalırken, hizmet grubu fiyatları yüzde 0,38 oranında artmıştır. Böylelikle, yıllık enflasyon mal grubunda yüzde 8,4’e, hizmet grubunda ise yüzde 5,24’e gerilemiştir.
(Yıllık % Değişim)
2 4 6 8 10 12 14
07.08 09.08 11.08 01.09 03.09 05.09 07.09 09.09 11.09 01.10 03.10 05.10 07.10
Mal Hizmet
(Yıllık % Değişim)
0 3 6 9 12 15 18
07.08 09.08 11.08 01.09 03.09 05.09 07.09 09.09 11.09 01.10 03.10 05.10 07.10
Diğer Hizmetler Ulaştırma Hizmetleri
Kira Lokanta ve Oteller
Hizmet grubu yıllık enflasyonundaki yavaşlama sürmektedir. Yıllık enflasyon, ulaştırma hizmetleri alt grubunda uçak biletleri ve şehirlerarası otobüs ücretlerindeki artışlar sonucunda yükselse de, diğer hizmet alt gruplarında gerilemeye devam etmiştir. Bu dönemde yemek ve ulaştırma hariç hizmet grubunda yıllık enflasyon yüzde 3,46 seviyesine kadar düşmüştür.
Enerji fiyatları Temmuz ayında yüzde 0,14 ile sınırlı bir oranda artmıştır. Anılan dönemde akaryakıt fiyatları uluslararası petrol fiyatlarındaki yatay görünüm paralelinde belirgin bir değişim göstermezken, katı yakıt fiyatlarında son üç aydaki artış eğilimi yavaşlamakla birlikte bu dönemde de sürmüştür.
T T T E EM E M M M M M U U U Z Z Z A A A Y Y Y I I I F F F İ İ İ Y Y Y A A A T T T G G G E EL E L Lİ İ İŞ Ş ŞM M M E E E L L L E E E R R R İ İ İ
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası 4 Ağustos 2010
II
(Yıllık % Değişim)
-5 0 5 10 15 20 25 30 35
07.08 09.08 11.08 01.09 03.09 05.09 07.09 09.09 11.09 01.10 03.10 05.10 07.10
Temel Mallar Enerji Gıda
(Yıllık % Değişim)
-15 -10 -5 0 5 10 15 20
07.09 08.09 09.09 10.09 11.09 12.09 01.10 02.10 03.10 04.10 05.10 06.10 07.10
Altın hariç Day. Mal Elektrikli-Elektriksiz Aletler Mobilya
Otomobil
Temmuz ayında enerji ve gıda dışında kalan malların yıllık enflasyonu yaklaşık 2,5 puan azalarak yüzde 8,63 olmuştur. Bu düşüşün büyük bir kısmı tütün ve dayanıklı mal gruplarında bir önceki yılın aynı döneminde artan vergi oranlarının oluşturduğu baz etkisinden kaynaklanmıştır. Söz konusu bazın yıllık tüketici enflasyonuna düşürücü etkisi 0,7 puan civarında olurken, bunun yaklaşık 0,5 puanı tütün ürünlerinden gelmiştir. Diğer taraftan, vergi etkisinden arındırılmış temel mal (gıda, enerji, alkollü içecekler, tütün ile altın haricinde kalan mallar) fiyatlarının yıllık artış oranı, giyim ve ayakkabı grubundaki artışa karşın, yüzde 2,4 olan seviyesini korumuştur.
Aylık Yüzde Değişim Yıllık Yüzde Değişim
Temmuz 2010 Temmuz 2009 Temmuz 2010 Temmuz 2009
TÜFE -0,48 0,25 7,58 5,39
1. Mallar -0,79 0,12 8,40 5,21
Enerji 0,14 -0,21 13,02 0,07
İşlenmemiş Gıda -2,01 -1,72 7,88 20,57 İşlenmiş Gıda 0,37 0,33 3,26 -0,31 Enerji ve Gıda Dışı Mallar -1,23 0,99 8,63 4,79 Temel Mallar -1,41 -0,80 3,74 1,57
Dayanıklı Mallar -0,15 1,66 7,86 -0,78 Altın Hariç Dayanıklı Mallar 0,26 2,09 6,02 -2,87 Yarı Dayanıklı Mallar -1,39 -1,50 9,34 1,86 Dayanıksız Mallar -0,55 0,90 7,92 9,50
2. Hizmetler 0,38 0,61 5,24 5,92
Kira 0,43 0,47 4,18 8,06
Lokanta ve Oteller 0,34 0,42 9,88 7,88 Ulaştırma Hizmetleri 1,17 0,70 6,79 5,23 Diğer Hizmetler 0,13 0,73 3,09 4,34
Kaynak: TÜİK, TCMB.
T T T E EM E M M M M M U U U Z Z Z A A A Y Y Y I I I F F F İ İ İ Y Y Y A A A T T T G G G E EL E L Lİ İ İŞ Ş ŞM M M E E E L L L E E E R R R İ İ İ
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası 4 Ağustos 2010
III
(Yıllık % Değişim)
-5 0 5 10 15 20 25 30
07.09 08.09 09.09 10.09 11.09 12.09 01.10 02.10 03.10 04.10 05.10 06.10 07.10
İşlenmiş Gıda İşlenmemiş Gıda
İşlenmemiş gıda ürünleri fiyatlarının yıllık artış oranı Temmuz ayında da azalış göstermiştir. Bu gelişmede, sebze fiyatlarındaki düşüşler öne çıkarken, işlenmemiş et fiyatları iki ay aradan sonra tekrar yükseliş kaydetmiştir. Özellikle kırmızı et fiyatları bu dönemde yüzde 5,07 ile belirgin bir oranda artmıştır. Bu durumun bir yansıması olarak işlenmiş et ürünleri fiyatları da yeniden yükselmiştir. Öte yandan, diğer alt gruplarda fiyatların ılımlı bir görünüm sergilemesiyle, işlenmiş gıda ürünleri yıllık enflasyonundaki yatay seyir korunmuştur.
Bu gelişmeler sonucunda, gıda ve alkolsüz içecekler grubu fiyatları yıllık artış oranı bir önceki aya kıyasla sınırlı bir oranda gerileyerek yüzde 5,52 olmuştur.
...ÜFE…
Temmuz ayında üretici fiyatları yüzde 0,16 oranında azalmış ve yıllık enflasyon yüzde 8,24’e yükselmiştir. Tarım fiyatları meyve ve sebze fiyatlarındaki düşüşlere bağlı olarak yüzde 2,15 oranında azalırken, canlı hayvan fiyatlarındaki yükseliş (yüzde 2,24) grup fiyatlarındaki gerilemeyi sınırlamıştır. İmalat sanayi fiyatları ise gıda ürünleri imalatı fiyatlarındaki artışa bağlı olarak yüzde 0,21 ile sınırlı bir oranda yükselmiştir.
(Yıllık % Değişim)
-4 0 4 8 12 16 20 24 28 32
07.07 10.07 01.08 04.08 07.08 10.08 01.09 04.09 07.09 10.09 01.10 04.10 07.10
Tarım Ürünleri
Petrol Ürünleri Hariç İmalat Sanayi
-2 -1 0 1 2 3
07.07 10.07 01.08 04.08 07.08 10.08 01.09 04.09 07.09 10.09 01.10 04.10 07.10
-4 -2 0 2 4 6 8 10 12 14
Aylık % Değişim, 3 Aylık Hareketli Ort.
Yıllık Enflasyon (Sağ eksen)
MIGS sınıflamasına göre üretici fiyatları dayanıklı tüketim malları grubunda gerilerken, diğer alt gruplarda düşük oranlı artışlar kaydetmiştir. Dayanıklı tüketim malları fiyatları mobilya ve diğer ulaşım araçları (motosiklet, bisiklet vb.) fiyatlarındaki düşüşlere bağlı olarak gerilerken, et ve et ürünleri imalatı fiyatlarındaki artış dayanıksız tüketim malları grubu fiyatlarındaki yükselişin belirleyicisi olmuştur. Genel olarak değerlendirildiğinde, Temmuz ayı fiyat gelişmeleri, üretici fiyatları kaynaklı baskıların bu dönemde görece zayıf seyrettiğine işaret etmiştir.
T T T E EM E M M M M M U U U Z Z Z A A A Y Y Y I I I F F F İ İ İ Y Y Y A A A T T T G G G E EL E L Lİ İ İŞ Ş ŞM M M E E E L L L E E E R R R İ İ İ
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası 4 Ağustos 2010
IV
(Yıllık % Değişim)
-10 -5 0 5 10 15 20
07.07 10.07 01.08 04.08 07.08 10.08 01.09 04.09 07.09 10.09 01.10 04.10 07.10
Sermaye Malları Ara Malları
(Yıllık % Değişim)
-7 0 7 14 21
07.07 10.07 01.08 04.08 07.08 10.08 01.09 04.09 07.09 10.09 01.10 04.10 07.10
Dayanıksız Tüketim Malları Dayanıklı Tüketim Malları
MIGS Sınıflamasına Göre ÜFE Gelişmeleri Aylık Yüzde Değişim
Tem.09 Ağu.09 Eyl.09 Ekm.09 Kas.09 Ara.09 Oca.10 Şub.10 Mar.10 Nis.10 May.10 Haz.10 Tem.10 Yıllık Ara Malları -0,23 0,81 1,16 -0,41 0,63 0,89 0,28 0,66 3,06 1,80 0,00 -0,50 0,49 9,20 Sermaye Malları -0,42 -0,24 0,61 0,03 0,67 -0,15 -0,16 0,36 0,59 -0,72 -0,59 0,10 0,12 0,62 Dayanıklı Tüketim Malları 1,03 -0,85 -0,26 -1,63 -0,01 0,43 -0,36 -0,92 0,28 -0,48 0,78 0,16 -1,64 -4,46 Dayanıksız Tüketim Malları 0,40 0,13 0,91 1,23 0,20 -0,02 0,12 0,54 0,73 0,45 -0,49 -0,51 0,29 3,62 Enerji -1,36 1,54 -0,54 -0,12 4,31 0,25 0,54 4,88 1,99 0,91 0,47 -0,93 0,68 14,71 Kaynak: TÜİK, TCMB.
T T T E EM E M M M M M U U U Z Z Z A A A Y Y Y I I I F F F İ İ İ Y Y Y A A A T T T G G G E EL E L Lİ İ İŞ Ş ŞM M M E E E L L L E E E R R R İ İ İ
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası 4 Ağustos 2010
V ...TABLOLAR
Temmuz Ayı TÜFE ve Alt Kalemler (Yüzde Değişim)
2010 2009
Ağırlık Aylık Yıllık Aylık Yıllık
TÜFE 100 -0,48 7,58 0,25 5,39
Gıda ve Alkolsüz İçecekler 27,60 -0,73 5,52 -0,64 8,51 Alkollü İçecekler ve Tütün 5,31 0,01 28,91 10,89 18,76
Giyim ve Ayakkabı 7,30 -5,19 5,86 -5,96 1,05
Konut 16,83 0,28 8,32 0,33 5,84
Ev Eşyası 6,78 0,62 3,75 0,89 -1,76
Sağlık 2,55 0,26 0,64 0,05 4,09
Ulaştırma 13,90 0,49 10,11 0,58 -3,17
Haberleşme 4,94 -0,11 -0,28 0,17 3,34
Eğlence ve Kültür 2,83 -0,40 1,17 2,56 10,22
Eğitim 2,48 0,88 5,97 0,93 4,95
Lokanta ve Oteller 5,51 0,34 9,88 0,42 7,88
Çeşitli Mal ve Hizmetler 3,97 -2,01 6,34 0,89 11,62
Kaynak: TÜİK.
Temmuz Ayı ÜFE ve Alt Kalemler (Yüzde Değişim)
2010 2009
Ağırlık Aylık Yıllık Aylık Yıllık
ÜFE 100 -0,16 8,24 -0,71 -3,75
Tarım 17,07 -2,15 16,22 -2,84 -0,02
Sanayi 82,93 0,29 6,56 -0,20 -4,56
Madencilik 2,62 2,44 7,50 3,57 3,01
İmalat 72,95 0,21 6,05 -0,38 -6,28
Elektrik, Gaz ve Su 7,36 0,41 9,65 0,72 11,82
Kaynak: TÜİK.
Bu rapor, fiyat istatistiklerinin Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanmasını izleyen iş günü içinde yayımlanmakta ve TCMB’nin bir önceki ayın enflasyon rakamlarına ilişkin ilk görüşlerini ifade etmekte olup, resmi fiyat istatistiklerinin açıklanması ile Para Politikası Kurulu toplantısı arasında geçen süre zarfında aylık enflasyon gelişmelerinin kamuoyu tarafından daha sağlıklı biçimde yorumlanmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır.
