Noninvaziv Mekanik Ventilasyon
Doç.Dr. Akın KAYA
Ankara Ün. Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları
Yoğun Bakım Ünitesi
Akut solunum yetersizli
Akut solunum yetersizli ğ ğ inde inde NIMV deneyimi
NIMV deneyimi
KANIT TİPİ
z Güçlü
z Az güçlü
z Zayıf
z KOAH alevlenme
z Akut kardiyojenik pulmoner ödem
z İmmünosupresif hastalar
z KOAH’lı hastaları mekanik ventilatörden ayırma dönemleri
z Astım
z Kistik fibroz
z Postoperatif solunum yetersizliği
z DNI hastalar
z Ekstübasyon sonrası başarısızlık
z Üst hava yolu obstrüksiyonu
z ARDS
z Travma
z Obstrüktif uyku apne sendromu, Obesite hipoventilasyon
Lieshhing T, Kwok H, Hill N. Acute applications of noninvasive positive pressure ventilation. Chest 2003:124; 699-713.
Neden NIMV?
Neden NIMV?
İNVAZİF MEKANİK VENTİLASYON İLE İLGİLİ KOMPLİKASYONLAR
z
Entübasyon ve mekanik ventilasyon ile ilgili komplikasyonlar
z
Hava yolu savunma mekanizmalarının bozulması ile ilgili komplikasyonlar
z
Ekstübasyon sonrası komplikasyonlar
Noninvaziv
Noninvaziv MV MV ’ ’ nun nun avantajlar avantajlar ı ı
z Endotrakeal entubasyona bağlı travma oluşmaz
z Havayolu savunma mekanizmaları intakt kalır
z Artmış hasta konforu
z Normal beslenme, yutkunma ve konuşma olanağı
z Fizyolojik olarak havanın ısınması ve nemlendirilmesi
z Fizyolojik öksürük
z Daha az sedasyon ve daha kolay weaning
z ET intubasyon gerekliliğinde zaman
kaybedilmemiş olması
NIMV NIMV ’ ’ nun nun yararl yararl ı ı etkileri etkileri
z
Atelektazilerin açılması
z
Solunum kaslarının dinlenmesi
z
Solunum merkezinin CO2 duyarlılığının düzeltilmesi
z
V/Q orantısızlığının düzelmesi
z
Pulmoner hipertansiyonun azaltılması
z
Hastaların kendilerini
nöropsikiyatrik açıdan daha iyi
hissetmeleri
Mekanik ventilatör endikasyonu
olan bir hastada entübasyondan
önce NIMV’nun uygulanabilirliği
araştırılmalıdır
NIMV NIMV
Endikasyonlar Endikasyonlarıı
NIMV Ba
NIMV Başşararııssıı
NIMV NIMV - - uygun hasta tan uygun hasta tan ı ı m m ı ı
z
Koopere, hava yolunu koruyan hasta
z
Stabil klinik
z
Maskenin uygulanabilirliği
Noninvaziv pozitif basınçlı ventilasyon için gerekli ekipman
1) Maske ve maskeyi tutan aparat 2) Ventilatör
3) Ventilatör devresi 4) Aksesuarlar
a- Oksijen sistemi b- Nemlendirici
Uygun ventilatör seçimi Uygun maske seçimi
Hasta ve ventilatör arasındaki uyum NIV’nin başarısını etkiler
BiPAP:
Kronik ve akut solunum yetersizliğinde IPAP: Ventilasyonu artırır (Vt artar ve PaCO2 azalır) EPAP: FRC’yi artırır (oksijenizasyonu artırır)iPEEP den kaynaklanan solunum işi yükünü azaltır Üst solunum yolunu stabilize eder
IPAP-EPAP= Basınç desteği (PS)
Avantaj: Ucuz, portable, sofistike değil, hasta uyumu iyi
Dezavantaj: Alarm-monitorizasyon-bateri-O2 blender eksikliği, basınçlar kısıtlı (20-30cmH2O) (Vision gibi yeni BiPAP’lar daha sofistike)
Ventilat
Ventilat ö ö r r ayarlar ayarlar ı ı
z
Başlangıç ayarları
– EPAP: 4-5 cmH2O – IPAP: 8-12 cmH2O
– Aradaki fark PS: 7-16 cmH2O
z
Ayar değişikliği
– EPAP birer birer (SpO2’ye göre)
– IPAP ikişer ikişer (TV ve PaCO2’ye göre)
z
Konfor için:
– Rise time: 0.1 sn
– İnspiryum zamanı: <1.0 sn.
z
Oksijenasyon: SpO
2: 90-92 olmalı
Ne Ne Zaman Zaman Yo Yo ğ ğ un un Bak Bak ı ı m m Ü Ü nitesi nitesi
z
Ciddi solunum Yetmezliği
z
Başka organ yetmezliği varlığı
z
Entübasyon olasılığının değerlendirilmesi
z
NİV’un başarı olasılığı:ciddi asidoz, ciddi hiperkapni,
koma,konfüzyon,orofasyal
anormallik, ilk 1-2 saatte pH veya
PCO2’de düzelmenin az olması
Kısayol Resim 039.lnk Kısayol Resim 039.lnk
Nas Nas ı ı l ba l ba ş ş lamal lamal ı ı ? ?
z Hasta 45o oturur pozisyonda,
z Maske yavaşça yüze oturtulur
z Kafa bantları sabitlenir
z Alarmlar kapatılır
z Düşük basınçla başlanır,
z Ayarlar yapılır (EPAP, IPAP, tetiklemeler, mod, FiO2, rise time, Ti)
z Kaçak kontrol edilir,
z Hasta – ventilatör uyumuna bakılır
z Hasta gözlenir.
z Soru sorulur (basınç?, hava miktarı?, zaman?, hızı?
Nazal-Oronazal maskeler
Avantajları Dezavantajları Nazal
maske
Ölü boşluk az
Aspirasyon riski az Klostrofobi minimum Konuşma, beslenme,
balgam atabilme kolaylığı
Ağız kaçağı, ağız kuruluğu Nazal obstrüksiyonda etkisiz Nazal irritasyon ve rinore Burun kökünde ülserasyon
Oronazal maske
Ağız kaçaklarını önler
Ağız solunumu yapanlarda daha etkin
Nazal obstruksiyonda etkin
Artmış ölü boşluk Aspirasyon riski Klostrofobi
Konuşma, beslenme zorluğu Yüze uyumda zorluk
Burun ve yüzde basınca bağlı ülser
Ventilatör bozukluğunda asifiksi riski
Garpestad, E. et al. Chest 2007;132:711-720
NIMV için hasta seçimi ve pratik uygulama algoritması
Invasiv ve
Non Invasiv Ventilasyon
arasında bir savaş yok
Tartışılan:
• doğru seçim
• doğru hasta
• doğru zamanlama
Hipoksemik
Hipoksemik solunum yetersizli solunum yetersizli ğ ğ i i - - Tan Tan ı ı m m
z
P
aO
2/F
iO
2<200 (Maksimum medikal tedaviye rağmen)
z
Solunum sıkıntısı (solunum sayısı>35/dak)
– Yardımcı solunum kaslarının kullanılması – Paradoks solunum
z
KOAH dışı tanı
– Kalp yetersizliği – Pnömoni
– ARDS – Travma
z
Akut kardiyojenik pulmoner ödem
z
Pnömoni
z
İmmunosupresif hastalar
z
ARDS
z
Ekstübasyon sonrası
z
Akciğer rezeksiyonu sonrası
z
Göğüs travması
AKUT H
AKUT H İ İ POKSEM POKSEM İ İ K K SOLUNUM YETERS
SOLUNUM YETERS İ İ ZL ZL İĞİ İĞİ NDE NIMV NDE NIMV
Girou et al.
Ventilat
Ventilat ö ö re re ba ba ğ ğ l l ı ı pn pn ö ö moni moni
z
İnvazif mekanik ventilasyon uygulanan hastalarda ilk 3 günde %30, sonrasında ise her gün %1
oranında artarak görülür.
z
Mortalite oranı %50
z
Sadece ventilatöre bağlı pnömoninin kendisine bağlı mortalite %30.
z
Yoğun bakım ve hastanede kalış süresini uzatır.
NIMV NIMV - -
Hipoksemik
Hipoksemik solunum yetersizli solunum yetersizli ğ ğ i i
z
NIMV ile tedavi edilen 3 hastadan 1’inde entübasyondan kaçınılabilir
z
NIMV uygulanan 10 hastadan 1’inde
mortalite önlenebilir
AKUT H
AKUT H İ İ POKSEM POKSEM İ İ K SOLUNUM K SOLUNUM YETERS
YETERS İ İ ZL ZL İĞİ İĞİ NDE NIMV NDE NIMV
Hipoksemiye hiperkapninin eşlik ettiği hastalarda NIMV’un etkinliği artmaktadır
Akut
Akut kardiyojenik kardiyojenik pulmoner pulmoner ö ö dem dem - -
NIMV NIMV
İnspirasyon
plevral basınçta azalma sağ atrial basınçta azalma venöz dönüşte artma
enddiastolik dolma basınçta artış sol ventrikül ardyükünde artış
kardiyak iş yükünde artış
Ventilasyon
Ventilasyon ve ve hemodinami hemodinami
Peters J et al. J Appl Physiol 1988;64:1518-26
inspirasyon
intratorasik basınçta artış Sağ atrial basınçta artış venöz dönüşte azalma
enddiastolik dolma basıncında azalma atım volümde azalma
kardiyak iş yükünde azalma
kardiyak oksijen tüketiminde azalma
Mekanik
Mekanik ventilasyonun ventilasyonun etkileri etkileri
Peters J et al. J Appl Physiol 1988;64:1518-26
SV yetmezliğiSV yetmezliği
Pulmoner ödemPulmoner ödem
Ø pulmoner kompliyans
Ø pulmoner kompliyans
× hava yolu rezistansı
× hava yolu rezistansı
× negatif intratorasik
basınç
× negatif intratorasik
basınç
×
Solunum işi
×
Solunum işi ØØCOCO
ØØPaOPaO22
Solunum kas
yorgunluğu Solunum
kas
yorgunluğu
ØØDaODaO22
+
↑ PaCO2
CPAP IN CARDIOGENIC PULMONARY CPAP IN CARDIOGENIC PULMONARY
EDEMA EDEMA
Rasen et al: Chest 1985; 87: 158-162
Akut
Akut kardiyojenik kardiyojenik pulmoner pulmoner ö ö dem dem - - NIMV NIMV
z
Fonksiyonel residüel kapasite artar, akciğer kompliyansı düzelir
z
İntrapulmoner şant azalır
z
Atelektazi azalır, V/Q düzelir
z
Hemodinami düzelir
z
İlk 30 dakikada pH, P
aCO
2ve oksijen satürasyonunda anlamlı düzelmeler sağlanır.
z
CPAP ile entübasyon gereksinmesi %26 azalır, hastane mortalitesi %6.6 azalma eğilimi gösterir.
z
YBÜ’de geçen süre NIMV ile IMV’a göre 2 gün daha kısa.
Akut
Akut kardiyojenik kardiyojenik pulmoner pulmoner ö ö dem dem - - CPAP CPAP
British Thoracic Society Standarts of Care Commitee. Non-invasive ventilation in acute respiratory failure. Thorax 2002;57;192-211.
CPAP
CPAP veya veya NI NI M M V V ( ( BiPAP BiPAP ) ) ? ?
CPAP –PSV ?
Atelektazi ve düşük Va/Q
Atelektazi ve düşük Va/Q Solunum kas güçsüzlüğü
SV yetmezliğiSV yetmezliği
Pulmoner ödemPulmoner ödem
Ø pulmoner kompliyans
Ø pulmoner kompliyans
× hava yolu rezistansı
× hava yolu rezistansı
× negatif intratorasik
basınç
× negatif intratorasik
basınç
×
Solunum işi
×
Solunum işi ØØCOCO
ØØPaOPaO22
Solunum kas
yorgunluğu Solunum
kas
yorgunluğu
ØØDaODaO22
+
↑ PaCO2
Akut
Akut kardiyojenik kardiyojenik pulmoner pulmoner ö ö dem dem - - NIMV NIMV
1-Vital bulgularda, dispne indeksinde ve kan gazlarında ilk saatlerde daha belirgin olan düzelmeler sağlar.
2-Entübasyon oranını azaltır.
3-Yoğun bakım süresini kısaltır.
4-Yoğun bakım ve hastane mortalitesine etkisizdir.
5-Erken dönemde kalp rezervleri azalmış hastalarda mortaliteyi azaltabilir.
6-Hipoksemiye ek olarak PaCO2’si yüksek olan hastalar daha fazla yararlanmaktadır.
7-Teorik olarak beklenmekle birlikte CPAP’ın BIPAP’a üstünlüğü gösterilememiştir.
8-Uygulama standart tedaviden farklı düzeyde yan etkiye yol açmamaktadır.
Olgu Olgu
z
35, Bayan, 5. Doğumundan sonra ağırlaşan nefes darlığı, pürülan
balgam, yan ağrısı şikayetleriyle acil servise başvurdu. Nefes darlığının doğumdan 2 hafta önce başladığı, doğumdan sonra öksürük ve
balgamla birlikte belirgin arttığı öğrenildi.
z
Sigara ve alkol kullanmamış.
FM: FM:
z
GD kötü, bilinci açık,
z
TA: 90/70, Nabız:114 A:37.5
z
taşikardik, S3+ apekste 2/6 üfürüm
z
İki taraflı ince ralleri var, sağda
belirgin matite
LAB: LAB:
z
Htc: %26.9 ,Hb:8 gdl
z
Lokosit;18100,
z
PaO2:30.6, PaCO2:39.4, PH:7.50, SaO2: %68.5
z
EKG: NSR, ST-T değişiklikleri+
z
EKO:LV sistolik fonksiyonları
deprese
z
EKO: Sol ventrikül hareketleri diffüz hipokinetikti. 2-3 MY, FS:%19
z
Peripartum KMP: Yaşlı, multipar, beslenme bozukluğu olan, ve
hipertansif gebelerde görülür. Oİ,
idiyopatik, infeksiyöz nedenler
TEDAV TEDAV İ İ
z
1- Postpartum: ACE inhibitörü,
peripartum: Amlodipin, hidralazin, NTG(SP 100-110)
z
2-Digoksin (serum düzeyi 1-2 mg/dl)
z
3-Diüretik (20-40)
z
4-24-48 saat monitorizasyon
z
CPAP 10-12 cmH2O+Oksijen
z
5-Sıvı ve tuz kısıtla
NIMV ve
NIMV ve pn pn ö ö moni moni
NIMV NIMV - - pn pn ö ö moni moni
z
Entübasyon gereksinmesi azalır
z
YBÜ süresi kısalır
z
Mortaliteye etkisi???
z
Hiperkapnik hastalarda YBÜ’ndeki
mortaliteyi azaltır
Olgu Olgu
z 23 Y B Vaskülitik Sendrom
z Steroid ve endoksan verilmiş.
z Nefes Darlığı+Ateş ve kas-eklem ağrısı
z Solunum yetmezliği tanısıyla YBU
z Akciğer grafisinde iki taraflı infiltrasyon
z pH:7.2, pCO2:36, pO2:33 HCO3:14.4
z O2+ CPAP 12 cmH2O
z Bactrime flk 3X2+ Tavanic flk
z 3 saat pH:7.43, pCO2:32 pO2:48 SaO2:%84
z 24 sa pH:7.5, pCO2:3o pO2:73 SaO2:%96
İ İ MMUNOSUPRES MMUNOSUPRES İ İ F HASTALARDA MEKAN F HASTALARDA MEKAN İ İ K K VENT VENT İ İ LASYON GEREKT LASYON GEREKT İ İ REN AKUT REN AKUT
SOLUNUM YETERS
SOLUNUM YETERS İ İ ZL ZL İĞİ İĞİ
HASTALIK
Hematolojik malinite
Kemik iliği
transplantasyonu
Solid tümörlü hastalar
MORTALİTE
%70-80
%80-95
%70-90
NIMV NIMV - - İ İ mmunosupressif mmunosupressif hastalar hastalar
z
NIMV ile IMV da görülen hemorajik ve infeksiyöz komplikasyonlar azalır.
z
Nozokomiyal pnömoni riski 4 kat azalır.
z
Entübasyon gereksinmesi azalır
z
YBÜ’ndeki mortalite azalır.
z
Hastane mortalitesinde azalma???
NIMV NIMV - - ARDS ARDS
z
Hipoksemiyi düzeltebilir (Şant fraksiyonunda azalma)
z
Entübasyon gereksinmesini azaltabilir
z
Hastaların hemodinamik olarak stabil
olmaları gereklidir
Hiperkapnik
Hiperkapnik Solunum Solunum Yetmezli
Yetmezli ğ ğ inde inde
Non Non - - invaziv invaziv Ventilasyon Ventilasyon
KOAH
NİV consensus conferences.
AJRCCM 2001;163:283-91
Akut
Akut hiperkapnik hiperkapnik SY SY
z
Ventilatuvar hastalıklar
– CNS hastalıkları
• enfeksiyon, travma, zehirlenmeler
– Spinal kord hastalıkları
• Amiyotrofik lateral skleroz
– Nöral hastalıklar
– Müsküler hastalıklar
• Myastenia Gravis
• Gullian Barre hastalığı
– Göğüs kafesi deformiteleri
• Kifoskolyoz
• Sternum anomalileri (P. ekskavatum, karinatus)
67 Y,
67 Y, KOAH KOAH ’ ’ l l ı ı hasta akut solunum hasta akut solunum yetmezli
yetmezli ğ ğ i ile i ile YBU YBU ’ ’ ne ne al al ı ı nd nd ı ı . .
z
SS 30/dk, Yardımcı solunum kas kullanımı(+), taşikardi, terleme
z
PaO2:64 mmHg(FiO2 %40), PaCO2:
65mmHg, pH:7.28
z
Hastanın şuuru açık, koopere,
hemodinami stable
Uygun Tedavi Yakla
Uygun Tedavi Yakla şı şı m m ı ı ? ?
z
1. Monitorizasyon, standart medikal Td ( BD, Steroid, Antb)
z
2. Entübasyon-Kontrollü MV+Med Ted
z
3. Noninvasiv Mekanik Ventilasyon+
Med Ted
62 Y,
62 Y, KOAH KOAH ’ ’ l l ı ı hasta hasta YBU YBU ’ ’ ne ne Akut Akut SY ata
SY ata ğı ğı ile yat ile yat ı ı r r ı ı ld ld ı ı
z
Hastada artmış solunum çabası, taşikardi +
Konfusyon
PaO2: 50 mmHg(FiO2 50%) PaCO2: 98 mmHg
pH: 7.11
Uygun tedavi?
Uygun tedavi?
z
1. Standar ted+ monitorizasyon
z
2. Entübasyon+ Kontrollü MV+ stan Ted.
z
3. NIMV + Stan Ted.
NIMV
NIMV endikasyonlar endikasyonlar ı ı Akut
Akut Hiperkapnik Hiperkapnik solunum yetersizli solunum yetersizli ğ ğ i i
Akut solunum sıkıntısı bulgu ve belirtileri
z
Orta-ciddi dispne
z
Dakika solunum sayısı > 24, paradoks
solunum ve yardımcı solunum kaslarının kullanılması
Gaz değişim anormalliklerin gözlenmesi
z
PaCO2 > 45 mmHg, pH < 7.35
KOAH ve NIMV KOAH ve NIMV
z
Vital bulgular ve dispne skorlarında düzelme
z
Hastaların %58-93’ünde ETI önleme
z
Mortalite, morbidite, yoğun bakım
ünitesinde ve hastane kalış süresinde azalma
z Bu hastalarda uzun yıllar invaziv mekanik
ventilasyon kullanımı gündemdeyken son yıllarda bu noninvaziv mekanik ventilasyona doğru
kaymıştır
BTS BTS rehberi rehberi
z Bronşektazi akut atağına bağlı respiratuvar asidozu (pH<7.35) olan hastalarda NİV denenebilir, fakat
sekresyonların fazlalığı etkinliğini azaltabilir. Rutin olarak kullanılmamalı. [C]
z Nöromüsküler hastalıklar veya göğüs duvarı
problemlerinden dolayı (obesite-hipoventilasyon da dahil) gelişen akut solunum yetmezliklerinde NİV kullanılmalıdır. [C]
Thorax 2002;57:192-211
N N ö ö rom rom ü ü sk sk ü ü ler ler hastal hastal ı ı klardaki klardaki N N İ İ V V ’ ’ de de
Yüksek oranda hemşire desteği gerekir,
Yoğun fizyoterapi ve öksürük eğitimi gerekir,
Bulber problemler olabilir,
Kardiyomiyopati eşlik edebilir
Beslenme problemleri vardır,
G G ö ö ğ ğ ü ü s duvar s duvar ı ı hastal hastal ı ı klar klar ı ı nda nda
z
Yüksek riskli asemptomatik
– VT < 1-1.5 lt
– Ergenlikten önce gelişmiş – 4-5. dekattan sonra
z
Anormal noktürnal AKG değeri ve semptomları olanlar
– PaCO
2>45 mmHg veya
– 5 dk’dan fazla SpO
2<%80 ise
z
Overlap sendromu:
– KOAH ve OSA (Flenley DC) – BiPAP kullanılmalıdır
z
Obesite hipoventilasyon sendromu:
– PaO2 < 70mmHg, – PaCO2 > 45mmHg, – BMI >30 ve
– ek kronik AC hastalığı yok.
Akut ast
Akut ast ı ı mda NPPV i mda NPPV i ç ç in hasta se in hasta se ç ç imi imi
z NPPV akut astmada rutin kullanılmaz.(BTS)
z Uygun hastalar
Klinik Æ . Orta-ağır solunum sıkıntısı . Takipne (RR > 28
solunum/dk) . Yardımcı
solunum kası kullanımı AKG Æ . PaCO2 > 40 veya artma eğilimi
PaO2/FiO2 < 200
z Uygun olmayan hastalar
. Solunum arresti, koma, koopere olamayanlar
. pH < 7.10
. Aşırı sekresyon
. Maske uyumsuzluğu
Kronik solunum yetersizliğinde NIMV:
KOAH
Optimal medikal tedavi
(bronkodilatataör±steroid, O2) almasına rağmen semptomlu olan bir hastada
z
PaCO2>55 mm Hg ya da
z
PaCO2= 50-54 mm Hg VE gece
desatürasyon (
2L/dakika O2 alırken kesintisiz 5 dakika ya da monitörizasyon süresinin %10’undan fazla oksijensatürasyonu <%88 ise
)
z
PCO2=50-54 mm Hg VE bir yılda 2’den fazla hastaneye yatmayı gerektiren akut
hiperkapnik solunum yetersizliği
NIMV NIMV - - mekanik mekanik ventilat ventilat ö ö rden rden ay ay ı ı rma ve rma ve ekst ekst übasyonun ü basyonun kolayla kolayla ş ş t t ı ı r r ı ı lmas lmas ı ı
z
Ekstübasyon kriterleri sağlanmadan stabil hastaların ekstübe edilip NIMV uygulanması
z
Ekstübasyon sonrası başarısız olunan hastalarda NIMV uygulanarak entübasyonun önlenmesi
z
Planlanmamış ekstübasyonlar sonrasında NIMV uygulanması
S Nava, S Karakurt The role of mechanical ventilation in facilitating weaning and extubation.
Eds J Mancebo, A Net, L Brochard In: Mechanical Ventilation and Weaning. Springer Verlag, 2002.
olgu olgu
z
75 y E
z
KOAH+Kor P+Pakiplörit
z
pH:7.29, pO2:45 pCO2: 69,6 SaO2: %72
z
Medikal Td+O2+ BiPAP
z
1 saat:
z
pH: 7.24, pO2: 45 pCO2:84
z
24 saat: pH: 7.32, pO2:42.5, pCO2: 76,8
z
4.gün: pH: 7,36 pO2: 50, pCO2:75
olgu olgu
z
65 Y E, KOAH 25 yıl FEV1:%30
z
KOAH Atağı ile hastaneye yatırıldı.
z
pH:7.34, pCO2:74.7, pO2:35.7
z
Medikal Td+O2+ BiPAP
z
Ajitasyon ve maske uyumsuzluğu
z
pH:7.28, pCO2:74.1 entübasyon
z
12 saat sonra self ekstübasyon
z