SOSYAL HİZMETE GİRİŞ
Dersin İçeriği
Sosyal Hizmetin Tanımı ile İlgili Tartışmalar
SOSYAL HİZMETE GİRİŞ
1
Sosyal Hizmet Nedir?
En genel tanımıyla sosyal hizmet; bireylerin, grupların ve toplumların sosyal olarak işlev gösterebilmelerini ya da işlevselliklerini
koruyabilmelerini amaçlayan, bu amaçla onların kapasitelerini geliştiren ve bunun için gerekli
toplumsal koşulların sağlanmasına çalışan uygulamaya dönük bir disiplindir.
Bu tanımda;
Sosyal hizmetin öncelikli olarak bir çalışma alanı olduğu vurgulanmaktadır.
Sosyal hizmetin hedefinin, bireyler, gruplar ve toplumlar olduğu belirtilmektedir.
Sosyal hizmetin, insanlara yardım anlamına
gelmediğinin altı çizilmektedir (Balık vermek yerine balık tutmayı öğretmek)
Sosyal hizmetin uygulamaya dönük, yani mesleki bir faaliyet olduğu vurgulanmaktadır.
«Balık tutmayı öğretme»yi biraz tartışalım:
Sosyal hizmet, çoğunlukla bir sosyal yardım
faaliyeti olduğu düşünülür. Bu, sosyal hizmetin bir disiplin olarak değerini azaltmaktadır.
Sosyal hizmetin içinde «yardım» düşüncesinin
bulunduğu açıktır. Ancak bu, sadaka vermek gibi bir yardım değildir.
Bunun yerine, bireylerin, grupların ya da
toplulukların «işlevselliklerini» geri kazanmalarına yardım etmeyi amaçlar sosyal hizmet.
Panel: Sosyal Hizmet mi Sosyal Çalışma mı?
Sosyal hizmetler literatüründe sosyal hizmet ile sosyal çalışma, sıklıkla aynı anlamda kullanılır.
Sosyal hizmet, bir disiplini betimlerken; sosyal çalışma, sosyal hizmetin mesleki boyutunu betimler.
Nasıl! Sosyal hizmetin, ithal bir disiplin olması, bu ayrımı doğurur.
İng. Social Work
Her iki kelime de Türkçede «Sosyal Çalışma» anlamına gelir Alm. Sozialarbeit
1961’de Sosyal Hizmetler akademisi kurulurken, social work kavramı sosyal hizmet olarak çevrilmiştir. Hacettepe Üniversitesi’nde kurulan bölümün adı ise, «Sosyal Çalışma» olarak belirlenmiştir. Böylece, Türkçe literatürde iki farklı kullanım doğmuş, anlam karmaşıklığı ortaya çıkmıştır.
Dahası; sosyal hizmetlerde çalışan bireye, sosyal çalışmacı denir.
Sosyal hizmet uzmanı kavramı, ortaya çıkan karışıklıktan doğmuştur.
Sosyal hizmet mesleği yoktur, sosyal çalışma mesleği vardır.
Örn; Tıp, bir doğa bilimi disiplinidir. Ancak
doktorluk, bir meslektir. Doktorlara, tıp uzmanı demiyoruz.
Sosyal Hizmet, disiplinin adı, sosyal çalışma
mesleğin adı, sosyal çalışmacı ise mesleği icra eden kişidir.
Yine de,
Sosyal hizmet ve sosyal çalışma, farklı kaynaklarda birbirinin yerine kullanılmayı sürdürmektedir.
Bunun için bu derste, sosyal hizmet dediğimizde bir disiplini, sosyal çalışma dediğimizde bir mesleği
kastediyor olacağız.
Kavramsal ayrımların bilincinde olduğumuzda,
birbirinin yerine kullanılan iki kavramın neyi işaret ettiğini fark edebiliriz.
Emre Kongar’ın Sosyal Çalışmaya Bakışı
Emre Kongar, Türkiye’de sosyal çalışmanın akademik bir etkinlik haline gelmesinde büyük katkılar yapmıştır.
1967 yılında Hacettepe Üniversitesi’nde Sosyal Çalışma Enstitüsü'nü kurarak,
Türkiye’deki ikinci Sosyal çalışma bölümünün temelini atmıştır.
Kongar’a göre sosyal çalışmayı, diğer alanlardan ayıran üç temel husus vardır:
1. Sosyal çalışma, sorun çözmeye yönelmiştir.
2. Sosyal çalışma, uygulamaya yöneliktir.
3. Sosyal çalışma, insanı tüm olarak ele alır. (Kongar, 1978: 37-38).
Kongar’ın Tanımı:
insanın, doğayla ve insanla olan çelişkilerinin çözümüne yardım etmeyi amaçlayan,
bu yardımı, birey, grup ve toplum düzeyinde değişme yaratma yöntemi ile gerçekleştirmeye çalışan,
sosyal hizmetler, sosyal refah ve sosyal güvenlik alanlarındaki sorunlara ilişkin etkinlik gösteren,
insan, toplum, sosyal çalışma ve hizmet programları hakkındaki bilgilerle değişme açısından eğitilmiş ve
mesleki ahlak kurallarına uyan uygulayıcılar v bunların yardımcılarının meydana getirdiği bir kadroya sahip olan bir meslektir (Kongar, 1972: 42).
Kaynaklar
Duyan, V. (t.y.). Sosyal hizmete giriş. 16.09.2020 tarihinde
http://auzefkitap.istanbul.edu.tr/kitap/sosyalhizmetler_ao/sos yalhizgiris.pdf adresinden alınmıştır.
Kongar, E. (1978). İnsanı yönlendirme ve sosyal hizmetler (sosyal çalışmaya giriş). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
Kongar, E. (1972). Sosyal çalışmaya giriş. Ankara: Sosyal Bilimler Derneği yayınları.
Tomanbay, İ. (Ed.) (2012). Sosyal hizmete giriş. Eskişehir:
Anadolu Üniversitesi Yayınları.
