SOSYAL HİZMET VE BAKIM

SOSYAL HİZMET VE BAKIM

1. HAFTA

EVDE BAKIMA İHTİYAÇ DUYAN

GRUPLAR:YAŞLILAR VE ENGELLİLER

YAŞLILIK

• Yaşlı: Bu çalışmada yaşlı kavramı 65 ve daha büyük yaştaki bireyleri ifade etmektedir.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından her yıl açıklanan yaşlı istatistikleri 65 ve daha

büyük yaştaki bireyleri kapsamaktadır.

• Raporda farklı yaş gruplarına ilişkin bilgiler

verilirken bu gruplar belirtilmiştir.

YAŞLILIK

• Yatılı bakım: Herhangi bir nedenle

• (i) yalnız olma, kimsesiz olma gibi psiko-sosyal nedenler,

• (ii) konut konforunun iyi olmaması ya da kendi geçimini sağlayacak durumda olmama gibi ekonomik nedenler, (iii) günlük yaşam aktivitelerini yürütememe ve öz bakım

kapasitesinin azalması gibi sağlığa ilişkin nedenler)

• kendi evinde yaşamını sürdüremeyecek olan engelli ya da yaşlı bireylerin özellikle sosyal bakımının ve ihtiyaç halinde sağlık bakımının sağlandığı yatılı olarak

yaşamlarını sürdürdükleri kurumlardır.

YAŞLILIK VE BAKIM TEMEL KAVRAMLAR

• Bakım Personeli: Yatılı bakım kurumlarında yaşlıların bakım işini yapan ücretli çalışanlardır.

• Ailede bakım verenler: Yaşlılara kendi evinde ya da yaşlının evinde ücretsiz uzun süreli bakım veren eş, çocuk, gelin, kardeş gibi

akrabalardır.

• Evde sağlık hizmetleri: Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı tarafından tüm illerde doktor, hemşire ve sağlık personelinin yer aldığı bir ekiple yürütülen, ihtiyaç sahiplerine kendi ortamlarında sağlık bakımı

hizmetlerinin verilmesidir.

• Bu hizmet çeşitli hastalıklara bağlı olarak evde sağlık hizmeti

sunumuna ihtiyacı olan bireylere evinde ve aile ortamında verilen muayene, tetkik, tahlil, tedavi, tıbbi bakım, takip ve rehabilitasyon hizmetlerini kapsar.

YAŞLILIK VE BAKIM TEMEL KAVRAMLAR

• Huzurevi: Türkiye’de huzurevi 60 ve daha

büyük yaşta olup, sağlıklı ve aktif yaşlılara yatılı olarak hizmet sunulan yatılı kurumlardır.

• Yaşlı bakım ve rehabilitasyon merkezi:

Türkiye’de huzurevleri içinde ayrı bir bölüm olarak yer alan, sağlıklı olarak huzurevinde

kalan ancak ileri yaşlarda sağlığı kötüleştiği için

bakıma daha fazla ihtiyaç duyan yaşlılara yatılı

olarak hizmet sunulan birimlerdir.

YAŞLILIK VE BAKIM TEMEL KAVRAMLAR

• Yaşlı yaşam evi: Türkiye’de 60 ve daha büyük yaşta olup, aktif ve sağlıklı yaşlıların toplumun içinde yer alan evlerde 3-4 kişi halinde yatılı olarak yaşadığı mekânlardır. Bu

evlerde 24 saat en az bir bakım personeli hizmet

vermektedir. Ayrıca profesyonel meslek elemanları da haftada birkaç kez bu evleri ziyaret etmektedirler.

• Bakıma muhtaçlık: Günlük yaşamın alışılmış, tekrar eden

gereklerini önemli ölçüde yerine getirememesi nedeniyle

yaşamını başkasının yardımı ve bakımı olmadan devam

ettiremeyecek derecede düşkün olarak değerlendirilen

bireyleri kapsar.

• Geçmişte genç yaşta yaşamını kaybedenlerin sayısı, yaşlılığını görebilen bireylerin sayısından daha fazlaydı. Ancak günümüzde özellikle gelişmekte olan ve gelişmiş toplumlarda yaşam süresi uzamış, yaşamını yaşlılık döneminde kaybeden bireylerin sayısı artmıştır.

• Günümüzde gelişmiş olan toplumlarda insanlar hiç

olmadığı kadar uzun, sağlıklı ve üretken bir şekilde

yaşamaktadır(Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı)

YAŞLANMA KAVRAMI

• Yaşlanma bireylerin psikolojik ve biyolojik olarak iç kapasitesinin, yaşam boyu

oluşturduğu rezervlerinin yanı sıra toplumsal süreçlerin bileşimi ile değerlendirilmesi

gereken bir olgudur.

YAŞLANMA KAVRAMI

• Her bireyin yaşlanma sürecinde

• (i) fiziksel olarak bedene göndermede bulunan biyolojik saati,

• (ii) zihinsel yeteneklere göndermede bulanan psikolojik bir saati,

• (iii) yaşla ilişkili olan kültürel normlara, değerlere ve rol beklentilerine göndermede bulunan bir

toplumsal saati bulunmaktadır (Giddens, 2006).

ENGELLİLİK

• Engellilik, insan olmanın bir parçasıdır. Herkes yaşamının bir döneminde geçici veya kalıcı

biçimde engelli olabilir ve ilerleyen yaşlarda işlev kaybı yaşayabilecektir.

• Pek çok geniş ailede engelli bir birey bulunur ve engelli olmayan aile bireyleri genellikle

engelli akrabalarının ve arkadaşlarının

bakımıyla ve desteklenmesi sorumluluğunu

taşır.

ENGELLİLİK

• Engellilik karmaşık, dinamik, pek çok boyutu

bulunan ve tartışmalı bir olgudur. Geçtiğimiz

onyıllar içerisinde, engelli hareketi sosyal ve

sağlık bilimleri alanında çalışan pek çok

araştırmacıyla birlikte sosyal ve fiziksel

engellerin engellilik üzerindeki rolünü tespit

etmiştir.

ENGELLİLİK

• Bireysel, tıbbi bakış açısından yapısal sosyal bir bakış açısına geçilmesi, “tıbbi model”den

insanların bedenleri tarafından değil toplum tarafından engelli kılındığı yönünde bir

anlayışın hakim olduğu “sosyal model”e geçiş

olarak tarif edilmiştir(WHO, 2011).