HAFTALIK EKONOMİ VE FİNANS BÜLTENİ İKTİSADİ ARAŞTIRMALAR BÖLÜMÜ

(1)

Haftaya Bakış

HAFTALIK EKONOMİ VE FİNANS BÜLTENİ

2 Ocak 2012 / 1

İKTİSADİ ARAŞTIRMALAR BÖLÜMÜ

Para ve Kur Politikası Raporu

Her yıl Aralık ayının sonunda gelecek yıla ilişkin Merkez Ban- kasının uygulayacağı para ve kur politikalarının genel çerçevesinin anlatıldığı raporda; ekonomik büyüme, istihdam artışı ve fiyat istikrarı gibi hedeflere ulaşabil- mek için paranın elde edilebilirli- ğini ve maliyetini etkilemeye yönelik olarak alınacak kararla- rın hangi durumlarda ve ne ölçü- lerde alınacağı belirtilmekte ve bu politikaları uygularken kulla- nılacak araçlar detaylarıyla anla- tılmaktadır. Raporda ayrıca enflasyonun kısa ve uzun vadeli seyrine ilişkin değerlendirmelere yer verilirken, TCMB’nin enflasyon hedefleri de belirtilmektedir.

Kur riskinin değerlendirildiği raporda, kurda yaşanan gelişme- lerin ekonomi üzerindeki etkileri tartışılırken, önümüzdeki yılda uygulanacak kur politikaları de- taylandırılmaktadır. Buna ek olarak, TL ve döviz likiditesi konusunda izlenecek politikalar ile politika araçları ayrıntılı olarak raporda yer almaktadır.

Yurtiçinde piyasalarda geçtiğimiz haftanın en yakından takip edilen gelişmesi TCMB Başka- nı Erdem Başçı’nın “2012 Yılında Para ve Kur Politikası”na ilişkin Salı günü gerçekleştirdiği basın toplantısı oldu. Toplantıda, para politikası, enflasyon ve kur politikasına ilişkin detay- lara yer verilirken en çok vurgulanan nokta para politikasının esnek ve şeffaf bir şekilde yü- rütüleceği oldu. TCMB’nin iletişim stratejisinde değişikliğe gideceği beklentisi piyasalarda olumlu olarak algılandı.

Enflasyon konusunda ise önümüzdeki 3 yılda enflasyon hedefinin %5 olduğu belirtildi. Kur- da yaşanan artışın 2011 yılsonu enflasyonuna etkisinin 500 baz puan seviyesinde olacağı ifade edildi. Aynı dönem için yönetilen/yönlendirilen fiyat ayarlamalarının etkisinin 160 baz puan olacağı belirtilirken, 2012 yılının sonlarında bu artışların etkisinin ortadan kalkmasıyla enflasyonun yılsonu hedefi olan %5’e yaklaşacağının tahmin edildiği vurgulandı.

2012 yılı para ve kur politikalarına ilişkin açıklamalarda en dikkat çekici husus TCMB’nin kur politikası ve likidite yönetimi açısından izleyeceği stratejileri “normal günler” ve

“istisnai günler” başlıkları altında farklılaştırması oldu. Bu kapsamda TCMB,

Normal günlerde:

Döviz satım ihalelerinde alınan tekliflerin $50 milyona kadar kısmının karşılanacağı, Piyasaya doğrudan müdahale yapılmayacağı,

Politika faizinden düzenli olarak yapılan haftalık repo ihalelerinde (miktar ihalesi) fonlama tutarının TL3-7 milyar arasında belirlenmesi,

Cuma günleri geleneksel yönteme göre 1 ay vadeli repo ihalesi gerçekleştirilmesi ve söz konusu ihalelerde fonlama tutarının her bir ihalede TL3 milyar, aylık toplam fonlama tutarının da TL12 milyar düzeyinde olması,

Bu işlemlerin sonucunda dönem boyunca bankalar arası para piyasasında oluşan gecelik faiz oranlarının %8-12 aralığında, bankaların TCMB’den yaptıkları fonlamanın ağırlıklı ortalama maliyetinin ise %5,75-8,50 aralığında gerçekleşmesinin sağlanacağı,

İstisnai günlerde ise:

Döviz satım ihalesinde alınan tekliflerin $50 milyondan daha büyük kısmının karşılanaca- ğı,

Gerekli görülmesi halinde piyasaya doğrudan döviz satım müdahalesi yapılabileceği, Politika faizinden piyasaya fonlama yapılmayacağı, bunun yerine haftalık fonlamanın gün içi ihalelerde geleneksel ihale yöntemiyle %5,75’ten daha yüksek bir faiz oranından sağlanacağı,

Cuma günleri yapılan 1 ay vadeli fonlamaya devam edileceği

yönünde açıklamalarda bulundu.

KAPANIŞ VERİLERİ (30 Aralık)

İMKB-100 : 51.267 € / $ : 1,2945

USD : 1,8889 $ / ¥ : 76,94

EURO : 2,4438 Petrol ($/varil) : _107,54

Gösterge Tahvil Bileşik Faizi : %11,04 Altın ($/ons) : 1.563,80

Neden Önemli

İktisadi Araştırmalar Bölümü İzlem Erdem - Müdür izlem.erdem@isbank.c om.tr Figen Yılmaz - Müd. Yrd.

figen.yilmaz@isbank.c om.tr Özgür Demirtaş - İktisat Uzmanı ozgur.demirtas@isbank.c om.tr Hatic e Erkiletlioğlu - İktisat Uzmanı hatic e.erkiletlioglu@isbank.c om.tr İlker Ş ahin - İktisat Uzm. Yrd.

ilker.sahin@isbank.c om.tr

Ahmet Aşarkaya - İktisat Uzm. Yrd.

ahmet.asarkaya@isbank.c om.tr

(2)

Haftaya Bakış

Politika metninde, döviz depo piyasasında kendilerine tanınan borçlanma limitleri çerçeve- sinde bankaların TCMB’den alabilecekleri döviz depolarının vadesi 1 haftadan 1 aya yüksel- tildiği yer aldı. İhtiyaç olması durumunda ise söz konusu vadenin 3 aya kadar artırılabileceği ifade edildi. Bu uygulama, döviz pozisyonu yönetimi konusunda bankalara esneklik kazan- dırması açısından önem taşıyor.

Açıklama genel hatlarıyla TCMB’nin önceki ifadeleriyle paralellik gösterirken, küresel krizin oluşturduğu aşağı yönlü riskler konusunda daha az endişeli oldukları yönünde bir izlenim yaratıyor. Açıklamalar, gerek TL gerekse döviz likiditesi açısından olumlu karşılanmakla birlikte, çok araçlı politikaların piyasalarda öngörülebilirliği zayıflattığı, ayrıca enflasyona ilişkin beklentilerin biraz fazla iyimser olduğu görüşü hâkim oldu.

Yurtiçinde haftanın en önemli verisi olan dış ticaret istatistiklerine göre Kasım ayında dış ticaret açığı piyasa beklentilerinin altında kalarak $7,5 milyar olarak gerçekleşti. Beklenti dış ticaret açığının $8,1 milyar olacağı yönündeydi. Yıllık artış ihracatta %18,5 olarak gerçekleşir- ken, ithalatta %8,8 düzeyinde kaldı. 12 aylık ihracat ise Ekim 2009’den bu yana ilk kez yönü- nü aşağıya çevirdi. Ekonomideki yavaşlamanın ve kurda yaşanan gelişmelerin etkisiyle önü- müzdeki dönemde ithalatın hız kesmeye devam edeceğini öngörüyoruz.

Aralık ayında kapasite kullanım oranı bir önceki yılın aynı dönemine göre 0,1 puan düşerek

%75,5 düzeyinde gerçekleşti. Öte yandan, takvim ve mevsim etkisinden arındırılmış kapasite kullanım oranı bir önceki aya göre 1 puan artarak %76,6 seviyesine yükseldi. Bu artış, imalat sanayinde devam eden güçlü aktiviteye işaret etti.

ABD’de Aralık ayı tüketici güven endeksi 64,5 ile son 8 aydaki en yüksek seviyesini gördü.

Küresel kriz sonrasında iş bulmanın zor olduğunu düşünenlerin oranı en düşük seviyesine inerken, ileriye yönelik kişisel gelir beklentileri açısından iyimser düşünenlerin oranı kötüm- serleri geride bıraktı.

ABD’de bekleyen ev satışları Kasım ayında aylık %7,3 artış sergiledi ve Ekim ayındaki

%10,4’lük artışın ardından güçlü seyrini devam ettirdi. Konut fiyatlarında yatay seyrin devam etmesi ve konut kredileri için faiz oranlarının düşük seyri artışları destekliyor.

ABD’de tüketici güveni tedrici olarak artışını devam ettirirken, Chicago Satın Alma Yönetici- leri Endeksi (PMI) de yatay ancak beklentilerin üzerinde geldi ve ekonominin olumlu seyrini destekler görünüm sergiledi. Öte yandan, konut fiyatlarının henüz istenilen düzeyde olmayı- şı ve imalat sanayinin dalgalı seyri önümüzdeki dönem için endişe yarattı.

Neden Önemli

2 Ocak 2012

(3)

3

2 Ocak 2012

Hisse senedi piyasasında yılın son haftasında dalgalı bir seyir izlendi. Yatırımcıların yeni yıla likit pozisyonda girmek istemeleri- nin de etkisiyle yeni pozisyon almaktan kaçınmalarına bağlı olarak işlem hacminin oldukça düşük olduğu haftada, yalnızca hafta ortasında gelen satışların, düşük olan hacmi bir miktar yükselttiği görüldü. Çarşamba günü TCMB Başkanı Erdem Başçı’nın ko- nuşmasının ve €/$ paritesinde gözlenen gerilemenin ardından yaşanan sert düşüş, öncesindeki iki günde elde edilen kazançların geri verilmesine neden oldu. İlerleyen günlerde işlem hacminin yine düşük kaldığı hisse senedi piyasasında, endeksin dar bir bantta hareket ettiği görüldü. İMKB-100 endeksi yılın son haftasını %1,31’lik değer kaybıyla 51.267’den kapattı.

Bu hafta Euro Alanı’nın sakin bir görünüm arz etmesi halinde, ABD’den gelecek verilerin hisse senedi piyasasında olumlu bir seyre neden olabileceği düşünülmektedir.

Hisse Senedi Piyasaları

Tahvil-bono piyasasında TL’nin diğer para birimleri karşısında sergilediği olumlu performans paralelinde faiz oranları haftaya gerileyerek başladı. Yılın son haftası olması nedeniyle işlem hacmi yine oldukça düşük seviyelerde seyretti. TCMB repo ihalesinde faizin piyasa tarafından belirlenmesi ve piyasanın yeteri kadar fonlanmasına karşın, Başkan Başçı’nın konuşmalarının piyasa tarafından olumsuz algılanması nedeniyle faiz oranlarının yükseldiği gözlendi. TCMB’nin yüksek miktarlarda yaptığı Dolar satı- şına rağmen, TL’nin haftanın ikinci yarısında izlediği zayıf seyir de faiz oranlarındaki yükselişi destekledi.

4 Aralık 2013 tarihli gösterge tahvilin bileşik faizi haftayı 61 baz puan yükselişle %11,04 düzeyinden kapattı.

Bu hafta açıklanacak enflasyon rakamları tahvil-bono piyasasında yakından izlenecek.

Tahvil-Bono Piyasaları

%3,87

-%0,50

%0,00

%0,50

%1,00

%1,50

%2,00

%2,50

%3,00

%3,50

%4,00

Oca.11 Şub.11 Mar.11 Nis.11 May.11 Haz.11 Tem.11 Ağu.11 Eyl.11 Eki.11 Kas.11 Ara.11 Oca.12

Beklenen Reel Faiz (%)

ENDEKS 23.Ara 30.Ara Değişim

İMKB-100 51.949 51.267 -%1,31

İMKB-30 62.443 61.698 -%1,19

Sınai 48.678 48.244 -%0,89

Hizmetler 34.776 34.300 -%1,37

Mali 71.981 70.945 -%1,44

Kaynak: İMKB

49.000 51.000 53.000 55.000 57.000

0 500 1.000 1.500 2.000 2.500 3.000 3.500 4.000

23.Ara 26.Ara 27.Ara 28.Ara 29.Ara 30.Ara

İşlem Ha cm i İMKB-100 Endeksi

Hacim (milyon TL) İMKB-100

Değişim

Vade 23.Ara 30.Ara (Puan)

25.01.2012 10,86 10,54 -0,32

25.04.2012 10,85 10,97 0,12

20.02.2013 10,61 11,07 0,46

15.05.2013 10,52 11,07 0,55

04.12.2013 10,43 11,04 0,61

01.04.2020 3,48 3,50 0,02

İMKB DİBS Fiyat Endeksi 133,68 128,68 -5,00 Kaynak: İMKB

TAHVİL-BONO BİLEŞİK FAİZLERİ (%)

(4)

23,40 5

15 25 35 45 55

Ara.10 Oca.11 Şub.11 Mar.11 Nis.11 May.11 Haz.11 Tem.11 Ağu.11 Eyl.11 Eki.11 Kas.11 Ara.11

75 77 79 81 83 85 87 89

1,15 1,20 1,25 1,30 1,35 1,40 1,45 1,50 1,55

€ / $ $ / ¥

2 Ocak 2012

Döviz Piyasaları

ABD ve Avrupa’da Noel tatili olması nedeniyle hafta başında hacimsiz bir seyirle açılan eurotahvil piyasalarında, haftanın deva- mında özellikle İtalya’nın gerçekleştirdiği tahvil ihaleleri yakından takip edildi. İtalya’nın 10 yıllık tahvil faizlerinin, Yunanistan, İrlanda ve Portekiz’in yardım istediği %7 seviyesine yükselmesi, endişelerin artmasına neden oldu. Çarşamba günkü İtalyan iha- lesinden sonra faiz %6,9 seviyesine gerilese de Perşembe günü yapılan ihalenin başarısız geçmesinin ardından yeniden yükseldi.

Perşembe günü ABD makroekonomik verilerinin olumlu açıklanmasının risk iştahını bir miktar artırmasına karşın, hacimsiz pi- yasada çok büyük bir etkiye neden olmadı.

Gelişmekte olan ülke eurotahvillerine ait risk primi 14 baz puan yükselerek 377 olurken, Türkiye eurotahvillerine ait risk primi 17 baz puan artışla 385’e yükseldi.

Eurotahvil Piyasaları

€ / $ $ / ¥

VIX Endeksi

Dünya piyasalarında yılbaşı öncesinde pozisyonların genel olarak kapatılmış olmasına bağlı olarak oldukça hacimsiz bir hafta yaşandı. Kurlardaki hareketler de daha çok hacimsiz piyasadaki oynaklığı yansıtan nitelikteydi. Yurtiçinde ise TCMB’den gelen açıklamaların etkisiyle TL hafta içinde değer kaybederek tarihi rekorunu yeniledi. Yabancı yatırımcıların yılsonundan önce TL pozisyonlarını kapatmasının ardından yurtdışından yeni girişlerin olmaması ve yurtiçi yatırımcıların döviz talebinin sürmesi, TL’nin zayıflamasına neden oldu. TL’deki hızlı değer kaybının ardından TCMB, istisnai gün olarak nitelediği Cuma günü piyasaya doğrudan müdahale ederek $3 milyarın üzerinde bir döviz satışı gerçekleştirdi. Müdahalenin ardından $/TL kuru ilk etapta 1,8500 seviyesine kadar inmesine rağmen, gelen tepki alımlarıyla tekrar yükseldi ve Cuma gününü 1,8840 seviyesinden kapattı.

Döviz satışının önemli bir bölümü yabancılara yapılırken, bir kısmı da yurtiçi şirketlere gerçekleştirildi.

Yerli ve yabancı tarafta, piyasaya müdahale sırasında yoğun döviz talebi bulunmasının önümüzdeki süreçte TL’nin seyri açısından olumsuz bir görünüme işaret edebileceğini düşünüyoruz. AB cephesindeki gelişmelerin ise TL’nin seyrinde belirleyici olmaya devam edeceğini tahmin ediyoruz.

EUROTAHVİL HAFTALIK DEĞİŞİM

Değişim 23.Ara 30.Ara (Puan) EMBI+

Ende ks 600,49 602,12 1,63

Spre ad 363 377 14

Türkiye

Ende ks 387,75 388,05 0,30

Spre ad 368 385 17

Kaynak: JP Morgan DÖVİZ KURLARI

23.Ara 30.Ara Değişim

Dolar (¹) 1,8809 1,8889 %0,43

Euro (¹) 2,4583 2,4438 -%0,59

Sepet (²) 3,7738 3,7706 -%0,08

€/$ Paritesi (³) 1,3040 1,2945 -%0,73

$/Yen Paritesi (³) 78,05 76,94 -%1,42 (¹) 15:30'da açıklanan TCMB döviz alış kurudur.

(²) 1$ + 0,77 €

(³) Uluslararası piyasa kapanış verileridir.

(5)

5

Emtia Piyasaları

2 Ocak 2012

Petrol Altın

Bu Haftanın Gündemi

107,54

80 85 90 95 100 105 110 115 120 125 130

$/varil

1.563,80

1.200 1.300 1.400 1.500 1.600 1.700 1.800 1.900

$/ons

Nükleer programı nedeniyle petrol ihracatına yönelik yaptı- rımlar uygulanması durumunda İran’ın, Hürmüz Boğazı'ndan petrol sevkiyatını durdurabileceğini açıklamasının ardından geçtiğimiz hafta içinde petrol fiyatı $/varil 111 seviyesini gördü.

Ancak, izleyen günlerde Avrupa Merkez Bankası’nın bilanço- sundaki büyümenin bölge ülkelerinin ekonomik performansı üzerindeki etkilerine yönelik endişelerin artmasıyla petrol fiyat- ları düştü. Öte yandan, ABD’li askeri yetkililerden Hürmüz Boğazı'ndaki ulaşımda herhangi bir aksamaya hoşgörü gösteril- meyeceğine yönelik açıklamalar da gerginliğin sürmesine neden oldu. Dolar’ın değer kazanmasının söz konusu durumu dengelemesiyle brent türü petrolün spot fiyatı haftalık bazda

%1,4 oranında gerileyerek $/varil 107,5 seviyesine indi.

Cuma günü hariç olmak üzere geçtiğimiz hafta boyunca altın fiyatları aşağı yönlü bir seyir izledi. Altın fiyatları yılsonu nedeniyle yatırımcıların daha likit yatırım araçlarına yönelme- leri paralelinde son 6 ayın en düşük düzeylerine geriledi. Öte yandan hafta içinde ABD’de açıklanan verilerin genel olarak pozitif tarafta yer alması ve İtalya’nın tahvil ihalelerinde faizin sürdürülebilir seviyelerin üzerinde gerçekleşmesiyle €/$ pari- tesinin yaklaşık son 15 ayın en düşük seviyesine inmesi de altın fiyatlarındaki düşüşte etkili oldu. Cuma günü ise, küre- sel ekonomiye ilişkin belirsizliklerin varlığını sürdürdüğü bir ortamda yatırımcıların düşük seviyelerden alım yapmaları sonucu altın fiyatları bir miktar yükseldi. Bu gelişmeler ışığın- da, haftalık bazda %2,6 oranında düşüş kaydeden altın fiyat- ları Cuma günü $/ons 1.563,8 seviyesine indi.

3 Ocak TÜİK Kasım Ayı Enflasyon Verileri (Piyasa Beklentisi: TÜFE: %0,3, ÜFE: %0,7) ABD Aralık Ayı ISM İmalat Sanayi Endeksi (Piyasa Beklentisi: 53,2)

ABD Merkez Bankası (FED) 13 Aralık 2011 tarihli Açık Piyasa Komite (FOMC) Toplantısı tutanakları 4 Ocak Hazine İç Borç Ödemesi (TL411 Milyon)

Euro Alanı Aralık Ayı Tüketici Fiyat Enflasyonu (HICP) Euro Alanı PMI Hizmetler Endeksi (Piyasa Beklentisi: 48,3)

5 Ocak Euro Alanı Kasım Ayı Üretici Fiyat Endeksi (IPP)

6 Ocak TCMB Ocak Ayı I. Dönem Beklenti Anketi

ABD Aralık Ayı Tarım Dışı İstihdam Verisi (Piyasa Beklentisi: 150.000 Kişilik Artış) ABD Aralık Ayı İşsizlik Verisi (Piyasa Beklentisi: %8,7)

Euro Alanı Kasım Ayı Perakende Satışlar (Piyasa Beklentisi Aylık: %0,2 Azalış) Euro Alanı Kasım Ayı İşsizlik Verisi (Piyasa Beklentisi: %10,3)

Euro Alanı Aralık Ayı EC Güven Endeksleri

(6)

2 Ocak 2012

Uyarı Notu:

Bu rapor Bankamız uzmanları tarafından güvenilir olduğuna inanılan kamuya açık kaynaklardan elde edilen bilgiler kullanılmak suretiyle, sadece bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır ve hiçbir şekilde finansal enstrümanların alım veya satımı konusunda tavsiye veya finansal danışmanlık hizmeti sağlanması olarak yorumlanmamalıdır. Bu raporda yer verilen görüş ve değerlendir- meler, hiçbir şekilde Türkiye İş Bankası A.Ş.’nin kurumsal yaklaşımını yansıtmamakta olup, raporu kaleme alan uzmanların kişi- sel görüş ve değerlendirmeleridir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgi, görüş ve değerlendirmelerin doğru, değiş- mez ve eksiksiz olması konusunda herhangi bir şekilde garanti vermemektedir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgi- lerde herhangi bir bildirimde bulunmaksızın değişiklik yapma hakkına sahiptir. Bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nede-