Sağlık Bilimleri Fakültesi Ortez ve Protez Bölümü Protezi Oluşturan Bağlantı Parçaları

(1)

Sağlık Bilimleri Fakültesi Ortez ve Protez Bölümü Protezi Oluşturan Bağlantı

Parçaları

Öğr. Gör. Gözde KESİKBAŞ

(2)

Protez Ayaklar ve

Modüler Parçalar

(3)

İnsan ayak ve ayak bileğinin 3 temel işlevi

• Şok abzorbe etmek

• Vücut ağırlığını taşıyarak stabilite sağlamak

• Vücudun/ uzvun ilerlemesini sağlamak

(4)

Şok absorbsiyonu

• Yüklenme fazının en önemli komponenti.

• Stance fazında diz fleksiyonunu ayak bileği pf u takip eder.

Eksantrik dorsiflexor kas hareketi, ayak bileği hareketi sırasında kas şok emilimi sağlar.

• Ayağın anatomik yapısı, tarsal hareketlilik ve çeşitli eklem hareketleri ile şok emilimine katkıda bulunur.

(5)

Vücut ağırlığını taşıyarak stabilite sağlamak

• Ağırlık taşımada stabilite;

kontralateral uzuv yerden ayrıldığı için önemlidir.

(6)

Vücudun/ uzvun ilerlemesini sağlamak

• Gövdenin öne doğru düşürülmesi temel itici kuvvettir.

(7)

Protez ayakların normal ayağı taklit etmesi

Şok absorbsiyonu;

• Protez bileşenler şok emilimini taklit eder ancak bunu çok daha az mekanizma ile yaparlar.

• Yeterli üç düzlemli dönme hareketi veya değişken yükleme stabilitesinden yoksundurlar.

Material

(8)

Vücut ağırlığını taşıyarak stabilite sağlamak;

• Protez ayak / ayak bileği mekanizması initial contact(ilk değme) da yumuşaklık ve terminal contact (basma sonu) da gerekli sertlik

gerektirir.

Protez ayakların normal ayağı taklit

etmesi

(9)

Vücudun/ uzvun ilerlemesini sağlamak;

• Uzuv ilerlemesi, ön ayak omurgasının yapısı ve geometrisinden doğrudan etkilenir.

Protez ayakların normal ayağı taklit etmesi

Omurga bileşimi

Omurga Geometrisi

(10)

Protez Ayakların Ortak Özellikleri

• Normale yakın enerji harcaması,

• Yer reaksiyonundan kaynaklanan şokların absorbe edilmesi,

• Ayakta duruş ve yürüyüşün duruş fazında stabil bir destek yüzeyinin oluşturulması,

• Kasların normal yürüyüşteki fonksiyonunun gerçekleştirilmesi

• Kozmetik

(11)

Protez Ayaklar

1. SACH ayak

2. Tek Eksenli (konvansiyonel) ayak 3. Çok Eksenli ayaklar

4. Enerji Depolayan ayaklar

5. Çok Eksenli ve Enerji Depolayan ayaklar 6. Ayarlanabilir Topuk Yüksekliği olan ayaklar 7. Spor Aktivitelerinde kullanılan ayaklar

8. Güncel Teknolojik Ayaklar

(12)

1. SACH Ayak

•İnternal omurgalı SACH ayak

-Standart SACH ayak

-Post-operatif SACH ayak -Syme ayak

•Eksternal omurgalı SACH ayak

(13)

1. Sach Ayak

• Hafif

• Dayanıklı

• Dirençli

• Tamiri kolay

• Kozmetik

• Yumuşak, sert, orta sert topuk lastiği

(14)

A. İnternal Omurgalı Sach Ayak

(15)

A.1. Standart Sach Ayak

(16)

Sach Ayağın Stabilitesi Orta Duruş Fazı

• Topuk lastiğinin yoğunluğu / dansitesi

• Omurganın uzunluğu

Uzun oluşu diz ekleminde hiperekstansiyon Kısa oluşu stabiliteyi azaltır, duruş fazı

kısalır

• Omurganın genişliği

(17)

A.2. Postoperatif Sach Ayak

(18)

Standart Sach Ayak İle Farklılığı

• Topuk yüksekliği yoktur.

• Taban kısmı daha geniştir.

• Ayağın topuğu ve kauçuk kısmı daha yumuşaktır.

• Kalıcı protezlerde kullanılamaması, kozmetik olmaması ve çabuk yıpranması postoperatif SACH ayağın dezavantajıdır.

(19)

A.3. Syme Tipi Sach Ayak

(20)

B. Eksternal Omurgalı Sach Ayak

(21)

2. Tek Eksenli (Konvansiyonel Ayak) A. Konvansiyonel (klasik) ağaç ayak

B. Modern tek eksenli ayak

(22)

2. Tek Eksenli Ayak

 Yapı:

•Transvers eksen etrafında dorsi ve plantar fleksiyon oluşur.

•15° plantarfleksiyon, 3-5° dorsifleksiyon vardır.

(23)

İlk değme & yüklenme (Initial contact &

loading response):

 Şok emilimi, kauçuk topuk ve plantar fleksiyon tamponunun birleşik sıkışması nedeniyle oluşur.

 Topuk tam sıkıştırmaya ulaştığında, kuvvet plantar fleksiyon tamponuna aktarılır.

 Plantarflexion tampon, zeminin şokunu sıkıştırmaya ve emmeye başlar.

 Ayağın inişini kontrol eder.

2. Tek Eksenli Ayak

(24)

Orta duruş (Midstance):

• Sadece sagital düzlem hareketine izin verir.

• Engebeli arazide konaklama.

• Gerçek koronal düzlem hareketi yok.

Parmak kalkış(Terminal stance & preswing)

• Topuk yükselmesi, dorsifleksiyon tamponu veya durdurma ile belirlenir.

• Kuvvet ayağa aktarılır, tampon tam olarak oturduğunda topuk yükselmesi başlatılır.

2. Tek Eksenli Ayak

(25)

İndikasyonlar:

Yeterli diz ekstansörleri olan transtibial ampute.

Kısa rezidüel uzuv.

İyi kalça ekstansörleri olan transfemoral ampute.

Kontraindikasyonlar:

Yetersiz aerobik kapasitesi olan hasta.

Güç kaybı.

(26)

2.a. Konvansiyonel ağaç ayak

• Tahta ayak ve ayak bileği

• Metal ve tek eksenli ayak bileği eklemi ve ayak ile baldır arasındaki vida bağlantıları

• Topuk kısmında kauçuk plantarfleksiyon tamponu

(27)

2.a. Konvansiyonel ağaç ayak

(28)

Tek eksenli ayakta stabilite orta duruş fazı

•Metatars lastiği posteriorda ise stabilite azalır, anteriorda ise artar.

• Stabilite tamponların sıkışmaya başlama fazı ile doğru orantılıdır.

•Duruş fazında stabilite artar.

(29)

2.b. Modern tek eksenli ayak

•Topuk kısmı kauçuk olduğu için stresleri daha iyi absorbe eder.

•Ağır

•Sesli oluşu