İNVİTRO SOĞAN YAĞI UYGULAMASININ PLAZMA KOLESTEROL VE GLİKOZ DÜZEYLERİ İLE BAZI HEMATOLOJİK PARAMETRELER ÜZERİNE ETKİSİ

Vet. nil. Derg. (1995), ll, 2: 113 - 118

iNViTRO SOGAN YAGI UYGULAMASININ PLAZMA KOLESTEROL VE

GLiKOZ DÜZEYLERi iLE BAZI HEMATOLOJiK PARAMETRELER ÜZERiNE

ETKiSi

Zafer Durgun

1

Ercan Keskin

1

Ali Muhtar Tiftik2

Seyfullah

Haliloğlu2

Tufan Keçeci1

Effects

of Invitro Onion O

il

Administration on Plasma Cholesterol and Glucose

Levels and Some Hacmatological Parameters.

Summary: In this study, ten dogs, 6-8 months aged, were used. All dogs were fed normal die! plus cholesterol pow-der for ten days. At the end of the period, the means pt asma cholesterollevels increased from 64. 60 to 230. 20 mg/ di. Hypercholesterolemia didn't cause delormalian in erytrocytes shapes. Than, ten blood samples taken from all the dogs were divided equally into two groups as control and experimental. Two hours alter as in vitro O. 2 J.LI of onion oil addition to each 1 O ml of blood sample in experimental group, plasma cholesterol tavals in experimental and control groups decreased from 238. 20, 180. 40 and 171. 60 mg/di respectively. Plasma glucose levels in experimental group decreased significatly as compared to control group alter onion oil administration (P<O. 05). After in vitro onion oil ad-ministration to experimental group, erytrocytes shapes showed delormalian and erenalian due to Heinz body for-mation resulting obviously falling in erytrocytes count, haemoglobine amount and haematocrit values in comparison with control group. Consequently, in this investigation, it was determined that onion oil had no elfeel on plasma cho-lesterollevels whereas reduced plasma glucose levels and had haemolytic effect on erytrocytes.

Kay words: Onion oil. cholesterol. glucose, dog

Özet: Araştırmada sa~lıklı, 6-8 aylık 1 O adet köpek kullanıldı. Tüm hayvanlar 1 O gün süreyle diyellerine kolesterol ilave edilmek suretiyle hiperkolesterolemik hale getirildi. Bu periyod sonunda bütün hayvanlarda ortalama plazma kolesterol seviyesi 64. 60'dan 238. 20 mg/dl'ye yükseltildi. Hiperkolesterolemi alyuvar şekillerinde h~rhangi bir deformasyona neden olmadı. Hiperkolesterolemik hayvanlardan alınan 10 adet kan örneği kontrol va deneme olmak üzere iki eşit

gruba ayrıldı. Danama grubundaki 10'ar ml'lik her bir kan örneğine (n=5) in vitro olarak O. 2'şer ı.ıJ soğan yağı ilavesini izleyen 2 saatlik inkübasyon periyodunun sonunda, plazma kolesterol düzeyi deneme ve kontrol grrubunda sırasıyla;

238. 20'den 180. 40 va 171. 60 mg/dl'ya düştü. Plazma glikoz seviyesindeki azalma kontrol grubuna göre farklı bu-lundu (P<O. 05). In vitro soğan yağı uygulanan grupta kontrol grubuna göre eritrositlerde Heinz cisimciklerine bağlı de-formasyon şekillendiği, eritrosit sayısı, henoglobin miktarı ve hematokrit değerde belirgin azalma meydana geldiği göz-lendi. Sonuç olarak bu çalışmada; soğan yağının kan glikoz seviyesini düşürdüğü, hemolitik etkisi olduğu. plazma kolesterol düzeyi üzerine ise herhangi bir etkiye sahip olmadığı kanaetiine varıldı.

Anahtar kelimeler: Soğan yağı, kolesterol, glikoz, köpek.

Giriş

Son

yıllarda

kardiovasküler

hastalık

riskini

ar-tıran

faktörler ile

soğan arasında

ters bir

ilişki

ol-duğu vurguianmaktadır

(Arora ve Arora, 1981).

So-ğanın

fazla

tüketildiği

bölgelerde kalp ve damar

hastalıkları oranı düşük bulunmuştur

(Siater, 1979).

So~an

ve

sarımsak

gibi besin maddelerinin olumlu

etkilerinden sorumlu olan maddelerin büyük oranda

GelişTarihi: 19.12.1995

1. S.

0.

Veıeriner Fak:Ullesi, rizyoloji Anabilim Dalı. KONYA.

2. S.

O.

Veteriner Fak:Uilesi, Biyokirnya Anabilim Dalı, KONYA.

bu ürünlerin

yağlarında bulundu~u

bildirilmektedir

(Augusli ve Benaim, 1975;

Blocke,

1985; Singh ve

Kanakaraj,1985)

.

Soğan ya~ında

bulunan etken

maddeler

Tablo

1.

'de

verilmiştir.

Eritrosit

membranının yapısında

bulunan

ko-lesterol, membran

bütünlüğü

ve

esnekliği açısından

gereklidir (Cooper ve ark, 1974). Eritrositler

ya-şamları

boyunca plazmada süspanse durumunda

olup,

çeşitli

metabolillerin ve en önemlisi içerdikleri

hemoglobin sayesinda oksijenin

taşınmasında

rol

DURGUN, KESKIN, TIFTIK, KEÇECI, HALILOG LU

oynarlar. Plazma lipid düzeyinde meydana gelen

herhangi bir de~işiklik eritrosit membranındaki li-pidlerin de dengesini bozmaktadır (Stemerbrin,

1978; Singh ve Kanakaraj, 1985). Hi-perkolesterolemik ortamda kolesterolün eritrosit

za-rında aşırı düzeyde birikti~i bildirilmektedir (Butkus

ve ark., 1974). Nitekim eritrositlerin belirli oranlarda kolesterol ihtiva eden ortamlarda inkObasyonu ve diyete ba~lı hiperkolesterolemi sonucu, eritrosit

membranlarındaki kolesterol düzeyleri artarak membran yüzeyi ve hücre şekli değişmekte,

hüc-reler pürüzlü ve agregasyona yatkın bir hal

al-maktadır (Butkus ve ark., 1974; Cooper ve Jandal.

1968).

Tablo 1. So~an yağında bulunan etken maddeler Antiplatelet aktivite

1-(methyl Sulphinyl)-propyl methyl disulphide (Kawakishi ve Morimitsu, 1988).

Alliin (Liakopoulou-Kyriakides, 1985) Eibrinolizjs

Methyl cysteine sulphoxide (Augusti ve Benalm, 1975)

Allyl propyl disulphidG (Augustl VG 8Gnalm, 1975) Cycloalliin (Augustl ve Benalm, 1975)

Kan qljkozu

Allyl propyl disulphide (Augusti ve Benaim, 1975) Allicin (Hanley ve Eenwick, 1985)

Dialiyi disulphide (Hanley ve Fenwlck, 1985) Kan kolesıerolü

Alliin (liakopoulou-Kyriakides, 1985) Allyl propyl disulphide (Bayer ve ark., 1988) Dialiyi dlsulphide (Kawakishi ve Morimitsu, 1988)

Son yıllarda yapılan araştırmalarda (Singh ve

Kanakaraj, 1985; Vatsala ve Singh, 1981), ate

-rojenik diyelle beslenen hayvanlarda eritrosit şe­

killerinin bozulduğu, buna karşılık so~an ekstraktı

ilave edilerek beslenen hayvanların eritrositlerinin

normal şekillerini korudukları kaydedilmektedir.

Singh ve Kanakaraj (1985), yaptıkları in vitro

çalışmada, plazmaya kolesterol katmak suretiyle

plazma kolesterol seviyesını yükselttiklerini ve yük-sek düzeyde kolesterol içeren plazma Içindeki

erit-resillerde krenasyon oluştuğunu, aynı eritrositlerin

bir bölümü normal plazma + soğan ekstraktı ile

in-kübe edildi~inde bu hücrelerdeki deformasyonun

düzeldiğini, bu düzelmanin ise ekstraktir plazmada

daha belirgin oldu~unu bildirmektedirler. Vatsala ve

Singh (1980) ile Singh ve Kanakaraj (1985), soğan ekstraktının eritrosit zarında biriken kolesterolün

plazmaya transferinde rol oynadı!)ını be-lirtmektedirler. Bununla birlikte hlpokolesterolemik ortamlarda da eritrosit membranındaki kolesterolün

azlığına bağlı olarak, hiperkolesterolemide ko-lesterolün zarda blriktl!)i durumlardakine benzer şekil bozuklukları oluştuğu bildirilmektedir (Vatsala ve Singh, 1980).

Gerek soğan gerekse sarımsakta bulunan

ortak bileşiklerin (alliin, allicin, allyl propyl disulpide)

plazma kolesterol ve glikoz düzeyleri üzerine et-kileri konusunda farklı bildirimler mevcuttur (Arora ve ark., 1985: Bhushan ve ark., 1979; Bordia ve

ark., 1975; Manseli ve Reckless, 1991 ). Nitekim

Bhushan ve ark. (1979), Bordia ve ark. (1975) ile Manseli ve Reckless (1991), satımsağın plazma ko-lesterol düzeyini düşürdüğünü kaydederlerken, bazı araştırıcılar (Arora ve ark., 1985) ise önemli bir et-kisinin olmadığını bildirmektedir1er. Diğer taraftan

sarımsağın tablet. toz ve kurutulmuş şekilleri ile

ya-pılan çalışmalarda (Emst ve ark .• 1985; Lau ve ark.,

1987), sanmsağın plazma kolesterol seviyesini

dü-şürdüğü kaydedilirken, bazı araştırıcılar (Luley ve ark., 1986: Lutomski, 1984; Stprija ve ark., 1987) ise herhangi bir etkisinin olmadığını bil

-dirmektedirler.

Yüksek kolesterollü diyelle beslenen

in-sanlarda yapılan

bir

araştırmada (Bakhsh ve Chughtai, 1984), plazma kolesterol düzeyindeki ar -tışla birlikte kan glikoz düzeyinin, normal diyelle beslenentera göre

%12. 4

oranında arttı~ı bil-dirilmektedir. Aynı çalışmada (Bakhsh ve Chugtai,

1984) diyellerine sarımsak ilave edilenlerin kan gli-koz düzeylerinin, edilmeyenıere göre% 11 oranında azaldığı belirtilmektedir.

In vitro (Ogawa ve ark., 1985) ve in vivo ola-rak yapılan birçok çalışmada (Harvey ve Rackear. 1985; Solter ve Scott, 1987), soğanın sığır, at, koyun ve köpek ile insanlarda Heinz cisimcikJerinin

oluşumuna ve hemolitik anemiye yol açtığı be-lirtilmektedir.

Bu çalışmada hiperkolesterolemlk kö

üze-ln Vltro So4an Yağı Uygulamasının Plazma Kolesterol ve Gllkoz Düzeyleri lle Bazı Hematolojlk Parametreler Üzerine Etklsl

rine etkisi

ile

in

vitro

so~an yağı uygulamasının Çalışma sonunda

kan

örneklerinde

belirlenen

plazma kolesterol,

glikoz

düzeyleri

ve

bazı

he-

parametrelere

ait

değerlerin

aritmetik

ortalamaları

matolojik

parametreler ile eritrosit

şekilleri

üzerine

ve standart

hataları

ile

farklılıkların

önemi

he-olan etkilerinin belirlenmesi

amaçlanmıştır. saptandı.

Materyal ve Metot

Araştı

rm

ada 6·8

aylık, sağlıklı,

1

O

adet

Kan-gal

ırkı

köpek kullanıldı.

Hayvanlar

aşağıda

terkibi verilen

köpek

yemi

ile besıendi:

Mısır unu ... o/o35

Et-kemik

unu ... 0_/o25 Balık unu ... o/o5

Arpa unu ... 0_{/o 16} K e pek unu ... 0_{/o 18}

Tuz

...

...

...

0_/o1

Araştırmada kullanılan

köpekler

1

O gün

sü-reyle

rasyona

%0.

2

oranında

kol

este

rol•

ilavesiyle

hiperkolesterolemik hale getirildi.

Bütün hay

-vanlarda

hiperkolester

olemi ö

ncesi

(kolesterol

ye-dirilmeden önce) ve

sonrası alınan

kan

ör-neklerinde plazma kolesterol,

g

llkoz

düzeyleri

,

eritrosit ve lökosit

sayıları

ile

hemoglobin

miktarı ve

hematokrit

de~er

belirlenerek alyuvar

şekllleri

in-celendi. Hiperkolesterolemi

periyodunun

sonunda

hiperkolesterolemik

hayvanıardan

1

O'a

r

ml

kan

ör-ne~i alınarak,

bu kanlar

5'1

kontrol

,

5'1 deneme

olmak

üzere

rastgele

iki gruba

ayrıldı. Deneme

gru-bundaki köpeklerin

kanına

O.

2'şer ~ı soğan yağı

ilave edilirken

,

kontrol grubu

hayvanların kaniarına

hiçbir

işlem

uygulanmadan

tom

örnekler

2

saat

sü-reyle

37

°

C'de su

banyosurıda

ink

übe

edildi.

Bu

sü-renin

sonunda her örnekte

aynı parametreler tekrar

belirlenerek,

alyuvar

şekilleri

ve

Heinz

ci-simciklerinin olup

olmadığı

incelendi.

Metotlar:

Plazma

kolesterol

ve

glikoz dO·

zeyleri

kolor

imetrlk,

hematolojik parametreler ise

klasik yöntemlerle belirlendi

.

Eritrosit

şekilleri

ve

Heinz cisimdkleri kristal

viyole

lle

boyanarak

·

i

n-celendi ve f

oto{lrafları çekildi.

Araştırmada kullanılan soğan yağı

"Kievinge

r"

adı

verilen düzenekle ve "Steam Distilasyon

Me

-todu"

(Biocke,

1985) ile elde edildi.

Bu

metodla

soğan yağı verimi

O. 25mVkg

soğan

düzeyindeydi.

(*) Merck, Cholcsıcrin gcpulvcrt, ArL 3670.

Bulgular

Araştırmada

hiperkolesterolemi öncesi,

sonrası

ve

in vitro soğan yağı uygulaması sonucu

deneme

ve

kontrol

gruplarında

belirlenen

plazma

kolesterol

ve gl

i

koz düzeyleri ile

bazı

hematolojik

pa-rametreler

Tablo

2'de,

hiperkolesterolemik

kö-peklerdeki eritrositler Şekil 1

'de, in vitro

soğan yağı

uygulamasını

takiben

Heinz

cisimciklerini

ihtiva

eden eritrositler

ise

Şekli

2'de

verildi.

Tartışma

ve Sonuç

Çalışmada

yemlerine kolesterol ilave

editen

kontrol ve deneme

grubu

köpekterin plazma ko

-lesterol düzeyindeki

artışa rağmen

bu

hayvanların

alyuvarlarında

herhangi bir deformasyon

oluşmadı.

Bu

durum

yüksek

düzeyde

kolesterol

içeren

plaz-mada

kolesterolün

eritrosit

membranında yı­ ğılmasına bağlı

d

e

formasyon bild

irimleriy

le (Butkus

ve ark.,

1974:

Cooper

ve

Jandal

,

1

968:

Singh ve

Kanakaraj, 1985;

Vatsala ve Slngh, 1980)

ters

düş­

mektedir

.

In

vitro

yapılan

bir

çalışmada

(Singh

ve

Kanakaraj

,

1985) ve

in vivo

yapılan

(Vatsala ve

Singh,

1980)

bir di{Jer araştırmada,

soğan ekstraktı

uygulamasından

sonra

eritrositlerdeki

hi-perkolesterolemiye

bağlı şekil bozukluğunun

dü

-zelmesi, bunun

sebebinin ise: plazma kolesterol

se-viyesinde

soğan ekstraktı katılmasından

sonra

herhangi

bir

değişiklik olmamasına rağmen,

ko

-lesterolün

aıyuvar zarından

ptazmaya transferine

bağlanması, çelişkili

görünmektedir

.

Çalışmada deneme

grubunu

oluşturan

hay-vanların kanıarına

in

vitro

olarak

so{lan

yağı

ila·

vesinden

2

saa

t

sonra

plazma kolesterol

düzeyleri

kontrol

ve deneme gruplarında

sırasıyla;

%29.

6 ve

%

28.

1

oranlarında düşerken,

bu

azaımanın

her Iki

grupta

farklı oımadı~ı

belirlend

.

i

(Tablo

2. )

.

Bu

bulgu araştırıcıların (Bhushan

ve ark., 1979

;

Bordia

ve

aı1<.,

1975:

Ernst ve ark

.,

1985;

Lau ve

ark.,

1987) bildirimleriyle

tartılık

gösterirken,

bazılannın

(Arora ve ark

.,

1985

;

luley ve

ark

.

,

1986

:

lutomski,

1984)

bildirimleriyle

ise

uyum içindedir.

DURGUN, KESKIN, TlFfİK, KEÇECl,

HALILOG

LU Araştırmada

deneme grubuna in vitro

soğan yağı uygulamasını

izleyen 2 saatlik inkübasyon

so-nunda

plazma glikoz düzeyi deneme ve kontrol

grubunda

sırasıyla,

%51

ve %33

oranında azaldı

(Tablo

2). Kontrol grubuna göre deneme

gru-bundakl belirgin azalma birçok

araştırıcının

(Au-gusti ve Benaim, 1975: Bakhsh ve Chugtai,

1984

;

Hantey ve Ferwick,

1985:

Stprija ve ark

.,

1987)

bil-dirimleriyle

benzerlik

arz etmektedir.

Araştırmada

deneme grubuna

soğan yağı uygulamasından

2 saat sonra, deneme ve kontrol

gruplarında

pH

sırasıyla;

7. 41'den 7

.

34 ve 7

.

38'e

düştü.

Deneme grubunda plazma glikoz

se-viyesindeki

azaımanın

fazla

olması, soğan yağının

eritrositler

tarafından

glikozun

kullanımını

ar-tırmasına

ya da kimyasal olarak

yıkımianmasına bağlı

olabilir. Deneme grubunda

pH'nın

daha fazla

azalması,

glikozun metabolik olarak

kullanımının artması görüşOnO

destekler niteliktedir

Çalışmada

in vitro

soğan yağı

uygulanan

de-neme grubunda eritrositlerde Heinz cisimciklerinin

oluştuğu

ve

şekillerinin bozulduğu

gözlendi

(Şekil

2).

Bu durum birçok

araştırıcının

(Du

rgun

ve ark.,

1994; Harvey ve Rackear

,

1985

;

Solter ve Scott,

1987: Yamoto ve Yoshimitsu,

1992)

bulgularını

desteklemektedir

.

Deneme grubu

hayvanların

kan

-lannda Helnz

cislmciklerinin

oluşumu

ile birlikte,

kontrol grubuna göre hemolitik anemiye

bağlı

ola-rak

eritrosit

sayısı,

hemoglobin

miktarı

ve hematokrit

değerde

belirgin azalma kaydedildi.

Singh ve

Kanakaraı (1985)'ın

in vltro 1: 1

ora-nında

kan ve

soğan ekstraktı

lle,

Vatsala ve Singh

(1980)'in hiperkolesterolemik

tavşantara

günde

20'şer

gr

soğan

yedirerek

yaptıkları araştırmalarda; soğanın

eritrositlerdeki

hlperkolisteroıemiye bağlı

deformasyonu

dOzelttlğini

bildirmeleri ve bunu "AIIyl

propyl disulphide·

bileşiğine bağlamalan,

daha

düşük

miktarlarda

soğan, soğan

suyu

,

dehidre

soğan

ve

pişirilmlş soğan

lle

yapılan

birçok

ça-lışmada

(Durgun

ve ark

.,

1994

:

Fernandez ve ark

.,

1984; Harvay ve Rackear, 1985; Solter ve Scott,

1987)

,

soğan yağında

bulunan

·aııyı

propyl

di

-sulpide" in eritrosit

membran

lipidlerinin ve sülfidril

gruplarının

oksidasyonuna,

methemoglobin

şe­

killenmesine ve Heinz cisimciklerinin

oluşumuna

bağlı

olarak eritrositleri

hernotize

uğrattığı

bil-dirimleriyle ve bu

araştırmada

elde

edilen bulgularla

ters

düşmektedir.

Sonuç olarak:

araştırma bulgularının,

in

vitro

olarak

soğan yağının

plazma kolesterol düzeyi

üze-rine herhangi bir

etkiye

sahip

olmadığı,

bununla b

i

r

-likte

plazma

gfıkoz

düzeyi üzerine

düşürücü

bir

et-kiye sahip

olduğu

ve hemolitik anemiye

yol

açtığı

bildirimlerini teyid

ettiği

kanaatine

varılmıştır.

Tablo 2. Hiperkolesterolemik Köpeklerde In Vitro So~an Ya~ı Uygulamasının Plazma Kolesterol ve GITkoz Seviyeleri lle Bazı Hematolojik Parametreler Üzerine Etkisi

Incelenen Kolesterol 10 günlük Işlem uygulanmayan SoOan ya~ı

Özellikler yedirilmeden önce hiperkoleste- kan (37°C'de 2 saat ilave edilen kan

(n-10) rolemi periyodu inkübasyon) (37°C'de 2 saat

sonu (n=10) (n=5) inkübasyon (n•5) Kolesterol, mg/di 64.60±7.04 c 238.20±1.54 a 171.60±3.63 b 180.40±4.95 b Glikoz, mg/di 103.00±3.96 b 129.60±6.71 a 87.40±4.07 c 63.40±3.63 d Alyuvar, 1 o6/mm3 4.81±0.14 a 4.80±0.21 a 4.76±0.11 a 4.21±0.15 b Akyuvar, 103/mm3 11.12±0.22 a 11.22±0.32 a 11.20±0.44 a 10.92±0.41 a Hemoglobin, g/dl 10.90±027 a 11.42±0.42 a 10.92±0.29 a 9.98±0.28 b Hematokrit. % 35.60±0.55 a 35.00±0.77 a 35.40±0.46 a 32.40±0.45 b

Heinz cisimci~i. % O.OO±O.OOb O.OO±O.OOb O.OO±O.OOb 49.40±4.59a

İn

Vitro

Soğan Yağı Uygulamasının

Plazma Kolesterol

v~

Glikoz Düzeyleri lle

Bazı

Hematolojlk Parametreler Üzerine Etkisi

Şekil 1. Hiperkolesterolemik köpeklerdeki eritrositler. Kaynaklar

Arora, R. C. and Arora, S. ( 1981) Comparative effect of

clofibrate garlic and onion on alimentary hyperlipemia. Atherosclerosis, 39, 447-452.

Arora, R. C., Arora, S. and Nigam, P. (1985) Ratianale of garlic use in ischemic heart disease. Materia Medica

Po-lona, 17, 1, 48-50.

Augusti,

K.

T. and Benaim, M. E. (1985) Elfeel of

es-sential onion oil (allyl propyl disulphide) on blood

glu-cose, free fatty acid and insulin levels of normal subject.

Clin. Chim. Acta., 60, 121-123.

Bakhsh, R. and Chugtai, M. 1. D. (1984) lnfluence ol

gar-lic on serum cholesterol, serum triglycerides, serum total

lipids and serum glucose in Human subjects. Die

Hah-rung, 28, 2, 159-163.

Bayer, T., Wagner, H., and Dorsch .. W. (1988) lnhibitors

of cyclo-oxigenase and lipoxygenase in onions. Lancet, 11,906.

Bhushan, S., Sharma, S. P., Sihgh, S. P. and Agrawal, S. {1979) Elfeel of garlic on normal blood cholesterol

level. !nd. J. Physiol. Pharmac., 23, 211-214.

Block, E. (1985) The chemistry of garlic and onions.

Sci-entific Am., 252, 94-114. ·

Bordia, A., Bansal, H. C., Arora, S. K. and Singh, S. V.

(1975) Elfacts of essential oils of garlic and onion on

ali-mentary hyperlypemia. Atherosclerosis, 28, 15-19. Butkus, A., Ehrhart, L. A., Lewis, L. A. and McCullagh, K. G. (1974) Chonges in red blood cell lipids composition and osmotic fragility in dogs fed an atherogenic diet. Ar-tery, 1, 46-49.

Cooper, R. A. and Jandal, J. H. (1968) Bile salts of cho-lesterol in the pathogenssis targel cells in obstructive ja-undice. J. Clin. lnvesı., 47, 809-813.

Şekil 2. In vitro s~an yağı uygulaması sonucu Heinz ci-simciklerini ihtiva eden eritrositler.

Cooper, R. A., Kimball, D. B., and Drocher, J. R. (1974) Role of spleen in membrane conditioning and hemolysis of spur cells in liver disease. N. Engl. J. Med., 290, 1279-1284.

Durgun, Z., Keskin, E., Kocabatmaz, M., Eksen, M., Ke· çeci, T. ve Kaya, Ş. (1994) Soğanın bazı hematolojik de· ğerler üzerindeki etkileri. Konya Sağ. Eğt. Enst. Derg., 1, 116-126.

Ernst, E., Weihmayr, T. and Matrai,

A.

(1985) Garlic and blood lipids. Br. Med. J., 291, 139.

Fernadez, F. R., Davies. A.

p.,

Teachout, D. J., Kraka, A. and Perman, V. (1984) Vitamin K-induced Heinz body

for-mation in dogs. J. Am. Anim. Hosp. Assoc., 20, 711-720. Hanley, A.

B.

and Fenwick, G. R. (1985) Cultivated

al-liums. J. Plani Foods, 6, 211-238.

Harwey, J. Wö and Rackear, O. (1985) Experimental oniop-induced hemolytic anemia in dogs. Vet. Pathol., 22, 4, 387-392.

Kawakishi, S. and Morimitsu, V. (1988) New inhibitor of platelet aggregation in onion oil. Lancet, ii, 330-332. Lau,

B

.

H.

S., Lam,

F.

and Wang-Cheng, R. (1987) Elfeel of an odormodified gerlic preparation on blood lipids. Nutr. Res., 7, 139-149.

Liakopoulou-Kyriakides, M., Sinakos,

Z.

and Kyriakides, D. A. (1985) ldentification of alliin a constituent of allium copa with an inhibitory effect on platelet aggregation. Phytochem., 24, 600-604.

Luley, C., Lehman-Leo, W., Möller,

B.,

Martin, T. and Schwartzkoff, W. (1986) lack of efficacy of dried garlic in

patients with hyperlypoproteinemia. Arzneim. Forsch. 1 Drug Res.,'36, 766-768.

lutomski, J. (1984) Klinische untersuchungen zur the-rapeutisehen wirksamkeit von ilja rogoff knoblauchpillen mit rutin,

Z.

Phytotherapie, 5, 938-942.

DURGUN, KESKIN, TtFTlK, KEÇECl, HALlLOG

LU

Mansell, P. and Recl<less,

J.

P. D. (1991) Effect on serum lipids, blood pressure, coaqulation, platelet

agg·

regatlon and vasodilatatlon (garlic). Br. Med. J., 303,

379·380.

Ogawa,

E.,

Akapori,

F.

and Kobayashi, K. (1985) In vitro studies on the breakdovn of canine erytrocytes exposed

to the onbn extract. Jpn.

J.

Vet. Sci., 47,719-712. Singh, M. and Kanakaraj, P. (1985) Hypocholesterolemlc

effect of onion extract on cholesterol-enriched ery

-trocytes. lndion J. Exp. Biol., 23. 8, 456-459.

Slater, N. G. P. (1979) lschaemlc heart disease and

gar-lic. Lancet, i, 1294.

Solter, P. and Scott,

R.

(1987) Onion lngestion and sub

-sequenı Helnz body anemia in a dog; A case report. J.

Am. Anim. Hosp., Assoc., 23, 544-546.

Stemerbrin, M. B. (1978) Atherosclerosis-The ethiologic

118

role of blood elements and cellular changes. Cardiovasc.

Med., 3, 17·27.

Stprija, S., Plengvidhya, C., Kangkaya, V .. Bhuvapanich, S. and Tunkayoon, M. (1987) Garlic and diabetes mgJ.

liıOs phase ll elinical trial. J. Med. Ass., Thalland, 70, 2,

223·227.

Vatsala. T. M. and Slngh. M. (1981) Relatioship between plasma chotesterot tevel and erytrocy1es shape in rabbits

on aıherogenlc diet and onion extract. Current Sci., 50,

s

.

211-213.

Vatsala, T. M. and Singh, M. (1980) Changes in shape of

erytrocytes in rabbits. Atheroscterosis, 36, 39·45. Yamoto, O. and Yoshimitsu, M. (1992) Susceptibility to onion induced hemolysis on dogs wıth hereditary high erytrocyte reduced gtuıathione and potassium con·