ÜRETİM, DAĞITIM ve TÜKETİMİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER

(1)

cografyahocasi.com

ÜRETİM, DAĞITIM ve TÜKETİMİ

ETKİLEYEN FAKTÖRLER

(2)

NELER ÖĞRENECEKSİNİZ

Bu bölümde üretim, dağıtım ve tüketimi etkileyen doğal ve beşeri faktörler ile üretim, dağıtım ve tüketimin ekonomiye etkisini öğreneceksiniz.

Kazanım: 11.2.8. Doğal unsurları üretim, dağıtım ve tüketim süreçleri üzerindeki etkisi açısından değerlendirir.

Kazanım: 11.2.9. Beşerî unsurları üretim, dağıtım ve tüketim süreçleri üzerindeki etkisi açısından değerlendirir.

Kazanım: 11.2.10.Üretim, dağıtım ve tüketim sektörleri arasındaki ilişkiyi ekonomiye etkisi açısından değerlendirir.

(3)

Yaşadığınız yerde yapılan ekonomik faaliyetlerle ihtiyacınız olan bütün ürünler üretilmekte midir?

Üretimi yapılamayan ürünleri nasıl temin etmektesiniz?

En fazla satın aldığınız ürünler hangileridir? Bu ürünlerin

üretim, dağıtım ve tüketim süreçlerini araştırınız.

(4)

İnsanların yaşamlarının devamı, temel ihtiyaçlarının karşılanabilmesi

veya daha iyi yaşam şartlarına sahip olabilmeleri amacıyla yapmış

oldukları etkinliklerin geneline ekonomik faaliyet denir.

(5)

ÜRETİM

Mal ve hizmetlerin bir dizi işlemden geçirilerek kullanılabilir hâle getirilmesi olan üretim, yetiştirme (birincil üretim faaliyeti) ve imalat (ikincil üretim faaliyeti) şeklinde ikiye ayrılır.

Yetiştirme: Tarım, hayvancılık, ormancılık, balıkçılık ve madencilik gibi ihtiyaçların doğrudan veya dolaylı olarak doğadan karşılanmasıdır.

İmalat: Sanayi, enerji üretimi ve inşaat sektörü gibi alanlarda ham maddenin çeşitli süreçlerden geçirilerek kullanıma hazır hâle getirilmesi işlemidir.

(6)

DAĞITIM

Üretim ve tüketim arasındaki bağ, mal ve hizmetlerin üretim alanlarından tüketim merkezlerine veya tüketiciye ulaştırılması anlamına gelen dağıtım yoluyla sağlanır.

Dağıtımın olmaması hem üretimi hem de tüketimi olumsuz etkiler.

Günümüzde ulaşımdaki

gelişmeler sayesinde hız

kazanan dağıtım, hem

üretim hem de

tüketimde büyük artışa

neden olmuştur.

(7)

TÜKETİM

Üretilen mal ve hizmetlerin kullanılması olan tüketim ise ihtiyaçların çeşitlenmesinin yanı sıra üretimdeki artış ve dağıtımın kolay olması sonucu büyük bir artış göstermiştir.

(8)

Üretim Dağıtım Tüketim

Ekmeğin Üretim, Dağıtım ve Tüketim Aşamaları

(9)

Doğal unsurlar, insanların yaşam alanlarını etkilemesi bakımından ekonomi ve ekonomik faaliyet türlerini belirleyici bir etkiye sahiptir.

Doğal unsurlar, ham maddelerin çıkarılması, işlenmesi, üretilmesi,

dağıtımı ve tüketimi üzerinde etkili olur.

(10)

İKLİM

Elverişli şartları taşıyan yerler, nüfus yoğunluğuna bağlı olarak üretim ve tüketimin fazla; dağıtımın da kolay gerçekleştiği alanlar arasında yer almaktadır.

Tarımsal faaliyetler, iklim özellikleriyle sıkı ilişki içerisindedir. Her tarım ürününün yetişme şartlarının farklı olması, dünyadaki ürün çeşitliliğini de farklılaştırmıştır.

Kurak ve çok soğuk iklim şartlarının etkili olduğu bölgelerde ise tarımsal üretimin azaldığı ve bazı kesimlerde ortadan kalktığı görülebilmektedir.

(11)

Tropikal iklimin görüldüğü sıcak ve yağışlı alanlarda ananas

yetiştirilirken orta kuşakta sıcaklığın düştüğü ve yağışın azaldığı

bölgelerde buğday tarımı yapılmaktadır.

(12)

Üretimi dışarıda gerçekleşen gemi imalatı ve inşaat gibi sektörler düşük ve yüksek sıcaklıklarla yağıştan etkilenmekte dolayısıyla üretim de yavaşlamaktadır.

İklim şartları; su, güneş ve rüzgâr ile çalışan enerji santrallerinde gerçekleşen üretimde değişikliklere neden olmaktadır.

(13)

Aşırı yağışlar, şiddetli rüzgâr, sis ve don olayı ulaşımda aksamalara neden olmaktadır.

Olumsuz hava şartları, bir taraftan üretimi etkilerken diğer taraftan ürünlerin tüketim merkezlerine ulaştırılmasını zorlaştırarak tüketimin azalmasına yol açar.

Üretimin azalması ve ürünlerin dağıtımının yapılamaması, ürün fiyatlarını yükselterek tüketimi azaltan bir başka faktör olarak dikkat çekmektedir.

(14)

BİTKİ ÖRTÜSÜ

Bitki örtüsünü etkileyen iklim; orman ürünleri üretiminin yanı sıra hayvancılık ve arıcılık faaliyetlerini de etkilemektedir.

Yaz yağışlarının fazla olduğu bölgelerde çayır bitki örtüsüne bağlı olarak büyükbaş hayvancılık, yazların sıcak ve kurak geçtiği bölgelerde ise steplerin yaygın olması sonucu küçükbaş hayvancılık yaygındır.

(15)

YERYÜZÜ ŞEKİLLERİ

Yeryüzü şekillerinin engebeli olduğu yerlerde tarım alanları sınırlıdır. Yükseltiye bağlı olarak sıcaklığın azalması, tarımsal üretimi azaltmakta ve eğimli arazilerde sanayi tesislerinin kurulmasını güçleştirmektedir.

Yeryüzü şekillerinin engebeli olması, ulaşımı zorlaştırarak ham maddenin ve üretilen ürünlerin taşınmasını zorlaştırır.

Genel olarak düz araziler; engebeli arazilere göre üretimin fazla, dağıtımın kolay, tüketimin de arttığı alanlar olarak dikkat çekmektedir.

(16)

TOPRAK

Toprağın yapısı ve humus miktarı tarımsal üretimde oldukça etkilidir. Toprağın verimli olması, tarımsal faaliyetleri doğrudan etkilemekle birlikte bitki örtüsünün gelişmesi üzerinde de belirleyici rol oynamaktadır.

Toprak, aynı zamanda bazı sanayi kollarına ait ham madde ihtiyacının karşılanmasında da önem arz etmektedir.

(17)

HAM MADDE ve ENERJİ KAYNAKLARI

Doğada bulunan maden, toprak, bitki örtüsü ve hayvanlar önemli ham maddeler olarak kullanılmaktadır.

Ham maddenin kullanılabilir hâle gelebilmesi için sanayi tesislerine, bu tesislerde üretimin gerçekleşebilmesi için de enerji kaynaklarına ihtiyaç vardır.

Sanayi Devrimi'yle birlikte gelişen demir-çelik sanayisinin genellikle taş kömürü bakımından zengin alanlarda kurulduğu görülmektedir.

(18)

SU KAYNAKLARI

Su kaynakları, tarımın can damarı olarak üretimde artış ve çeşitliliği beraberinde getirmektedir. Ayrıca balıkçılık için olmazsa olmaz olan bu kaynaklar, yeryüzü şekillerinin elverişli olması hâlinde önemli hidroelektrik üretim sahaları durumundadır.

Nükleer ve termik santraller ile demir-çelik fabrikaları gibi bazı sanayi tesisleri, gerekli üretimi gerçekleştirebilmek için bol miktarda suya ihtiyaç duyar.

Ayrıca su kaynakları üzerinde gerçekleştirilen ulaşım faaliyetleriyle üretilen ürünlerin ihtiyaç duyulan yerlere dağıtımı sağlanmaktadır.

(19)

(20)

ÜRETİMİ ETKİLEYEN BEŞERİ UNSURLAR

Tarımsal Faaliyetler: Üretimi etkileyen beşerî unsurların başında gelmektedir. Tarım, hayvancılık, ormancılık ve balıkçılık insanların temel ihtiyaçlarını karşılama noktasında doğadaki unsurlardan etkilenmektedir. Aynı zamanda bu faaliyetlerden elde edilen ürünler sanayide ham madde olarak kullanılmaktadır. Özellikle tarımsal üretimde yaşanan dalgalanmalar tarıma dayalı sanayi kollarını etkilemektedir.

Sermaye: Üretim için gerekli olan tesislerin yapılması, araç ve gereçlerin alınması, üretimde ham madde ve enerji ihtiyacını karşılayan kaynakların çıkarılmasında son derece önemlidir.

Sermaye olmadan bu faaliyetlerin gerçekleşmesi pek mümkün değildir. Kaynaklar bakımından zengin olan birçok ülkenin yeterli üretimi yapamamasında sermaye azlığı önemli rol oynamaktadır.

(21)

ÜRETİMİ ETKİLEYEN BEŞERİ UNSURLAR

İşgücü: Üretim faaliyetinde bulunacak yeterli iş gücü ve bunların eğitimi, üretimi etkileyen unsurlar arasında yer almaktadır.

Makine kullanımındaki artışa rağmen gerek tarımsal üretimde gerekse sanayi üretiminde insan gücü hâlâ önemini korumaktadır.

Teknolojik gelişmelerle üretim faaliyetlerinde yeni makinelerin kullanımı, nitelikli ve eğitimli iş gücünün önemini artırırken üretimde insan gücüne duyulan ihtiyacı ise azaltmaktadır.

Teknolojik Gelişmeler ve Sanayi: Üretimin hızlı ve kolay olmasını sağlamaktadır. Sanayi Devrimi öncesinde insan ve hayvan gücüne dayalı olarak gerçekleşen üretim oldukça sınırlıydı. Buharlı makinelerin icat edilmesiyle üretimde yeni bir çağ başladı. Günümüze gelindiğinde ise teknolojide yaşanan baş döndürücü gelişmeler, üretimde ciddi oranlara ulaşan artışı da beraberinde getirmiştir. Tarım ve sanayide teknolojiyi kullanan ülkelerin gelişmişlik düzeyi açısından da üst sıralarda yer aldığını görmek mümkündür.

(22)

DAĞITIM ETKİLEYEN BEŞERİ UNSURLAR

Ulaşım: Dağıtım faaliyetinin en önemli unsuru olan ulaşım, ürünlerin tüketiciye bozulmadan ve en kısa sürede ulaştırılması bakımından oldukça önemlidir. Ayrıca ham maddenin üretim merkezlerine ve mamul maddelerin de pazarlara ulaştırılabilmesini sağlayan ulaşım, üretimin devamlılığı açısından gereklidir. Dağıtımın sağlıklı bir şekilde gerçekleştirilebilmesi için çeşitli ve gelişmiş bir ulaşım ağına ihtiyaç vardır.

Modern Pazarlama Teknikleri: Pazarlama; bir ürünün, bir malın ve bir hizmetin satışını gerçekleştirmek amacıyla yapılan etkinliklerin tümünü kapsamakla birlikte dağıtım ve tüketimin artmasında oldukça etkilidir.

İletişim teknolojilerindeki gelişmeler, ticari ilişkilerin daha kolay ve hızlı gerçekleşmesi açısından oldukça önemlidir. Ürünlerin özel olarak yapılmış araçlarla sağlıklı bir şekilde tüketiciye ulaştırılması pazarlama süreçlerini kolaylaştırmıştır. Petrol ve doğal gaz gibi enerji kaynaklarının dağıtımı için inşa edilen boru hatları bu duruma örnek verilebilir.

(23)

DAĞITIM ETKİLEYEN BEŞERİ UNSURLAR

İnsan Kaynakları: Dağıtım ve pazarlamanın güvenli ve hızlı bir şekilde yapılabilmesinde insan kaynakları önemlidir.

Yerleşim Özellikleri: Yerleşim özellikleri dağıtımın kolay veya zor olmasına neden olabilmektedir. Ulaşım sistemlerinin geliştiği yerleşmelerde dağıtım kolay ve ucuz, ulaşım hatlarından uzak özellikle dağınık kırsal yerleşmelerde ise zor ve pahalıdır.

(24)

TÜKETİMİ ETKİLEYEN BEŞERİ UNSURLAR

İhtiyaçlar

Tüketimin gerçekleşmesi insan ihtiyaçlarının bir sonucudur.

Besin maddeleri, giysiler ve barınma alanıyla ilgili mallar, yoğun olarak üretilen, dağıtılan ve tüketilen ürünlerdir.

Gelir Düzeyi

Gelir düzeyinin yükselmesi ile günümüz dünyasında insanların ihtiyaçları çeşitlenmiştir.

Üretilen bir ürünün dünyanın her yerinde aynı oranda tüketilememesi insanların ekonomik durumuyla ilgilidir.

Teknolojik Gelişmeler

Teknolojinin ilerlemesiyle yeni ürünlerin piyasaya sürülmesi insanların tüketimini artıran beşeri unsurlar arasındadır.

Reklam ve Moda

Kitle iletişim araçlarıyla ürünlerin reklamının yapılması ve toplumun geneli tarafından beğenildiği için moda hâline gelen ürünler tüketimi etkileyen beşeri unsurlardandır.

(25)

Ölüme neden olan salgın hastalıklar üretim, dağıtım ve tüketimi büyük ölçüde etkilemektedir. Örneğin 2006 yılında dünyanın birçok ülkesi ile birlikte ülkemizde de kuş gribi salgınından dolayı beyaz et ve yumurta üretimi, dağıtımı ve tüketimi azalmıştır.

BİLGİ NOTU

(26)

2014-LYS4

Dünya’nın değişik bölgelerindeki farklı ekonomik faaliyetler; üretim, dağıtım ve tüketim bakımından etkileşime neden olmaktadır. Bu süreçte, fiziki faktörlerin yanı sıra beşerî faktörler de etkilidir.

Bu ekonomik faaliyetleri etkileyen aşağıdaki sıralamalardan hangisi, beşerî faktörlere örnek gösterilemez?

Üretim Dağıtım Tüketim

A) Sermaye Ulaşım Nüfus

birikimi yapısı

B) Teknolojik İletişim Tanıtım gelişmeler ve reklam

C) İklim Yer şekilleri Coğrafi özellikleri özellikler

D) İş gücü Pazarlama Temel kaynakları ihtiyaçlar E) Sanayinin İnsan Gelir gelişmesi kaynakları düzeyi

(27)

ÜRETİM, DAĞITIM VE TÜKETİM

SEKTÖRLERİNİN EKONOMİYE ETKİLERİ

Ekonomik faaliyet türlerinde tarihî süreçlerde büyük değişimler gerçekleşmiştir. Paleolitik Çağ'da sadece tüketici durumunda olan insanlar, doğanın zenginliklerinden avcılık ve toplayıcılık yaparak faydalanmaktaydı. Neolitik Çağ'da tarım ve hayvancılık faaliyetleriyle üretime başlayan insanların ürettiği fazla ürünleri takas yoluyla yakın çevrelerine satması sonucu ticaret ortaya çıktı. Ticaretle birlikte dağıtım sektörü de ekonomik faaliyetlerin bir parçası hâline geldi.

(28)

Dağıtım, üretimi ve tüketimi etkiler.

Sanayi Devrimi'yle birlikte buharla çalışan makinelerin icat edilmesi, üretimde büyük bir artış yaşanmasına neden oldu. Sanayi Devrimi, aynı zamanda ulaşım sistemlerinin gelişmesiyle ham maddelerin sanayi merkezlerine; üretilen ürünlerin de tüketim merkezlerine taşınmasını kolaylaştırmıştır.

Günümüzde tarımdan hayvancılığa, madencilikten sanayiye kadar üretim artmış ve bu sektörlerin karşılıklı etkileşimi daha net ortaya çıkmıştır.

(29)

Tarım ve hayvancılıkta bozulabilir ürünler için pazara yakınlık ve gelişmiş ulaşım ağı oldukça önemli bir unsurdur. Bu nedenle ürünlerin uzak üretim alanlarından pazarlara ulaştırılabilmesi için özel taşıma ve paketleme sistemlerine ihtiyaç vardır.

(30)

Dünyada yürütülen çeşitli ekonomik faaliyetler birbiriyle ilişkili bir şekilde sürdürülmekte olup bu faaliyetlerin temelinde insanın ihtiyaçları bulunur.

Bu faaliyetler sırasında üretilen bazı ürünlerin kısa sürede tüketim bölgelerine ulaştırılma zorunluluğu, özel teknolojilerle donatılmış ulaşım araçlarının geliştirilmesiyle üretimde artışa neden olmuştur.

Bu durum, aşağıdaki faaliyet alanlarının hangisinde daha fazla etkili olmuştur?

A) Kozmetik B) Gıda

C) Tekstil D) Orman E) Elektronik

2015 – LYS4

(31)

(32)

(33)

(34)

• 2 numaralı bölgede tarım ve sanayi üretiminin çok yoğun olarak yapılmasında hangi beşerî faktörler etkili olmuştur?

Cevap: Sermaye, iş gücü, teknoloji, ulaşım, iletişim, ihtiyaçlar

Aşağıdaki dünya haritasında bazı bölgeler numaralarla gösterilmiştir. Üretim, dağıtım ve tüketim faaliyetlerini etkileyen unsurlardan yola çıkarak aşağıda verilen soruları cevaplayınız.

• Günümüzde kahvenin ana vatanı dışında iklim şartlarının elverişli olduğu 3 numaralı bölgede de üretilmesinde hangi faktörler etkili olmuştur?

Cevap: İhtiyaçlar, ulaşım

(35)

• 4 numaralı bölgede daha fazla insan yaşamasına rağmen otomobil ve elektronik ürünlerine yönelik tüketimin 5 numaralı bölgeden daha az olmasında hangi faktör etkili olmuştur?

Cevap: Afrika ülkelerinde gelir düzeyinin düşük olması etkili olmuştur.

• Sanayi üretiminin 1 numaralı bölgede oldukça ucuz olmasının nedenleri nelerdir?

Ulaşım teknolojilerindeki gelişmeler bölgedeki üretimi nasıl etkilemiştir?

Cevap: Çin’de ucuz iş gücü ve teknolojideki gelişmelerden dolayı üretim fazladır.

(36)

• Yeterli ham madde olmamasına rağmen 2 numara ile gösterilen bölgede üretim fazla, yeterli ham madde olmasına rağmen 4 numara ile gösterilen bölgede ise üretim azdır. Bu duruma neden olan beşerî unsurlar neler olabilir?

Cevap: Avrupa’da sanayinin, ulaşımın, teknolojinin, sermayenin, ulaşım gelişmesi; Afrika’da ise bu faktörlerin gelişmemesinden dolayı üretim azdır.

• 1 numara ile gösterilen bölgede üretilen tarım ürünlerinin genelde başka ülkelere gönderilmeyip burada tüketilmesinin nedenleri nelerdir?

Cevap: Çin’de nüfusun fazla olmasında dolayı üretilen tarım ürünleri ülke içinde tüketilir.

(37)

(38)

Üretim

İklim, Bitki örtüsü, Ulaşım Yeryüzü şekilleri , Sermaye

Üretim

Ham madde, Ulaşım

Su kaynağı, Sermaye, İş gücü

Dağıtım

İklim, Yer şekilleri, Ulaşım, Teknoloji, İnsan Kaynakları Modern Pazarlama Teknikleri

Üretim

İklim, Yer şekilleri, Ulaşım Bitki Örtüsü, Sermaye

Dağıtım

İklim, Yer şekilleri, Ulaşım, Teknoloji, İnsan Kaynakları Modern Pazarlama Teknikleri

Tüketim

İhtiyaçlar, Gelir Düzeyi, Reklam, Moda, Teknoloji

Üretim

İklim, Yer şekilleri, Sermaye Su kaynakları, İş gücü

Üretim

İklim, Yer Şekilleri, Teknoloji Ham madde, Enerji Kaynağı

Sermaye, İş gücü, İletişim

(39)

ekmek, su, sebze, et

giysi, yatak, ayakkabı, kitap kalem, gazete

buzdolabı, çamaşır makinesi, bulaşık makinesi, televizyon

bilgisayar, otomobil ev, yazlık

yat, uçak

(40)

Aşağıdaki tabloyu örneğe uygun olarak tamamlayınız.

   

  

 

  

   

 



(41)

1 2

3 4 4 5

6 6 7

8

9 10

11 12

13 14

15 8

(42)

2012-LYS4

Dünyada, tahıl üretiminde 20. yüzyılın başından itibaren önemli artışlar kaydedilmiştir. Özellikle 1950-1984 yılları arasında tahıl üretiminde insanlık tarihinin en yüksek artışı görülmüştür. Bu dönem içinde tahıl üretimi yaklaşık üç kat artmıştır. Ayrıca tahılların biyoenerji için ham madde oluşturması da talebe bağlı olarak üretimin artmasında etkili olmuştur.

Buna göre tahıl üretimindeki bu artışta aşağıdakilerden hangisinin etkisi diğerlerine göre daha azdır?

A) Diğer kültür bitkileri tarımına göre makineli tarımın en rahat uygulandığı tarım etkinliklerinden biri olmasının

B) Ürünün bozulmadan uzun süre depolarda korunabilmesinin

C) Tarıma en erken kazandırılmış kültür bitkilerinden biri olmasının

D) İnsan ve hayvan besin maddesi olması ve gıda endüstrisinde ham madde olarak kullanılmasının

E) Tarım alanlarının genişlemesi, verim ve kalitenin artmasının

(43)

Ekonomik etkinliklerin sürekliliği arz talep dengesine bağlıdır. Bir ürüne olan talebin azalması, ürünün üretimini azaltmakta hatta durma noktasına getirebilmektedir.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi, bu duruma örnek gösterilemez?

A) Kuş gribine bağlı olarak kümes hayvanları üretiminin azalması B) İnsanların beslenme alışkanlığındaki değişime bağlı olarak balık üretiminin azalması

C) Yapay ipeğe göre daha pahalı olan doğal ipek üretiminin azalması D) Çevre duyarlılığının ve sivil toplum kuruluşlarının etkisiyle kürk kullanımının azalması

E) Toplumların bilinçlenmesi ile GDO’lu (Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar) ürünlerin üretiminin azalması

2013 – LYS4

(44)

Çin ve Hindistan, bazı tarım ürünlerinin üretiminde dünyada ilk sıralarda yer almalarına rağmen dünya tarım ticaretinde önemli bir yere sahip değildir.

Bu durumun temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A) İş gücü maliyetlerinin yüksek olması

B) Küresel pazarlarda rekabet edememeleri C) Üretim maliyetlerinin yüksek olması

D) Tüketim bölgelerine uzak olmaları E) Nüfuslarının fazla olması

2016 – LYS3

(45)

I. Doğal gaz

II. Taş kömürü

III. Hayvansal ürünler IV. Pamuklu dokuma

Yukarıdakilerden hangilerinin uluslararası pazarlara ulaştırılmasında, özel donanıma sahip araçların geliştirilmesinin etkisi daha fazladır?

A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) II ve IV E) III ve IV

2017 – LYS4

(46)

ÖLÇME ve DEĞERLENDİRME

(47)

Kitle iletişim araçlarıyla ürünlerin ………….…………. yapılması tüketimi etkileyen beşeri unsurlar arasındadır.

Üretim için gerekli olan tesislerin yapılması, araç ve gereçlerin alınması, üretimde ham madde ve enerji ihtiyacını karşılayan kaynakların çıkarılması için ……….. gereklidir.

……….. mal ve hizmetlerin kullanılabilir duruma getirilmesi faaliyetidir.

Ekonomik faaliyetlerin bir unsuru olan üretim ve tüketim arasındaki köprüyü

………. kurar.

Gelir düzeyi, moda, reklam gibi unsurlar ……….. etkileyen faktörlerdendir.

tüketimi

dağıtım Üretim

sermaye reklamının

BOŞLUK DOLDURMA

(48)

Sanayi Devrimi'yle birlikte buharla çalışan makinelerin icat edilmesi, üretimde büyük bir artış yaşanmasına neden olmuştur.

Mal ve hizmetlerin tüketiciye ulaştırılmasında sadece doğal faktörler etkili olmaktadır.

Sanayi, enerji üretimi ve inşaat sektörü gibi alanlarda ham maddenin çeşitli süreçlerden geçirilerek kullanıma hazır hâle getirilmesine yetiştirme adı verilir.

Yeryüzü şekilleri; üretim, dağıtım ve tüketimi etkileyen faktörler arasındadır.

Mal ve hizmetlerin tüketilmesi, kullanılması faaliyetine tüketim adı verilir.

DOĞRU-YANLIŞ

(49)

Grönland, Kanada’nın Kuzeyi ve Sibirya vb. alanlarda ekonomik faaliyetlerin yoğun olarak yapılmadığı alanlardandır.

1) Bu durum bu yerlerin hangi özelliğinden kaynaklanmaktadır?

A) Bitki örtüsünün zayıf olması B) Yer şekillerinin sade olması

C) Toprak veriminin düşük olması D) Su kaynaklarının yeterli olması

E) Sıcaklık değerlerinin düşük olması

(50)

I. Domuz gribi salgını nedeniyle turizm faaliyetlerinde aksamaların yaşanması II. Deli dana hastalığı nedeniyle kırmızı ete olan talebin azalması

III. Deniz ürünlerinin dondurularak taşınması

2) Yukarıdakilerden hangileri tüketimin üretimi etkilediğine örnek olarak gösterilemez?

A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) Yalnız III

D) I ve II

E) I ve III

(51)

2004 yılında yaşanan kuş gribi vakasına bağlı olarak kümes hayvanlarına olan talebin azalması sonucunda üretici firmalar bu durumdan olumsuz etkilenmişlerdir.

3) Bu durum aşağıdakilerden hangisine örnek olarak gösterilebilir?

A) Üretimin tüketime etkisi B) Tüketici nüfusun azalması C) Dağıtımın üretime etkisi D) Tüketimin üretime etkisi

E) İnsanların alım gücünün düşmesi

(52)

4) Aşağıdakilerden hangisi doğal koşulların üretim faaliyetleri üzerindeki etkisine örnek olarak gösterilir?

A) Kış aylarının ılık geçtiği yerlerde zeytin tarımının yapılması

B) Zeytin tüketiminin artması sebebiyle zeytin tarımının yaygınlaşması C) Nüfusun kalabalık olduğu yerlerde gıda tüketiminin fazla olması

D) Sanayi üretiminin fazla olduğu yerlerde işgücü ihtiyacının fazla olması

E) Üretim tesislerinin yer seçiminde işgücünün temin edildiği yerlerin tercih

edilmesi

(53)