" ' - S ' - İ ^ J - '
VAZIYET PLÂNI
İ z m i t k i y ı k e s i m i p l a n l a n m a ı z ı ş m a s ı
Ci ÖDÜL JÜRİ RAPORU. Genel plânlama kararlarından hareket
mekân düzenlemedeki öğelerin ve yorumundaki başarı ve beceri
projenin önemli özelliğidir. Bu başarı ve beceri en büyük ölçekten en küçük ölçe-ğe kadar tutarlı ve kararlı bir biçimde sürdürülmüştür.
Projede yoğun-kullanımlı işlevlerin tümünün kent merkezine yakın alanlara toplanılmaya çalışılması suretiyle her bi-rine kabul edilebilen yürüme uzaklıkla-rında yaya ulaşılabirliğinin sağlanmış ol-ması olumlu karşılanmıştır. Kültür mer-kezinin oto yolun kuzeyindeki kentin yö-netim merkezi ile bir bütün oluşturacak biçimde ve deniz silüetinde kenti simge-leyen bir prestij yapıları bütünü biçimin-de ele alınmış oluşu da başarılı bir dü-zenlemedir. Ayrıca kültür merkezinin öne-rilen bu konumu bugünkü fuarın yeni fu-ar alanına geçişini beklemeksizin de ger çekleştirilebilmesini mümkün
kılmaktG-Fuarın önerilen dört kapısının bu alana her yönden ve her türlü ulaşım aracı ile ulaşılabilirliği sağlaması olumlu bulunmuştur. Ayrıca fuar kapılarından her birinin birbirinden çok farklı mekan-sal ve yapımekan-sal özellikler içinde biçimlen-dirilmiş oluşu da bu öğelerin doğru bir yorumu olarak nitelendirilmiştir.
Otogar, istasyon, hal gibi gürültü kaynağı pek çok işlevin hemen bitişiğin-de lunapark gibi bu gürültübitişiğin-den en az et-kilenecek bir işlevin yer alması doğru ve tutarlı bir yer seçimi kararı olarak
görül-Projenin etap etap uygulamaya sağla-dığı olanaklar ve özellikle birinci uygu-lama etabı olarak düşünülen en kuzey-deki kesimin mevcut dolgu alanlarında çok az değişiklikler ve ilâveler ile
SERGİ SALONLARI KOTU PLANI
men uygulanabilir oluşu, uygulama açı-sından olumlu bir yaklaşım olarak görül-müştür.
Fuar yapıları içersinde müellifin, mi-marî oluşumunu kendi kontrolü altında tutabildiği tek eleman olan sergi sarayı-nın biçimlendirilişine getirdiği çözümler olumlu olarak nitelendirilmiştir.
Fuarın bir bütün olarak konumu, iç ilişkileri ve işletmede sağladığı kolaylık-lar olumlu bir yaklaşım okolaylık-larak kabul edil-mişse de kuzeydeki yoğun kullanımlı alan-lar ile güneydeki rekreasyon alanalan-ları ara-sına insan akımlarını engelleyici bir ele-man olarak girmesi eleştirilmiştir. Fuara giriş paralı olacağına göre, bu alandan
yararlanan geniş halk kitlelerinin kuzey-den güneye serbestçe geçişlerini sağla-yacak bir çözümün geliştirilmesi doğru olacaktır.
Alanın denizle ilişkisinin iyi kuruldu-ğu, deniz ulaşımı olanaklarının sağlandı-ğı gözlenmesine karşın toplu taşın siste-minde durak yerlerinin ve olanaklarının
iyi kullanılmadığı sonucuna varılmıştır, alanda toplu-taşın sisteminin önemli belirleyici bir eleman olarak projeye tegre edilmesi gerektiği kanısı belirtil
İki üç noktada bariyerli bir servi: lu sistemi geliştirildiği görülmekle birlik-te oluşturulan yol ağının, alanın tümünde bir içdolaşıni sistem'İLgetirilmemiş oldu-ğu da dikkate alındığında, ilerde burayı tamamen araç trafiğine açık bir alan
ha-line getirmesi tehlikesine dikkat çekilmiş-Ayrıca projenin bütününde mimarî elemanlar ile peysaj elemanlarının uyum-lu bir ilişkisi gözlenebildiği ve bu ele-manların insan ölçeğinde bir araya gele-rek organik bir doku oluşturdukları görü-lebilmesine karşın yeşil örtünün işlevsel i yflnden öneminin yeterince
vurgulana-madığı sonucuna varılmıştır. Yukarıdaki görüşler çerçevesinde 21
sıra nolu bu, projeye 4-1 oy-, çokluğu ile birinci ödülün verilmesine karar verilmiş-tir. 'Projenin .uygulanma yeteneği vardır. Jüri önerileri ayrıca belirlenecektir. Jüri başkanı: Ahmet U z e I Jüri Üyeleri: Oral A t a m a n Mehmet Ç u b u k İlhan G ü I g e ç Baran İ d i l
ZEMİN KAT PLANI , ASMA KAT PLANI
Gezinti ve eğlence olarak tanımlaya-bileceğimiz rekreatif eylem için Bölgenin çeşitli kısımlarında gerekli alan ayrılmış-tır. Bu alanlar Bölgenin şu kısımlarında-dır: 1) Otoyolun güneyinde, kıyı ıslahı ve denizin doldurulması ile elde edilecek ye-ni kıyı bandı üzerinde, 2) Fuar alanı
için-de, Fuarın kıyı kesiminiçin-de, Fuar alanının deniz ile ilişkisini kuracak ve kıyıya ge-çiş bölgesi olacak biçimde, 3) Fuar C Ka-pısı çevresi ve Baş iskeleye kadar uzanan alandaki spor doğa ve benzer etkinlikle-re olanak tanıyan gezinti ve eğlence böl-gesinde.
Bunlardan 1. bölge, kente en yakın olduğu için gündelik rekreasyon alanı ola-rak planlanmıştır. 2. bölge (Fuar)daki te-sislerde gündelik rekreasyon tesisleri ol-makla beraber, bunlar genellikle daha
uzun süreli kullanım tesisleri olacaktır. Otel, Motel, Kamping gibi konaklama te-sislerinin de yer aldığı 3. bölgede uzun süreli rekreasyon olanakları sağlanmıştır. Bu bölge kente oldukça uzak olup, ancak
taşıt ile ulaşılması halinde, gündelik rek-reasyon açısından ilginç olabilecektir. Özellikle tahsisli toplu tasın aracının, bu bölgenin beslenmesi açısından çok önem-li olacağı kanısındayız.
B. K ü I t ü r
Kültür faaliyeti için, kentin ve otoyo-lun güneyinde kıyıdan doldurulan kısım kullanılmış, kültür tesislerinin dağıtılma-dan, bir arada plânlamalarına gidilmiş, ve yalnız izmitin değil, oldukça geniş bir çevrenin kültür yönünden hizmetine gire-cek, geniş kapsamlı bir kültürel merkez düşünülmüştür. Kanımızca, böyle bir kent-te eksikliği hissedilen kültür faaliyetini bu tür bir plânlama ile belirli bir düzeye getirebilme olanağı doğacaktır.
C. F u a r
Kanımızca, fuar plânlamasında asıl sorun, ilişkili gibi görünmekle beraber aslında oldukça farklı eylemler olan eğ-lence ve sergi izleme olaylarıdır. Birinci-sinde süre önemli değildir. Amaç boş va-kitlerin değerlendirilmesidir. Sergi izle-mek için ise, muhtemelen uzak mesafe-den .belki yabancı bir ülkemesafe-den gelecek olan kişi için önemli olan, ilgilendiği ko-nudaki sergilemeyi en kısa sürede ve zah-metsiz şekilde ve gereksiz harcama yap-madan izleyebilmektir. Böyle tanımladığı-ğımızda, sergileme alanı içine gereksiz gezinti ve eğlence işlevi sokmanın, yürü-me yürü-mesafelerini arttıracağı ve sergiyi iz-leme kolaylığını azaltacağı görülür. Proje-mizde, ancak sergiyi gezenin, kısa süre-li dinlenme, beslenme gibi gereksinmele-rini karşılayacak kadar tesis fuar pavyon-ları arasında planlanmış, buna karşılık, gezinti ve eğlence eylemlerinin ağırlığı Fuar kıyı kesiminde, gölet çevresinde ve giriş kapıları çevresinde oluşturulmuştur. Gezinti ve eğlence, tesislerinin verim-li çalışabilmeleri için, seyrek düzenlen-memeleri gerekir. Aksi takdirde bu me-kânları asıl ilginç hale sokan çeşitli ya-şantı potansiyeli azalacaktır. Fuar sergile-mesinin kapalı olduğu sürelerde, bir ara-da düzenlenmiş olan gezinti ve eğlence tesisleri çekiciliklerini sürdüreceklerdir. Sergi binası, bir kaç sergi binası yapmak yerine esnek sergi düzeni olanağı sağla-yabilecek yapay çevreyi oluşturan, gezme sürekliliğini kısıtlamayan bir strüktür şek-linde düşünülmüştür.
II. S u e l e m a n ı n ı n k u l l a n ı l m a s ı
Yaklaşık olarak bugünkü göl lekesi ile çakışan yeni ve daha ilginç bir su elemanı planlanmış, çevresi gezinti ve eğlence eylemlerine ayrılmış, parçalı ve hareketli bir su elemanı oluşturulmuştur.
Ayrıca Kiraz deresi güzergâhı değiştiril-miş, piknik alanı, botanik bahçesi gibi rekreasyon bölgelerinden de geçirilmiş-tir.
III. Y a p a y t e p e l e r Yapay tepeler, sınırsız olan mekânı belirli boyutlara indirmek ve yaşantıya ilginç ve sürprizli izlenimler kazandırmak için kullanılmış ve bunlardan ağaçlandır-ma yönünde faydalanılmıştır. IV. U l a ş ı m
Özel oto ile günlük kullanım rekreas-yon alanına, kültür tesislerine, Fuarın B ve D kapılarına ve lunaparka ulaşılmakta-dır. Güneydeki haftalık kullanıma açık rekreasyon bölgesindeki kamping, motel ve piknik alanlarına da gidilebilmektedir. Bunun dışında oto ulaşımına servis ve acil ihtiyaçlar dışında olanak verilmemek-tedir.
Genel taşıt araçları: Bunlardan bölge açısından en önemlisi Tahsisli Toplu Ta-sın aracıdır. Bu araç ile B ve D kapıları-na ve rekreasyon bölgesine ulaşılma ola-nağı vardır.
Yaya ulaşımı: Bölge ile Kent arasın-daki yaya ulaşımı 1 alt ve 3 üst geçit ile sağlanmaktadır, önerilen projede üst ge-çitlerde mekanik araçlardan (yürüme ban-dı, asansör) yararlanılarak yaya ulaşımı-nın teşvik edilmesi istenmiştir.
Bölgenin her noktasına yaya ulaşımı sağlanmıştır. Ayrıca fuar içinde çalışacak ve yaya ulaşımını destekleyici fiziksel özelliklere sahip ve elektrik enerjisi ile çalışacak bir bölge içi taşıma aracı düşü-M i m a r î
Yapıların tasarımında iki ayrı yaklaşım denenmiştir, iki ana gurupta toplanan ko-nulardan birinci gruptakiler gerek me-kân boyutları gerekse de yaşantı açısın-dan birbirlerine yakın olan yapı türleridir. Bunlar, lokanta, gazino, kahvehane, çarşı v.d. oluşan yapılardır.
Bu yapılar kendi aralarında farklı fonksionlar olmakla beraber, bu fonksion-ların gerektirdiği mekânlar birbirlerinden gerek boyut gerek biçim olarak fazla farklı değildir. Bu durumda, tekrarlanan birimlerden oluşan bir örtü sistemi plân-lamanın ilk dönemi için yeterli olmakta, buna karşılık her yapının kendine özgü mekânlarını oluşturacak işlev ve boyut faklılıkları, bu örtü sistemi altında
gere-ken şekilde plânlanacak olan duvarlar ve boşluklarla belirlenmektedir. Sonuçta hem belirli bir zamanda birbirine yakın İşlevler ortak bir mimari anlayışın hakim olduğu yapılar sisteminde barınmakta, hemde zaman içinde ortaya çıkacak de-ğişiklik gereksinimi taşıyıcı sisteme ve mimari anlayışa zarar vermeden, yalnız-ca düşey bölme elemanlarının kullanımıy-la karşıkullanımıy-lanabilmektedir.
ikinci gurubu oluşturan yapılar ise biçim ve boyut açısından özellikleri olan mekânlar gerektiren yapı türleridir. Bun-lar kütüphane, gençlik evi, çok maksatlı salon, sergi binası ve kültür merkezidir. Bu yapılar teker teker ele alınmışlar ve işlevlerini en iyi karşılayabilecek form-larda tasarlanmışlardır. Bunform-lardan kültür merkezinin İZMİT kenti için taşıyacağı önem ve vaziyet plânındaki konumu dü-şünülerek simgesel karakteri olan bir ya-pı olmasına özen gösterilmiştir. P e y z a j p l a n l a m a :
Peyzaj Planlama yoluyla zengin ve yüksek değerde bir peyzajın oluşturula-bilmesi için öncelikle yapılması gereken işlem, alanın sahip olduğu doğal ve kül-türel verilerle diğer etkenlerin sonuçları-nı gözönünde tutarak, alansal işlevlere ve estetiğe ilişkin ana prensiplerin be-lirlenmesi ve planlama çalışmalarının bunlara göre yönlendirilmesidir, izmit Kı-yı Şeridi Planlamasında da aynı noktadan hareket edilerek, Peyzaj Planlamasıyla il-gili olarak doğal kaynakları geliştirme, alan kullanımı, rekreasyonel yaşam zen-ginliği, yapıların karekterine uyma, düzen-lemede hakim peyzaj elemanlarının seçi-mi, yeşil dokunun yapısı ve bitki mater-yaline ilişkin konularda kabul edilen ana prensiplere uygun bir yöntem içinde pro-jelendirme çalışmaları yürütülmüştür. 1. P l a n l a m a a l a n ı n ı n k a r a k t e r i s t i k p e y z a j p l a n l a m a ö z e l l i k l e r i : 1.1. D o ğ a l k a y n a k l a r ı g e l i ş t i r m e
Proje alanı kurulacak peyzaj dokusu için, topoğrafik yapı, toprak tipleri, veje-tasyon ve diğer doğal kaynaklar açısın-dan elverişsiz koşullar taşımakta ve pey-zaj için gerekli olan çeşitliliğe sahip bu-lunmaktadır. Bu nedenle proje alanının zengin bir peyzaj oluşumunu sağlayacak şekilde geliştirilmesi ve örnek bir doğa-lama çalışmasının ortaya çıkarılması
amaçlanmıştır. Alan üzerindeki doğal kay-nakların peyzaja dönük bir şekilde geliş-tirilmesinde mekanik önlemlerin yanısıra sıcaklık, güneşlilik, sayılı günler, rüzgâr ve yağış gibi doğal güçlere uygun oluş-turulan peyzajın biyolojik ve fizik devam-lılığını sağlayacak önlemler ve çözümler üzerinde durulmuştur. Proje alanını etki-leyen bu doğal güçler (makroklimatik ve mikroklimatik özellikler), mekân ayırımı, yeşil örtü ve mimari elemanların kendi aralarındaki oranları ile ortaya koydukla-rı tipler ve yine bunlakoydukla-rı oluşturan mater-yallerin cinsleri bakımından önemli bir faktör olarak ele alınmış ve peyzaj dü-zeni bunlara uygun olarak biçimlendiril-in. A l a n k u l l a n ı m ı :
Bilindiği üzere proje alanının gerek günümüzde, gerekse gelecekte izmit ken-tinin Yeşil alan, Kültür ve Rekreasyonel gereksinimlerini en iyi biçimde karşılaya-cak alan kullanımı ve mekân organizas-yonuna kavuşturulması gerekmektedir. Bu nedenle sayılan her üç işlevi birden ay-nı anda ve kesintisiz olarak yerine geti-rebilecek mekân ayrımı, yeşil doku olu-şumu ve rekreasyonel çeşitliliği sağla-yacak genel mekân düzenini gerçekleşti-rebilmek amacıyla başlıca şu kriterlerden yola çıkılmıştır.
A. Yeterli büyüklükte ve işlevsel kullanım yüzeyleri elde edebilmek ama-cıyla denizde ve içerlerde yeterli «top-rak dolgular» yapmak uygundur.
B. Alan ayırımı (Kullanım yüzeyleri-nin ayrımı) proje alanının konumuna ve fiziksel yapısına göre ele alınmalıdır.
C. Kullanım yüzeyleri gerek kendi aralarında ve gerekse kent-alan ölçeği içinde yeterli ulaşabilirlik mesafesinde olmalıdır.
D. Kullanım yüzeyleri kullanıcıların sosyo-ekonomik yapısına uymalı ve yarar-lanma olasılıkları yüksek tutulmalıdır.
E. Rekreasyonel açıdan alana getiri-len her kullanım yüzeyinin nitel özellik-lerinin rekreasyona uygun olması gerek-lidir,
F. Kullanım yüzeyleri arasında işlev ve estetik açısından organik bir bağ bu-lunmalı ve birbirlerini tamamlayan öğe-ler olarak proje alanında yer almalıdır,
G. Her kullanım yüzeyinin kendi bü-tünleyici öğeleriyle birlikte rekreasyonel etkinliğe ve aktivite çeşitliliğine sahip olması gerekir,
H. Alanın kuzey kesiminde çeşitli kullanım yüzeylerini dengeleyen ve
bir-birine bağlayan geniş yeşil alanlar yer almalıdır,
i. Güneydeki doğal nitelikli rekreas-yon alanında yoğun yeşili barındıracak ve doğaya uygun peyzaj düzenlemelerini karşılayabilecek oluşumlar sağlanmalı ve alan kullanımı buna göre
biçimlendiril-K. Gelecekte temizleneceği dikkate alınmakla birlikte proje alanının bir bölü-münü sınırlayan kirli deniz yüzeyi ile, ku-zeyde alanın kentle ilişkisini kesen yol-lar kompleksinin olumsuz etkilerini orta-dan kaldırabilecek bir alan kullanımı ger-çekleştirilmelidir.
Projede, sayılan bu ana kriterlere ve diğer çok yönlü etkenlere uygun bir alan kullanımı gerçekleştirilmiştir. (Bk. Rekre-asyonel Alan Kullanımı Şeması ve Vazi-yet Planı). Kuzey kesimde günlük kulla-nım ağırlıktadır. Güneye doğru inildikçe haftalık ve kısmen yıllık kullanım yoğun-laşmaktadır. Yine günlük ve haftalık kul-lanım yüzeyleri arasında da işlevlerine göre, yoğun ve normal kullanıma uygun bir organizasyona gidilmiştir. Örneğin gü-ney kesimde yer alan rekreasyon alanın-da Piknik ve Minyatür Hayvanat Bahçesi yoğun haftalık kullanıma ayrılmışken, çev-re üniteler normal haftalık kullanıma bı-rakılmıştır. Kuzeyde ise kıyı bandı ve Kültür merkezinin doğusundaki yüzey, günlük kullanımın yoğunlaşma merkezleri olarak ayrılmış, diğer kesimler normal günlük kullanıma ayrılmıştır. 1.3. R e k r e a s y o n e l y a ş a m z e n g i n l i ğ i
izmit halkının güncel yaşamına ve gelecekteki sosyo-ekonomik gelişimine uygun olarak, proje alanı için günlük ve haftalık olmak üzere başlıca iik rekreas-yon çeşidinin geçerliliği kabul edilmiş ve alanda rekreasyonel yaşam bunlara göre biçimlendirilmiştir. Yine aktif ve pasif rekreasyonla, açık hava ve kapalı yer rekreasyonu, mekanların nitel ve işlevsel özelliklerine göre uyumlu bir dağılım içinde alanda dengelenmiştir. Halka uy-gun eylem çeşitleri ise, değişik mekan-larda, büyük çeşitlilik ve çekicilik göste-recek şekilde alanın tümüne yayılmış, görkemli bir peyzaj dokusu ve kurgusu içinde zengin bir rekreasyonel yaşamın kurulması sağlanmıştır.
Proje alanının kuzeyinde günlük rek-reasyon etkindir. Kullanım ve kolay ula-şılabilirlik burada önemli bir etkendir. Bu kısımda günlük rekreasyonel kullanım için başlıca iki yoğunlaşma alanı seçilmiş,
ak-tif ve pasif eylemlerle, kapalı yer ve açık-hava rekreasyonu eşit oranlarda ele alın-mıştır. Güneye doğru inildikçe haftalık rekreasyonel kullanım ve açıkhava rekre-asyonu etkinleşmekte. Piknik Alanı ve Minyatür Hayvanat Bahçesinde en yük-sek düzeye ulaşmaktadır. Güneyde eylem-lerin çeşidi ve yapısı ise daha çok aktif niteliktedir. (Bk. Ayrıntı için: 1/5000'lik Vaziyet Planı ve Rekreasyonel Arazi Kul-lanım Şeması)
1.4. Y a p ı l a r ı n k a r a k t e r i n e u y m a
Proje alanının genel peyzaj dokusunu oluşturacak yeşil düzenlemede, genel kompozisyon, işlev, algılama ve estetik oluşumlar yönünden, alan üzerinde bulu-nan çeşitli mimari ve inşai elemanların karekterlerine uygun oran ve ölçülerde ve bunların karekterini vurgulayacak kom-pozisyonlara ağırlık verilmiştir. Yapı-yeşil örtü öğelerinin birbirini tamamlaması ve yapı-yeşil doku uyumunun vurgulayıcı et-kilerinden yararlanarak, Peyzaj Mimarlığı-nın temel prensipleri içinde yüksek algı-lama değerine sahip çok yönlü perspek-tifler elde edilmesine özellikle önem ve-rilmiştir. Ayrıca alanın yoğun biçimde rekreasyona dönük olması nedeniyle, ye-ş':l gereksiniminin yanısıra, peyzaj kurgu-su içinde sürpriz etkisine ağırlık veril-miş, eğlendirici-dinlendirici öğelere sık sık kullanılmıştır. Yine buna uygun atrak-siyonlara da geniş ölçüde yer verilmiş-tir.
1.5. D ü z e n l e m e n i n k a r a k t e r i s t i k p e y z a j e l e m a n l a r ı
Kentin bozuk doğasına gerçek anla-mıyla katkıda bulunabilecek etkin bir pey-zajın oluşturulabilmesi amacıyla, düzen-lemede yeşil doku elemanlarına geniş ölçüde yer verilmiştir. Özellikle yöresel bitki örtüsü ile yöreye uyum gösterebi-len yerli ve yabancı bitki örtüsüne, kul-lanım alanlarının karakterlerine uygun oran ve tertiplerde planlamada yer alma-sına özellikle özen gösterilmiştir. Ayrıca Kuzey-Güney doğrultusundaki ana aks üzerinde su, ışık ve ses oyunlarına, il-ginç ışıklı yollara ve Güneyde ise daha doğal nitelikli çekici peyzaj elemanlarına yer verilmiştir. (Örneğin Kayalı su geçi-di, Girdaplı su yüzeyleri, ilginç nitelikte-ki Eğlendirici spor yolu, Sürprizli
patika-lar, doğal dolaşımlı Arboretum ve Bota-nik bahçesi vb.).
Kuzey-Batı |<ıyı şeridi İle Kuzeydeki Kültür Merkezi, Yoğun Günlük Kullanım Alanları ve Fuar alanında yeşilin yanısı-ra çeşitli plastik elemanlar kullanılmıştır. (Heykel, seramik, rölyef vb.). Özellikle tören alanı çevresinde kültür ve . sanatı simgeleyici plastik elemanlara ağırlık ve-rilmiştir. Yine kullanıcı yoğunluğu göz önüne alınarak yeterli sayıda alana yer-leştirilmiş. Çocuk oyun yerleri dışında, alanın her kesimine dengeli biçimde da-ğıtılmış ilginç çocuk oyun araç ve gereç-lerine, bir diğer önemli materyal olarak alanda yer verilmiştir.
1.6. S i r k ü l a s y o n ( d o l a ş ı m a ğ ı )
Proje alanının gerek dolgu ile kaza-nılan kısımlarının, gerekse diğer bölüm-lerinin monoton düzlükler oluşturması ne-deniyle, arazi formu sirkülasyonu belir-lemede önemli bir etken olmamaktadır. Ancak işlevin ve kullanımın getirdiği me-kan oluşumlarına göre, arazinin özellikle güney kesiminde yapay tepecikler ve de-re biçimlemeleri yoluyla hade-reketlendiril- hareketlendiril-mesi öngörüldüğünden, bu kısımlarda sir-külasyon oluşturulan arazi formuna ve iş-levlerine uygun olarak geçirilmiştir. Di-ğer kısımlarda ise alansal ve mekansal dağılım, akım ve dolaşım yoğunluğu ile çevre ulaşımı gözönüne alınarak sirkülas-yon ağı oluşturulmuştur. Alanı tümüyle kavrayan bu sirkülasyon ağının, özellikle mekansal işlevlere uygun ve tüm sahada organik birliği sağlayacak şekilde düzen-lenmesi, üzerinde durulan en önemli nok ta olmuştur. (Örneğin Fuar alanı ve Gü-neydeki Rekreasyon alanı sirkülasyonla-rında olduğu gibi). Ayrıca sirkülasyonun, kullanımın gerektirdiği yer ve zamanlar-da, kullanıcıları yeterince denetim altına alabilecek özellikte olmasına dikkat edil-diği gibi, gelecekteki mekansal gelişme-ler de hesaba katılarak yeterli gelişme esnekliği taşıması da sağlanmıştır. Özel-likle rezerv alanlar bu gelişme esnekliği-ne uygun olarak ele alınmıştır. (Sirkülas-yon ilişkin ayrıntılı bilgi için Bk. Ulaşım Ana Prensipleri Şeması)
2. P r o j e l e n d i r m e a l a n ı n ı n g e n e l p e y z a j d ü z e n l e m e b i ç i m i
Proje alanını genel peyzaj düzeni, alanda yer alan çeşitli kullanım
yüzeyle-rinin, bunları oluşturan mekan bölümleri ve mimari öğelerin yapılarına uygun dü-şecek bir birlik içinde ele alınmıştır. İrili ufaklı her öğe tek tek genel peyzaj do-kusu bütünlüğü içinde işlenerek, yeşille oluşturulan her kompozisyonun yakın ve uzak çevre bağıntısı sağlanmıştır. Ayrıca Kentten kolayca algılanabilen zengin pey-zaj görünümlerinin elde edilmesine özel-likle önem verilmiştir.
Proje alanının Kuzey kesiminde, kent-le alanı ayıran yollar kompkent-leksinin olum-suz görsel ve fiziksel etkisini çok işlevli «Yeşil Ses Perdesi» tesisi yoluyla mini-mize edilerek yoğun gürültü sorunu en uygun çözüme ulaştırılmıştır. (Bk. Yeşil Ses Perdesi Paftası). Yeşil Ses Perdesi-nin kurgusunda dikkat edilen en önemli husus, perdenin birçok işlevi birden ye-rine getirebilecek nitelikte olmasıdır. Ana işlevinden başka, ters yönden gelen rüz-gâr etkisini kırmak ve gerek alandan dı-şa doğru, gerekse kentten alana doğru geniş bir perspektif oluşturarak yol komp-leksinin katılığını yumuşatmak, ayrıca ku-zeyde doğal bir sınır oluşturmak diğer iş-levleri arasındadır. Yeşil Ses Perdesinin her iki yanında estetik açıdan görsel mo-notonluğu kırmak ve gürültü etkisini da-ha da azaltmak amacıyla yol peyzajı ilke-lerine uygun olarak yer yer informal ağaç, ağaççık ve çalı kompozisyonlarına yer ve-rilmiştir. (Bk. Vaziyet Planı). Yeşil Ses Perdesi dışında, SE yönünde esen hakim rüzgârın etkisini azaltmak amacıyla, özel-likle güney kesimde (Fidanlıklar ve Min-yatür Tarım işletmesi çevresinde) iki ve üçer sıralı rüzgâr perdeleri tesis edilmiş-tir. Günlük kullanım alanı çevreleri bol gölge unsuru sağlayacak geniş su ayna-lariyle desteklenmiş, su, ışık ve ses oyun-larıyla renk öğelerinin ağır bastığı bir kompozisyon içinde düzenlenmiştir. Luna-park ve Fuar alanlarında ise işlevlerine uygun mekan oluşumu ve düzenlemelere yer verilmiştir. Lunaparkta özellikle bitki materyalinin kullanımı sürprizlere yer ve-recek bir tertip içinde, Fuar alanındaysa, yol kompozisyonu ve yeşil örtü eleman-larının değişik kullanımları aracılığıyla, katı parselasyon etkisini kıracak bir dü-zen içinde işlenmiştir.
Arazinin diğer bölümlerinde fiziksel ve estetik yapıyı geliştirmek ve işlevsel bir planlamaya yer verebilmek amacıyla, alanın güney ve batı kısımlarında «Top-rak dolgular» öngörülmüştür. Denizden kum pompajı yoluyla yapılacak dolgu hem toprak ıslahı, hem de bitki plantasyonu yönünden olumsuz sonuçlar doğuracağı için tercih edilmemiştir. Ayrıca yüzeysel
toprağa çok yakın olan taban suyunun etkisini, azaltmak, drenajı artırmak ve ta-ban toprağının tuzluluğunun mıntıkadaki bol yağışjar aracılığıyla yıkanmasını ko-laylaştırmak amacıyla, özellikle, alanın gü-ney kesiminde doğal görünümlü- yapay toprak tepecikler oluşturulmuştur. Buna uygun olarak mevcut derelerin drenaja daha fazla hizmet edebilmesini sağlayabil-mek için de, akıntı, su yüzeyi, dolaşım ve su toplama havzalarının genişletilmesi sağlanmıştır. Bu durum yeterli yeşil do-kunun plantasyonu ve-devamlılığı açısın-dan da zorunlu görülmüş ve dolayısıyle arazi plastiğini dengeli bir şekilde geliş-tirilmesi sağlanmıştır.
F r a n s a d a k o n u t f i y a t l a r ı a r t ı y o r .
Fransa'da konut noksanlığından ziya-de eski dairelerin veya yeni yapılmış apartmanların günün konfor ihtiyaçlarına cevap vermeyişlerinden şikâyet ediliyor. Diğer taraftan şehir merkezlerinde oturan halk başka semtlere taşınıyor, bu neden-le 1968'den beri boş konut adedi gittik-çe artmaktadır. Buna rağmen yeni konut fiyatları iki yıldan beri korkunç derecede artmaktadır.
Vaktiyle boş konutlara daha ziyade Kırsal yörelerde rastlanırken; şimdi boş konutlar kentlerde ve bilhassa büyük kent merkezlerinde görülüyor. 1962 yılında kentlerde % 5,2 adedi boş iken. 1968 yı-lında % 6,6 ya yükselmiş, 1975 yıyı-lında % 7,7 olmuştur.
Bu olayın değişik nedenleri vardır şüphesiz, fakat konfor ihtiyacı o derece önemli sayılmaktadırki, kent merkezinde 2 odalı bir daireye yüksek kira ödenmek-tense kentin daha ucuz çevresi tercih ediliyor.
Demek oluyor ki asıl kira yüksekliği şehir sakinlerini banliyölere taşınmalarını zorluyor. Lüks tarzda tamir edilen eski konutlar olsun veya yeni konut kiralarının pek yüksek olması nedeniyle çoğu za-man bu daireler boş kalıyor. Paris'de 1975 kat satış fiyatları % 48 artarken, taşrada % 44 artmıştır.
ARKİTEKT,„
K o l S e k s i y o n l a r ı ö d e m e l i p o s t a i l e a d r e s i n i z e g ö n d e r i l i r .
