Lamda cyhalotrin sentetik pyrethroit grubundan çok kullanılan bir pestisitir. Sucul ekosistem için oldukça toksitir. Bu araştırmada Lamda cyhalotrin içeren halen Trakya bölgesinde yoğun olarak kullanılan bir pestisit (Tekvando 5EC) toksitesi (LC50) incelenmiştir. Lethal doz 50 belirlenmesi için Sivrisinek balığı Gambusia affinis (Baird & Girard, 1853) seçilmiştir.
Lethal Doz 50 deneyleri 3 kere tekrarlanılarak statik deney koşularında 96-saatlik LC50 belirlenmiştir. Deney koşuları sıcaklık 20 ± 1 °C. pH 8.31 ve total sertlik 621 S olarak ölçülmüştür.
Lamda cyhalotrin için elde edilen deney sonuçları probit analiz yöntemiyle değerlendirilmiştir. Sivrisinek balığı için 96-saat LC50 1.107 μg/l. olarak hesaplanmıştır.
Tarımsal ürünlerin, hastalık, zararlı ve yabancı otlardan korumak, için kullanılan her türlü kimyasal bileşiklere ve preperatlara pestisit denir. Pestisit, herhangi bir istenmeyen canlının (pest) yayılmasını engelleyen, uzaklaştıran ya da ondan koruyan kimyasaldır.Tarımsal ürünleri pestlerin zararından koruyarak, birim alandan alınan ürünü kalite ve miktar yönünden artırmak için pestisitlerin kullanılması kaçınılmazdır. Ancak hedef canlılar dışında kalan bir canlı üzerinde oldukça zararlı etkileri vardır(Chavasse ve Yap 1997) (tablo 1).
Lamda cyhalothrin pyrethroid insektesit grubundandır. Özellikle Lepidoptera, Hemiptera, Diptera ve Coleoptera gruplarındaki böceklere karşı kullanılır. (Bao at al. 2007). Aynı zamanda sivrisinek mücadelesinde de kullanılmakta olan olan bir insektesitir.
Test edilen canlıların yüzde ellisi ölümün neden olan konsantrasyona lethal konsantrasyon LC50 denir(şekil 1).
Şekil 1. Teorik olarak lethal doz 50 (LC50)
Bu araştırmanın amacı laboratuar şartlarında oldukça yaygın olan bir pestisit olan Lamda cyhalothrin sivrisinek balığında 96 saat için LC50 değerinin belirlenmesidir. Deney hayvanın kolaylık bulunması, deney şartlarına kolay adapte olması, basit, hızlı bir deney düzeneği ile çok tekrarlı olarak istenen sürelerde lethal doz hesaplanması bu sistemin avantajları olarak düşülmektedir.
Test Hayvanı
Gambusia affinis (Baird & Girard, 1853) sivrisinek balığı Poeciliidae (Poeciliids) familyasından , subfamily Poeciliinae subfamilyasına yer alır. İç sularda yavaş akan akarsular ile özellikle göl ve göletlerde ile bataklık alanlarda yaygın olarak bulunur. Gambusia affinis zooplankton, küçük böcekler beslenir. Sivri sinek savaşında yaygın olarak kullanılan bir balık türüdür. (Page and Burr 1991).
Şekil 2. Deneylerde kullanılan Gambusia affinis ve LC50
deneylerinde kullanılan sistem
LC50 deneyi
LC50 için yaklaşık 150 adet ergin Gambusia affinis Gülapoğlu Gölletin toplanmış ve deney şartlarına alıştırılması için 50x50x100 cm ebatlarında, 100 l akvaryumlara
yerleştirilmiştir. Akvaryum odasında 20 oC,derecede 12:12 aydınlık:karanlık şartlarına 7 gün boyunca alıştırılan balıklar şekil 2 gösterilen deney düzeyinde 2 litrelik kaplarda sürekli havlandırma şartlarında 96 saatlik LC50 deneyine sokulmuştur (Şekil 2).
İstatiksel Yöntem
Verilerin analizinde SPSS (version 11) programı kullanılmış LC50 değerleri LC50 (96 saat) %95 güven aralığında “Trimmed Spearman–Karber” yöntemi ile hesaplanmıştır.
Lambda cyhalothrin bir çok balık ve sucul omurgasız için oldukça toksiktir. Balıklarda 96 saatlik LC50 değerleri 0.2 ile 1.3 µg/l arasında değişir. Sucul omurgasızlarda ise 48 saat için LC50 değeri 0.008 and 0.4µg/l arasındadır.
Lepomis macrochirus, LC50 değeri 0.21 g/L (Anomouse, 1991 1998); Alabalık için 0.24 g/l (Anomouse, 1991 1998); Daphnia magna LC50 değeri, 0.36 µg/l, Mysid için, 4.9 ng/l, Phoxinus phoxinus için LC50 , 0.807 ng/l (Anomouse, 1998) olarak belirlenmiştir.
Şekil 3. Lambda cyhalothrin LC50 grafiği
Ortalama EC50 (çalışılan populasyonun %50 etkilen doz) değeri istiridyeler de ise 0.59 ng/l olarak bildirilmiştir.
Tablo 2. “Trimmed Spearman–Karber” yöntemi hesaplana LC50 değeri.ile hesaplanmıştır
Bu çalışmada ise Sivrisinek balığı için 96-saat LC50 değerleri 1.107 μg/l. olarak hesaplanmıştır.
Arş. Gör. Dr. Utku Güner
Trakya Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü 22030 Edirne e-mail: uguner@trakya.edu.tr
Özet Materyal
metot
Giriş
Tartışma sonuç
Anomouse, (1991). Royal Society of Chemistry, (as updated). The Agrochemicals Handbook, Royal Society of Chemistry Information Services.
Cambridge.
Anomouse, (1998). US Environmental Protection Agency. Fact Sheet Number 171: Karate (PP321). Washington, DC.
Bao, G.G., Wang, M.H., William, L.C., Dao, J.C., Zheng, JS., (2007). Risk assessment of -cyhalothrin on aquatic organisms in paddy Weld in China, Regulatory Toxicology and Pharmacology 48: 69-74.
Chavasse, D.C. Yap, H.H., (1997). Chemical Methods for the Control of Vectors and Pests of Public Health Importance. Document
WHO/CTD/WHOPES/ 97.2. World Health Organization, Geneva.
Page, L.M., Burr, B.M., (1991). A field guide to freshwater fishes of North America north of Mexico. Houghton Mifflin Company, Boston.
Kaynaklar
