KAVRAM ÖĞRETİM

Kavram Öğretim TEKNİKLERİ

 Kavram Ağaçları (Dallanmış ağaç)  Kavram ağları

 Kavramsal karikatürler  Akıl haritaları

 Anlam çözümleme tabloları  Vee diyagramı

Kavram Haritası

 Kavramlar arasındaki ilişkiyi ya da bağlantıları gösteren bir araçtır.

Yapımında uyulması gereken kurallar

1. Öğretilecek konunun kavramları listelenir.

Kavramlarla ilgili açıklamalara gerek yoktur.

Eşya ya da olay örnekleri, özel isimler kavram olmadığı için bu listeye alınmaz.

Devam…

2. Kavramlar listesinde en genel ya da en üst düzeyde yer alan kavram sayfanın başına yazılır.

En genel kavram en üstte, eşit genellikteki kavramlar aynı satıra ve diğerleri de genellik durumuna göre sayfanın altlarına doğru

yerleştirilir.

Devam…

3. Kavramlar haritada diğer sözcüklerden ayırt edilmelidir. Bu nedenle kutulara ya da daire içine alınabilir.

4. Öğretilmek istenen kavramlar arası ilişkiler, genelleme ve ilkeler ayrıca listelenir.

Devam…

6. Harita gereğinden fazla şişirilmemelidir.

Yapılan harita çok fazla kavramı, ilkeyi ya da ilişkiyi içeriyorsa, önce en genel ve en önemli kavramları topluca gösteren genel bir harita yapılabilir.

Bir örnek de siz yapabilir misiniz?

 İşte sizden kullanmanızı istediğim kavramların listesi

“ Organizmalar, doğal yaşama ortamı denilen alanlarda yaşarlar. Bu ortamlar fiziksel ve biyolojik koşullar tarafından belirlenir. Bunlardan bazıları nem, ışık ve sıcaklıktır. Ayrıca, doğal ortamlarda yaşayan

diğer canlılarda bir etken olabilir. Organizmaların doğal ortamlarında kendilerini yayma şekli bu koşullar tarafından etkilenir. Organizmaların kendilerini doğal ortama yerleştirebilecekleri üç tane düzen vardır. Kümelenmiş, düzenli ve rastgele.”

Ben Ad ve soyad Doğum yeri Yaş Doğum yılı Kilo Boy Aile ??? _??? ??? Sorumluluk

Anne Baba _Çocuk

MEVSİMLER

- dır.

- dır. - dır. - dır.

Hava

buzlu güneşli bulutlu karlı rüzgarlı

Kalın elbise İnce

Kullanım şekilleri

• Bir kavram verilerek kavram haritası yapması istenebilir.

• Kavramların listesi verilerek kavram haritası oluşturması istenebilir.

• Bir metinden kavram haritası oluşturması istenebilir.

Kullanım şekilleri

 Haritada kavramlar ya da ilişkiler boş bırakılarak öğrencilerin doldurmaları istenebilir.

 Yanlış hazırlanmış harita verilerek öğrencinin bunu düzeltmesi istenebilir.

Örnek Puanlama Modeli

ANAHTAR KAVRAM

Genel kavram Genel kavram Genel kavram

Kavram haritalarını puanlama kriterleri

Bağlantı cümleleri:

 İki kavram arasındaki ilişkinin anlamı çizgi ve bağlantı cümleleri ile

gösterilmiş mi?

 İlişki geçerli mi?

Kavram haritalarını puanlama kriterleri

Hiyerarşi:

1. Harita bir hiyerarşi gösteriyor mu?

2. Her bir alt kavram bir üst kavramdan daha az genel mi? Hiyerarşinin her bir anlamlı düzeyine 5 puan

Kavram haritalarını puanlama kriterleri

Çapraz bağlantılar:

1. Haritada iki bölüm arasında kurulan bağlantılar anlamlı mı?

2. İlişki geçerli mi?

Kavram haritalarını puanlama kriterleri

 Kavramlar ve bağlantı kelimeleri arasındaki sentezi göstermeyen her bir anlamlı ve geçerli çapraz bağlantılara 2’şer puan verilebilir.

 Çapraz bağlantılar yaratıcı yetenekleri gösterebilir. Bu nedenle bu ifadelerin belirlenmesi ve ödüllendirilmesine özel önem verilmelidir. Tek ve yaratıcı

Kavram haritalarını puanlama kriterleri

Örnekler:

Kavram haritasının yapılış aşamaları (3-7.

Sınıflar için)

1. Çocuklarla birlikte obje ve olay

sözcüklerinden oluşan iki liste hazırlayın.

 Obje sözcüklerinden oluşturulan listede kedi, köpek, sandalye, masa,

ağaç, bulut, kitap vb.

 Eylem sözcüklerinde ise; yağmak, oynamak, yıkamak, düşünmek, vermek,

giyinmek vb.

Kavram haritasının yapılış aşamaları (3-7.

Sınıflar için)

2. Çocuklara kedi sözcüğünü duyduklarında neler düşündüklerini sorun.

Aynı sözcüğü duymamıza rağmen neden birbirinden biraz farklı şeyler düşündüğümüzü bulmalarına yardımcı olun.

Kavram haritasının yapılış aşamaları (3-7.

Sınıflar için)

3. İkinci basamağı bu kez olay sözcükleri için tekrarlayın.

Kavram haritasının yapılış aşamaları (3-7.

Sınıflar için)

4. -dır, -ye, ile , ve gibi sözcükleri sıralayın.

Bu sözcükleri duyduklarında akıllarına ne geldiğini sorun.

Kavram haritasının yapılış aşamaları

(3-7. Sınıflar için)

5. Özel isimlerin kavram olmadığını, özel bir kişi, olay, yer ya da obje olduğunu belirtin.

6. İki kavram ve bağlantı cümleleri kullanarak tahtada basit bir örnek harita oluşturun.

Kavram haritasının yapılış aşamaları (3-7.

Sınıflar için)

7. Bu örneğe benzeyen basit bir haritayı da çocuklardan hazırlamalarını isteyin. 8. Öğrencilere bir yazının fotokopisini vererek kavramları belirlemelerini isteyin. 9. Kavramları en genelden en özele göre sıralamalarını isteyin ve kavram

Kavram haritasının yapılış aşamaları (3-7.

Sınıflar için)

Gökyüzü

-nde bulunur

Akıl haritaları

* Yazılı ve sözlü bilgileri hatırlamayı, bilgilerin belli bir

düşünce sistemi içinde organize olmasını sağlayan

görsel bir öğrenme tekniği.

*Akıl haritaları hazırlanırken belli kurallara uyma

zorunluluğu yoktur.

Akıl haritası hazırlarken…

 Akıl haritalarına merkezi bir kavramla ya da imgeyle başlar. Bu imge için en az üç renk kullanmak yeterlidir.

 İmgeler açık ve farklı büyüklüklerde olabilir.

 Merkez kavram sayfanın ortasına yazılır ve diğer tüm yönlerden merkeze doğru çağrışım yapan kavram ve düşünceler, sembol ve resimler yerleştirilir.

 Çizgilerin kalınlığı merkezi imgeye ya da kavrama doğru yaklaşınca kalınlaşmalıdır.

Kavram ağı

 Kavram ya da konu belirlenir.

 Daha sonra bu kavram ya da konuyla ilgili olarak akla gelen diğer kavram ve sözcükler listelenir.

 Her kavram ya da sözcük anlamlarına ya da ilişkilerine göre gruplandırılır.

 Gruplandırılan sözcükler dışında listede kalan sözcük ya da kavram var ise gruplandırmaya devam etmek gerekmektedir.

 Kavram ağlarında bir gruba dahil edilen bir sözcük başka bir grupta da

Anlam Çözümleme Tablosu

 Analiz edilecek ana kavram ya da konu seçilir.

 Konu ile ilgili fikirler ya da tipik örnekler belirlenir.

 Fikirler ya da örneklerin özellikleri belirlenir.

Kavramsal karikatürler



Genellikle üç ya da daha fazla, karakterin bir konuda yaptıkları tartışmanın resimle ifadesi şeklinde olur.

 Bu tartışmada her bir öğrenci farklı bir fikir savunur.

 Bir tanesi doğru olan düşünce biçimini temsil ederken, diğer fikirler kavram yanılgısı ya da alternatif düşünce biçimleri içerir.

 Fikirlerin karikatür karakterleri ile kişiselleştirilmesi, yanlış fikri savunan öğrenciler için tehdit ortamı olasılığını da ortadan

kaldırmaktadır.

Kavramsal karikatürlerin kullanım şekli

NE BİLİYORUM? NE ÖĞRENMEK İSTİYORUM? NE ÖĞRENDİM? Hava sıcaklığı sürekli olarak değişir. Ilık,

sıcak ve soğuk olabilir. Bunun türlü nedenleri vardır.

Hava sıcaklığının sürekli değişmesinin nedeni nedir?

Bir yılda dört farklı mevsim yaşarız. Bunlar ilkbahar, kış, sonbahar ve

yaz.

Mevsimler nasıl oluşur?

Hava sıcaklığındaki değişmeler hava olaylarını oluşturur.

Bu hava olayları nelerdir?

Küresel ısınma sonucu çeşitli iklim değişiklikleri görülmektedir.

Küresel ısınma hava olaylarını nasıl etkiler?