HUKUKİ YAPILARINA HUKUKİ YAPILARINA GÖRE İŞLETMELER GÖRE İŞLETMELER

HUKUKİ YAPILARINA HUKUKİ YAPILARINA

GÖRE İŞLETMELER GÖRE İŞLETMELER

1. 1. ÖZEL İŞLETMELER ÖZEL İŞLETMELER

2. 2. KAMU İŞLETMELERİ KAMU İŞLETMELERİ

3. 3. KOOPERATİF İŞLETMELERİ KOOPERATİF İŞLETMELERİ

1. ÖZEL İŞLETMELER 1. ÖZEL İŞLETMELER

1.1 TEK KİŞİ İŞLETMELERİ 1.1 TEK KİŞİ İŞLETMELERİ

1.2 ŞİRKETLER (ORTAKLIKLAR)

1.2 ŞİRKETLER (ORTAKLIKLAR)

1.1. TEK KİŞİ 1.1. TEK KİŞİ İŞLETMELERİ İŞLETMELERİ

YARARLARI YARARLARI



Kurulması kolaydırKurulması kolaydır



Kazanç bölüşülmezKazanç bölüşülmez



Yetki tek elde toplanırYetki tek elde toplanır



Çabuk karar alınır ve uygulanırÇabuk karar alınır ve uygulanır



Değişikliklere daha kolay uyum Değişikliklere daha kolay uyum sağlanabilir

sağlanabilir



Kişiye saygınlık kazandırırKişiye saygınlık kazandırır

TEK KİŞİ İŞLETMELERİ TEK KİŞİ İŞLETMELERİ



ZARARLARIZARARLARI

1.Sınırsız sorumluluk 1.Sınırsız sorumluluk

2.Büyüme olanaklarının sınırlı olması 2.Büyüme olanaklarının sınırlı olması

3. İşletmenin yaşamı sürekli değildir 3. İşletmenin yaşamı sürekli değildir

4.İşletmenin büyümesi ile kişi yönetimde yetersiz 4.İşletmenin büyümesi ile kişi yönetimde yetersiz

kalır kalır

5. Kredi alma olanakları sınırlıdır 5. Kredi alma olanakları sınırlıdır

6. Yetenekli işgücü sağlamada güçlüklerle 6. Yetenekli işgücü sağlamada güçlüklerle

karşılaşılabilir karşılaşılabilir

1.2. ŞİRKETLER 1.2. ŞİRKETLER (ORTAKLIKLAR) (ORTAKLIKLAR)



Borçlar Kanununun 520. maddesine göre; iki Borçlar Kanununun 520. maddesine göre; iki yada daha çok kişinin ortak bir amaca ulaşmak yada daha çok kişinin ortak bir amaca ulaşmak için emek ve mallarını bir anlaşma ile için emek ve mallarını bir anlaşma ile birleştirmek yoluyla meydana getirdikleri bir birleştirmek yoluyla meydana getirdikleri bir topluluktur. Borçlar Kanunu ve Ticaret Kanunu topluluktur. Borçlar Kanunu ve Ticaret Kanunu

hükümlerine göre şirketler hükümlerine göre şirketler



Adi Şirketler veAdi Şirketler ve



Ticaret ŞirketleriTicaret Şirketleri

olmak üzere ikiye ayrılır.

olmak üzere ikiye ayrılır.

Şirketlerin kurulma amacı Şirketlerin kurulma amacı

1.Sermaye gereksinimi 1.Sermaye gereksinimi

2.Risklerin azaltılması/ bölüştürülmesi 2.Risklerin azaltılması/ bölüştürülmesi

3.Teknik ve ticari bilgi gereksinimi 3.Teknik ve ticari bilgi gereksinimi

4.İşlerin daha iyi organize edilmesinin 4.İşlerin daha iyi organize edilmesinin

sağlanması

sağlanması

ADİ ŞİRKETLER ADİ ŞİRKETLER

İki veya daha fazla kişinin emek ve mallarını İki veya daha fazla kişinin emek ve mallarını ortak bir amaca ulaşmak için birleştirmeleri ortak bir amaca ulaşmak için birleştirmeleri konusunda yaptıkları sözleşme ile meydana konusunda yaptıkları sözleşme ile meydana getirdikleri ortaklık. Borçlar kanununa tabi getirdikleri ortaklık. Borçlar kanununa tabi olurlar.Bu ortaklıklarda ortaklardan her biri olurlar.Bu ortaklıklarda ortaklardan her biri şirkete sermaye olarak para, alacak, başka bir şirkete sermaye olarak para, alacak, başka bir mal veya emeğini koyabilir.Ortaklığın kazançları mal veya emeğini koyabilir.Ortaklığın kazançları da ortaklar arasında paylaşılır. Şirketin kararları da ortaklar arasında paylaşılır. Şirketin kararları oy birliği ile alınır.Bu şirket türü tüzel kişiliğe oy birliği ile alınır.Bu şirket türü tüzel kişiliğe

sahip değildir.

sahip değildir.

TİCARET ŞİRKETLERİ TİCARET ŞİRKETLERİ

1.Kişi Şirketleri 1.Kişi Şirketleri

1.1. Kollektif şirketler 1.1. Kollektif şirketler 1.2. Komandit şirketler 1.2. Komandit şirketler

2. Sermaye Şirketleri2. Sermaye Şirketleri

2.1. Anonim şirketler 2.1. Anonim şirketler 2.2. Limited şirketler 2.2. Limited şirketler

2.3. Sermayesi paylara bölünmüş 2.3. Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler

komandit şirketler

Kişi Şirketleri Kişi Şirketleri

 Ortak ekonomik çıkarlar doğrultusunda, Ortak ekonomik çıkarlar doğrultusunda, belirli sayıdaki kişilerin kurdukları ve bütün belirli sayıdaki kişilerin kurdukları ve bütün mal varlıkları ile sorumlu oldukları mal varlıkları ile sorumlu oldukları

şirketlerdir.

şirketlerdir.

KOLLEKTİF ŞİRKET KOLLEKTİF ŞİRKET

 Ticari bir işletmeyi bir ticaret unvanı altında Ticari bir işletmeyi bir ticaret unvanı altında işletmek amacı ile gerçek şahıslar işletmek amacı ile gerçek şahıslar arasında kurulan ve ortaklarından hiç arasında kurulan ve ortaklarından hiç birisinin sorumluluğu şirket alacaklarına birisinin sorumluluğu şirket alacaklarına karşı sınırlandırılmamış olan şirkettir.

karşı sınırlandırılmamış olan şirkettir.

Genellikle aile şirketi olarak bilinir.(TTK m:

Genellikle aile şirketi olarak bilinir.(TTK m:

153) 153)

 Hukukta, hak edinebilen, yetki kullanabilen ve sorumluluk Hukukta, hak edinebilen, yetki kullanabilen ve sorumluluk üstlenebilen varlıklara

üstlenebilen varlıklara kişi kişi denir.denir.

 Hukuki düzenlemeler bakımından 2 tür kişilik bulunmaktadır. Hukuki düzenlemeler bakımından 2 tür kişilik bulunmaktadır.

““Gerçek kişiGerçek kişi" ve "Tüzel kişi" ve "Tüzel kişi". ".

 Gerçek kişi, birey, fert, kurumlaşmamış şahıs, insan demektir. İnsan Gerçek kişi, birey, fert, kurumlaşmamış şahıs, insan demektir. İnsan doğumla kişilik kazanır, ölümle kişiliği son bulur.

doğumla kişilik kazanır, ölümle kişiliği son bulur.

 Tüzel kişi ise şirketler ve ortaklıklar gibi kurumları ifade etmektedir. Tüzel kişi ise şirketler ve ortaklıklar gibi kurumları ifade etmektedir.

Hukukta belirli bir amaç çerçevesinde örgütlenmiş bazı insan ve mal Hukukta belirli bir amaç çerçevesinde örgütlenmiş bazı insan ve mal toplulukları tek bir varlık niteliğinde kabul edilmiş ve bu topluluklara toplulukları tek bir varlık niteliğinde kabul edilmiş ve bu topluluklara da insan gibi hak sahibi olma, yükümlülük ve borç yüklenebilme da insan gibi hak sahibi olma, yükümlülük ve borç yüklenebilme olanağı tanınmıştır.

olanağı tanınmıştır.

 Kurumlaşmış şirketlerin, onları oluşturan gerçek kişilerden ayrı Kurumlaşmış şirketlerin, onları oluşturan gerçek kişilerden ayrı kişilikleri vardır.

kişilikleri vardır.

 KOLLEKTİF ŞİRKETKOLLEKTİF ŞİRKET

 1.Bir ticaret unvanı altında,1.Bir ticaret unvanı altında,

 2. Gerçek şahıslar tarafından, 2. Gerçek şahıslar tarafından,

 3. Sözleşme ile kurulur. sözleşmede; ortakların 3. Sözleşme ile kurulur. sözleşmede; ortakların adı,adresi, şirketin uğraşı konusu, sermayesi, şirketin adı,adresi, şirketin uğraşı konusu, sermayesi, şirketin

kollektif şirket olduğu belirtilmeli, kollektif şirket olduğu belirtilmeli,

 4.Sözleşme ortaklar tarafından imzalanır, noterce 4.Sözleşme ortaklar tarafından imzalanır, noterce onaylanır.

onaylanır.

 5. Bulunduğu bölgedeki ticaret siciline tescil ve ilan 5. Bulunduğu bölgedeki ticaret siciline tescil ve ilan olunur, böylelikle tüzel kişiliğe sahip olur.

olunur, böylelikle tüzel kişiliğe sahip olur.

 6. Ortaklardan her biri şirketi yönetme görevine sahiptir,6. Ortaklardan her biri şirketi yönetme görevine sahiptir,

 7. Ancak, sözleşmeye konulan bir hüküm veya ortakların 7. Ancak, sözleşmeye konulan bir hüküm veya ortakların aldıkları kararla yönetim, bir veya birkaç kişiye aldıkları kararla yönetim, bir veya birkaç kişiye

bırakılabilir, bırakılabilir,

KOMANDİT ŞİRKET KOMANDİT ŞİRKET

Ticari bir işletmeyi, bir ticaret unvanı altında Ticari bir işletmeyi, bir ticaret unvanı altında işletmek amacı ile kurulan ve şirket alacaklarına işletmek amacı ile kurulan ve şirket alacaklarına karşı ortaklardan bir veya birkaçının sorumluluğu karşı ortaklardan bir veya birkaçının sorumluluğu belirli bir sermaye ile sınırlandırılmış olan belirli bir sermaye ile sınırlandırılmış olan şirkettir. Komandit ortaklardan sorumluluğu şirkettir. Komandit ortaklardan sorumluluğu

sınırlandırılmamış olan ortaklara

sınırlandırılmamış olan ortaklara ““komanditekomandite” ” ortak, sorumlulukları sınırlı olan ortaklara ortak, sorumlulukları sınırlı olan ortaklara

““komanditerkomanditer”” ortak adı verilir.Şirketin yönetim ortak adı verilir.Şirketin yönetim ve temsili komandite ortaklara aittir.

ve temsili komandite ortaklara aittir.



KOMANDİT ŞİRKETKOMANDİT ŞİRKET



1.Şirket alacaklarına karşı ortaklardan bir veya 1.Şirket alacaklarına karşı ortaklardan bir veya birkaçının sorumluluğu belirli bir sermaye ile birkaçının sorumluluğu belirli bir sermaye ile

sınırlandırılmış olan şirketlerdir.

sınırlandırılmış olan şirketlerdir.



2. Sorumluluğu sınırlandırılmamış olan ortaklara 2. Sorumluluğu sınırlandırılmamış olan ortaklara komandite

komandite, sınırlandırılmış olanlara , sınırlandırılmış olanlara komanditer komanditer ortak denir,

ortak denir,



3. Sözleşme ile kurulur, sözleşmede ortaklar ile 3. Sözleşme ile kurulur, sözleşmede ortaklar ile ve şirket hakkında her türlü bilgiye yer verilir,

ve şirket hakkında her türlü bilgiye yer verilir,



4. Bulunduğu bölgedeki ticaret siciline tescil ve 4. Bulunduğu bölgedeki ticaret siciline tescil ve ilan olunur, böylelikle tüzel kişiliğe sahip olur.

ilan olunur, böylelikle tüzel kişiliğe sahip olur.

SERMAYE ŞİRKETLERİ SERMAYE ŞİRKETLERİ

Ortakların sorumluluklarının şirkete Ortakların sorumluluklarının şirkete getirmeyi taahhüt ettikleri sermaye payı ile getirmeyi taahhüt ettikleri sermaye payı ile

sınırlandırılmış olan işletmelerdir.

sınırlandırılmış olan işletmelerdir.

ANONİM ŞİRKET ANONİM ŞİRKET

Bir unvana sahip, esas sermayesi belirli ve paylara Bir unvana sahip, esas sermayesi belirli ve paylara bölünmüş olan ve borçlarından dolayı yalnızca sahip bölünmüş olan ve borçlarından dolayı yalnızca sahip olduğu mal varlığı ile sorumlu bulunan sermaye olduğu mal varlığı ile sorumlu bulunan sermaye şirketidir.Anonim şirkette ortakların sorumluluğu taahhüt şirketidir.Anonim şirkette ortakların sorumluluğu taahhüt ettikleri sermaye payları ile sınırlıdır.Anonim şirketler ettikleri sermaye payları ile sınırlıdır.Anonim şirketler

“ani”

“ani” ve ve ““tedricitedrici”” olarak kurulurlar. olarak kurulurlar. AniAni kuruluşta şirket kuruluşta şirket sermayesinin tümünün kurucular tarafından taahhüt sermayesinin tümünün kurucular tarafından taahhüt

edilmesi söz konusudur.

edilmesi söz konusudur. TedriciTedrici kuruluş ise bir kısım kuruluş ise bir kısım payların kurucular tarafından taahhüt olması ve geri payların kurucular tarafından taahhüt olması ve geri kalan için de halka başvurulması ile gerçekleşir.Bir kalan için de halka başvurulması ile gerçekleşir.Bir anonim şirkette en az 5 pay sahibi kurucunun bulunması anonim şirkette en az 5 pay sahibi kurucunun bulunması

gerekir.

gerekir.

 ANONİM ŞİRKETANONİM ŞİRKET

 1. Bir unvana sahip,1. Bir unvana sahip,

 2. Esas sermayesi belli ve paylara bölünmüş,2. Esas sermayesi belli ve paylara bölünmüş,

 3.Borçlarına karşı sahip olduğu mal varlığı kadar 3.Borçlarına karşı sahip olduğu mal varlığı kadar sorumlu,

sorumlu,

 4.Ortakların sorumluluğu, taahhüt etmiş oldukları 4.Ortakların sorumluluğu, taahhüt etmiş oldukları sermaye payları ile sınırlıdır,

sermaye payları ile sınırlıdır,

 5.Ani kuruluşlarda, şirket sermayesinin tümünün 5.Ani kuruluşlarda, şirket sermayesinin tümünün

kurucular tarafından taahhüt edilmesi söz konusudur, kurucular tarafından taahhüt edilmesi söz konusudur,

 6.Tedrici kuruluş ise, bir kısım payların kurucular 6.Tedrici kuruluş ise, bir kısım payların kurucular

tarafından taahhüt olunması ve geri kalan için de halka tarafından taahhüt olunması ve geri kalan için de halka

başvurulması ile gerçekleşir, başvurulması ile gerçekleşir,

 7.Kuruluşa şirket merkezinin bulunduğu yer mahkemesi 7.Kuruluşa şirket merkezinin bulunduğu yer mahkemesi karar verir.Bulunduğu yerdeki ticaret siciline tescil olunur, karar verir.Bulunduğu yerdeki ticaret siciline tescil olunur,

 8.Organları, yönetim kurulu, denetçi, genel kuruldur,8.Organları, yönetim kurulu, denetçi, genel kuruldur,

 9. Anonim şirket yönetim kurulu tarafından yönetilir ve 9. Anonim şirket yönetim kurulu tarafından yönetilir ve temsil edilir,

temsil edilir,

Anonim Şirketlerin Üstünlükleri Anonim Şirketlerin Üstünlükleri

 1. Ortakların sorumlulukları sermaye 1. Ortakların sorumlulukları sermaye payları ile sınırlıdır.

payları ile sınırlıdır.

 2. Yönetimde genellikle profesyonel kişiler 2. Yönetimde genellikle profesyonel kişiler görev aldıklarından dolayı, işletme karlılığı görev aldıklarından dolayı, işletme karlılığı

maksimuma ulaşabilir.

maksimuma ulaşabilir.

 3.Şirketin ve payların devri kolay 3.Şirketin ve payların devri kolay olmaktadır.

olmaktadır.

 4.Büyüme yeteneği fazladır. 4.Büyüme yeteneği fazladır.

Anonim Şirketlerin Sakıncaları Anonim Şirketlerin Sakıncaları

 1.Kuruluş işlemlerinde formalite fazlalığı 1.Kuruluş işlemlerinde formalite fazlalığı ve karışıklıklar vardır.

ve karışıklıklar vardır.

 2.Yasal düzenlemeler sonucu esneklik 2.Yasal düzenlemeler sonucu esneklik özelliği azalmaktadır.

özelliği azalmaktadır.

 3.Yönetimi daha güçtür. 3.Yönetimi daha güçtür.

 4. İyi yönetilmediği durumlarda ortaya 4. İyi yönetilmediği durumlarda ortaya

çıkan finansal güçlükler işletmenin iflasına çıkan finansal güçlükler işletmenin iflasına

yol açabilir.

yol açabilir.

LİMİTED ŞİRKET LİMİTED ŞİRKET



İki veya daha fazla gerçek veya tüzel kişi İki veya daha fazla gerçek veya tüzel kişi tarafından, bir ticaret unvanı altında kurulup, tarafından, bir ticaret unvanı altında kurulup, ortakların sorumluluğu koymayı taahhüt ettikleri ortakların sorumluluğu koymayı taahhüt ettikleri sermaye ile sınırlı ve esas sermayesi belirli sermaye ile sınırlı ve esas sermayesi belirli şirketlerdir.Kanunen yasak olmayan her türlü şirketlerdir.Kanunen yasak olmayan her türlü iktisadi amaç ve konular için kurulabilir.Sadece iktisadi amaç ve konular için kurulabilir.Sadece sigortacılık yapamazlar. Şirket sözleşmesi yazılı sigortacılık yapamazlar. Şirket sözleşmesi yazılı olarak yapılır.Kuruluşu Ticaret Bakanlığının olarak yapılır.Kuruluşu Ticaret Bakanlığının

iznine bağlıdır.

iznine bağlıdır.

 LİMİTED ŞİRKET LİMİTED ŞİRKET

 1. En az 2 ortaklı olmalı, 1. En az 2 ortaklı olmalı,

 2. Kuruluş sermayesi belli, 2. Kuruluş sermayesi belli,

 3. Sigortacılık dışında her iş için kurulabilir, 3. Sigortacılık dışında her iş için kurulabilir,

 4. Yazılı sözleşme ile kurulur, 4. Yazılı sözleşme ile kurulur,

 5. Bulunduğu yerdeki ticaret siciline tescil 5. Bulunduğu yerdeki ticaret siciline tescil olunur,

olunur,

 6. Ortaklar genel kurulu vardır, 6. Ortaklar genel kurulu vardır,

 7.Yılda en az bir kere toplanır, 7.Yılda en az bir kere toplanır,

SERMAYESİ PAYLARA AYRILMIŞ KOMANDİT SERMAYESİ PAYLARA AYRILMIŞ KOMANDİT

ŞİRKET ŞİRKET

 Sermayesi paylara bölünen ve ortaklıklar- Sermayesi paylara bölünen ve ortaklıklar- dan bir veya birkaçı alacaklarına karşı bir dan bir veya birkaçı alacaklarına karşı bir kollektif şirket, diğerleri anonim şirket kollektif şirket, diğerleri anonim şirket ortağı gibi sorumlu olan şirkettir.Kurucular ortağı gibi sorumlu olan şirkettir.Kurucular 5 kişiden fazla olamazlar.Sermayesi ve 5 kişiden fazla olamazlar.Sermayesi ve

pay oranları bellidir.

pay oranları bellidir.

 SERMAYESİ PAYLARA AYRILMIŞ KOMANDİT ŞİRKETSERMAYESİ PAYLARA AYRILMIŞ KOMANDİT ŞİRKET

 1. Sermayesi 5 milyardan az olamaz,1. Sermayesi 5 milyardan az olamaz,

 2.Sermayesi paylara bölünmüştür. Her pay en az 500 TL 2.Sermayesi paylara bölünmüştür. Her pay en az 500 TL olmalıdır,

olmalıdır,

 3.Sermaye paylara bölünmeden sadece ortakların (komandite) 3.Sermaye paylara bölünmeden sadece ortakların (komandite) katılma paylarını gösterecek biçimde ayrılmışsa şirket adı bir katılma paylarını gösterecek biçimde ayrılmışsa şirket adı bir komandit şirket niteliğindedir,

komandit şirket niteliğindedir,

 4. Kurucular 5 kişiden fazla olamaz,4. Kurucular 5 kişiden fazla olamaz,

 5. Ortakların bir kısmı kollektif şirkette olduğu gibi şirket 5. Ortakların bir kısmı kollektif şirkette olduğu gibi şirket alacaklarına karşı sınırsız sorumluluk sahibidir. Bunlara alacaklarına karşı sınırsız sorumluluk sahibidir. Bunlara komandite ortak denir.

komandite ortak denir.

 6. Diğer ortaklar ise yalnızca sermaye payları oranında 6. Diğer ortaklar ise yalnızca sermaye payları oranında sorumludur.Bunlara komanditer ortak denir.

sorumludur.Bunlara komanditer ortak denir.

 7. Şirketin yönetimi ve temsili komandite ortaklara aittir. Bunlar 7. Şirketin yönetimi ve temsili komandite ortaklara aittir. Bunlar yönetim kurulunu oluşturur.

yönetim kurulunu oluşturur.

 8. Komandite ortaklar denetçi olamazlar, 8. Komandite ortaklar denetçi olamazlar,

 9. Yönetim profesyonel kişilere bırakılabilir.9. Yönetim profesyonel kişilere bırakılabilir.

2. KAMU İŞLETMELERİ 2. KAMU İŞLETMELERİ

 2.1. İktisadi devlet teşekkülleri 2.1. İktisadi devlet teşekkülleri

 2.2. Kamu iktisadi kuruluşları 2.2. Kamu iktisadi kuruluşları

 2.3. Müesseseler 2.3. Müesseseler

 2.4. Bağlı Ortaklıklar 2.4. Bağlı Ortaklıklar

 2.5. İştirak 2.5. İştirak

3. KOOPERATİFLER 3. KOOPERATİFLER

 3.1. Tarım Kredi Kooperatifleri 3.1. Tarım Kredi Kooperatifleri

 3.2. Tarım Satış Kooperatifleri 3.2. Tarım Satış Kooperatifleri

 3.3. Tüketim Kooperatifleri 3.3. Tüketim Kooperatifleri

 3.4. Yapı Kooperatifleri 3.4. Yapı Kooperatifleri

 KAYNAKLAR _KAYNAKLAR

 Ömer Dinçer, Yahya. Fidan, İşletme Ömer Dinçer, Yahya. Fidan, İşletme

Yönetimine Giriş,Eramat yayıncılık,1995.

Yönetimine Giriş,Eramat yayıncılık,1995.

 Bayteş yayıncılık,1983. Bayteş yayıncılık,1983.

 Erdoğan Taşkın,İşletme Yönetiminde Erdoğan Taşkın,İşletme Yönetiminde Matriz Örgüt yapısı, Kazancı

Matriz Örgüt yapısı, Kazancı Matbaacılık,1997.

Matbaacılık,1997.