Anadolu Kardiyoloji Dergisi

Akut Miyokard ‹nfaktüsünde

28 Günlük Sa¤ Kal›m Oranlar›

Kad›n ve Erkeklerde Farkl› m›?

Akut miyokard infarktüsü (AMI) geçiren hasta-larda kad›n cinsiyet, 70 yafl›n üstünde olmak, diya-betes mellitus (DM) öyküsü, daha önceden gö¤üs a¤r›s› varl›¤› veya MI geçirmifl olmak kötü prognoz iflaretlerindendir (1). Trombolitik tedavideki yenilik-ler, primer PTCA uygulan›m›, MI s›ras› ve sonras›nda-ki yo¤un tasonras›nda-kip bu kötü prognoz iflaretçilerinin neden oldu¤u yüksek mortalite – morbidite riskini 3 – 4 kat art›rmaktad›r. Post - MI anjina, reinfarktüs, kalp yet-mezli¤i gibi komplikasyonlar DM’da daha s›k görül-mektedir. Literatüre bakt›¤›m›zda AMI’lü kad›nlar›n erkeklere k›yasla daha yafll›, hipertansiyon, DM, hi-perlipidemi gibi koroner arter hastal›¤› risk faktörle-rine daha fazla sahip olmalar›na karfl›n, daha az si-gara içtikleri göze çarpmaktad›r (2). Burada ad› ge-çen çal›flma (3) verileri literatür bilgileri ile uyumlu-dur. Ek olarak AMI geçiren kad›nlar›n baflvuru ne-denlerine bak›ld›¤›nda boyun a¤r›s›, omuz a¤r›s›, ka-r›n a¤r›s›, bulant› – kusma, yorgunluk, nefes darl›¤› gibi atipik semptomlar›n da eklendi¤i, bu nedenle uygun tedavinin bafllamas›nda gecikmeler olabilece-¤i ve bundan dolay› AMI s›ras› ve sonras› dönemin daha komplikasyonlu geçti¤i belirtilmektedir (4). Bu çal›flman›n verileri de bu literatür bilgileri ile uyumlu-dur. Burada da erkeklerin %46.6’s›, kad›nlar›n %35.8’ine acil serviste trombolitik tedavi verilmifl, primer PTCA oranlar› ise; erkeklerde %26.4, kad›n-larda ise %11.4 olarak sunulmufltur. AMI’de klinik özellikler ve yafl dikkate al›n›p bak›ld›¤›nda her iki cinsiyet aras›ndaki AMI’ne ba¤l› erken ve hastane içi mortalite oranlar› aras›ndaki fark biraz azalm›fl gibi görünse de kad›nlardaki mortalite oranlar› hala yük-sektir (5). Bu çal›flmadaki 28 günlük mortalite oran-lar›na bak›ld›¤›nda yine bu literatür verilerini destek-ler bulgular göze çarpmaktad›r (%9.4 erkekdestek-ler, %10.5 kad›nlar). Ancak yazarlar istatistiksel olarak anlaml› bir fark olmad›¤›n› söylemektedir. Erkeklere

k›yasla daha yafll›, risk faktörleri aç›s›ndan daha zen-gin, gerek trombolitik, gerek primer PTCA oranlar› (istatistiksel olarak çok anlaml› gözükmese de) daha düflük olan kad›n hastalarda mortalite oranlar› aç›-s›ndan belirgin bir fark gözlenmeyifli böylesi genelle-yici bir çal›flmada olgu say›s›n›n az tutulmas›, kad›n ve erkek hasta say›s› aras›ndaki dengesizlik (38 ka-d›n, 117 erkek; ki bunlar›n da 20’si takip edilmemifl) ile aç›klanabilir.

Türk toplumunun verilerinin elde edilmesi aç›s›n-dan önemi olan bu çal›flman›n olgu say›s›n›n art›r›ld›-¤› takdirde mortalite oranlar› aras›ndaki fark›n istatis-tiksel aç›dan anlam oluflturacak flekilde kad›nlar aley-hine aç›labilece¤i düflüncesini tafl›maktay›m. Kendi in-san›m›z›n verilerini elde etmek için bu ve benzeri da-ha genifl çapl› araflt›rmalar›n desteklenmesinin yararl› olaca¤› görüflündeyim.

Sayg›lar›mla

Prof. Dr. Mustafa Ak›n

Ege Üniversitesi T›p Fakültesi

Kardiyoloji Anabilim Dal›, ‹zmir

Kaynaklar

1. Peterson ED, Shaw LJ, Califf RM. Risk stratification af-te myocardial infarction. Ann Inaf-tern Med 1997; 126: 561-82.

2. Maynard C, Litwin PE, Martin JS, Weaver WD. Gender differences in the treatment and outcome of acute myocardial infarction: results from the Myocardial In-farction Triage and Intervention Registry. Arch Intern Med 1992; 152: 972-6.

3. Aslan BU, Karcioglu O, Aslan O, Ayrik C, Kulac E, Gu-neri S. Acil servise akut myokard infarktüsü ile ilk kez baflvuran kad›n ve erkeklerde 28 günlük sa¤kal›m fark-l› m›?. Anadolu Kardiyol Derg 2002;2: 284-90. 4. Collins LJ, Douglas PS. Acute coronary syndromes. In

Charney P, editor. Coronary Artery Disease in Women: Prevention, Diagnosis and Management. Philadelphia: American College of Physicians; 1999. p. 401. 5. Vaccarino V, Krumholz HM, Berkman LF, Horwitz RI.

Sex differences in mortality after myocardial infarcti-on. Is there evidence for an increased risk for women? Circulation 1995: 91; 1861-71.

Anadolu Kardiyoloji Dergisi

Yazar›n Yan›t›

Acil Servise Akut Myokard

‹nfarktüsü ile ‹lk Kez Baflvuran

Kad›n ve Erkeklerde 28 Günlük

Sa¤kal›m Farkl› m›?

Say›n Editör,

Say›n Prof. Dr. Mustafa Ak›n’›n yaz›m›za yönelik de¤erlendirmeleri için teflekkür ederiz. Bu çal›flma araflt›rmaya maddi kaynak bulunamad›¤› için tama-m›yla yazarlar›n›n kiflisel özverileriyle gerçeklefltirildi. O yüzden de ancak 1 y›ll›k bir süreçte baflvuran has-talar çal›flmaya al›nabildi. Dolay›s›yla araflt›rma grubu benzer çal›flmalarla karfl›laflt›r›ld›¤›nda oldukça k›s›tl› kald›. Araflt›rma grubunun say›ca azl›¤› araflt›rman›n istatistiksel gücünü etkilemifl ve elde edilen verilerle yap›lan istatistiksel de¤erlendirmelerin istatistiksel an-laml›l›¤a ulaflmas›n› önlemifl olabilir. Bu yüzden de ya-z› içinde istatistiksel olarak anlaml› fark olmasa bile gruplar aras›ndaki farkl›l›klar›n vurgulanmas›na özen gösterildi (1). Bu ve benzeri çal›flmalar›n planlan›p yü-rütülebilmesi araflt›rmalara kurumsal ve ekonomik anlamda daha fazla destek verilmesiyle olas›d›r.

Araflt›rmada alt› çizilen bir baflka önemli k›s›tl›l›k ta ülkemizdeki sa¤l›kla ilgili kay›t sisteminin ve elekt-ronik veri tabanlar›n›n yetersizli¤idir. Hasta ve hasta-ya hasta-yap›lan giriflimlerle ilgili güvenilir bilgilerin elde edi-lebilmesi için var olan kay›tlardan yararlanmak olduk-ça zordur. Bu alanda yap›lan önemli olduk-çal›flmalardan bi-ri olan MacIntyre ve ark’nin çal›flmas› (2). ‹skoçya’da sa¤l›kla ilgili verilerin, sa¤l›k sisteminin her

basama-¤›nda kifli tabanl› olarak kaydedilmesi ve ölüm istatis-tikleriyle ba¤lant›l› (linked) olmas› ile mümkün olmufl-tur (3). Ülkemizde ise temel bir veri olan ölüm verisi-ne bile ulafl›lamamaktad›r. Bu tip verilerin ulusal öl-çekte toplanmas› k›sa sürede ulafl›labilir bir hedef gi-bi görünmeyegi-bilir ancak il veya gi-bir bölge düzeyinde rutin olarak güvenilir veri toplanmas› ve verinin de-¤erlendirilmesi, sistemdeki aksakl›klar›n yakalanmas›, eflitsizliklerin giderilmesi ve sa¤l›k hizmetinin ak›lc› olarak planlanabilmesi aç›s›ndan yaflamsal önem tafl›-maktad›r.

Yrd.Doç.Dr. Belgin ÜNAL

Yrd.Doç.Dr. Özgür KARCIO⁄LU*

Yrd.Doç.Dr. Özgür ASLAN**

Dokuz Eylül Üniversitesi T›p Fakültesi,

Halk Sa¤l›¤›, *Acil T›p ve

** Kardiyoloji Anabilim Dallar›, ‹zmir

Kaynaklar

1. Aslan BU, Karcioglu O, Aslan O, Ayrik C, Kulac E, Gu-neri S. Acil servise akut myokard infarktüsü ile ilk kez baflvuran kad›n ve erkeklerde 28 günlük sa¤kal›m fark-l› m›?. Anadolu Kardiyol Derg 2002;2: 284-90. 2. MacIntyre K, Stewart S, Capewell S, et al. Gender and

survival: a population-based study of 201,114 men and women following a first acute myocardial infarc-tion. J Am Coll Cardiol 2001;38: 729-35.

3. Information and Statistics Division, Common Services Agency for the NHS in Scotland. http://www.show.scot.nhs.uk/isd/ . 2002.

Anadolu Kardiyoloji Dergisi

Anadolu Kardiyol Derg, Cilt: 3, Say›: 2, Haziran 2003

Anatol J Cardiol, Vol: 3, No: 2, June 2003 T h e A n a t o l i a n J o u r n a l o f C a r d i o l o g y