;! 1 1 . >

M O D E R N H A S T A H A N E İ N Ş A A T I

Hastahane yapılarının rasyonel plân lanması hakkında araştırmalar Yazan: Mimar Arslan Terzioğlu. AIV

ÜNİVERSİTÂTS KLINIKUM - BEK-LİN STEGLİTZ (u ı) Breitfuss

siste-minin ileri bir tekâmülünün en yeni bir şekli olduğundan, incelenmeğe değer. (Bak. Şekil - 16, 17, 18)

BODRUM KAT 1 — D e p o (Lager)

2 — Eczane

3 — Zentral - Magazin

4 — Araba yerleri ve temizleme yer-leri

5 — Steril olmamış çamaşırlar 6 — Mutfak malzeme girişi

7 — Hazırlama kısmı ve soğuk ha-va depoları

8 — Mutfak, 9 - Soğukhava depo. 10 — Bulaşık yıkama 11 — Cafetaria, 12 - Cafe 13—Yemekhane (personal) 14 — Talebe yemekhanesi 15 — Doktorlar yemekhanesi 16 — Misafir yemekhanesi 17 — Kütüphane, 18 - Isotopen 19 — Isotopen station 20 — Personal, 21 - Patoloji 22 — Patoloji müşahede salonu

ZEMİN KAT A — Hasta girişleri

(Geçen sayıdan devam)

!! ' . . * ! « • ! m » 1 1 _{p '} —r-_ J [_„ _{J=L J M} u '6

.!• 1 1 . >

»

[E

f - J 1 : »

[E

u

İ

-19 ' J • L

A [

1 1 i

1!

" . 1

ıll! 1

s

*ıL< J

Hf I:

20

ıl

11 " " " " 7 1 ; ı . r n a f r ~ T w . • "

W

J\ 1 ; II

;!

i

• : 1

3 u

1

• :

W

J\ 1 . V " iş; <6 — | 17 . W - ! 1 » n Şekil: 17 a — Berlin Üniversite kliniği bodrum kat

- "1 4 • i l . . B B E « T m İ 'M

C — Talebe giriş yerleri ]r

v-rı

j M " İ r W

1 — Giriş hali

M

1G

2 — Ziyaretçi gardrobu

₁

1

-3 —idarehane bürosu, 4 — yazı bü- •

rosu, 5 — hasta kütüphanesi

. I

1

6 — Hasta müracaat yeri 7 — Hasta alma stationu

8 — Ambulans, 9 — Isotopen diag-nostik, 10 — personal, 11 — büro, 12 — andachtsraum 13 — Erfrischungsraum (büfe) 14 — Çocuklar

15 — Dekanat ve Talebe birliği 16 — Kurs-dershaneleri 17 — Konferans salonları I. KAT 1 — Giriş yeri 2 — İlmî Enstitüler 3 — Archiv 4 — İsotopenlabor 5 — Personal 6 — Röntgendiagnostik 7 — Konferans salonu 8 — Talebe teşekkülleri 9 — Technischeanlagen 10 — İsolierstation IB

Şekil: 17 b — Aynı kliniğin zemin katı plânı

3. KAT 1 — Hususî Station 2 — Urologie 3 — Poliklinik 5 (urologie) 4 — Poliklinik 6 (Gynâkologie) 5 — Başhekimler 6 —- Araştırma laboratuvarları 8 — Station, Dahiliye I 9 — Stralen - Station 10 — Gynâkologie G — Modern hastahanelerin plân lanmasında göz önünde tutulması ge reken noktalar:

BREİTFUSS SİSTEMİNİK ÇEŞİTLİ ŞEKİLDE TEKÂMÜLÜ 17- Breitfuss sisteminin

Japonyadaki bir örneğidir (Krankenhaus Tokohame,

luimar: lîakato.Ito)

I8-Tipik Breitfuss siste-minin en güzel örneğidir. Almanyada .Mord-vıest Kran-kenhaus, Frankfurt.

(Himarlar:Köhler ve Kâssens)

I9-T-Şeklinde Hasta Stationlari kisimİı "bir Breitfuss sistemidir. Hockford fc.emorial Kospital,]USA Ilinois.

2o-Breitfuss kısmı funktiona ^ uyarak ,başka türlü kombine e-dilmiş bir Breitfuss sistemidir Bu sistemin Italyadaki tipik bir örneğidir.

(Krankenhaus Trento /Italya-j I.Iimar:0.Keller.)

21-Ereitfuss sisteminin en müte-kâmil şeklidir.Kasta ütationlarî kîsimlari iki arka arkaya vermiş V şeklinde 6 şar katlı olmak ü-zere Breitfuss kısmînin üzerinde yükselmektedir.Iooo yataklı büyük bir "üniversite Kliniği şeklinde Berlinde hâlâ inşâ halindedir. (Universitats -Klinikum-Berlin.,

Mimarlar: CURTISve DAVIS ile FRAHZ MOCKEN!)

Bütün bu çabalar, zentralisation, konzentration, hep bu tekâmülün, bü-yük bir komplex olan hastahanelerin daha ucuza maledilmesi, içindeki ça-lışan personelin en kısa yoldan ya hizmet edebilmesi, hospital hasta-lıkların oranını düşürmek, personel sayısından iktisat için olduğunu evvelki bahislerde belirtmiştik.

Bunların yanısıra, modern has-tahane plânlamasında göz önünde tu-tulacak diğer önemli nokta da şudur: I — Hastahane arsasının seçimi: ( " )

Hastahane arsası bir şehrin En-düstri mıntıkasından uzak, trafiğin seyrek olduğu, gürültüsüz ve şehir plânında Güney-batı yönüne düşen bir köşe olmalıdır. Arsa zemininin ye-raltı sularından uzak olması lâzımdır. Aksi halde yapı masrafı buna karşı alınacak tedbirler neticesi oldukça yükselir. Güney-doğuya doğru meyil-li veya düz arsalar oldukça matluba uygundur. Kuzeydoğuya meyilli arsa-lar tercih edilmez. Arsa biçiminin de dörtköşe olması, ilerdeki genişletme-ler v.s. için daha elverişlidir. Arsanın bu vasıfları haiz olmasından sonra büyüklüğünün tesbiti lâzımdır. II — Hastahane arsasının büyüklüğü-nün tesbiti: ( " )

Arsanın büyüklüğü, yatak sayısı-na ve hastahanenin Breitfuss siste-minde, hasta yatak kısmının kat yük-sekliğine bağlıdır. Ayrıca ilerde yapı-lacak ilâveler için arsanın lüzumun-dan büyük tutulması şarttır. Kaide o-larak, her hasta yatağına, 75 - 100 m2

arsa hesap edilmelidir. A(j = Arsanın büyüklüğü

A, = 100. H _{I) ys} Hv. = Hasta yatağı sayısı

formülü ile hesap edilebilir. Meselâ 300 yataklı hastahane için lüzumlu arsa büyüklüğü aşağı yukarı

Ab = 100. Hys = 100. 300 = 30 000

m2 dir.

III — Hastahanenin büyüklüğünün, kapasitesinin tesbiti: (l 2)

Hastahane plânlamasında önce, hastahane yapılacak bölgeye lüzumlu yatak sayısının tesbiti, buna bağlı o-larak tedavi ve muayene kısımları ile mutfak, çamaşırhane, büro kısım-larının büyüklüğünün tesbiti lâzım-dır.

Yatak sayısı (Unterbringung), te-dâvi, muayene, röntgen, mutfak,

ça-F" ravillon sisteminden berLJtell^JaasOi^i^aharçf T1pJfr1n1n

Srıındriss' ;

( Siyah olarak gösterilen Jtisinlar_.Hasta muayenekisimlariyla, mutfak,çamaşırhane v.s.klsimlarıdir) f Q

s

3- T şeklinde hasta-hane. Küçük ve Orta büyüklükte hastahe-neler için iyi bir

sistemdir. 6- Y sisteminde bir çok kısımların yan-yana gelmiş birşek-lidir.

1-Pavillon sistemi. Çok yatak sayili. has-tahanelerdir.Eskimiş ve revaçta olma-yan bir

sistem-7- H- sistemi.Küçük ve orta büyüklükteki has-talıaneler için iyi bir sistemdir.Genişletme imkanı kolaydır. 4_

KALM-sistemi.Tsistemin-de birkaç kismın yanyana gelmiş şeklidir.Tedavi kı-sımları arasında irtibat temini imkansız gibidir.

2-I.iodern Pavillon sistemi.Uzun iş yol-ları fena tarafidir. Fakat küçük hasta-haneler için uyan bir Sistemdir.

8-Bir çok H sistemi kî-simlarin yanyana gelmiş „ J ^ . bir şeklidir

5 - Y—Sistemi.T sistemi-nin biraz değişik bir-şeklidir.

9- Kaç sistemi. Genişletme im-kanı zordur.Hasta odaları güneye doğ ru olup,Dogu-batî yön-lerinden İşık alırlar.

12- Başka bir türlü

k o m§İİ?efi!jMş Ha?

Hoş olmayan iç avlu şeklinden dolayı yal-nız alçak katli olmalı.

I5-Buda 14 de izah e-dilenim başka şekilde kombine edilmişidir.

Büyük hastahaneler içinde uygun bir s sistemdir.Bu Breit fuss sistemine yak-laşan bir sistem-dir.

I3-Uzun tipli BLOCK sis-temidir.

Aşağı kattaki Muayene kısmıyla irtibat ver-kal olarak kısa ve çabuktur.

Io-Yanyana gelmiş bir çok Haç sisteminden ibarettir .liluay ene kisımlarî arasında irtibat zorduur. İsveçte görülen bir sistemdir.

I4-BL0CK sistemi alçak katlı muayene kısmıyla kombine edilmiş şekilde Orta büyüklükte hastahaneler için revaçta bir sistemdir. II- Haç sisteminin

baş-ka bir şekilde kombine edilmiş şeklidir.

16- BHEITFUSS Siste» mi.Bütün muayene yerleri ve ameliyathaneler,büro, mutfak ve çamaşırhaneler Breitfuss denilen altta-ki alçak katli yapıdadır. Yüksek bina kısmı hasta odalarının bulundu Sta-tionlari içine alır. Tek vej^ çift koridor

sistemi-ne göre bir katta 2 ila 4 Station yer

ala-bilir.Büyük hastahaneler ie çin ideal bir sistemdir. ( Şekildeki,Brezilya-daki Santa Monika Has-tahanesidir.)

Berlin Üniversite kliniği

Mimarları: Curtis U DAVİS, F. MOCKEN

maşırhanenin (Allgemeine Versor-gungbetrieb) çalışma kapasitesine bağlıdır. Öyle ki, tedâvi, muayene, röntgen, mutfak, çamaşırhanenin ka-pasitesi (Kv), yatak sayısının (u),

fonktionudur:

Kv = u + a (u) + b (u) + c (u)

+ n (u)

Birçok hastahanelerde, yatak sa-yısı ile tedâvi, muayene, röntgen ve mutfak, çamaşırhanenin kapasitesi arasındaki belli bir Relation olarak ortalama değerler elde edilir. (3,5 Röntgen kapasitesi/hasta, 15 Labor kapasitesi/hasta, 1,2 kg çamaşır/has-ta ve gün)., Fakat bu hasçamaşır/has-tahanenin kapasite-strukturu çok taraflıdır. IV — Hasta yatağı sayısının hesap-lanması: (1 2)

Bir bölgenin hasta yatağı sayısı-nın (H ) tesbitinde şu faktörler rol oynarlar:

1 — Hastahaneye gelen hastalık vak'alarınm sayısı = (F)

2 — Hastaların, hastahaneden ta-burcu edilinceye kadar kalma müd-detleri (Verweildauer) = (V)

3 — Hasta yatağı başına, senede ortalama olarak hastanın yattığı gün sayısı = (A)

Sayı değeri olarak, bu faktörler ihtiyaç hasıl olan hasta yatak sayı-sını = (Hys) verirler: F n S V o Hys

= •

n E V o A

Fakat bu şekildeki hesapta (1) ve (2) deki faktörlerin hassas olarak tesbiti oldukça güçtür.

V — BETTENZİFFER Metodu ile hasta yatağı sayısının hesaplanma-sı : (**)

Daha kolay hesaplama metodu Bettenziffer (hasta yatağı - Katsayısı) metodu iledir. Bu metodla hesap şöy-ledir:

Meselâ B. Almanya'da 1960 n. sayımına göre 53,5 milyon nüfus, bu-na karşılık, 553.400 hasta yatağı mev-cuttur. Buna göre Yatak - Katsayısı

(Bettenziffer) = kys = 10,4 verir.

Yâni diğer bir deyimle B. Almanya'-da her 1000 kişiye, 10,4 hasta yatağı düşmektedir. Demek ki bir memleket veya şehrin nüfusunu = Ns, mevcut

yatak sayısını = Mvs ile gösterirsek,

yatak - katsayısı (Bettenziffer) =

khy şu formülle tesbit edilebilir:

Mys. 1000

ys = =

553 4000X 1000

k = = 10,4

ys 53 000 000

Buna göre 200.000 nüfuslu bir Alman şehrinde, B. Almanya yatak kat sayısı (Bettenziffer) = kys = 10,4

yardımıyla, 2080 yatağa ihtiyaç ol-duğu tesbit edilir. Eğer meselâ bu şe-hirde halihazırda 1300 yatak mev-cutsa, demek ki eksik olan hasta ya-tağı sayısı = Hys = 780 dir. Bunu

formülle ifade edersek

Genel olarak ihtiyaç duyulan ya-tak sayısı = X

Şehirde mevcut yatak sayısı = Y Şehir nüfusu = E (Eksik olan) hasta yatağı

sayısı = Hys E. K X = ^ 1000 200 000. 10,4 X = 2080 1000 Hys = X _ Y Hvs = 2080 — 1300 = 780 yatak bu

şehir için eksik olan yatak sayısıdır.