MİLLİ MÜCADELE DÖNEMİ BASIN
Dönem Basınının Özellikleri
• Saltanat merkezinin politikaları ve bunların Anadolu Hükümeti tarafından reddi sonucu:
• Denetlenemeyen bir nicel ve nitel çeşitlilik ve ayrılan taraflar arasında çatışma hakimdir.
• İstanbul tarafından çizilen hukuksal çerçeve etkisini yitirmiş, Milli Mücadele hükümeti
tarafından henüz yerine yenisi konulamamıştır.
• Anadolu’da vilayet matbaaları, ele geçiren
tarafından, kullanılmaktadır.
• Mütareke Basını (İşbirlikçi Basın, İstanbul Hükumetini Destekleyen Basın)
*Anadolu’da çıkartılan gazeteler
*İstanbul’da çıkartılan gazeteler basın Kuvayı Milliye Basını
Milli Mücadeleye Yakınlık Duyan Ancak Saltanata
da Destek veren Basın
Mütareke Basını
Gazeteler çıktıkları bölgeye göre İngiliz, Fransız, Yunan işgalini desteklemektedirler.
Vilayet matbaalarını kullanmaktadırlar.
Kağıt işgalci kuvvetler tarafından tedarik
edilmekte, gazetelerin dağıtımı yine işgalci
kuvvetlerin desteği ile yapılmaktadır.
• İşbirlikçi Basından Örnekler:
• İrşad: Yunan işgalini desteklemektedir.
• Yunan işgal kumandanlığı, Balikesir vilayet matbaasını gazeteye vermiştir.
• Haftada üç gün yayımlanmaktadır.
• Anadolu’da çıkanlar:
• Selamet (Trabzon, Ömer Feyzi)
• İrşad (Balıkesir, Kadızade Hulusi Efendi, Ömer Feyzi)
• Adalet (Bandırma, Miralay Ali Sami)
• Ferda (Adana, Ali İlmi)
• Adana Postası
• İrşad : Mustafa Kemal sahtekar mı mecnun mu?’ (4 Eylül 1920) başlıklı yazıdan:
• ‘Olup biteni kaydedecek olan tarihimizin son sayfaları, hiç kuşkusuz, Anadolu’da bir fitne ocağı tutuşturan bu sergerdeye ayrılacak; bu adamın yaptıklarından uzun uzun söz
edecektir. Mustafa Kemal, devrinin Kabakçı
Mustafa’sıdır.
• Adalet
• II. Abdülhamit döneminde saray fotoğrafçılığı yapan, 31 Mart olaylarına karıştığı için Mısır’a kaçan Miralay Ali Sami tarafından Bandırma’da yayımlanmaktadır.
• Zorla abonelik sistemi
• Ferda
• Hürriyet ve İtilaf Fırkası’nı destekliyor.
• Fransız kuvvetlerinin Adana’ya girmesini alkışlıyor.
• Bolşevizm korkusu
• Ferda, Anadolu’daki mücadeleyi
değersizleştirmek, haksızlığını göstermek için Hafız Mahmud Efendi’nin vaazını yayımlıyor:
‘Kuvayı Milliye sözcüğü yalandır, maskedir.
Sakın buna inanmayın. Bu heriflere inanmak cinnettir. Hepsi yağmacı ayak takımıdır.
Mustafa Kemal dedikleri de padişahın kovduğu
ve idama mahkum ettiği biridir.’
• Adana Postası, Milli Mücadeleye desteği
engellemek için Bolşevizm korkusu yaratmaya
çalışıyor.
• İstanbul’da çıkanlar
• Peyam-ı Sabah (Ali Kemal, Sait Molla, Cenap Şahabeddin)
• Aydede (Refik Halid Karay)
• Alemdar (Refii Cevat Ulunay, Hafız İsmail, Rıza
Tevfik)
• Alemdar: ‘Mustafa Kemal bir Lombroso örneğidir’ Rıza Tevfik (11 Temmuz 1920)
• Alemdar: ‘...İkiyüzlülükten başka hünerleri olmayan bu Anadolu kahramanlarının ne mal olduğunu bu millet hala anlamadıysa bundan sonra da anlayacağı yoktur. Gündüz yeşil cübbe giyen Halide hanım gece olunca tüllere
bürünüyor. Hepsinin en büyük emeli bir yolunu bulup iktidarı ele geçirecek son vurgunu vurmak ve hocalarının yani İttihatçıların yanına kapağı atarak çöküş ve
perişanlığına sebep oldukları vatanın aşkına hep beraber kadeh kaldırmaktır.’ Refii Cevat 27 Ağustos 1920
