1
EMİRDAĞ MESLEKİ VE TEKNİK ANADOLU LİSESİ 10.SINIF TARİH DERSİ DERS NOTU
OĞUZ GÖÇLERİNİN NEDENLERİ:
Kuraklık, Salgın hastalıklar, Moğol asıllı Karahitayların ve Çin’in baskısı, nüfus artışı gibi nedenlerden Oğuz Türkleri Horosan’a göç etmek zorunda kalmışlardır.
TÜRKLER’İN ANADOLUYA GELİŞİ:
Horosan’a gelen Oğuz Türkleri bölgenin iki büyük siyasi gücü olan Karahanlılar ve Gazneliler arasında sıkışıp kaldılar. Selçuk Bey’in torunları Tuğrul ve Çağrı Beyler, Oğuz Türklerine daha elverişli yerler bulabilmek için Anadolu üzerine keşif seferleri düzenlediler.
A-) OĞUZLAR’IN ANADOLU’YU YURT EDİNMESİNİN NEDENLERİ:
-Anadolu’nun İpek Yolu güzergahında yer alması
-Asya ile Anadolu’yu birbirine bağlayan bir konumda olması -Üç tarafının denizlerle çevrili olması
-Verimli topraklara sahip olması
-İklim ve bitli örtüsünün Türklerin yaşamına uygun olması -İslamiyet’in etkisiyle cihat ve gaza geleneğinin benimsenmesi -Bizans İmp. Siyasi yönden zayıf durumda olması
B-) ANADOLU’YA TÜRK GÖÇLERİ
Oğuz Türkleri ve Gazneliler arasında 1040 yılında yapılan Dandanakan Savaşı sonrası Büyük Selçuklu Devleti’nin resmen kurulmasıyla Anadolu’ya yönelik Türk akınları belirli bir sistem dahilinde yapılmaya başlandı. Büyük Selçuklu Devleti ve Bizans arasında yapılan ilk savaş olan Pasinler Savaşı’nın Selçuklularca kazanılmasından sonra önemli Bizans kale ve üsleri ele geçirilmeye başlandı.
C-) MALAZGİRT SAVAŞI:
1071 yılında Büyük Selçuklu Sultanı Alparslan ile Bizans İmparatoru Romanos Diogenes’in orduları arasında yapılan savaştır. Savaş Büyük Selçuklu Devleti’nin kesin üstünlüğü ile sonuçlanmıştır.
Bizans imparatoru esir düşmüştür. Malazgirt Savaşı sonucunda, Anadolu’nun kapıları Türklere açılmış ve Türklerin kitleler halinde Anadolu’ya yerleşmeye başlamıştır.
D-) TÜRKLERİN ANADOLU’YA YURT EDİNMELERİNİ KOLAYLAŞTIRAN ETMENLER
*Bizans İmparatorluğunda sık sık taht kavgalarının yaşanması
*Ermeniler ve Gürcülerle sık sık yaşanan mücadelelerin Bizans’ı yıpratmış olması
*Ticaret yolları önemini kaybetmiş, tarımsal üretim büyük oranda düşmüştü
*Bizans’ın egemenliğinde yaşayan insanların ağır vergiler ve angarya yüküyle eziliyor olması
*Anadolu’da tam bir otorite boşluğu yaşanıyor olması
MALAZGİRT SAVAŞI SONRASI ANADOLU’DA KURULAN İLK TÜRK BEYLİKLERİ
2
Artuklular-Saltuklular-Mengücekliler-Danişmentliler-Çaka Beyliği 1-) ARTUKLULAR:
*Artuk Bey tarafından Mardin,Diyarbakır, Harput civarında kurulmuştur.
*Artuklular, Eyyübi Devleti ile ittifak yaparak Haçlı Seferlerine karşı; Türkiye Selçuklu Devleti ile ittifak yaparakta Bizans’a karşı mücadele etmişlerdir.
*Dünyanın ünlü Fizikçileri arasında gösterilen El-Cezeri bu dönemde önemli çalışmalarda bulunmuştur.
En önemli eserleri arasında Diyarbakır Ulu Cami, Mardin’de Zinciriye ve Mesudiye Medreseleri, Batman Çayı üzerindeki Malabadi Köprüsü gösterilebilir.
2-) SALTUKLULAR:
*Beyliği merkezi Erzurum’dur.
*Kurucusu Alparslan’ın komutanlarından Ebu’l Kasım Saltuk Bey’dir.
*Gürcülerle mücadele etmişlerdir.
*Haçlı Seferleri esnasında Türkiye Selçuklu Devleti’ne yardım etmişlerdir.
*Saltuklulara ait önemli eserler arasında Erzurum Kale Camisi, Tepsi Minare, Üç Kümbetler ve Mama Hatun Kümbeti yer alır.
3-) MENGÜCEKLİLER:
*Mengücek Gazi tarafından Erzincan, Kemah, Divriği ve Şebinkarahisar taraflarında kurulmuştur.
*Zamanla Erzincan ve Divriği kolu olmak üzere ikiye ayrıldı.
*Önemli eserleri arasında Divriği Ulu Cami (UNESCO Dünya Miras listesinde).
4-) DANİŞMENTLİLER:
*Danişmet oğlu Gümüştekin Ahmet tarafından Sivas merkez olmak üzere Orta Anadolu’da kuruldu.
*Türkiye Selçuklu Devleti ile birlikte Haçlılar ile mücadele etti.
*Türkiye Selçuklu hükümdarı II.Kılıçarslan Danişmentlilere son verdi.
*Beyliğin önemli eserleri arasında; Tokat’ta Yağıbasan Medresesi (Anadolu’nun ilk medresesi), Kayseri Ulu Cami yer alır.
*Danişment Gazi Destanı bu dönemde ortaya konulan edebi eserdir.
5-) ÇAKA BEYLİĞİ:
* Çaka Bey tarafından İzmir ve çevresinde kurulmuştur.
*Çaka Bey Bizans’a karşı başarılı mücadeleler sergiledi.
*İstanbul’u kuşatmak için Peçenek Türkleri ve Türkiye Selçuklu Devleti ile ittifak oluşturdu.
*Bizans’ın oyununa gelen I.Kılıçarslan, Çaka Bey’i öldürttü.
TÜRKİYE SELÇUKLU DEVLETİ:
SÜLEYMAN ŞAH
*Kurucusu Selçuklu soyundan (Oğuzların Kınık Boyu) Süleyman Şah’tır
*Süleyman Şah Bizans’ın iç işlerinde yaşanan karışıklıktan yararlanarak İznik’i ele geçirdi ve burada devletini kurdu.
*Süleyman Şah fetih hareketleri kapsamında Halep’i almak isteyince Suriye Selçuklu Sultanı Tutuş ile arası açıldı.
*Tutuş ve Süleyman Şah arasında Halep civarında yapılan savaş sırasında öldü.
3
NOT!: Süleyman Şah’ın kabri bugün Suriye toprakları içerisinde yer alan Caber Kalesindedir. Türkiye Cumhuriyeti’nin kendi sınırları dışındaki tek toprağı Süleyman Şah türbesidir. 2015 yılında Süleyman Şah’ın kabri Suriye’de yaşanan karışık ortam dolayısıyla Suriye Eşmesi’ne taşınmıştır.
I.KILIÇARSLAN:
*I.Kılıçarslan Bizans’ın oyununa gelerek Çaka Bey’i öldürtmüştür.
*I.Kılıçarslan döneminde Bizans’ın yardım çağrılarına kulak veren Haçlı ordusu 600 bin kişilik ordu ile Anadolu’ya gelmiştir. Sultan Kılıçarslan Haçlılara Karşı başarılı mücadeleler vermiştir. Bu mücadeleler sonucunda yaklaşık 500 bin Haçlı askeri öldürülmüştür.
*I.Haçlı Seferi sonucunda Kılıçarslan devletin başkentini İznik’ten Konya’ya taşımak zorunda kalmıştır.
I.MESUT DÖNEMİ:
-Konya civarında Bizans ordusunu ağır bir yenilgiye uğrattı.
-II.Haçlı Seferini başarısızlığa uğratmıştır.
-Haçlı ordusunun Anadolu’ya ilerlediğini duyunca Bizans ile antlaşma yapıldı.
II.KILIÇARSLAN:
*Haçlı Seferleri’nin Anadolu’da ortaya çıkarttığı otorite boşluğundan yararlanmak isteyen Bizans, Türkleri Anadolu’dan tamamen atmak için harekete geçti.
*Miryokefalon Savaşını Anadolu Selçuklu Devleti kazandı.
*II.Kılıçarslan III.Haçlı Seferi ile mücadele etmiştir.
*Ölümünden sonra devlet 11 oğlu arasında paylaştırılmıştır.
MİRYOKEFALON SAVAŞI SONUCUNDA (1176):
*Bizans’ın Türkleri Anadolu’an atma ümidi kayboldu.
*Anadolu kesin olarak Türk yurdu oldu. Bu tarihten sonra Anadolu’ya Türkiye denmeye başlandı.
*Türklerin batıya ilerleyişi hızlandı. Batı Anadolu’da Türk nüfusu arttı.
TÜRKİYE SELÇUKLULARI’NDA DEVLET YÖNETİMİ
*Türkiye Selçuklu Devleti, devlet yönetiminde Büyük Selçuklu Devleti’ni örnek aldı.
*Türkiye Selçuklu hükümdarları Sultan unvanının yanında ‘’Keykavus, Keyhüsrev ve Keykubad’’
unvanlarını kullandılar.
*Devlet hükümdar ailesinin ortak malı kabul edilirdi.
*Devlet işleri ‘’Divan-ı Saltanat’’ta (Büyük Divan) görüşülürdü.
*Hükümdar çocuklarına ‘’şehzade’’ denir. Şehzadeler devlet tecrübesi kazanmaları amacıyla küçük yaşlarda vilayetlere gönderilirlerdi.
*Şehzadelerin yanına ‘’Atabey’’ denilen tecrübeli devlet adamları gönderilirdi.
TÜRKİYE SELÇUKLULARI’NDA ORDU Hassa Askerleri
İkta Askerleri
Devlete Bağlı Beylik Askerleri Türkmenler
Donanma
4
TÜRKİYE SELÇUKLULARI’NDA SOSYAL HAYAT
*Türkiye Selçuklu Devleti başta başkent Konya olmak üzere Erzurum,Sivas,Kayseri,Antalya gibi Anadolu’nun birçok şehrini imar etmişlerdir.
*Fethedilen bölgelere Türkmenler iskan edilerek Anadolu’nun Türkleşmesi ve İslamlaşması sağlandı.
*Anadolu Selçuklularının uyguladığı hoşgörülü politika sayesinde Türkler,Ermeniler, Gürcüler, Rumlar ve diğer Gayrimüslimler huzur içerisinde yaşadılar.
*Türkiye Selçuklularında sosyal tabakalaşma yoktu.
TÜRKİYE SELÇUKLULARI’NIN EKONOMİ POLİTİKASI
*Anadolu’da kervansaraylar inşa ederek ve tüccarların zarar gören mallarını devlet sigortası yaparak İpek yolunun Anadolu güzergahının canlanmasını sağlamışlardır.
*Sinop,Alanya,Kırım,Kefe gibi liman şehirlerini ele geçirerek ticarette avantajlı konuma gelmişlerdir.
*Ahilik Teşkilatı ile esnaflar arasında kontrol sağlanmıştır.
*Tarım ve hayvancılığa önem verilmiştir.
İkta Sistemi uygulanmıştır.
TÜRKİYE SELÇUKLULARI’NDA KÜLTÜREL HAYAT
*XIII.yüzyıl başlarında Konya’da Mevlana Celaleddin-i Rumi Allah ve insan sevgisini işleyen şiirler yazdı.
*Muhyiddin Arabi,Sadrettin Konevi ve Necmeddin Razi Tasavvuf alanında önemli çalışmalarda bulundular.
*Yunus Emre Türkçe Tasavvufi şiirler yazdı.
*Ünlü tarihçi İbn-i Bibi yazdığı eserlerle hükümdarlar ve devlet yönetimi hakkında önemli bilgiler verdi.
HAÇLI SEFERLERİ(1096-1270)
Hristiyan dünyasının birleşerek Orta Çağ’da Kudüs ve çevresini müslümanlardan alma bahanesiyle Türk-İslam dünyası üzerine yapmış olduğu saldırılara ‘’Haçlı Seferleri’’ denir. Haçlı Seferlerine karşı başta Türkiye Selçuklu Devleti ve Eyyübi Devleti olmak üzere Anadolu’da kurulan Türk Beylikleri mücadele ettiler.
A-) HAÇLI SEFERLERİ’NİN SEBEPLERİ:
*Hristiyanların, Müslümanların elinde bulunan Kudüs’ü ve diğer kutsal yerleri (Antakya, Urfa) almak istemeleri
*Katolik Kilisesi’nin halkı seferlere teşvik etmesi
*Türkler karşısında zor durumda kalan Bizans’ın Avrupa’dan yardım istemesi
*Türklerin Anadolu,Suriye,Filistin ve Akdeniz bölgelerinden uzaklaştırılmak istenmeleri
*Avrupalıların Doğu’nun zenginliklerini ele geçirmek istemeleri B-) HAÇLI SEFERLERİ’NİN ÖZELLİKLERİ:
*I.Haçlı Seferi sonucunda I.Kılıçarslan Türkiye Selçuklu Devleti’nin merkezini İznik’ten Konya’ya taşımıştır.
*I.Haçlı Seferi başarıya ulaşan tek Haçlı Seferi’dir. Haçlılar bu sefer sonucunda Kudüs, Urfa ve Antakya’yı ele geçirmişlerdir.
*II.Haçlı Seferi’nin en önemli özelliği bu sefere ilk kez kral ve imparatorların katılmasıdır.
*IV.Haçlı Seferi sırasında Haçlılar İstanbul’a gelerek İstanbul’u yamaladılar ve burada 1261 yılına kadar sürecek olan Latin Krallığı kurdular.
5
C-) SELAHADDİN EYYÜBİ VE KUDÜS’ÜN HAÇLILAR’IN ELİNDEN GERİ ALINMASI Mısır’da kurulmuş olan Eyyübi Devleti hükümdarı Selahaddin Eyyübi 1187 yılında Haçlılarla yaptığı Hıttin Savaşını kazanarak Kudüs’ü ele geçirdi. Haçlılar Kudüs’ü Müslümanların elinden aldıklarında cadde ve sokakları Müslüman ve Yahudilerin kanına boyamışlardı. Selahaddin Eyyübi ise Müslüman ahlakına yakışır bir şekilde kendisine aman dliyenlere dokunmamıştır.
D-) HAÇLI SEFERLERİ’NİN SONUÇLARI:
*Türklerin batıya ilerleyişi yavaşladı.
*Papaya duyulan güven azaldı
*Kağıt,barut, matbaa gibi icatlar Avrupa’ya taşındı.
*Avrupa Doğu’nun zenginliklerinden yararlandı
*Türklerin İslam alemindeki saygınlığı arttı.
BABA İSHAK İSYANI:
Güney Anadolu’da devlete çeşitli nedenlerle sorun çıkaran Türkmen gruplar Baba İshak adlı şeyhin etrafında toplanarak isyan çıkarttılar. İsyan kısa sürede Anadolu’da yayıldı. Türkiye Selçuklu hükümdarı II.Gıyaseddin Keyhüsrev Selçuklu askerleri ile isyanı bastırmakta yetersiz kalınca Frenkler’den paralı asker tuttu.Yapılan mücadeleler sonucunda Baba İshak yakalandı ve öldürüldü.
Selçuklular’ın Moğol tehtidini kapılarında hissettikleri bir dönemde isyanı bastırmakta zorlanmaları Moğolların Anadolu’ya gelmesine neden olmuştur.
KÖSEDAĞ SAVAŞI (1243) VE ANADOLU’DA MOĞOL İSTİLASI Türkiye Selçuklu Devleti’nin Baba İshak İsyanı’nı güçlükle bastırmasını ve merkezi otoritenin bozulmasını fırsat bilen Moğollar, Anadolu’ya saldırdılar. II.Gıyaseddin Keyhüsrev, Moğolları Sivas’ın doğusunda yer alan Kösedağ mevkisinde karşıladı. Kösedağ savaşında ağır bir yenilgi alan Türkiye Selçuklu Devleti dağılma sürecine girdi. Anadolu’nun önemli şehirleri Moğollar’ın yağmasına uğradı ve canlılığını kaybetti.
A-) KÖSEDAĞ SAVAŞI’NIN SONUÇLARI:
*Türkiye Selçuklu Devleti dağılma sürecine girdi.
*Selçuklularda taht kavgaları arttı ve Moğollar istedikleri kişileri tahta geçirmeye başladı.
*Merkezi otoritenin bozulması üzerine birçok Türk Beyliği ortaya çıktı.
*Anadolu yağmalanarak tahrip edildi. Tarımsal üretim düştü. Ticaret yollarının güvenliği kalmadığı için ticaret faliyetleri azaldı.
*Moğolların önünden kaçan binlerce Türk Anadolu’nun batısına göç etti ve böylece Anadolu’nun batısının Türkleşmesi sağlandı.
B-) KÖSEDAĞ SAVAŞI SONRASI KURULAN TÜRK BEYLİKLERİ:
Karamanoğulları: Konya civarında kuruldu. Kendilerini Selçukluların varisi olarak görmüşlerdir.
Osmanlı Devleti’ni en fazla uğraştıran beyliktir.
Germiyanoğulları: Kütahya ve çevresinde kurulmuştur. Beyliğin topraklarının bir kısmı Osmanlı Devletine çeyiz olarak verilmiştir.
Karesioğulları: Balıkesir ve civarında kurulmuştur. Osmanlı Devleti’nin topraklarına kattığı ilk beyliktir.
Hamitoğulları: Isparta ve Burdur civarında kurulmuştur. Beyliğin toprakların bir kısmını Osmanlı Devleti para ile satın almıştır.
Aydınoğulları: Aydın civarında kuruldu. Denizcilik faliyetlerinde bulundular.
6
Menteşeoğulları: Muğla ve civarında kuruldu. Denizcilik faliyetlerinde bulundular.
Saruhanoğulları: İzmir ve Manisa civarında kuruldu. Denizcilik faliyetlerinde bulundu.
Candaroğulları: Kastamonu ve Sinop civarında kuruldu. Denizcilik faliyetlerinde bulundu.
Dulkadiroğulları: Maraş civarında kuruldu. Yavuz Sultan Selim’in bu beyliği ortadan kaldırması ile Anadolu siyasi birliği kesin olarak sağlanmıştır.
OSMANLI DEVLETİ’NİN KURULDUĞU DÖNEMDE ANADOLU VE ÇEVRESİ
*Anadolu kıtaları birbirine bağlayan bir köprü vazifesi görüyordu.
*İpek Yolu’nun önemli bir kısmı Anadolu’dan geçiyordu.
*Türkiye Selçuklu Devleti Kösedağ Savaşı sonrası dağılma sürecine girmişti.
*Anadolu siyasi birliği bozulmuş ve birçok Türk beyliği ortaya çıkmıştı.
OSMANLI’NIN KURULUŞ DÖNEMİNDE ÇAĞDAŞI DEVLETLER:
*Doğu Roma (Bizans) İmparatorluğu
*İlhanlı Devleti
*Memlük Devleti
*Altın Orda Devleti
*Kutsal Roma Germen İmparatorluğu
*Balkanlar’da Sırp Prensliği, Bulgar Prensliği
*Macar Krallığı
OSMANLI DEVLETİ’NİN KURULUŞU (1299)
Osmanlı Devleti’ni kuranlar Oğuzların Günhan soyunun Kayı boyuna mensuptur. Kayıların büyük bir bölümü 1071 Malazgirt Savaşı’ndan sonra Anadolu’ya geldiler. Kayılar ilk olarak Ahlat yöresine yerleştiler.Türkiye Selçuklu hükümdarı I.Aleaddin Keykubad zamanında Moğollarla yaptıkları mücadeleler ve Türkiye Selçuklu Devleti’ne hizmetleri karşılığında ilk olarak Ankara yakınlarındaki Karacadağ yöresine, daha sonra Bizans sınırındaki Söğüt’e uç beyliği olarak yerleştiler.
Bu dönemde Kayıların başında Ertuğrul Gazi bulunuyordu. Bizans’a karşı faliyetlere başlayan Ertuğrul Gazi Domaniç’i fethetti. Kayılar Söğüt’ü kışlak; Domaniç’i yaylak olarak kullanmaya başladı. 1281 yılında Ertuğrul Gazi’nin ölümü sonrası beyliğin başına Osman Bey geçti.
OSMANLI DEVLETİ’NİN KURULUŞUNU KOLAYLAŞTIRAN ETMENLER
*Bizans sınırında kurulmuş olması
*Osmanlı Devleti’nin kurulduğu dönemde dünya üzerinde otorite boşluğunun yaşanıyor olması
*Bizans’ta taht kavgaları yaşanıyor olması
*Osmanlı’nın ‘’Gaza’’ ve ‘’Cihat’’ ideolojisini benimsemesi
*Ahiyan-ı Rum, Gaziyan-ı Rum, Abdalan-ı Rum, Bacıyan-ı Rum gibi sosyal örgütlerin desteğini almış olmaları
OSMAN BEY:
Osman Bey devletin kurucusudur. Anadolu’da Ahilerin Şeyhi olan Şeyh Edebali’nin kızı ile evlenerek Ahilerin desteğini almıştır. Osman Gazi Bizans’tan Yarhisar, Karacahisar, İnegöl, Geyve, Yenişehir gibi birçok kaleyi ele geçirmiştir. Osman Gazi Koyunhisar Savaşı ile Bizans ordusunu mağlup etmeyi başarmış ve şöhretini Anadolu’ya yaymıştır. Osman Gazi sağlığında Bursa ve İznik’i kuşatmış ancak bu kalelerin ele geçirilmesi Orhan Bey’e nasip olmuştur.
7
KOYUNHİSAR SAVAŞI (1302):
Bizans ve Osmanlı Devleti arasında yapılan ilk savaştır. Osmanlı Devleti’nin zaferi ile sonuçlanan bu savaşın sonucunda Osman Bey’in Anadolu’da şöhreti artmıştır. Osmanlı Tarihi üzerine çalışmaları ile dünya çapında üne sahip olan Halil İnalcık; Osmanlı Devleti’nin kuruluşunu bu savaşa
dayandırmaktadır.
ORHAN BEY:
Bursa Orhan Gazi döneminde ele geçirildi ve devletin başkenti yapıldı. Bursa’nın ticaret yolları üzerinde yer alması Osmanlı’nın ekonomik açıdan güçlenmesini sağladı. Osmanlı Devleti’nin Bizans’ın önemli şehirlerini ele geçirmesi iki devleti karşı karşıya getirdi. Bizans ile yapılan Palekanon Savaşı’nı Osmanlı Devleti kazandı. Orhan Bey 1331 yılında İznik’i aldı.
NOT: Osmanlı Devleti’nin Bizans üzerine akınlar yaptığı bu dönemde Avrupa’da Fransa ve İngiltere 1337-1453 yıllarına kadar sürecek olan Yüzyıl Savaşları’nı başlatmıştı.
OSMANLI’NIN RUMELİ’YE GEÇİŞİ
Osmanlı Devleti, Bizans’ta saray bakanı Kantakuzenos ve Yuannis arasında yaşanan taht kavgalarında Osmanlı’dan yardım talep eden Kantakuenos’u tahta geçirdi. Bizans İmparatoru olan Kantakuzenos Osmanlı’nın yardımlarına karşılık kızı Thedora’yı Orhan Gazi’ye verdi.
NOT: Osmanlı Devleti, 1353 yılında Bizans’tan Çimpe Kalesi’ni fethetti. Çimpe Kalesi Osmanlı’nın Rumeli’de ele geçirdiği ilk yerdir.
Osmanlı Devleti Çimpe Kalesi’ni ele geçirdikten sonra burayı askeri bir üst olarak kullandılar. Daha sonraki süreçte 1361 yılında Edirne’nin fethi ve burasının başkent yapılması ile Osmanlı Devleti Balkanlar üzerinde hızla hakimiyet kurdu.
OSMANLI DEVLETİ’NİN BALKANLAR EKSENİNDE YAPTIĞI SAVAŞLAR
I.MURAT DÖNEMİNDE: Sazlıdere Savaşı, Çirmen Savaşı, Sırpsındığı Savaşı ve I.Kosova Savaşları meydana gelmiştir. I.Murat Kosova savaşı sonrasında savaş meydanını gezerken yaralı bir Sırp askeri tarafından şehit edilmiştir.
YILDIRIM BAYEZİD: Bu dönemde 3 kez İstanbul Kuşatılmıştır. Haçlı ordularının toplanması, Doğu’dan Timur tehtidinin ortaya çıkması gibi nedenlerden dolayı bu kuşatmalar başarısızlığa uğramıştır. Yıldırım Bayezid bu kuşatmalardan sonra İstanbul’da bir Türk mahallesinin kurulması, cami inşa edilmesi ve İstanbul’a bir kadı atanması şartlarını Bizans’a kabul ettirmiştir. Osmanlı Devleti’nin İstanbul’u kuşatması ve Balkanlar’da hızla yayılması Avrupalı devletleri rahatsız etti.
1396 yılında Haçlı ordusu ile Niğbolu Savaşı yapılmış ve savaş Osmanlı’nın galibiyeti ile sonuçlanmıştır.
II.MURAD: Osmanlı Devleti’nin Balkanlar’da ilerlemesi Haçlı ordularının Osmanlı’ya karşı ittifaklar kurmasına neden oldu. 1444 yılında Osmanlı Devleti ve Haçlı ordusu arasında Varna Savaşı meydana geldi. Osmanlı Devleti Varna’da istediği sonucu elde edemedi. 1448 yılında yapılan II.Kosova
Savaşı’nda ise Osmanlı Devleti Haçlı ordusunu perişan etti. II.Kosova Savaşı’ndan sonra Avrupalı Devletler ve Bizans arasında Osmanlı’nın artık Balkanlar’dan atılamayacağı anlaşılmış oldu.
8
OSMANLI DEVLETİ’NİN BALKANLARDA HAKİMİYET KURMASINI KOLAYLAŞTIRAN ETMENLER
*Balkanlar’da güçlü bir devletin bulunmaması
*Balkanlarda çok sayıda etnik ve dini kimliğin bulunuyor olması
*Akıncıların Faliyetleri
*Şeyhlerin ve Dervişlerin Faliyetleri
*Osmanlı İskan ve İstimalet siyaseti OSMANLI İSKAN SİYASETİ:
Osmanlı Devleti fethettiği yerlerde kalıcı olmayı sağlamak, bu bölgelere Türk kimliği kazandırabilmek için Anadolu’da konar-göçer yaşayan grupları ve bazı meslek erbablarını Balkanlar’da fethedilen yerlere yerleştirdi.
OSMANLI İSTİMALET SİYASETİ:
İsitimalet; kendine çekme, kendine meylettirme anlamına gelmektedir. Osmanlı Devleti fethettiği bölgelerde insanların dinine, diline karışmamış ve onları hoşgörü politikası ile yönetmiştir. Bu politika sayesinde Osmanlı gittiği bölgelerde bir kurtarıcı olarak görülmüştür.
ANADOLU’DA SİYASİ BİRLİĞİN SAĞLANMASI:
Anadolu’da siyasi birliği sağlama çalışmaları ilk kez Orhan Bey döneminde başlamıştır. Bu dönemde Balıkesir civarında kurulmuş olan Karesioğulları Beyliği iç mücadeleler ile uğraşıyordu.
Orhan Bey, Karesioğulları’nın topraklarını savaşmadan ele geçirdi (1345). Osmanlı egemenliğine ilk giren beylik olan Karesioğulları sayesinde Osmanlı denizcilik faliyetlerine başlamıştır. Ayrıca
Karesioğulları’nın önemli akıncı beylerinde Hacı İlbey, Evrenos Gazi, Ece Halil Osmanlı hizmetine girerek önemli fetih faliyetlerinde bulundular.
I.Murat; Germiyanoğlu Süleyman Bey’in kızı Devlet Hatunu oğlu Yıldırım Bayezid ile evlendirerek Germiyanoğulları ile akrabalık tesis etmişlerdir. Germiyanoğulları çeyiz olarak Kütahya, Simav, Emet ve Tavşanlı’yı Osmanlı Devletine vermştir.
I.Murat bu dönemde Hamitoğullarından Beyşehir, Seydişehir,Yalvaç,Isparta gibi bölgeleri para ile satın alarak bu beyliğide topraklarına katmıştır.
Yıldırım Bayezid; Anadolu siyasi birliğinin sağlanması kapsamında Karamanoğulları, Aydınoğulları, Saruhanoğulları, Menteşeoğulları ve Candaroğullarını topraklarına katmıştır.
ANKARA SAVAŞI (1402)
Yıldırım Bayezid döneminde Anadolu siyasi birliğini büyük oranda sağlamış olan Osmanlı Devleti, Balkanlar’da da geniş bir alana hükmediyordu. Ancak Doğu’dan Anadolu’ya ilerleyen Timur tehtidi Osmanlı’yı bir anda sıkıntılı bir sürecin içine soktu. Timur Çin üzerine yapacağı sefer
öncesinde arkasında güçlü bir devlet bırakmak istemiyordu. Yıldırm tarafından siyasi varlıklarına son verilen beylerin Timur’a sığınması, Timur’un Osmanlı’dan Beyliklerin topraklarını beylere teslim etmesini istemesi, Timur’un önünden kaçan Karakoyunlu hükümdarı Kara Yusuf ve Celayirli Ahmet’in Osmanlı’ya sığınması iki devleti karşı karşıya getirmiştir.
9
Ankara’nın Çubuk Ovası’nda dönemin iki süper gücü arasında cereyan eden savaşın sonucunda Osmanlı Devleti çok ağır bir yenilgi almıştır. Yıldırm Bayezid oğulları Mustafa ve Musa ile birlikte esir düşmüştür.
ANKARA SAVAŞI SONUCUNDA
*Timur Savaş sonrasında Anadolu Beyliklerini yeniden kurdurarak Osmanlı Devleti’de dahil hepsini kendisine bağladı. Anadolu’da Türk siyasi birliği bozuldu.
*Osmanlı Devleti dağılma tehlikesi yaşadı. Yıldırım Bayezid’in dört oğlu (İsa,Musa,Süleyman ve Mehmet) arasındaki taht kavgaları yüzünden Fetret Devri yaşandı.
*Osmanlı Devleti içerisinde yaşanan karışıklıklar Bizans’ın siyasi ömrünün bir süre daha uzamasına neden oldu.
*Osmanlı Devleti’nin Rumeli’deki ilerleyişi bir süre durdu.
FETRET DEVRİ (1402-1413)
Ankara Savaşı sonrası Yıldırım Bayezid’in oğulları İsa Çelebi, Musa Çelebi, Süleyman Çelebi, Mehmet Çelebi arasında taht kavgaları yaşanmıştır. Oniki yıl süren mücadeleler sonucunda I.Mehmet diğer kardeşlerini mağlup ederek Fetret Dönemine son vermiştir.
NOT: I.Mehmet, Fetret Dönemine son verdiği için Osmanlı Devleti’nin II. Kurucusu kabul edilir.
ÜLKE BÜTÜNLÜĞÜNÜN YENİDEN SAĞLANMASINA YÖNELİK FALİYETLER
*I.Mehmet öncelikle Anadolu’da Türk siyasi birliğini yeniden sağlamak istedi. Dış siyasette ise barışçıl bir politika izledi.
*I.Mehmet ilk olarak Aydınoğulları’ndan İzmir’i, Karamanoğulları’ndan Akşehir, Beyşehir, Seydişehir ile Hamitoğullarını ait toprakları ele geçirdi.
*Bu arada Candaroğulları, Saruhanoğulları, Menteşeoğulları’da Osmanlı Devleti’ne bağlılıklarını bildirdi.
ŞEYH BEDREDDİN İSYANI
Osmanlı Devleti’nde meydana gelen ilk dini ve sosyal içerikli hareket Şeyh Bedreddin İsyanıdır.
TARİH ÖĞRETMENİ HARUN AY
