CUMHURİYET DÖNEMİNDEKİ ÇOCUK SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI KİTAPLARININ İNCELENMESİ. Arş. Grv. Dr. Mustafa ŞAPCIOĞLU

(1)

CUMHURİYET

DÖNEMİNDEKİ ÇOCUK

SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI

KİTAPLARININ İNCELENMESİ

Arş. Grv. Dr. Mustafa ŞAPCIOĞLU

(2)

• Sunumun amacı; Cumhuriyet dönemindeki Çocuk

Sağlığı ve Hastalıkları kitaplarının incelenmesi hakkında bilgi verilmesi ve farkındalık oluşturulmasıdır.

• İncelemeye alınan kitaplar üniversite kanununun

çıkarılmasından sonraki eserlerdir. Üniversite kanunu 1933 yılında çıkarıldığı için bu tarihten sonraki eserlere yer verilmiştir. Osmanlıca olarak kaleme alınan eserlere yer verilmemiştir.

• Ayrıca Çocuk Hastalıkları, Çocuk Sağlığı, Çocuk Sağlığı

ve Hastalıkları, Pediatri, Pediyatri gibi ‘‘genel’’ pediatri

üzerine yazılmış yerli kitaplar incelemeye alınmıştır.

(3)

İLKLER

Osmanlı’nın son dönemleri ve Cumhuriyet’in ilk yıllarına kadar uzandığımız takdirde Türk Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları üzerine karşımıza ilk çıkan yazılı eser ‘’Çocuk Hastalıkları Bilgisi’’ adıyla

Ord.Prof. Dr. İhsan Hilmi Alantar tarafından

basılmıştır. (1935)

(4)

Ord.Prof.Dr.İhsan Hilmi Alantar

• Türkiye'nin ilk Çocuk Hastalıkları Dispanseri’ni kuran ordinaryüs profesördür. (1921)

• İhsan Hilmi Alantar 1888'de İstanbul'da doğdu. Vefa Lisesi'ni ve Darulfünun Tıp Medresesi'ni bitirdi.

• Çocuk Hastalıkları uzmanlığını yapmak üzere Paris'e gitti ama birinci

dünya savaşı başlayınca yurda döndü. 1916'da Berlin'e gitti ve ihtisasını tamamladı.

• 1921'de Ankara Numune Hastanesi'nde çalışmaya başladı.

• Yazdığı ve çevirisini yaptığı kitaplardan bazıları; Püerikültür, Çocuk

Hastalıkları Bilgisi, Çocuklarda Biyolojik Bilgiler, Sağlam Okul Gençliği şeklinde sıralabilir.

(5)

• Basım Yılı: 1935

• Yazar: İhsan Hilmi Alantar

• Yayınevi: Kader Matbaası

• Sayfa sayısı: 539

• Cilt: 1 Cilt

• Ebat: 16X24 cm

• Ağırlık: 1050 g

(6)

Prof.Dr.Şevket Salih Soysal

İhsan Hilmi Alantar’dan sonra ikinci çıkan kitap

olarak Prof.Dr.Şevket Salih Soysal’ın 1930-1940

yıllarında tek başına çıkardığı ‘’Çocuk Sağlığı ve

Hastalıkları’’ ile karşılaşıyoruz.

(7)

• Basım Yılı: 1930-1940

• Yazar: Prof.Dr.Şevket Salih Soysal

• Yayınevi: İstanbul

Üniversitesi Matbaası

• Sayfa sayısı: 394

• Cilt: 1 Cilt

• Ebat: 16X24 cm

• Ağırlık: Bilinmiyor

(8)

Günümüze uzanan Olcay Neyzi…

• Günümüzde halen Olcay Neyzi’nin Pediyatri’si

olarak okuduğumuz ve raflarımızda yerini koruyan kitabın ise gelişimi şu şekilde olmuş;

• Kitap Adı: Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları

• 1.baskı: 1) Şevket Salih Soysal, 2) Cihad Gürson, 3) Olcay Neyzi (1971)

• 2.baskı: 1) Şevket Salih Soysal, 2) Cihad Gürson, 3) Olcay Neyzi (1976)

• 3.baskı: 1) Olcay Neyzi, 2) Leyla Koç (1983)

(9)

1.Baskı,1971

• Basım Yılları:

1971(1.baskı),1976(2.baskı)

• Yazarlar: 1) Şevket Salih Soysal, 2) Cihad Gürson, 3) Olcay Neyzi

• Yayınevi: Yeni Gün Matbaası

• Sayfa sayısı: 805

• Cilt: 1 Cilt

• Ebat: 16X24 cm

• Ağırlık: Bilinmiyor

(10)

3.Baskı,1983

• Basım Yılı: 1983

• Editörler: 1) Olcay Neyzi, 2) Leyla Koç

• Yayınevi: Bayda Yayınları

• Sayfa sayısı: 884

• Cilt: 2 Cilt

• Ebat: 16X24 cm

• Ağırlık: Bilinmiyor

(11)

• Daha sonra ise 1989-1990 yıllarında ‘’Çocuk Sağlığı ve

Hastalıkları’’ olan kitabın adı ‘’Pediatri’’ olarak değişerek günümüzdeki serinin ilk baskısı olarak karşımıza çıkıyor.

• Kitap Adı: PEDİATRİ

• 1.baskı: 1) Olcay Neyzi, 2) Türkan Ertuğrul (1990)

(Günümüzdeki en son baskı) (PEDİYATRİ-isim değişikliği)

• 5.baskı: 1) Olcay Neyzi, 2) Türkan Ertuğrul, 3) Feyza

Darendeliler (2020 yılında çıkacak olan baskısı, henüz çıkmadı)

(12)

1.Baskı,1990 2.Baskı,1993

(13)

• Basım Yılları:

1990,1993,2002

• Editörler: 1) Prof.Dr.Olcay Neyzi, 2) Prof.Dr.Türkan

Ertuğrul

• Yayınevi: Nobel Tıp Kitabevi

• Sayfa sayısı: 1706

• Cilt: 2 Cilt

• Ebat: 20X28 cm

• Ağırlık: 1600 g

3.Baskı, 2002

(14)

4.Baskı, 2007

• Basım Yılı: 2007

• Editörler: 1) Prof.Dr.Olcay Neyzi, 2) Prof.Dr.Türkan

Ertuğrul

• Yayınevi: Nobel Tıp Kitabevi

• Sayfa sayısı: 2100

• Cilt: 2 Cilt

• Ebat: 19,5X28 cm

• Ağırlık: 2150 g

• Fiyat: 540 TL

(15)

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları- İstanbul Tıp Fakültesi

• Basım Yılı: 2003

• Editörler: 1)Talat Cantez,

2)Rukiye Eker Ömeroğlu, 3)Serpil Uğur Baysal, 4)Fatma Oğuz

• Yayınevi: Nobel Tıp Kitabevi

• Sayfa sayısı: 656

• Cilt: 1 Cilt

• Ebat: 21X29 cm

• Ağırlık: 1250 g

• Fiyat: Satışta değil

(16)

Buraya kadar bahsetmiş olduğumuz kitaplar İstanbul menşeli kitaplar olup derleyecek olursak;

1) Çocuk Hastalıkları Bilgisi- İhsan Hilmi Alantar (1935) 2) Çocuk Sağlığı- Şevket Salih Soysal (1930-1940)

3) Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları- Şevket Salih Soysal, Cihad Gürson, Olcay Neyzi, Leyla Koç (1971-1983)

4) Pediatri- Olcay Neyzi, Türkan Ertuğrul (1990-2002) 5) Pediyatri- Olcay Neyzi, Türkan Ertuğrul (2007)

6) Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları-Talat Cantez, Rukiye Eker

Ömeroğlu, Serpil Uğur Baysal, Fatma Oğuz (2003, tek baskı)

(17)

Ankara menşeli kitaplar

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları üzerine kaleme alınmış kitapların ilklerinin İstanbul

camiasından çıktığını görmekteyiz. Bu yüzden her ne kadar Türkiye’de pediyatri denilince

İstanbul kitapları akla gelse de yakın geçmişte Ankara camiasından da baş ucu niteleğinde

kitaplar çıkmamış değil. Şimdi bunlara göz

atacağız.

(18)

Ankara’da ilk yerli kitap

• 1951 yılında Prof. Dr. Bahtiyar Demirağ’ın yazdığı Çocuk Hastalıkları adlı kitap 3 ciltten oluşmaktadır.

1984 yılında 2.baskısı çıkarılmıştır.

• İlk baskısı Milli Eğitim Yayınları tarafından çıkarılmış olup; 3 cilt toplam 1122 sayfadır.

• İkinci baskısı ise Türkiye Klinikleri Yayınları tarafından

basılmış ve 2 cilt toplam 1242 sayfadan oluşmaktadır.

(19)

Çocuk Hastalıkları, Bahtiyar Demirağ, 1951

Cilt-1 Cilt-2 Cilt-3

(20)

• Basım Yılı:1984 (2.baskı)

• Editör: Bahtiyar Demirağ

• Yayınevi: Türkiye Klinikleri Yayınları (Ankara)

• Sayfa sayısı: 1242

• Cilt: 2 Cilt

• Ebat: 20X28 cm

• Ağırlık: Bilinmiyor

• Fiyat: 10 TL (ikinci el)

(21)

Klinik Bilimlere Giriş VII-

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları

•Antıp A.Ş. (Ankara Tıp Fakültesi Vakfı kuruluşu) İbni Sina Hastanesi, Ankara

tarafından 1997 yılında çıkarılan bir diğer Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları kitabıdır.

•16x24 cm ebatta, 1.hamur, 369 sayfa ve tek

ciltten oluşmaktadır.

(22)

Klinik Bilimlere Giriş VII- Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları

• Editör:

Belirsiz, Önsözü yok

• Yayınevi: ANTIP A.Ş.

Yayınları

• Cilt: 1 Cilt

• Ebat: 16X24 cm

• Fiyat: 20 TL (ikinci el)

(23)

• Basım Yılı: 2004

• Editörler: Şükrü Cin, Erdal İnce, Ercan Tutar

• Yayınevi: ANTIP A.Ş.

Yayınları

• Sayfa sayısı: 941

• Cilt: 1 Cilt

• Ebat: 20x28 cm

• Ağırlık: Bilinmiyor

• Fiyat: 40 TL (ikinci el)

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları-Şükrü Cin

(24)

Temel Pediatri

• Türkiye Milli Pediatri Derneği tarafından ilk baskısı 2010 yılında çıkarılmış olan Ankara menşeli kitabın ikinci baskısı ise 2020 yılında yayınlanmıştır.

• İlk baskının editörlüğünü Enver Hasanoğlu, Ruhan Düşünsel, Aysun Bideci yapmış olup ikinci baskıda Koray Boduroğlu eşlik etmiştir.

• Otuz üç bölümden oluşan kitap, 458 yazarlı olup, 3200

sayfadan oluşmaktadır.

(25)

TEMEL PEDİATRİ- İlk Baskı

• Editörler

: 1) Enver Hasanoğlu, 2) Ruhan

Düşünsel, 3) Aysun Bideci

• Yayınevi: Güneş Tıp Kitabevi

• Cilt: 1 Cilt

• Ebat: 21X29 cm

• Ağırlık: 4250 g (1 cilt)

(26)

TEMEL PEDAİTRİ-2.Baskı

• Editörler: 1) Enver Hasanoğlu, 2) Ruhan Düşünsel, 3) Aysun Bideci, 4) Koray Boduroğlu

• Cilt: 2 Cilt

• Ebat: 19,5X27,5 cm

• Ağırlık: 5850 g (2 cilt)

• Fiyat: 1250 TL

(27)

YURDAKÖK PEDİATRİ

• 297’si profesör, 129’u doçent olan 604 yazarın hazırladığı 753 bölümde, 1728 tablo, 2123 şekil içeren 5672 sayfalık bir kitaptır.

• Prof.Dr.Murat Yurdakök editörlüğünde 2017 yılında basılmıştır.

• 4 ciltten oluşan eser, bugüne kadar yayınlanmış en

kapsamlı ve en hacimli Türkçe tıp kitaplarından biridir.

(28)

YURDAKÖK PEDİATRİ

Yurdakök Pediatri Çeviri Yabancı Textbook’lar

(29)

YURDAKÖK PEDİATRİ

• Editör

: 1) Murat Yurdakök

• Cilt: 4 Cilt, 1.hamur-Renkli

• Ebat: 19,5X27,5 cm

• Ağırlık: 6800 g

• Fiyat: 2700 TL

(30)

İzmir Menşeli Kitaplar

• İzmir camiasında basılan ilk pediyatri kitabı denilince ilk olarak karşımıza Prof. Dr. Alphan Cura’nın

editörlüğünde Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları kitabı

çıkıyor. Kitap; 1999 yılında ilk baskısını çıkarmış. Toplam 2 baskısı olmuş ve devamı gelmemiş.

• Başlıca karşımıza çıkan diğer bir kitap ise Ege Çocuk

Vakfı tarafından yine Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları adıyla 2014 yılında basılmıştır. Editörlüğünü ise Prof. Dr. Savaş Kansoy yapmıştır.

(31)

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları

• Editör

: 1) Prof. Dr. Alphan Cura

• Yayınevi: Ege Çocuk Vakfı

• Cilt: 1 Cilt

• Ebat: 16X23,5 cm

• Ağırlık: Bilinmiyor

(32)

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları

• Editör

: 1) Prof. Dr. Savaş Kansoy

• Yayınevi: Ege Çocuk Vakfı

• Cilt: 1 Cilt

• Ebat: 16X23,5 cm

(33)

Dünyada Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları…

Nelson, Rudolph, Lange Current…

(34)

(35)

• Çeviri editörü

: Doç. Dr.

Teoman Akçay

• Yayınevi: Nobel Tıp Kitabevi

• Cilt: 2 Cilt

• Ebat: 28X21,5 cm

• Fiyat: 1200 TL

Nelson-Pediatri

(36)

• Çeviri editörü

: Prof. Dr.

Murat Yurdakök

• Cilt: 2 Cilt

• Ebat: 21X28 cm

• Fiyat: 650 TL

Rudolph-Pediatri

(37)

Current Lange-Pediatri

• Çeviri editörleri: Prof.Dr.

Enver Hasanoğlu, Prof.Dr.

Aysun Bideci, Prof.Dr. Elif N.

Özmert, Prof.Dr. Sevcan A.

BAKKALOĞLU EZGÜ

• Yayınevi: EMA Tıp Kitabevi

• Cilt: 1 Cilt

• Ebat: 19X25 cm

• Fiyat: 500 TL

(38)

Yabancı Kitaplar

Yabancı pediyatri kitaplarına baktığımız zaman hemen hemen hepsinin uzun soluklu bir hikayesi olduğunu

görüyoruz. Basım yılları, yeni baskılarının yayınlanması arasındaki geçen süreler açısından benzerlikler mevcut.

(39)

Sizce bilimsel bir kitabın iki baskısı

arasındaki süre ne kadar olmalıdır?

(40)

Nelson Pediatri

• Örneğin Nelson Pediatri; 2019,2016, 2011, 2007, 2004, 2000, 1996, 1992, 1987, 1983, 1979, 1975, 1969, 1964, 1959 yıllarında olmak üzere yayınlanmış. İlk başlarda

yaklaşık 5-6 yılda 1 iken; yakın geçmişte yaklaşık 3 yılda 1 yeni baskısı çıkmakta. Ortalama 2,8 yılda 1 yeni

baskısı çıkmakta.

(41)

Olcay Neyzi Pediatri

• Ülkemizdeki pediyatri kitapları arasında en uzun soluklu olan kitap hiç şüphesizdir ki Olcay Neyzi olmuştur.

• Olcay Neyzi’nin basım yıllarına bakacak olursak; 1971, 1976, 1983, 1990, 1993, 2002, 2007, 2020 (bu yıl

çıkacak olup; henüz çıkmamış olan 5.baskısı)

şeklindedir. Ortalama 6,1 yılda 1 yeni baskısı çıkmıştır.

Bu yönüyle Nelson Pediatri’nin gerisinde kalmıştır.

(42)

Eleştiriler-1

• Cumhuriyet dönemi yerli Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları kitaplarına bakınca bazılarındaki eksiklikler de göze çarpıyor, birçok teknik kusurun olduğunu görüyoruz.

• Örneğin; Klinik Bilimlere Giriş VII- Çocuk Sağlığı ve

Hastalıkları kitabının bir editörünün olmadığını ya da belirtilmediğini, ayrıca bir önsözünün dahi olmadığını görüyoruz.

• Yine İhsan Hilmi Alantar’ın kitabında önsöze yer

verilmediği görülüyor.

(43)

• Yerli eserlerle yabancı textbookları kıyaslayacak olursak göze çarpan en büyük fark; yerli eserlerimizin

sürekliliğinin olmayışıdır.

• Ord. Prof. Dr. İhsan Alantar gibi ülkemizin ilk pediatri uzmanı olan bir ismin 1935 yılında çıkardığı kitabın tek baskıdan ibaret olmasının ülkemizdeki pediyatri okur- yazarlığı açısından büyük eksiklik olduğu şüphesizdir.

• Şükrü Cin’in 2004’te çıkardığı Ankara menşeli kitabının yine tek baskı yapmış olması buna verilebilecek

örneklerdendir.

Eleştiriler-2

(44)

• Bir diğer eleştiriye değer konu ise kitapların

ağırlığı/hacmidir. Bir kitabın ne kadar çok bölümden oluştuğu, kaç yazarlı olduğu, kaç tablo içerdiği kadar kullanım kolaylığı yönüyle de elverişli olması

gerekmektedir.

• Örneğin; yerli eserimiz olan Temel Pediatri kitaplarının 2 cilt toplam 5800 g, Yurdakök Pediatri’nin 4 cilt toplam 6800 g olması kullanımlarını, bilgiye kolay erişim imkanlarını

zorlamaktadır.

• Bir kitap fiyat, içerik, hacim gibi birçok faktörün göz önünde bulundurularak okuyucuya hitap eder hale gelmesi son

derece önemlidir.

Eleştiriler-3

(45)

• Yabancı textbooklar ile yerli yayınlarımız arasındaki bir diğer fark da yerli kitaplarımızda e-book/pdf

desteğinin sunulmuyor olmasıdır.

• Az evvel bahsettiğimiz gibi hacim olarak büyükçe olan yayınların okunmasında gelişen teknoloji ile beraber özellikle tablet, telefon ve bilgisayarlar aracılığıyla e- book formatlarının olması erişim kolaylığını

artırmaktadır. Ancak ülkemizde e-book formatında tıbbi bir eser henüz çıkarılmamıştır.

Eleştiriler-4

(46)

• E-book sadece taşıma kolaylığından ibaret olmayıp;

-Bir konu ile ilgili tablo ya da şekillere hızlı erişilebilmesi, -İnternet üzerinden yapılan güncellemelerle doğru ve güncel bilgiye ulaşmadaki zorlukların ortadan

kaldırılması ve sürekli en son gelişmelerden haberdar olabilme avantajı sağlaması,

E-Book-1

(47)

-Matbu eserlerdeki altını çizme, işaretleme, üzerine not alma gibi doğal eylemlere de aynı şekilde elektronik

kalemler ile olanak sağlıyor olması nedeniyle

yaygınlaştırılması ve ülkemizde kullanılmaya başlanmasının faydalı olacağı düşünülmektedir.

E-Book-2

(48)

Çok yazarlılık

• Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları tıpkı tıbbın kendisi gibi

multidisipliner bir anabilim dalı olup; Çocuk Endokrin, Nöroloji, Hematoloji, Nefroloji, Yenidoğan, Kardiyoloji, Alerji, İmmunoloji, Gastroenteroloji ve Hepatoloji,

Romatoloji, Metabolizma, Gelişimsel Pediatri, Sosyal Pediatri, Çocuk Genetiği, Çocuk Enfeksiyon hastalıkları gibi birçok bilimdalından oluşmaktadır.

• Bu nedenle kitaplarımızın çok yazarlı olması gerekliliği doğmaktadır. Ülkemizde çok yazarlılık ilk kez Olcay

Neyzi ile 1971’de başlamış ve yaygınlaşmıştır.

(49)

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları-İnönü Üniversitesi

• İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı’ndan Prof. Dr. Cengiz Yakıncı ve Prof. Dr. Erdem Topal editörlüğünde, İnönü Üniversitesi Yayınevi tarafından 2020 yılında basılan kitap 4 bölümden oluşmaktadır. (Çocuk Alerjisi, Çocuk Göğüs, Çocuk Metabolizma, Yenidoğan)

• Diğer kitaplardan tanım, fizik muayene, tanı, tedavi şeklinde bir algoritmaya sahip oluşuyla ayrılır ve en sonunda ise Çocuk Sağlığı ve Hastalıklarında Temel Hekimlik Uygulamalarına yer verilmiştir. Bu yönüyle hekim ve hekim adaylarına rehber

niteliğinde bir eser ortaya çıkarılmıştır.

(50)

• Editörler

: Prof.Dr.Cengiz Yakıncı, Prof.Dr. Erdem Topal

• Yayınevi: İnönü Üniversitesi Yayınevi

• Cilt: 1 Cilt

• Ebat: 24X15,5 cm

• Fiyat: En ucuz 32,80 TL (İnternet)

(51)

(52)