Çevre ve Orman Bakanl Ç evre ve Orman Bakanlığı ığı 16 16 Ekim Ekim 2006 2006
Sultan Aksakal Sultan Aksakal
S S ı ı ralama Metodolojisi ralama Metodolojisi
E E ğ ğ itimi itimi
Amaç
Yü Y üksek Maliyetli Yat ksek Maliyetli Yat ı ı r r ı ı m m
Direktifi'nin gerekliliklerini yerine Direktifi'nin gerekliliklerini yerine getirmek
getirmek ü ü zere T zere T ü ü rkiye'de karar rkiye'de karar al al ı ı c c ı ı kurumlara y kurumlara y ö ö nelik, nelik,
uygulanacak
uygulanacak ç çevre projelerinin evre projelerinin
ö ö ncelik s ncelik s ı ı ras ras ı ı na konmas na konmas ı ı
Kriter Tipleri
Projelerin değerlendirmesinde iki temel safha söz konusudur:
1.Eleme ve
2.Öncelliklendirme
Eleme Kriterleri
Eleme Sürecinde; hangi projelerin potansiyel projeler listesine girmeye uygun olduğunu belirlemek amacıyla K1: Tekliflerin yer aldığı sektör
Projelerin aşağıdaki sektörlerden birinde yer alması Su
Atık su Atık Hava
Sanayi Kirliliği Diğer
Eleme Kriterleri
K2: Tahmini bütçe
Projelerin tahmini yatırım bütçesinin en az 5 Milyon Avro olması
Bir fizibilite çalışması olsun olmasın tüm projelerin tahmini yatırım bütçesi kontrol edilmesi
y Atık su arıtma tesisi projeleri için EK2 (hassas bölge biyolojik atık su arıtma tesisi - azot ve fosfor giderimi) y Katı atık yönetimi projeleri için EK4 (AB
standartlarında düzenli depolama tesisi)
y İçme suyu ve kanal şebeke ve diğer inşaat işleri için benzer proje maliyetleri
Evet
Hayır
Eleme Kriterleri
K3: Yararlanan statüsü
Yaralanan kamu kuruluşu mu ? Evet
Hayır
K4: Projenin statüsü
Proje teklifinin uygun bir biçimde doldurulması kontrol edilmesi Evet
Hayır
Sıralama Kriterleri
PEPA kriterlerinden üretilmiş 6 sıralama kriteri ve 19 alt kriter kullanılmaktadır.
Sıralama kriterleri Toplam Ağırlıkları
Çevre kriteri 24,41
Ekonomik kriter 18,43
Mali Kriter 15,40
Proje özgü kriter 13,72
Kurumsal kriter 10,19
Politika kriterleri 17,85
Sıralama Alt Kriterleri
Çevresel Alt Kriterler
4.3.1. Çevresel yararlar/etkiler
Projenin doğrudan çevresel yararları ya da etkileri Ağırlık : % 9,33
Bölgenin atık su deşarjı açısından hassas olma durumu (tüm Türkiye hassas kabul edilmiştir)
Koruma altındaki alanlar, kültürel miras, doğal park ve koruma bölgeleri hassas bölgeler (atık su arıtma ileri düzey arıtma)
Tesis alanının hassas olma durumu Anket - C1 nolu alandan kontrol edilmelidir.
Çevresel faydalar/etkiler
Hassas bölgelerde düzenli depolama ve yakma (baca gazı arıtma ile) dahil entegre katı atık 10 Hassas bölgelerde atık su ileri arıtma tesisleri 9
Hassas bölgelerde jeotermal projeler, hassas bölgelerde biyolojik atık su arıtma 8 tesisleri, hassas bölgelerde düzenli depolama tesisleri, hassas olmayan bölgelerde hava kirliliği kontrol projeleri, hassas olmayan bölgelerde düzenli depolama ve yakma tesisleri (baca gazı arıtma ile) dahil entegre katı atık yönetimi
Hassas bölgelerde mekanik atık su arıtma tesisleri ve hassas olmayan bölgelerde atık su ileri 7 arıtma tesisleri
Hassas bölgelerde jeotermal projeler, hassas bölgelerde atık toplama, hassas olmayan 6 bölgelerde düzenli depolama ve hassas olmayan bölgelerde biyolojik atık su arıtma tesisleri Hassas bölgelerde varsa eğer pompalama istasyonları da dahil kanalizasyon sistemleri ve 5 hassas olmayan bölgelerde mekanik atık su arıtma tesisleri
Hassas olmayan bölgelerde atık toplama projeleri 4
Hassas olmayan bölgelerde jeotermal projeler ve hassas olmayan bölgelerde varsa eğer 3 pompalama istasyonları da dahil kanalizasyon sistemleri
Hava kirliliği izleme 2
Su temini projeleri ve eğer varsa pompalama istasyonları dahil su şebekeleri ve hassas 1 olmayan bölgelerdeki jeotermal projeler
Yatırım tipi Puan
Sıralama Alt Kriterleri
Çevresel Alt Kriterler
4.3.2. Sağlık açısından faydalar
Yatırımdan kaynaklanacak ve yerel düzeyde insan sağlığı açısından faydalar
Ağırlık : % 9,02 (Anket –C3)
Rapor edilen ve doğrulanan bir sağlık sorunu mevcut ise puan iki ile çarpılır
Rapor edilen ve doğrulan akut bir sağlık sorunu varsa puan 3 ile çarpılır
Sağlık açısından faydalar
> 1.000.000 10
500.000-1.000.000 9 300.000-500.000 8 150.000-300.000 7 100.000-150.000 6 80.001-100.000 5 60.001-80.000 4 40.001-60.000 3 20.001-40.000 2 0-20.000 1
Etkilenen nüfus Puan
Sıralama Alt Kriterleri
Çevresel Alt Kriterler
4.3.3. Çevresel stratejilere uygunluk
Ulusal çevre stratejileri ve planları bağlamında projenin önceliği Ağırlık : % 6,06
Sektörel ve proje düzeyindeki öncellikleri ortaya koyan belgeler y Ulusal Çevre Eylem Planı
y Ön Ulusal Kalkınma Planı
y DPT'nin yıllık yatırım programı
Ulusal Çevre Politika Dokümanları Ek 6'da verilmektedir.
Çevre stratejilerine uygunluk
10 Yukarıdaki belgelerin hepsinde öncelik verilmiş
7 Yukarıdaki belgelerin ikisinde öncelik verilmiş
4 Yukarıdaki belgelerin birinde öncelik verilmiş
1 Yukarıdaki belgelerde öncelik verilmemiş
Ulusal Çevre Eylem Planı, Ön Ulusal Kalkınma Puan Planı ve DPT yıllık yatırım genelgesindeki
önceliklere atıf
Sıralama Alt Kriterleri
Mali Alt Kriterler
4.3.4. Yatırım Maliyeti
Projenin gerektirdiği yatırım maliyeti Ağırlık : % 5,22
Bir fizibilite çalışması yapılmışsa çalışmanın güvenirliği değerlendirilmeli
Herhangi bir maliyet tahmini yapılmamışsa, tahminler için EK2 ve EK4 kullanılmalı
Bütçeye ilişkin bir tahmin geliştirmenin mümkün olmadığı bir sektöre ilişkin ise uzman değerlendirmesine başvurulmalıdır
Yatırım maliyeti
0 – 12.000.000 10
12.000.000 – 16.000.000 9 16.000.000 – 25.000.000 8 25.000.000 – 32.000.000 7 32.000.000 – 50.000.000 6 50.000.000 - 80.000.000 5 80.000.000 – 150.000.000 4 150.000.000 - 250.000.000 3 250.000.000 - 400.000.000 2 400.000.000 üzerinde 1
Yatırım maliyeti (YTL) Puan
Sıralama Alt Kriterleri
Mali Alt Kriterler
4.3.5. İşletme ve bakım maliyetleri
Projenin amortisman, personel maliyeti, teçhizat ve malzemeler vs.
dahil olmak üzere yıllık net işletme ve bakım maliyetlerinin değerlendirilmesi
Ağırlık : % 5,63
Bir fizibilite çalışması yapılmışsa çalışmanın güvenirliği
değerlendirilmeli ve fizibilitede tahmin edilen rakam kullanılmalı (Anket - B11 nolu alan)
Herhangi bir maliyet tahmini yapılmamışsa, tahminler için EK3 ve EK5 kullanılmalı
Bütçeye ilişkin bir tahmin geliştirmenin mümkün olmadığı bir
İşletme ve bakım maliyetleri
0 – 1.200.000 10
1.200.000 – 1.600.000 9 1.600.000 – 2.500.000 8 2.500.000 – 3.200.000 7 3.200.000 – 5.000.000 6 5.000.000 – 8.000.000 5 8.000.000 - 15.000.000 4 15.000.000 – 25.000.000 3 25.000.000 - 40.000.000 2 40.000.000 üzeri 1
Yıllık İşletme ve Bakım Maliyeti (YTL) Puan
Sıralama Alt Kriterleri
Mali Alt Kriterler
4.3.6. Garantiye alınan finansman
Proje Maliyetlerini karşılamak üzere finansmanın ne ölçüde garantiye alınmış olduğu
Ağırlık : % 4,55
Öz kaynak, kamu finansmanı, hibe/kredi (uluslar arası) , ticari finansman (Anket - B10 nolu alan)
Bir finans kuruluşundan olumlu değerlendirme raporu alan
(finansmanı henüz tahsis edilmiş olmayan) projeler ilave 3 puan Uygulayıcı kuruluşun Hazine'den garanti almakla ilgili sorunlar yaşadığı projelerden 3 puan düşülmeli
Projeye yıllık yatırım programında kaynak tahsis edilmiş ise ilave 5
Garantiye alınan finansman
< % % 1
% 6 – 9 2
% 9 - 12 3
% 12 – 15 4
% 15 – 18 5
% 18 – 21 6
% 21 – 24 7
% 24 -27 8
% 27 – 30 9
> % 30 10
Garantiye alınan finansman Puan
Sıralama Alt Kriterleri
Ekonomik Alt Kriterler
4.3.7. Bedellerin ödenebilirliği ve tahsil edilebilirliği
Hizmet bedellerini ödeyecek olanların önerilen tarifeleri ödeme gücüne sahip olması
Ağırlık : % 7,09
İlçeler için veri mevcut olmadığı durumda ile ait veriler kullanılabilir
Tablonun her yıl, kişi başı GSYİH 'ya ilişkin son verilerle güncellenmelidir (Anket - D7)
Bedellerin ödenebilirliği ve tahsil edilebilirliği
> 3.501 10
3.150 – 3.500 9 2.801 – 3.150 8 2.451 – 2.800 7 2.101 – 2.450 6 1.751 – 2.100 5 1.401 – 1.750 4 1.051 – 1.400 3 701 – 1.050 2 0 – 700 1
İl GSYİH 'si (Avro/kişi-yıl) Puan
Sıralama Alt Kriterleri
Ekonomik Alt Kriterler
4.3.8. Yatırımların ödenebilirliği
Proje sahibinin (belediyenin) önerilen yatırımı ödeyebilme gücü Ağırlık : % 6,86
Dış kredilerini ödeyemeyen belediyelerden 5 puan düşülmeli (www.hazine.gov.tr)
Halihazırda dış kredi kullanmakta olan kuruluşların uygulayacağı projelerden 2 puan düşülmeli
Belediyelerin borçlanma kapasitesine ilişkin veriler İller Bankası Genel Md'lüğünden alınabilir
(Anket - D2 ve D8)
Yatırımların ödenebilirliği
> 15.000.000 10
10.000.001 - 15.000.000 9 8.000.001 - 10.000.000 8 6.000.001 – 8.000.000 7 5.000.001 – 6.000.000 6 4.000.001 – 5.000.000 5 3.000.001 – 4.000.000 4 2.000.001 – 3.000.000 3 1.000.001 – 2.000.000 2 0 - 1.000.000 1
Yatırımların ödenebilirliği (YTL) Puan
Sıralama Alt Kriterleri
Teknik Alt Kriterler
4.3.9. Proje büyüklüğü
Projenin büyüklüğü, örneğin hizmet verilecek nüfus ya da kapasite (örneğin depolama hacmi, su arıtma kapasitesi) Ağırlık : % 5,91
Hizmet verilen nüfus, belediye nüfusundan farklı olabilir (Anket - B1)
Bu durumun geçerli olmadığı yatırımlarda (sanayi tesisleri,
sanayilerde kullanılan filtreler vs. gibi doğrudan bir nüfusa hizmet vermeyen yatırımlar), büyük ve küçük tesisleri tanımlayan benzer bir yaklaşım geliştirilmelidir.
Proje büyüklüğü
>1.000.000 10
700.000 - 1.000.000 9 500.000 - 700.000 8 350.000 - 500.000 7 200.000 - 350.000 6 100.000 - 200.000 5 50.000 - 100.000 4 30.000 - 50.000 3 10.000 - 30.000 2
< 10.000 1
Hizmet verilen nüfus Puan
Sıralama Alt Kriterleri
Teknik Alt Kriterler
4.3.10. Proje tipi
Projenin yeni bir tesis mi yoksa bir yenileme yatırımı mı yoksa mevcut tesisin genişletilmesi ya da modernizasyon mu olduğu.
Ağırlık : % 3,81
Birden fazla tipin uygulanması durumunda (örneğin iyileştirme ve genişletme) en düşük puan verilmelidir. (Anket - A7)
Proje tipi
Yeni tesisler 10
Genişletme projeleri 7-9
(tasarım aynı kalıp, kapasite genişletilmesi) Tesislerin yenilenmesi 4-6
(mekanik, elektrik aksam değişimi ve teknoloji yenileme) Tesislerin iyileştirilmesi 1-3
(Mevcut üzerinde çıktıların iyileştirilmesi)
Puan
Proje tipi
Sıralama Alt Kriterleri
Teknik Alt Kriterler
4.3.11. Projenin karmaşıklığı
Önerilen projelerin ve kullanılan teknolojilerin karmaşıklığı Ağırlık : % 4,46
Bir tek şehre su, atık su, katı atık projesi hizmeti verilmesi halinde, puandan 2 puan düşülmeli
Aynı projeye iki tesis tipinin uygulanması halinde, nihai puanı belirlemek için düşük olan puandan bir puan çıkarılmalıdır.
(Örneğin depolama alanı ve yakma)
Projenin karmaşıklığı
Kanalizasyon projeleri 10
Hava kalitesi izleme ve diğer izleme projeleri 9 Su temini / su dağıtım projeleri 8
Atık depolama tesisleri 7 Su arıtma tesisleri 6
Konvansiyonel atık su arıtma tesisleri 6 Yakma tesisleri 5
İleri atık su arıtma tesisleri 4
Birden fazla sektörü ilgilendiren (entegre) projeler 3 Tesiste teknoloji yenileme 2
Projenin karmaşıklığı Puan
Sıralama Alt Kriterleri
Teknik Alt Kriterler
4.3.12. Projenin hazır olma durumu
Proje hazırlama ve geliştirme adına yapılmış olanlar şeklinde tanımlanan projenin hazırlık mertebesi.
Ağırlık : % 3,44
Proje kavramsal raporu, mantıksal çerçeve matrisini de içeriyorsa, 1 puan eklenmeli
Fizibilite çalışmalarının bulunmaması, fakat çevresel etki
değerlendirmesinin onaylanması durumunda puan 8 verilmeli Zemin etütleri tamamlanmadıysa, "çevresel etki onayı" ya da
"kavramsal tasarım ve daha fazlası" adımlarından 1 puan düşülmeli
Projenin hazır olma durumu
Kavramsal tasarım ve daha fazlası tamamlanmış 10 Çevresel etki değerlendirmesi onayı alınmış 9
Fizibilite çalışması var– zemin etütleri tamamlanmış 8 Fizibilite çalışması var– yer tahsis edilmiş 7
Ön fizibilite çalışması var- yer tahsis edilmiş 6 Fizibilite çalışması var– yer tahsis edilmemiş 5 Ön fizibilite çalışması var 4
Projenin yazılı kavramsal çerçeve raporu var 3 Sadece kavramsal düşünce var 2
Hiç 1
Projenin hazır olma durumu Puan
Sıralama Alt Kriterleri
Kurumsal Alt Kriterler
4.3.13. Sorumlulukların tanımlanmış olması
Projenin geliştirilmesi ve uygulanmasına ilişkin sorumlulukların ilgili taraflarca açıkça tanımlanması ve anlaşılması.
Ağırlık : % 3,95
Bir belediyeler birliğinin sorumluluğu üstlenmesi halinde, birliğin en büyük "puanlandırılabilir" üyesinin puanından 1 puan
düşülmeli
Önceden benzer projelerde başarılı bir deneyim yaşanmışsa, 2 puan eklenmeli (Anket - E2)
Bir kuruluş, ait olabileceği "emsal gruba" kıyasla sınırlı bir proje uygulama deneyimine sahipse, 1 ya da 2 puan düşülmelidir.
Sorumlulukların tanımlanmış olması
Devlet kuruluşları 10
Büyükşehir belediyeleri 9 Belediyeler birliği 8
Kent belediyeleri 6-8
Organize sanayi bölgeleri & sanayi bölgeleri 5 Kasaba belediyeleri 3-4
Sorumluluklar Puan
Sıralama Alt Kriterleri
Kurumsal Alt Kriterler
4.3.14. Mevcut yasal çerçeve
Yasal çerçevenin ne ölçüde uygulandığı ve uygulanmasına yönelik yaptırımlarda bulunulduğu.
Ağırlık : % 2,64
Eğer yürürlükte olan bir yasa varsa; ama tamamlayıcı bir mevzuat (yönetmelikler, tebliğler, genelgeler, tüzükler vs.) yoksa puan 6 olmalıdır.
Yasa ve tamamlayıcı mevzuat (yönetmelikler, tebliğler,
genelgeler, tüzükler vs.) bulunuyorsa 7-8 puan verilecektir.
Yasa, tamamlayıcı mevzuatla ve uygulama araçlarıyla (örneğin ekonomik araçlarla) birlikte tam anlamıyla uygulanıyorsa 9-10
Mevcut yasal çerçeve
Hayır 1
Hazırlık aşamasında 5 Evet 6-10
Yasal çerçevenin bulunması ve uygulanması Puan
Sıralama Alt Kriterleri
Kurumsal Alt Kriterler
4.3.15. Proje sahibinin kurumsal kapasitesi
Proje geliştirme ve uygulama sorumluluklarının ilgili taraflarca anlaşılma ve üstlenilme düzeyi.
Ağırlık : % 3,60
Bir belediyeler birliğinin söz konusu olması halinde, birlikteki en büyük "puanlandırılabilir" üyenin puanından 1 puan düşülmeli Önceden benzer projelerde başarılı deneyimler kazanıldıysa, 2 puan eklenmeli
Bir kurum ait olması gereken "emsal gruba" kıyasla sınırlı bir proje deneyimine sahip addediliyorsa, bir ya da iki puan
düşülmelidir.
Proje sahibinin kurumsal kapasitesi
Kamu kuruluşları 8-10
Büyükşehir belediyeleri 8-10 Belediyeler birliği 8
Kent belediyeleri 4-8
Organize sanayi bölgeleri ve sanayi bölgeleri 5 Kasaba belediyeleri 1-4
Proje sahibi Puan
Sıralama Alt Kriterleri
Proje Özel Alt Kriterler
4.3.16. Örnek olma potansiyeli
Projenin ne ölçüde tipik olduğu, genel anlamda ülkenin başka yerlerinde tekrarlanmaya ne ölçüde uygun olduğu
Ağırlık : % 3,51
Örnek olma potansiyeli
> 91 kere 10 81-90 kere 9 71-80 kere 8 61-70 kere 7 51-60 kere 6 41-50 kere 5 31-40 kere 4 21-30 kere 3 11-20 kere 2
< 10 kere 1
Tekrarlanma Olasılığı Puan
Sıralama Alt Kriterleri
Proje Özel Alt Kriterler
4.3.17. İlgili uluslar arası sözleşmeler
Uluslararası sözleşmelerle bağlantılar ve bu sözleşmeler bağlamında tespit edilen öncelikler
Ağırlık : % 2,69
EK 7 de Türkiye'nin taraf olduğu sözleşmeler yer almaktadır.
İlgili uluslar arası sözleşmeler
Türkiye'nin ikiden fazla uluslararası yükümlülüğünü yerine 10 getiren projeler
Türkiye'nin iki farklı uluslararası yükümlülüğünü yerine getiren 8 projeler
Türkiye'nin uluslararası yükümlülüklerinden birini yerine 6 getiren projeler
Türkiye'nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerin hiçbirinin 1 koşullarını yerine getirmeyen projeler
Yatırım Tipi Puan
Sıralama Alt Kriterleri
Proje Özel Alt Kriterler
4.3.18. Bölgesel kalkınma
Bölgenin toplumsal ve ekonomik kalkınmasıyla bağlantı Ağırlık : % 6,16
Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) Doğu Anadolu Projesi (DAP)
Doğu Karadeniz Bölgesel Kalkınma Projesi (DOKAP)
Zonguldak, Bartın, Karabük Bölgesel Kalkınma Projesi (ZBK) Yeşilırmak Havzası Geliştirme Projesi (YHGP)
Erzurum, Elazığ, Malatya, Van, Gaziantep, Şanlıurfa, Diyarbakır, Adıyaman ve Mardin illerindeki yatırımlara öncelik verilmesi öngörülmektedir.
Bölgesel kalkınma
Hiçbiri 1
Kalkınmada öncelikli illerde (49 il) yer alıyor 4 Öncelikli NUTS II bölgelerinde yer alıyor 7
DPT bölgesel planları (GAP, DAP, DOKAP,…) kapsamında 10
