Önemli bilgiler Ciddi yaralanma riski. Kullanıcı el kitabı OC16 Gazlı Endüstriyel motor tr-tr

(1)

tr-TR

Yayım 5.0

Kullanıcı el kitabı

OC16 Gazlı Endüstriyel motor Önemli bilgiler

Ciddi yaralanma riski

Motor üzerinde çalışırken, örneğin tahrik kayışlarını ve debriyajı ayarlarken ya da yağı değiştirirken motoru çalıştırmamak önemlidir. Motor hasar görebilir, ancak daha da önemlisi ciddi yaralanma riski vardır.

Bu nedenle motor üzerinde çalışırken çalıştırma ünitesini engelleyin ve manuel yakıt musluğunu kapatın.

Bu, motor uzaktan bir başlatıcıya ya da otomatik başlatmaya sahipse özellikle önemlidir.

UYARI!

Bu uyarı simgesi ve metni, yaralanma riskini akılda bulundurmanın özellikle önemli olduğu bu bakım mad- delerinin yanında bulunabilir.

(2)

Garanti başlangıcı . . . 3

Giriş . . . 4

Güç sınıfları . . . 5

Çevre ve güvenlik . . . 6

Çevreye karşı yükümlülük . . . 6

Güvenlik . . . 6

Uyarılar ve tavsiyeler . . . 7

Motor veri plakası . . . 14

Bileşen tanımlaması . . . 15

Başlatma ve çalıştırma . . . 17

İlk başlatmadan önceki kontroller. . . 17

Çalıştırmadan önceki kontroller . . . 17

Motorun çalıştırılması . . . 17

Çalıştırma . . . 18

Motoru kapatma . . . 19

Çalıştırma sonrası kontroller. . . 19

Bakım . . . 20

Bakım aralığı. . . 21

Yağlama sistemi . . . 22

Yağ sınıfı. . . 22

Yağ analizi . . . 24

Yağ seviyesinin kontrol edilmesi . . . 25

Çalışma sırasında maksimum eğim açıları . . 25

Yağın değiştirilmesi . . . 26

Yağ cırcırının temizlenmesi . . . 27

Yağ cırcırı işletim testi . . . 31

Yağ filtresinin yenilenmesi . . . 32

Hava temizleyici . . . 33

Vakum göstergesinin okunması . . . 33

Filtre elemanının ve emniyet kartuşunun yenilenmesi . . . 33

Soğutma sistemi . . . 34

Soğutma suyu . . . 34

Soğutma suyu seviyesinin kontrol edilmesi . 38 Soğutma suyu antifriz ve pas koruyucu madde kontrol edilmesi. . . 38

Soğutma suyunun değiştirilmesi ve soğutma sisteminin temizlenmesi . . . 40

Yakıt sistemi . . . 45

Alev tutucunun ve alev tutucudaki gaz kele- beğinin temizlenmesi . . . 45

Gaz karıştırıcıdaki gaz kelebeğinin temizlenmesi 49 Yakıt devresinin bakımından sonra kaçağın test edilmesi . . . 50

Yanma odasındaki kalıntıların kontrol edilmesi 57 ması . . . .62

Yakıt için kalite gereklilikleri . . . .65

Güç seviyesi başına metan miktarı ve kalorifik değer. . . .65

Diğer kalite gereksinimleri. . . .66

Motorun depolanma için hazırlanması . . . . .67

Koruyucu ürünler . . . .67

Depolama hazırlıkları. . . .68

Teknik veriler . . . .72

Genel veriler. . . .72

Yağlama sistemi . . . .72

Yakıt sistemi. . . .73

Soğutma sistemi . . . .73

Giriş sistemi . . . .73

Elektrik sistemi. . . .73

Scania Assistance . . . .74

Vidalı bağlantılar için genel sıkma torkları . .75 Altıgen vidalar, altıgen soket vidaları, Torx vida- ları, altıgen somunlar . . . .75

Altıgen kafalı flanş vidaları ve altıgen flanş so- munları . . . .75

Hortum kelepçeleri. . . .76

(3)

Garanti başlangıcı

Sizin, şirketinizin ve donanımınızın hakkında daha fazla şey bildikçe servislerimizi size daha verimli şekil- de uyarlayabiliriz. Yeni bir Scania motoru kullanmaya başladıysanız garanti başlangıç raporunu bize hemen göndermeniz çok önemlidir. Çok basit biçimde motor mülkiyeti vb. hakkındaki tüm detayları kaydetmemiz gerekmektedir, böylelikle sizin için garanti başlangıcı raporunu izleyebiliriz.

Garantinin başlangıcını Scania web sitesinde bildirebilirsiniz: www.scania.com.

Not:

Garanti raporunu göndermezseniz motor, eşlik eden Scania garantisi kapsamında olmaz.

Ayrıca garanti raporuna girdiğiniz detayları aşağıya da doldurun. Bu detaylar, bir atölyeyle iletişim gibi iş- lemleri kolaylaştırabilir. Motor seri numarası, motor veri plakasının üzerindedir ve ayrıca silindir bloğu üze- rine de işlenmiştir.

Ülke

Motor seri numarası (örn. 1111111)

Gemi Kimliği (örneğin, MMSI 111111111 veya IMO 1111111)

Başlangıç tarihi (yyyy-aa-gg)

Şirket adı

İrtibat kişisi

Telefon numarası

E-posta adresi

Adres

Posta kodu

Merkez şehir

Bölge/Ülke

(4)

Giriş

Bu Kullanıcı el kitabı, Scania endüstriyel motor- ların işletimini ve bakımını açıklar.

Motorlar, turbo şarjlı sıvı soğutmalı Otto gazlı motorlardır.

Motorlar, farklı güç ayarlarıyla kullanılabilir. Si- pariş edilen motorun motor gücü, motor kontrol ünitesinde yer alan bir plakada gösterilir.

Not:

Kullanıcı el kitabında yalnızca standart bileşen- ler açıklanmıştır. Özel donanım hakkındaki bilgiler, çeşitli üreticilerden gelen talimatlara dahil edilmiştir.

Motorun maksimum performansını ve en uzun servis ömrünü sağlamak için aşağıdakileri hatır- layın:

• Motoru kullanmaya başlamadan önce Kulla- nıcı el kitabını tamamıyla okuyun. Scania motorlarının düzenli kullanıcıları bile Kulla- nıcı el kitabından yeni bilgiler edinecektir.

• Her zaman bakım talimatlarını uygulayın.

• Güvenlik hakkındaki bölümü dikkatlice okuyun.

• Motorunuzu tanımaya başlayın, böylelikle motorun neleri yapabileceğini ve nasıl çalıştı- ğını öğrenin.

• Bakım ve onarımlar için her zaman yetkili bir Scania atölyesi ile temasa geçin.

Bu Kullanıcı el kitabındaki bilgiler, baskıya gir- diği tarihte doğruydu. Scania, bildirim olmaksı- zın değişiklik yapma hakkını saklı tutar.

Not:

Bakım ve onarımlar için daima Scania tarafından onaylanan yedek parçaları kullanın.

(5)

Güç sınıfları

Scania, iki farklı güç sınıfında motor tedarik eder:

PRP, Prime Power: Değişen yüklerde sürekli kullanma ve sınırsız işlem saati için tasarlanmıştır. Değişken yüklerle sürekli çalışma ve sınırsız yıllık çalışma süresi için. 24 saatlik çalışma sırasında nominal gücün

%70'inin maks. ortalama yük faktörü. %100 yük üzerinde 1 saatlik/12 saatlik periyod. Yılda %100 yük üze- rinde maks. 25 saat birikmiş servis süresi. Bu güç sınıfı, tek devirli motorlar için geçerlidir.

COP, Continuous power: Değişmeyen yükte sürekli kullanma ve sınırsız işlem saati için tasarlanmıştır.

Bu kurulumda kullanılan motorların motor seri numaraları ve güç sınıfları aşağıda listelenmelidir: Motoru- nuzun güç sınıfını Scania web sitesindeki, www.scania.com, motor tipi veri sayfasında bulabilirsiniz.

Motor seri numarası:

Motor tipi:

Motor gücü: kW/ dev/dak

PRP, Prime power

COP, Continuous power

(6)

Çevre ve güvenlik

Çevreye karşı yükümlülük

Scania, olabildiğince çevre dostu motorlar geliş- tirir ve üretir. Scania, çoğu pazarda yürürlükte olan çevresel gereklilikleri karşılamak için zarar- lı egzoz emisyonlarının azaltması yönünde bü- yük yatırımlar yaptı.

Aynı zamanda Scania motorları için yüksek sevi- yeli performans ve işletim ekonomisini de sürdü- rebildik. Bu hususları motorun tüm servis ömrü boyunca sağlamak için Kullanıcı el kitabında açıklanan çalıştırma, bakım ve yakıt, yağlama yağı ve soğutma suyuyla ilgili talimatları uygu- lamak kullanıcı için önemlidir.

Alınan diğer çevreci önlemler, gelecekteki bakı- mın ve onarımın uygulanabilir çevresel gerekliliklere uygun olduğunu ve çevreye zararlı olan atığın (örneğin; yağ, soğutma suyu, filtreler ve aküler) bu gerekliliklere göre imha edildiğinin garanti edilmesini içerir.

Güvenlik

Aşağıdaki sayfalar, Scania motorlarının işletil- mesi ve bakımının yapılması sırasında uygulana- cak güvenlik önlemlerinin bir özetini içerir.

Ayrıca bununla eşdeğer bir metin de ilgili bakım maddesinin altında bulunabilir.

Motor hasarını ve fiziksel yaralanmayı önlemek ve motorun en iyi şekilde çalıştığından emin olmak için uyarılar ve tavsiyeler bölümündeki tali- matları uygulayın.

Talimatlar uygulanmazsa garanti geçersiz kala- bilir.

Farklı tavsiye tipleri

Uyarı!

Öncesinde Uyarı! kelimesi bulunan tüm tavsiyeler çok önemlidir. Bunlar, fiziksel yaralanmaya neden olabilecek ciddi arızalar ve yanlış işlemle ilgili uyarıda bulunur. Örnek:

UYARI!

Motor üzerinde çalışırken çalıştırma ünitesini engelleyin ve manuel yakıt musluğunu kapatın.

Motor beklenmeyen bir şekilde çalışırsa, ciddi yaralanma riski vardır.

Önemli!

Öncesinde Önemli! uyarısı bulunan tavsiyeler donanımın hasar görmesine neden olabilecek arızalar ve yanlış işlemle ilgili uyarıda bulunur.

Örnek:

ÖNEMLİ!

Fazla soğutma suyu sıcaklığı, motor hasarına neden olabilir.

Not:

Öncesinde Not kelimesi bulunan tavsiyeler: en iyi çalıştırma şeklini ve işlevselliği sağlamak için önemli bilgilere başvurun. Örnek:

Not:

Yağ seviyesini kontrol etmeden önce motoru en az 7 dakika kapalı bırakın.

(7)

Çevre ve güvenlik

Ortam

Bu Kullanıcı el kitabı, bakım sırasında çevrenin korunmasına yardımcı olacak talimatlar içeren, özel olarak vurgulanmış metinler içerir. Örnek:

Ortam

Uygun bir kap kullanın. Kullanılmış soğutma suyu, ulusal ve uluslararası yasalarda ve yönetme- liklerde belirtilen şekilde atılmalıdır.

Uyarılar ve tavsiyeler

Yakıt

Motor, doğal gaz veya saf biyogaz ile çalışması için tasarlanmış ve optimize edilmiştir.

UYARI!

Doğal gaz ve saf biyogaz genel olarak metandan oluşmaktadır ve en fazla %97 metan içeriğine sahip olabilir. Metan yanıcıdır ve çok dikkatli kul- lanılmalıdır.

UYARI!

Metan zehirli değildir, ancak %50 veya daha fazla metan içeren bir metan-hava karışımında oksijen içeriği o kadar düşer ki, boğulma riskine yol açar.

ÖNEMLİ!

Doğal gaz ve saf biyogaz kullanılırken yürürlük- teki yerel yasalar ve yönetmeliklere uyun.

Metan son derece yanıcı bir gazdır; %5-16 hava karışımına ulaştığından yanıcıdır.

Metan bir kişinin statik elektriğiyle bile tutuşabi- lir.

Metan yaklaşık 580°C’de sıcak yüzeylerle temas ettiğinde tutuşur.

Metan neredeyse görünmez bir alevle yanar. Bu nedenle daha dikkatli olun.

Metan havadan hafiftir ve dolayısıyla kaçak durumunda yükselir. Kaçakların iç mekanlar veya bir tünel gibi kapalı alanlarda meydana gelmesi durumunda bunu aklınızda bulundurun. Bu du- rumlarda gaz boğulmaya ve patlayıcı bir ortama neden olabilir.

Sigara içme

UYARI!

Sigara içme, gazlı motorların yakınlarında ya- saktır.

(8)

Çevre ve güvenlik

Motorun çalıştırılmasına yönelik gü- venlik önlemleri

Günlük bakım

Motoru başlatmadan önce ya da motor, işlemden sonra kapatıldığında motorda ve motor bölme- sinde daima görsel bir kontrol gerçekleştirin.

Bu kontrol yakıt, yağ ya da soğutma suyu kaçak- larını ve düzeltici eylem gerekebilecek herhangi bir şeyi tespit etmek için yapılmalıdır.

Yakıt

UYARI!

Uygunsuz yakıt kalitesi arızalara ve motorun durmasına neden olabilir. Bu durum, motor hasa- rına ve muhtemelen fiziksel yaralanmaya neden olabilir.

KOŞUL!

Yalnızca Yakıt için kalite gereklilikleribölümün- deki gereklilikleri karşılayan yakıtı kullanın.

Tehlikeli gazlar

UYARI!

Motoru yalnızca iyi havalandırılmış bölgede başlatın. Egzoz gazları zehirli olan karbonmo- noksit ve azot oksit içerir.

Motor kapalı bir alanda çalıştırıldığında gaz ve egzoz gazlarını dışarı atmak için etkili cihazlar bulunmalıdır.

Kontak kilidi ÖNEMLİ!

Gösterge paneline bir kontak kilidi takılmamışsa yetkisiz personelin motoru başlatmasını önle- mek için motor bölmesi kilitlenmelidir. Alterna- tif olarak kilitlenebilir bir ana anahtar veya akü ana anahtarı kullanılabilir.

Çalıştırma

UYARI!

Motor, tüm elektrik veya mekanik parçalar kıvıl- cım oluşturabileceğinden patlama riski bulunan ortamlarda çalıştırılmamalıdır.

Çalışan bir motora yaklaşmak her zaman için gü- venlik riski oluşturur. Vücut uzuvları, giysiler veya düşürülen aletler, fan gibi döner parçalara sıkışıp yaralanmaya neden olabilir. Kişisel gü- venlik için tüm döner parçalara ve sıcak yüzeyle- re korumalar takılmalıdır.

(9)

Çevre ve güvenlik

Malzemelerin taşınması ile ilgili gü- venlik önlemleri

Yağlama yağı

UYARI!

Tüm yağlama maddeleri ve çoğu kimyasallar ya- nıcıdır. İlgili paketleme üzerindeki talimatları daima uygulayın.

Bu işlem motor soğukken yapılmalıdır. Sıcak yüzeylere dökülme yangına neden olabilir.

Kendiliğinden yanmayı önlemek için kullanıl- mış bezleri ve diğer yanıcı malzemeleri güvenli şekilde saklayın.

Aküler

UYARI!

Aküler hidrojen oksit gazı içerir ve özellikle şarj esnasında bu gazları oluşturur. Hidrojen oksit gazı yanıcıdır ve son derece patlayıcıdır.

Akülerin veya akü bölmesinin yakınında sigara içilmemeli, çıplak alev veya kıvılcım olmamalı- dır. Bir akü kablosunun veya atlatma kablosunun yanlış bağlanması kıvılcıma neden olabilir, bu da akünün patlamasına yol açabilir.

Kimyasallar

UYARI!

Glikol, paslanmayı önleyici maddeler, koruyucu yağlar ve yağ giderici maddeler gibi çoğu kimya- sal sağlığa zararlıdır. Ayrıca koruyucu yağ gibi bazı kimyasallar yanıcıdır. Paketleme hakkında- ki güvenlik önlemlerine daima uyun.

Sağlığa zararlı kimyasalları ve diğer malzemeleri onaylı ve açıkça görülecek şekilde işaretlenmiş kaplarda ve yetkisiz kişilerin erişemeyeceği yer- lerde saklayın.

Ortam

Fazla ve kullanılmış kimyasallar, ulusal ve ulus- lararası yasalarda ve yönetmeliklerde belirtilen şekilde atılmalıdır.

(10)

Çevre ve güvenlik

Bakım için güvenlik önlemleri

Motoru durdurun

UYARI!

Çalışan bir motor üzerinde çalışmak her zaman güvenlik riski oluşturur. Vücut uzuvları, giysiler veya düşürülen aletler döner parçalara sıkışıp yaralanmaya neden olabilir.

Aksi belirtilmedikçe bakım gerçekleştirmeden önce daima motoru kapatın.

Motorun başlatılmasını imkansız kılın: Marş anahtarını çıkarın veya ana güç anahtarını ya da akü ana anahtarını kullanarak gücü kesin ve bun- ları kilitleyin.

Sıcak yüzeyler ve sıvılar

UYARI!

Motor sıcakken her zaman yanma riski vardır.

Özellikle sıcak olan parçalar arasında dallanma boruları, turbo şarjlar, yağ karterleri ile boru ve hortumlardaki sıcak soğutma suyu ve yağı yer alır.

Yağlama sistemi

UYARI!

Sıcak yağ, yanıklara ve ciltte tahrişe neden olabilir. Sıcak yağı değiştirirken koruyucu eldiven ve gözlük takın.

Üzerinde çalışmaya başlamadan önce, yağlama sisteminde basınç olmadığından emin olun.

Yağın püskürmesini önlemek için motoru başla- tırken ve motoru çalışırken yağ doldurma ağzı kapağının takılı olduğundan emin olun.

Ortam

Kullanılmış yağ, ulusal ve uluslararası yasalarda ve yönetmeliklerde belirtilen şekilde atılmalıdır.

(11)

Çevre ve güvenlik

Soğutma sistemi

UYARI!

Motor sıcakken asla soğutma suyu doldurma ka- pağını açmayın. Sıcak soğutma suyu ve buhar püskürerek yanıklara neden olabilir. Kapağın açılması gerekiyorsa, kapağı açmadan önce aşırı basıncı almak için bunu yavaşça yapın. Soğutma suyu hâlâ çok sıcak olduğundan koruyucu eldiven takın.

Ciltte tahrişe neden olabileceğinden, soğutma suyunun cilde temasını önleyin. Soğutma suyu ile çalışırken koruyucu gözlük ve eldiven kulla- nın.

Etilen glikol yutulursa hayati tehlikeye sebep olabilir.

Ortam

Kullanılmış soğutma suyu, ulusal ve uluslararası yasalarda ve yönetmeliklerde belirtilen şekilde atılmalıdır.

Yakıt sistemi

UYARI!

Doğal gaz ve saf biyogaz son derece yanıcıdır ve hatta insandan gelen statik elektrik ile bile tutu- şabilir.

Doğal gaz ve saf biyogaz havadan daha hafiftir ve bu nedenle kaçak durumunda yükselir. Kapalı alanda kaçak riskinin bilincinde olun. Bu durum- larda gaz boğulmaya ve patlayıcı bir ortama neden olabilir.

Yakıt ve elektrik sistemleri için her zaman Sca- nia yedek parçalarını kullanın. Scania yedek par- çaları yangın ve patlama riskini en aza indirecek şekilde tasarlanmıştır.

ÖNEMLİ!

Motor üzerindeki çalışma yalnızca risklerin bilincinde olan, doğal gaz ve saf biyogaz hakkında yeterli bilgiye sahip personel tarafından gerçek- leştirilebilir.

Doğal gaz ve saf biyogaz kullanılırken yürürlük- teki yerel yasalar ve yönetmeliklere uyun.

Operatör, yerel yasalara uyulmasını sağlamak için doğru gaz türünü kullanmakla sorumludur.

(12)

Çevre ve güvenlik

Motor üzerinde çalışmadan önce havanın gaz içeriğinin, alt patlayıcı limitinin (LEL) %10 al- tında oluğundan emin olun. Aynı zamanda izin verilen gaz içeriğini yerel yasalara ve yönetme- liklere bakarak kontrol edin.

Motor üzerinde çalışırken yanıcı yağ ile çalışma- nın yapıldığını gösteren uyarı plakaları kullanın.

Uyarı işaretleri yerel dilde yazılmalıdır. Uyarı işaretlerinin tasarımında yerel yönetmeliklere uyun. Uyarı işareti tasarımına bir örnek, şekilde gösterilmiştir.

Tüm personeli doğal gaz ve saf biyogazın temel riskleri hakkında bilgilendirin.

Gazın açık kullanımı gerçekleşirken (örn. kulla- nımın patlayıcı bir ortam oluşturabileceği yerde) motorun topraklamasını kontrol edin.

Asla yanan bir gaz alevini söndürmeye çalışma- yın. Bunun yerine gaz akışını durdurmayı dene- yin. Alev alabilecek malzemeyi uzaklaştırın.

Elektrik sistemi

UYARI!

Elektrik sistemi üzerinde çalışmadan önce hava- nın gaz içeriğinin, alt patlayıcı limitinin (LEL)

%10 altında oluğundan emin olun. Aynı zamanda izin verilen gaz içeriğini yerel yasalara ve yö- netmeliklere bakarak kontrol edin.

Motoru kapatın ve aküye giden elektrik kablola- rının bağlantısını keserek gücü kapatın. Motor- daki ekstra donanıma giden dış güç

kaynaklarının bağlantısı da kesilmelidir.

Yakıt ve elektrik sistemleri için her zaman Sca- nia yedek parçalarını kullanın. Scania yedek par- çaları yangın ve patlama riskini en aza indirecek şekilde tasarlanmıştır.

365 213

Gazlı motor üzerinde çalışırken bunun gibi işaretle- ri görüntüleyin.

(13)

Çevre ve güvenlik

Elektrikli kaynaklama

UYARI!

Kaynaklama öncesinde havanın gaz içeriğinin, alt patlayıcı limitinin (LEL) %10 altında oluğun- dan emin olun. Aynı zamanda izin verilen gaz içeriğini yerel yasalara ve yönetmeliklere bakarak kontrol edin.

Motor üzerinde ve yakınında kaynaklama ger- çekleştirirken akü ve alternatör elektrik kablola- rının bağlantılarını kesin. Motor kontrol

ünitesinin çok pimli konnektörünü de çekip çıka- rın.

Kaynak kelepçesini, kaynak yapılacak bileşenin yakınına bağlayın. Kaynak kelepçesi motora bağlanmamalıdır, aksi halde akım bir rulman üzerinden geçebilir.

Kaynaklama tamamlandığında:

1.Alternatör ve kontrol ünitesi kablolarını bağ- layın.

2.Aküleri bağlayın.

Aküler

UYARI!

Aküler son derece aşındırıcı olan sülfürik asit içerir. Aküleri şarj ederken veya aküler üzerinde çalışırken gözlerinizi, cildinizi ve giysilerinizi korumaya dikkat edin. Koruyucu eldiven ve koruyucu gözlük kullanın.

Sülfürik asit cilde temas ederse: Sabun ve bol suyla yıkayın. Gözünüze gelirse: Derhal bolca suyla yıkayın ve tıbbi yardım alın.

UYARI!

Aküye giden elektrik kablolarının bağlantısını keserek gücü kesin; bu işlemi kıvılcım oluşması riski olduğundan motora giden kablolarda yap- mayın.

Ortam

Kullanılmış aküler, ulusal ve uluslararası yasalarda ve yönetmeliklerde belirtilen şekilde atıl- malıdır.

Başlamadan önce

UYARI!

Motoru başlatmadan önce tüm korumaların yerinde olduğundan emin olun. Motor üzerinde herhangi bir alet veya başka bir nesne bırakılma- dığından emin olun.

Hava filtresi, motor başlatılmadan önce takılma- lıdır. Aksi takdirde, nesnelerin kompresör çarkı- na kapılması veya hava filtresine temas etmeniz durumunda yaralanma riski vardır.

(14)

Motor veri plakası

Motor veri plakası, bir kod şeklinde motor tipini, boyutunu ve uygulamalarını gösterir. Ayrıca motor tipi güç aralığını ve nominal motor devrini de gösterir.

Motor gücü, motor kontrol ünitesinde yer alan bir plaka üzerinde verilir. Motor seri numarası, sağ ön kısımdaki silindir bloğunun üzerine dam- galanmıştır.

Örnek: OC16 071A

OC Hava soğutmalı intercooler'lı aşırı yüklen- miş gazlı motor.

16 Tam dm cinsinden silindir hacmi³. 071 Performans ve sertifikasyon kodu. Uygu-

lama kodu ile birlikte kod, normal brüt motor çıkışını gösterir.

A Uygulama kodu. A, genel endüstriyel kul- lanım anlamına gelir.

Made by

Type Engine No

Output . kW r pm .

OC16 071A 1234567

333-407 1500

Output . 372-426 kW 1800 r pm .

369 476

Motor veri plakasına örnek.

(15)

Bileşen tanımlaması

2 3

4 6 5

7 8

1

368 360

1. Soğutma suyunun doldurulması 2. Yağ cırcırı

3. Gaz karıştırıcıdaki gaz kelebeği 4. Yağ seviye çubuğu

5. Yağ tapası

6. Yağ doldurma ağzı

7. Soğutma suyunu boşaltmak ve doldurmak için nipel (soğutma suyu manifoldu arkasında, her iki yanda 1 adet).

8. Yağ filtresi

(16)

Bileşen tanımlaması

368 361

9 10

11

13 12 14

9. Motor veri plakası ve motor seri numarası 10.Hava temizleyici

11.Bujiler

12.Lambda sensörü 13.Alev tutucu

14.Alev tutucudaki gaz kelebeği

(17)

Başlatma ve çalıştırma

Başlatma ve çalıştırma İlk başlatmadan önceki kont- roller

Motor ilk kez başlatılmadan önce bakım progra- mında İlk başlatma altında listelenen bakım maddelerini gerçekleştirin. Aşağıdakileri kontrol edin:

• Yağ seviyesi.

• Soğutma suyu.

• Akülerdeki sıvı seviyesi.

• Akü şarjının durumu.

• Tahrik kayışının durumu.

Ayrıca bkz. Bakım aralığı.

Çalıştırmadan önceki kontrol- ler

UYARI!

İşlemden önce bakım programında açıklanan şe- kilde günlük bakımı gerçekleştirin. Bkz. Bakım aralığı.

Motorun çalıştırılması

UYARI!

Motoru yalnızca iyi havalandırılmış bölgede başlatın. Motor kapalı bir alanda çalıştırıldığında gaz ve egzoz gazlarını dışarı atmak için etkili cihazlar bulunmalıdır.

ÖNEMLİ!

Marş motoru, bir seferde sadece 30 saniye boyunca iki kez krankla çalıştırılmalıdır. Bundan sonra, motoru başlatmayı yeniden denemeden önce motor en az 5 dakika dinlenmelidir.

1.Manuel yakıt musluğunu açın.

2.Motor ile herhangi bir yük arasındaki bağ- lantıyı kesin.

3.Motor akü ana anahtarına sahipse: Akü ana anahtarını kullanarak gücü bağlayın.

4.Motoru başlatın.

5.Motor devri artar. Motorun 2 dakika yüksüz çalışmasına izin verin.

Düşük sıcaklıklarda başlatma

Yerel çevresel gereklilikleri dikkate alın. Başlat- ma zorluklarından kaçınmak için motor ısıtıcısı- nı kullanın. Scania, motor -10°C'nin altındaki sıcaklıklarda kullanılacaksa bir motor ısıtıcısının kullanılmasını önerir.

Soğuk bir motorda düşük bir motor devri ve orta yük, yüksüz ısıtma sürecinden daha iyi yanma ve daha hızlı ısınma sağlar.

Gerekenden uzun süre rölanti devrinde çalıştır- maktan kaçının.

(18)

Çalıştırma

Aygıtları ve uyarı lambalarını düzenli aralıklarla kontrol edin.

Motor devri aralığı

Motor çalıştırma devri aralığı, düşük rölanti ve nominal motor devri arasındadır. Nominal motor devri 1.500 veya 1.800 dev/dak’dır. Düşük rö- lanti normalde 1.000 dev/dak’dır.

Yüksek rakımda sürüş

Yükse rakımda sürüş yapıldığında motor gücü, havadaki daha düşük oksijen içeriği nedeniyle otomatik olarak azalır. Bu durumda motorun maksimum güçte çalıştırılması mümkün değil- dir.

Not:

Deniz seviyesinden 2.000 metreden fazla yük- seklikte sürüşe sadece öncelikle Scania tarafın- dan onaylanırsa izin verilir.

Soğutma suyu sıcaklığı

ÖNEMLİ!

Fazla soğutma suyu sıcaklığı, motor hasarına neden olabilir.

Çalışma sırasında normal soğutma suyu sıcaklığı 90-95°C’dir (194-203°F).

Alarm seviyeleri, motor kontrol ünitesinde ayar- lanır. Yüksek soğutma suyu sıcaklığı için en dü- şük ve en yüksek sınır değerlere ait varsayılan ayar sırasıyla 98°C (208°F) ve 105°C (221°F) şeklindedir.

Yüksek soğutma suyu sıcaklığı alarmı aşağıdaki fonksiyonlara sahiptir:

• En düşük sınır değerde alarm.

• En düşük sınır değerde alarm ve en yüksek sı- nır değerde motoru durdurma.

Motor, %100 yükte sürekli işlem için tasarlan- mış ve optimize edilmiştir. İşletimsel güvenilirli- ği sağlamak ve bakım aralıklarını uzatmak için yük ve işletim süresiyle ilgili aşağıdaki sınırla- malar geçerlidir:

150 kW'de birikmiş toplam motor çalıştırma sü- resi < %10 olmalıdır.

200 kW'de birikmiş toplam motor çalıştırma sü- resi < %15 olmalıdır.

Yağ basıncı

Normal yağ basıncı ve izin verilen en düşük yağ basıncı hakkındaki bilgiler için bkz. bölüm Tek- nik veriler.

Motor yönetim sistemi, 650 dev/dak üzerindeki motor devirleri için yüksek veya düşük yağ ba- sıncı alarmını etkinleştirir. Aşağıdaki değerler mutlak basınç değil, aşırı basınç içindir.

• Basınç 7,9 bar’ı (115 psi) aştığında yüksek yağ basıncı alarmı etkinleştirilir.

• Basınç 0,65 bar’ın (9 psi) altına düştüğünde düşük yağ basıncı alarmı etkinleştirilir.

Yanlış yağ basıncı alarmı aşağıdaki fonksiyonlara sahiptir:

• Yalnızca alarm.

• Alarm ve motoru kapatma.

Not:

Başlatıldığında motor soğuksa yüksek yağ basın-

Çıkış Maks. çalışma süresi

0-150 kW 30 dakika

150-200 kW 120 dakika

200 kW - COP Sınırsız çalışma süresi

COP 24 saatlik çalışma sıra-

sında nominal gücün

%70'inin maks. ortalama yük faktörü. %100 yük üzerinde 1 saatlik/

12 saatlik periyod. Yılda

%100 yük üzerinde maks. 25 saat birikmiş servis süresi.

(19)

şarj havası sıcaklığı

Motor yönetim sisteminde yüksek şarj havası sı- caklığı için aşağıdaki alarm seviyeleri vardır.

• 70°C’de (158°F) alarm.

• 80°C’de (176°F) alarm veya motor kapatma.

Şarj gösterge lambası

İşlem sırasında lamba yanarsa: Alternatör tahrik kayışını Tahrik kayışının kontrol edilmesibölü- müne göre kontrol edin ve ayarlayın.

Şarj gösterge lambası hâlâ yanıyorsa bunun nedeni bir alternatör arızası ya da elektrik sistemindeki bir arıza olabilir.

Kayışlı iletim

Kayışlı iletim yeni olduğunda çalışırken tiz bir ses çıkarabilir. Bu ses normaldir ve 50-100 saat işlemden sonra kaybolur. Ses, kayışlı iletimin servis ömrünü etkilemez.

Motoru kapatma

ÖNEMLİ!

Motor soğutulmadan kapatıldığında ard kaynama ve turbo şarjın hasar görme riski vardır. Mo- tor durdurulmadan önce güç kapatılmamalıdır.

1.Motoru, nominal motor devrinde 3 dakika yüksüz çalıştırın.

2.Motoru, koordinatör aracığıyla kapatın, gaz bitene ve motor durana kadar motorun çalış- masına izin verin.

3.Manuel yakıt musluğunu kapatın.

Çalıştırma sonrası kontroller

UYARI!

Özellikle sıcak olan parçalar; turbo şarjlar, yağ karterleri ile boru ve hortumlardaki sıcak soğut- ma suyu ve yağı içerir.

ÖNEMLİ!

İlk başlatmadan sonra soğutma suyu seviyesini kontrol edin. Gerektiği kadar soğutma suyu ilave edin.

1.Manuel yakıt musluğunun kapatılıp kapatıl- madığını kontrol edin.

2.Güç kaynağının kesilip kesilmediğini kontrol edin.

3.Soğutma sisteminin Scania talimatlarına göre yeterli glikol içerip içermediğini kontrol edin. Soğutma suyubölümüne bakın.

4.Sıcaklık 0°C’nin (32°F) altında ise: Motor ısıtıcısını (takılıysa) bağlayarak sonraki baş- latmaya hazırlayın.

(20)

Bakım

Bakım programı, aşağıdaki kısımlara ayrılmış çok sayıda noktayı kapsar:

• Yağlama sistemi.

• Hava temizleyici.

• Soğutma sistemi.

• Yakıt sistemi.

• Elektrik sistemi.

• Çeşitli konular.

UYARI!

Özellikle sıcak olan parçalar; turbo şarjlar, yağ karterleri ile boru ve hortumlardaki sıcak soğut- ma suyu ve yağı içerir.

Bakım programı aşağıdakileri içermektedir:

• R bakımı: Servise alındığında tek bir olay.

• S bakımı: Minimum temel bakım.

• M bakımı: Daha kapsamlı bir bakımdır.

• L bakımı: Neredeyse formdaki tüm bakım maddelerini içerir.

• XL bakımı: Formdaki tüm bakım maddelerini içerir.

Bir periyot esnasında sıralama S-M-S-L-S-M-S- L-S-M-S-XL şeklindedir.

XL

6000

S

5500

M

5000

S

4500

L

4000

S

3500

M

3000

S

2500

L

2000

S

1500

M

1000

S

500

ÖNEMLİ!

Teslimde Scania motoru uygulama için optimize edilir. Ancak aşağıdakiler için düzenli bakım gereklidir:

• planlanmamış durmaları önleme

• motorun servis ömrünü uzatma

• motorun uzun süreli emisyon performansını maksimuma çıkarma

• mümkün olan en iyi çalışma tasarrufu sağla- ma.

(21)

Bakım

Bakım aralığı

Gün- lük

İlk seferde Aralık (saat) Minimum

ilk çalış- tırma

500 500 1.000 1 500 2.000 6.000 yıllık 5 yıl- da

R A M SP L XL bir

Yağlama sistemi Yağ seviyesinin kontrol

edilmesi X X

Yağın değiştirilmesi X X X X X X X

Yağ cırcırının temizlenmesi X X X X X

Yağ filtresinin yenilenmesi X X X X X X X

Hava temizleyici

Vakum göstergesinin okun-

ması X X X X X X X

Filtre elemanını yenilenme-

si X X X

Emniyet kartuşunun yeni-

lenmesi X X X

Soğutma sistemi

Soğutma suyu seviyesinin

kontrol edilmesi X X X X X X X X

Soğutma suyu antifriz ve pas koruyucu madde kontrol edilmesi

X X X X

Soğutma suyunun değişti- rilmesi ve soğutma sisteminin temizlenmesi

X X

Yakıt sistemi, yalnızca saf biyogaz kullanıldığında Alev tutucunun ve alev tu-

tucudaki gaz kelebeğinin temizlenmesi

X Gaz karıştırıcıdaki gaz ke-

lebeğinin temizlenmesi X

Yakıt devresinin bakımın- dan sonra kaçağın test edilmesi

X Yanma odasındaki kalıntı-

ların kontrol edilmesi X X

Elektrik sistemi

Bujilerin yenilenmesi X X

Çeşitli

Tahrik kayışının kontrol

edilmesi X X X X X

Kaçakların kontrolü X X X X X X

Valf boşluğunun kontrol

edilmesi ve ayarlanması X X X

(22)

Yağlama sistemi

Yağlama sistemi Yağ sınıfı

Scania LDF, Scania Uzun Ömürlü Yağ testi stan- dardı anlamına gelir. Scania LDF yağları, kap- samlı testler sonrasında dikkatle seçilmiştir.

Onay yalnızca piyasadaki en üst sınıf kalitedeki motor yağlarına verilmektedir.

Önerilen yağ: Scania Oil LDF-4.

Motor yağı, aşağıdaki kalite gerekliliklerini kar- şılamalıdır:

• ACEA E6.

• ACEA E9

• API CJ4.

Yağın bu gereklilikleri karşılayıp karşılamadığı- nı öğrenmek için yağ tedarikçinize danışın.

Scania Oil LDF-4 kullanılmıyorsa yağ, motorun kullanıldığı bölgedeki dış mekan sıcaklığına uygun bir viskozite sınıfında olmalıdır.

Aşırı derecede düşük dış hava sıcaklığında çalış- tırmak için: Başlatma güçlüklerinden nasıl kaçı- nacağınızla ilgili olarak size en yakın Scania servisine başvurun.

Motor, dünyanın ACEA veya API sınıflandırma- lı motor yağı bulunmayan bölgelerinde kullanılı- yorsa, yağ sınıfı gerçek çalışma sırasında ölçülmelidir. Bu durumda en yakın Scania servi- siyle temasa geçin.

Viskozite sı- nıfı

°C cinsinden dış sıcaklık

SAE 20W-30 -15 °C - +30°C

SAE 30 -10 °C - +30°C

SAE 40 -5°C - +45°C

SAE 50 0 °C - +45°C

SAE 5W-30 < -40°C - +30°C

SAE 10W-30 -25 °C - +30°C

SAE 15W-40 -20°C - +45°C

Viskozite sı- nıfı

°F cinsinden dış sıcaklık

SAE 20W-30 5 °F - 86 °F

SAE 30 14 °F - 86 °F

SAE 40 23 °F - 113 °F

SAE 50 32 °F - 113 °F

SAE 5W-30 < -40 °F - 86 °F

SAE 10W-30 -13 °F - 86 °F

SAE 15W-40 -4 °F - 113 °F

(23)

Yağlama sistemi

Doldurulan motor yağı sınıfı etiketi

Yağı değiştirirken doğru motor yağı sınıfını kul- lanmak çok önemlidir. Bu nedenle yağ doldurma kapağı, kullanılan yağ sınıfını gösteren bir eti- ketle açıkça işaretlenmiş olmalıdır. Ancak, sadece Scania ürünü yağlar ve ACEA E9 yağ sınıfı için etiketler mevcuttur.

Yağ tipi veya yağ sınıfı yukarıdaki yağ tiplerinin herhangi biri lehine değiştirilmişse, yeni bir etiket yapıştırın. Etiket yoksa, etiketi değiştirin.

Aşağıdaki yağ sınıfları kullanılıyorsa, yağ doldurma kapağı etiketleri Scania'dan sipariş edile- bilir.

Ürün Renk Parça no.

Scania Oil LDF-4 Mavi 2 602 886

ACEA E9 - 2 132 429

389 686

Yağ doldurma ağzı etiketi.

(24)

Yağlama sistemi

Yağ analizi

Bir yağ analizini kullanarak yağ değişim aralık- larını uzatabilmek için, Scania LDF-4 yağları kullanılmalıdır. Belirli laboratuvarlar motor yağı analizi hizmeti sunar.

Yağ değiştirildiğinde aşağıdaki gereklilikler kar- şılanmaya devam etmelidir:

• 100°C'de (212°F) viskozite: temiz yağın ori- jinal değerinin maks. ± % 20'si.

• TBN (ASTM D4739'a uygun olarak): > 3,5.

• TBN (ASTM D4739'a uygun olarak): > TAN (ASTM D664'e uygun olarak).

• Yağ oksitlenmesi (DIN 51453'e uygun olarak) > 10.

Bu gibi analizler, yağın toplam baz sayısı olan TBN'yi (Total Base Number), toplam asit sayısı olan TAN'yi (Total Acid Number), yakıt seyrel- mesi, su içeriği, viskozite ve yağdaki partikül miktarını ölçer.

Bir dizi analizin sonucu, uygun bir yağ değiştir- me aralığı belirlemek için temel alınır.

Koşullar değişirse, yeni yağ değişim aralıkları belirlemek için yeni bir yağ analiz programı ger- çekleştirilmelidir. Motora uygun yeni yağ deği- şim aralığını atölye ile birlikte hesaplayın.

Not:

Yağ analizi ve muhtemel bir uzatılmış yağ deği- şim aralığı ile birlikte sadece Scania LDF-4 yağ- ları kullanılabilir.

Pazara bağlı olarak, yağ değişim aralıkları öneri- len Scania programından farklılık gösteriyorsa, garanti koşulları da değişebilir.

(25)

Yağlama sistemi

Yağ seviyesinin kontrol edil- mesi

Not:

Yağ seviyesini kontrol etmeden önce motoru en az 7 dakika kapalı bırakın.

1.Yağ seviye çubuğunu çıkarın ve yağ seviyesini kontrol edin. Doğru seviye, yağ çubu- ğunda minimum ve maksimum işaretleri arasında olandır.

2.Yağ seviyesi minimum işaretinde veya bu işaretin altında ise, yağ doldurma ağzı aracı- lığıyla daha fazla yağ ekleyin.

Doğru yağ sınıfı hakkında bilgi için, Yağ sını- fıbölümüne bakın.

Çalışma sırasında maksimum eğim açıları

Resimde, çalıştırma sırasında izin verilen maksimum eğim açıları gösterilmektedir.

2 1

375 553

1. Yağ seviye çubuğu 2. Yağ doldurma ağzı

375 567

(26)

Yağlama sistemi

Yağın değiştirilmesi

UYARI!

Sıcak yağ, yanıklara ve ciltte tahrişe neden olabilir. Sıcak yağı değiştirirken koruyucu eldiven ve gözlük takın. Yağı değiştirmeden önce, yağlama sisteminde basınç olmadığından emin olun. Yağ fışkırmasını önlemek için motoru başlatırken ve çalıştırırken yağ doldurma kapağı daima yerinde olmalıdır.

Not:

Motor, özellikle tozlu ortamlar gibi zorlu çalış- malara maruz kalıyorsa veya yağ cırcırındaki ka- lıntılar 28 mm'den (1,1 inç) daha kalınsa yağı daha sık değiştirin.

Yağı değiştirirken yağ filtresini de değiştirin ve yağ cırcırını temizleyin.

Ortam

Uygun bir kap kullanın. Kullanılmış yağ, ulusal ve uluslararası yasalarda ve yönetmeliklerde belirtilen şekilde atılmalıdır.

1.Motor sıcakken yağ tapasını sökün ve yağı tahliye edin. Belirli motor tiplerinde, yağ bir sintine pompası aracılığıyla dışarı pompala- nır.

Motor valf aracılığıyla boşaltılıyorsa yağ sı- cak olmalıdır. Alternatif olarak bir pompa kullanabilirsiniz. Bunun amacı, boşaltmanın daha hızlı yapılmasıdır.

2.Yağ tapasındaki mıknatısı silerek temizleyin.

3.Yağ tapasındaki contayı yenileyin.

4.Yağ tapasını yeniden takın.

5.Yağ karteri için belirtilen miktarda yağ doldurun.

6.En az 7 dakika bekleyin.

7.Yağ seviye çubuğu üzerindeki seviyeyi kontrol edin.

345 618

Yağ hacmi:

Min. 40 litre (10,5 ABD galonu).

Maks. 48 litre (12,6 ABD galonu)

(27)

Yağlama sistemi

Yağ cırcırının temizlenmesi

UYARI!

Yağ sıcak olabilir. Kapağı, yağ cırcırından dikkatlice çıkartın.

Yağ cırcırında çalışma yaparken koruyucu göz- lük ve eldiven kullanın.

Yağ cırcırı temizlenirken rotor çanağındaki ka- ğıtta bazı kir kalıntıları olmalıdır. Kağıt temizse donanım gerektiği gibi çalışmıyor demektir.

Böyle bir durumda, bunun nedenini inceleyin.

Planlanmış bir yağ değişimi sırasında pislik birikintileri 28 mm'den (1,1 inç) daha kalınsa kağıdı daha sık yenileyin.

1.Kapağı temizleyin.

2.Dış kapağı sabitleyen somunu sökün.

3.Yağın rotordan dışarı çıkmasına izin verin.

4.Rotoru kaldırıp çıkarın. Dış kısmını silin.

5.Rotor somununu sökün ve yaklaşık 1,5 tur çevirerek gevşetin.

Not:

Rotor miline hasar vermemeye dikkat edin.

x 1.5

133 315

(28)

Yağlama sistemi

6.Rotor somunu sıkışmışsa: Rotoru ters çevirin ve rotor somununu bir mengeneye bağlayın.

Resme bakın.

7.Rotor somunundaki kanallara zarar verme- mek için koruyucu çeneler kullanın.

8.Rotoru saat yönünün tersine elle 1,5 tur dön- dürün.

9.Bu işe yaramazsa: M20 vida ile 2 somunu vi- dalayın.

10.Vida başını rotorun alt kısmına yerleştirin.

11.Alt somuna bir lokma anahtarı yerleştirin ve rotoru saat yönünün tersine 1,5 tur döndürün.

ÖNEMLİ!

Rotoru mengeneye doğrudan bağlamayın. Rotor çanağına asla vurmayın.

12.Rotoru iki elinizle tutup rotor somununu ma- saya vurarak rotor çanağını sökün. Rotora kesinlikle doğrudan vurmayın, aksi takdirde yatakları zarar görebilir.

13.Süzgeci rotor çanağından sökün. Süzgeç sı- kışmışsa rotor çanağıyla süzgeç arasına bir tornavida sokun ve dikkatle kaldırın.

x 1.5 M20

317

(29)

Yağlama sistemi

14.Kağıt plakayı sökün.

15.Rotor çanağının iç kısmında kalan pislik bi- rikintilerini kazıyarak temizleyin. Kağıt üze- rindeki kalıntılar 28 mm'den (1,1 inç) daha kalın ise yağ cırcırı daha sık temizlenmelidir.

16.Parçaları ilgili endüstriyel yönteme göre yı- kayın.

17.Rotor üzerindeki 2 memeyi kontrol edin. Tı- kanmış veya hasarlı olmadıklarından emin olun.

Hasarlı memeleri yenileyin.

18.Rulmanların hasarlı olmadığını kontrol edin.

Hasar görmüş rulmanları yenileyin.

19.Rotor çanağının içerisine resimde gösterildi- ği gibi katlayarak yeni bir kağıt plaka takın.

333 044333 037

1 2 3 4

387 437

(30)

Yağlama sistemi

20.Süzgeci rotora oturtun.

21.Yağ cırcırının alt kısmına yeni bir O-ring ta- kın.

22.Rotor çanağını yeniden takın. O-ringin ke- narların dışına taşmadığından, kanalın içinde bulunduğundan emin olun.

23.Rotor somununu elle yerine vidalayın.

24.Milin hasarlı veya gevşek olup olmadığını kontrol edin.

Rotor milinin yenilenmesi gerekiyorsa, bir Scania servisine başvurun.

Not:

Rotor miline hasar vermemeye dikkat edin.

25.Rotoru yeniden takın ve kolayca döndüğün- den emin olmak için elinizle döndürün.

(31)

Yağlama sistemi

26.Kapağa yeni bir O-ring takın.

27.Kapağı tekrar yerine takın ve kontra somunu sıkın. Sıkma torku 20 Nm (15 lb-ft).

ÖNEMLİ!

Yağ sızıntısı riskini azaltmak için kapağı doğru sıkma torkuyla sıkmak önemlidir.

Yağ cırcırı işletim testi

İşletim testi, sadece yağ cırcırının arızalandığın- dan şüpheleniliyorsa yapılmalıdır. Örneğin, kat edilen mesafe dikkate alındığında olağan dışı şe- kilde az birikinti varsa.

1.Normal çalışma sıcaklığına ulaşıncaya kadar motoru çalıştırın.

2.Motoru kapatın ve rotordan gelen sesi dinle- yin. Motor durdurulduktan sonra bile bir süre dönmeye devam etmesi gerekir.

3.Filtre mahfazasının titreşip titreşmediğini elinizle kontrol edin.

4.Filtre mahfazasında titreşim yoksa yağ cırcı- rını parçalarına ayırın ve kontrol edin.

313 611 369 844

(32)

Yağlama sistemi

Yağ filtresinin yenilenmesi

Aletler

ÖNEMLİ!

Motor, yağ filtresinde bir filtre elemanı olmadan çalıştırılmamalıdır. Parçacıklar ve yağ basıncı- nın çok düşük olması kaynaklı motor hasarı riski vardır.

1.Filtre kapağını soket kullanarak sökün.

ÖNEMLİ!

Filtre kapağında hasar oluşması riski olduğun- dan, ayarlanabilir anahtar veya başka bir açık ağızlı alet kullanmayın.

2.Filtre mahfazasının kapağını filtre elemanıy- la kaldırın. Filtre çıkarıldığında, filtre mahfa- zası otomatik olarak tahliye edilecektir.

3.Eski filtreyi dikkatle bir tarafa eğerek kapak- tan sökün.

4.Yeni O-ringi kapağa takın. O-ringi motor yağı ile yağlayın.

5.Kapaktaki tespit elemanına yeni bir filtreyi bastırarak takın ve filtre kapağını 25 Nm'e (18 lbf/ft) sıkın.

6.Yağ filtresi tahliyesinin yağı, filtre mahfaza- sından boşalttığından emin olun. Filtre kapa- ğını soketi kullanarak sıkıca takın.

7.Motoru başlatın ve filtre mahfazasında kaçak olup olmadığını inceleyin.

Tanımlama Resim

Altıgen soket, 1/2 inç, 36 mm

118 268

7 5 6

4 3

2 1

381 921

1. Kapak 2. O-ring 3. Filtre elemanı 4. Boru

5. Filtre mahfazası 6. Flanşlı cıvata 7. Conta

(33)

Hava temizleyici

UYARI!

Hava filtresi yerine takılmadan motoru asla ça- lıştırmayın. Hava filtresi olmadığında motora ki- rin emilmesi riski vardır.

Motor durdurulduktan sonra bile, motor turbo şarjı bir süre daha dönmeye ve içeriye hava al- maya devam edecektir. Dolayısıyla hava temiz- leyiciyi açmadan önce birkaç dakika bekleyin.

ÖNEMLİ!

Vakum göstergesi kırmızıyı gösteriyorsa, filtre elemanını bakım aralığından daha erken yenileyin.

Filtre elemanı suda veya basınçlı hava ile üfleye- rek temizlenmemelidir. Her zaman temizleme esnasında filtre elemanının zarar görmesi riski de vardır.

Vakum göstergesinin okun- ması

Vakum göstergesinin kırmızı pistonu tamamen görünür durumdaysa, hava temizleyici filtre ele- manını aşağıdaki bölüme uygun şekilde yenileyin.

Filtre elemanının ve emniyet kartuşunun yenilenmesi

1.Hava temizleyiciden kapağı çıkartın.

2.Filtre elemanını yenileyin.

3.Emniyet kartuşunu sökün ve yenisini takın.

4.Filtre elemanına bir el feneri sokun ve filtre kağıdında delik ve çatlak olup olmadığını kontrol edin.

5.Hasar görmüşse veya sertse O-ringi değişti- rin.

6.Hava temizleyicisini toplayın.

7.O-ringin kenarların dışına taşmadığından emin olun.

8.Resimde işaretlenmiş düğmeye basarak vakum göstergesini sıfırlayın.

1 4 5 2

3

385 833

Emniyet kartuşlu hava temizleyici 1. Filtre elemanı

2. O-ring

3. Vakum göstergesi 4. Emniyet kartuşu 5. Kapak

326 671

(34)

Soğutma sistemi

Soğutma sistemi Soğutma suyu

Not:

Soğutma sistemi temizlendiğinde soğutma suyu değiştirilmelidir: her 6.000 saatte veya en az 5 yılda bir. Bkz. Soğutma suyunun değiştirilmesi ve soğutma sisteminin temizlenmesi.

Scania tarafından önerilen soğutma suyu, antif- rizli su (etilen glikol) ve pas koruyucu madde içeren bir karışımdır. Soğutma suyunun, soğut- ma sisteminin çalışması açısından önem taşıyan birçok özelliği bulunmaktadır:

• Pas koruyucu madde.

• Antifriz.

• Kaynama noktasını yükseltir.

Su

Sadece parçacıklar, tortu veya başka pislik içer- meyen saf temiz su kullanın. Su kalitesi konu- sunda belirsizlik varsa, Scania, Scania hazır karışımlı soğutma sularının kullanılmasını öne- rir. Önerilen Scania ürünleribölümüne bakın.

Antifriz ve pas koruyucu madde

Scania motorlarda kullanılan antifriz ve pas koruyucu madde, antifriz (etilen glikol) ve pas koruyucu madde olmalıdır.

Scania motorlarda sadece Scania soğutma suyu veya fonksiyonel antifriz ve pas koruyucu madde içeren başka bir ürün kullanılabilir. Bu bölümde- ki talepleri yerine getirmeyen ürünler soğutma sisteminde arıza ve hasar oluşmasına neden olabilir. Bu da uygun olmayan soğutma suyu kulla- nımının neden olduğu arızalar ve hasar için Scania garantisinin geçersiz hale gelmesine neden olabilir.

Suya antifriz ve pas koruyucu madde eklenmesi

Soğutma suyu, hacim olarak %35-55 oranında antifriz (etilen glikol) ve pas koruyucu madde içermelidir. Yüzde oranı, antifriz ihtiyacına göre değişir.

Yeterli pas koruyucu maddenin sağlanması için hacimce en az %35 Scania antifriz ve pas koruyucu madde gereklidir.

Not:

Antifriz ve pas koruyucu maddenin çok yüksek oranlarda kullanılması, tortu miktarını arttırır ve birikerek radyatörün tıkanmasına yol açar. Çok düşük konsantrasyon soğutma sisteminin paslan- masına ve düşük sıcaklıklarda buz oluşumuna yol açabilir.

Etilen glikol içeriğini (antifriz ve pas koruyucu madde) Soğutma suyu antifriz ve pas koruyucu madde kontrol edilmesibölümündeki talimatlara uyarak bir refraktometre ile ölçün.

(35)

Soğutma sistemi

Donma riski

ÖNEMLİ!

Soğutma sisteminde buz birikmeye başladığında motor, ağır yüklere maruz bırakılmamalıdır.

Soğutma suyu donmaya başladığında soğutma suyunun içindeki su kristalleşmeye başlar ve bu nedenle soğutma suyunun etilen glikol içeriği artar. Donma buz oluşumunda büyük miktarda ar- tış sağlarsa, sirkülasyon sorunları meydana gelebilir. Scania antifriz ve pas koruyucu madde oranı veya benzer bir ürünün eşdeğer karışımı hacimce en az %35 ise donmaya bağlı hasar riski yoktur.

Soğutma suyundaki düşük buz oluşumu zaman zaman herhangi bir hasar riski taşımayan aksak- lıklara neden olur. Örneğin, yardımcı ısıtıcı motor başlatıldıktan sonra 1 saate kadar

çalışmayabilir.

Grafikte, hacimce farklı antifriz ve pas koruyucu madde konsantrasyonu yüzdelerine sahip soğut- ma suyu özellikleri tarif edilmektedir.

Aşağıdaki örnekte %30 hacimli antifriz ve pas koruyucu maddeye sahip soğutma suyu özellik- leri gösterilmektedir:

• Sulu buz oluşmaya -16 °C'de (3 °F) başlar.

• -30°C'de (-22°F), soğutma sisteminde aksak- lıkların oluşması riski vardır.

• En az %35 hacimli bir antifriz ve pas koruyucu madde içeriği ile donmaya bağlı hasar riski yoktur.

Örnek: Sıcaklık -16 C (3°F) ise, antifriz ve pas önleyici oranı hacimce %20 olduğu takdirde, donmaya bağlı hasar riski vardır. Hacimce %30 antifriz ve pas koruyucu madde içeriğinde, so- ğutma suyu hiç buz içermez.

Eğri A: Buz oluşumu başlar (sulu buz) Eğri B: Donmaya bağlı hasar

Alan 1: Güvenli alan

Alan 2: Aksaklıklar oluşabilir (buzlu su) Alan 3: Donma yoluyla hasar görme riski

10 20 30 40 50 60%

oC

-10 -20 -30 -40 -50 -60 -16

3 2

1

B A ^{121 134}

(36)

Soğutma sistemi

Sıcak iklimler

Pas koruyucu maddeyi korumak ve kaynama noktasını yüksek tutmak için antifriz ve pas koruyucu madde (etilen glikol) ile karıştırılan su içeren soğutma suyu kullanılması büyük önem taşır. Bu, sıcaklığın hiçbir zaman 0°C'nin (32°F) altına düşmediği ülkelerde de geçerlidir.

Soğutma suyu özelliklerinin soğutma suyunun doğru çalışmasını sağlaması için soğutma suyu her zaman hacimce %35-55 oranında antifriz ve pas koruyucu madde içermelidir.

Ekleme

Soğutma suyuna sadece daha önceden hazırlan- mış karışım eklenmelidir. Önceden hazırlanmış soğutma suyu karışımı, saf tatlı suyla karıştırıl- mış konsantre veya fabrikada karıştırılmış hazır soğutma suyu olabilir. Sadece parçacıklar, tortu veya başka pislik içermeyen saf temiz su kulla- nın.

ÖNEMLİ!

Soğutma suyunun karıştırılması için kullanılan kaplar, bu amaçla üretilmiş olmalıdır ve hiçbir pislik veya kontaminant içermemelidir. Kaplar kullanılmadıklarında, pislik ve toz toplanmasını önlemek için kapalı tutulmaları gerekir.

Not:

Soğutma suyu değişim aralığı dahilinde, soğut- ma suyu ancak içindeki kir, tortu ve parçacıklar temizlendiği takdirde yeniden kullanılabilir. So- ğutma suyuna yağ veya yakıt bulaşmışsa yeniden kullanılmamalıdır.

Önerilen Scania ürünleri

Scania Ready Mix 50/50

Scania Ready Mix 50/50, %50 antifriz (etilen glikol) ve pas koruyucu madde ve %50 su içeren hazır karışımlı bir soğutma suyudur. Soğutma sisteminde donma riskinin olduğu soğuk ülkeler- de kullanılmalıdır.

Scania konsantresi

Scania, konsantre formda antifriz ve pas koruyucu madde içeren soğutma suyu da üretmektedir.

Parça no. Hacim Hacim

litre ABD galonu

1 921 955 5 1,3

1 921 956 20 5,3

1 921 957 210 55

1 896 695 1.000 264

Parça no. Hacim Hacim

litre ABD galonu

1 894 323 5 1,3

1 894 324 20 5,3

1 894 325 210 55

1 894 326 1.000 264

(37)

Soğutma sistemi

Antifriz ve pas koruyucu madde do- zajlaması

Scania antifrizin hacimce %35'lik miktarı, yeterli pas koruyucu madde sağlar. Daha düşük sıcak- lıkta daha yüksek antiriz içeriği gerekir.

Aşağıdaki tabloda farklı sıcaklıklarda litre ve ABD galonu cinsinden ne kadar antifriz gerekti- ğini görebilirsiniz.

Örnek, litre:

• Soğutma sisteminin toplam hacmi 68 litredir.

• Ölçülen etilen glikol konsantrasyonu miktarı hacimce %35'tir (donma noktası -21°C'dir).

Tabloya göre soğutma sisteminde 25 litre etilen glikol vardır.

• Gereken etilen glikol konsantrasyonu hacimce yüzde 45'tir (donma noktası -30°C). Tab- loya göre soğutma sisteminde 32 litre etilen glikol vardır.

• Soğutma sisteminde zaten 25 litre olduğun- dan, 7 litre (32 - 25 =7 litre) daha etilen glikol doldurun.

Etilen glikol içeriği

(%) 35 40 45 50 60

Sulu buz oluşur (°C) -21 -24 -30 -38 -50 Etilen glikol hacmi

(litre)

25 28 32 35 42

Örnek, ABD galonu:

• Soğutma sisteminin toplam hacmi 18 ABD galonudur.

• Ölçülen etilen glikol konsantrasyonu miktarı hacimce %35'tir (donma noktası -6°C'dir).

Tabloya göre soğutma sisteminde 6,6 ABD galonu etilen glikol vardır.

• Gereken etilen glikol konsantrasyonu hacimce yüzde 45'tir (donma noktası -22°F). Tablo- ya göre, soğutma sisteminde 8,5 ABD galonu etilen glikol gereklidir.

• Soğutma sisteminde halihazırda

6,6 ABD galonu etilen glikol bulunduğundan sisteme 1,9 ABD galonu (8,5 - 6,6 =

1,9 ABD galonu) daha etilen glikol doldurun.

Etilen glikol içeriği

(%) 35 40 45 50 60

Sulu buz oluşur (°F) -6 -11 -22 -36 -58 Etilen glikol hacmi

(ABD galonu)

6,6 7,4 8,5 9,2 11, 1

(38)

Soğutma sistemi

Soğutma suyu seviyesinin kontrol edilmesi

UYARI!

Motor sıcakken genleşme deposundaki soğutma suyu doldurma kapağını açmayın. Sıcak soğut- ma suyu ve buhar püskürerek yanıklara neden olabilir. Kapağın açılması gerekiyorsa, kapağı açmadan önce aşırı basıncı almak için bunu ya- vaşça yapın.

Soğutma suyunun cilde temas etmesi halinde tahrişe neden olabileceğinden koruyucu eldiven- ler kullanın.

ÖNEMLİ!

Büyük miktarlarda soğutma suyunun genleşme deposundan eklenmesi yasaktır. Genleşme deposundan doldurmak, soğutma sisteminde hava sı- kışması sonucunda örn. soğutma suyu pompası mil keçesinde kavitasyon hasarına neden olabilir. Büyük miktarda soğutma suyu eklenmesi gerekiyorsa, Soğutma suyunun

doldurulmasıbölümündeki talimatlara uyun.

Soğutma sistemine sadece önceden karıştırılmış soğutma suyu koyun.

Aşağıdaki talimatlar Scania genleşme depoları için geçerlidir. Diğer tipteki genleşme depoları için üretici talimatlarını uygulayın.

1.Genleşme deposu kapağını açın ve soğutma suyu seviyesini kontrol edin.

– Soğuk bir motordaki doğru soğutma suyu seviyesi, doldurma ağzının alt kenarı ile aynı yüksekliktedir.

– Sıcak bir motordaki doğru soğutma suyu seviyesi, doldurma ağzının alt kenarının yaklaşık 25 mm (1 inç) üzerindedir.

2.Gerektiği kadar soğutma suyu ilave edin.

Soğutma suyu antifriz ve pas koruyucu madde kontrol edil- mesi

Aletler

UYARI!

Ciltte tahrişe neden olabileceğinden, soğutma suyunun cilde temasını önleyin. Soğutma suyu ile çalışırken koruyucu gözlük ve eldiven kulla- nın.

ÖNEMLİ!

Sadece parçacıklar, tortu veya başka pislik içer- meyen saf temiz su kullanın.

1.Bir kaba az miktarda soğutma suyu koyun ve soğutma suyunun saf ve temiz olduğunu kontrol edin.

2.Kirlenmişse veya bulanıksa soğutma suyunu değiştirin.

3.Antifriz ve pas koruyucu madde oranını refraktometre ile ölçün.

Aşağıdaki kurallar etilen glikol bazlı soğutma suyu için geçerlidir:

• Pas koruyucu maddenin yeterli olabilmesi için antifriz ve pas koruyucu madde içeriği- nin hacimce minimum yüzde 35 olması gerekir.

Tanımlama Resim

Refraktometre

305 523 138008

(39)

Soğutma sistemi

yoktur. Buz oluşmaya başladığında motor ağır yüklere maruz bırakılmamalıdır.

(40)

Soğutma sistemi

Soğutma suyunun değiştiril- mesi ve soğutma sisteminin temizlenmesi

Soğutma suyunun tahliye edilmesi

Özel alet

UYARI!

Motor sıcakken genleşme deposundaki soğutma suyu doldurma kapağını açmayın. Sıcak soğut- ma suyu ve buhar püskürerek yanıklara neden olabilir. Kapağın açılması gerekiyorsa, kapağı açmadan önce aşırı basıncı almak için bunu ya- vaşça yapın.

Soğutma suyunun cilde temas etmesi halinde tahrişe neden olabileceğinden koruyucu eldiven- ler kullanın.

Ortam

1.Genleşme deposunun kapağını açın.

2.Soğutma suyu pompasından gelen hortumu boş bir kaba yerleştirin.

3.Pompayı silindir bloğundaki (1) boşaltma ni- peline bağlayın.

4.Pompanın 2 kablo kutup başını akünün nega- Numara, tanımlama Resim

2 443 679, soğutma suyu pompası

360 625

(41)

Soğutma sistemi

Soğutma sisteminin temizlenmesi

Not:

Gerekirse, soğutma sistemini bakım aralığında belirtilenden daha sık temizleyin.

Dış temizleme: Radyatör ve intercoo- ler'ın temizlenmesi

ÖNEMLİ!

Alüminyuma hasar verebileceğinden asla kostik soda veya diğer alkalinli deterjanları kullanma- yın.

Deterjan ambalajındaki uyarı yazısını okuyun.

1.Radyatörün ve intercooler'ın hava tarafında tıkanmış olup olmadığını ve disklerde hasar olup olmadığını kontrol edin.

2.Radyatör disklerindeki birikintileri dikkatlice kazıyın. Gerekirse parafin bazlı bir motor temizleyici kullanın.

3.Çelik bir fırça veya benzeri bir alet kullanarak bükülmüş diskleri dikkatlice düzeltin.

Dahili temizleme: Soğutma sistemindeki yağ ve gresin temizlenmesi

Ortam

Soğutma sistemindeki yağ keçelere zarar verece- ğinden, temizlikten sonra genleşme deposuna her zaman yeni bir termostat ve yeni bir kapak ta- kın. Motorda su filtresi varsa bu filtreyi de yenileyin.

Soğutma sistemi çok kirliyse, birkaç kez yıkan- ması gerekebilir. Kirliliğin bir nedeni, soğutma suyunun üstünde yağ bulunması ve bunun soğut- ma sisteminin yukarısında birikmesi olabilir.

Çok sayıda durulama gerekiyorsa, bunun nedeni mutlaka işin yanlış yapılmış olması değildir. Yağ kalıntılarının tamamen temizlenebilmesi için bunların çoğu zaman genleşme deposundan ve dış ısıtma sisteminden tekrar tekrar yıkanması gerekir.

Tekrarlanan yıkama daha etkilidir ve bu yöntem, yüksek deterjan konsantrasyonlarının (maks.

%10) kullanımına veya uzun süreli temizliğe (maks. 30 dakika) tercih edilir.

Temizlikten sonra genleşme deposunda sadece az miktarda pislik birikmişse, genellikle genleş- me deposunun sadece bir kez daha yıkanması ve temizlenmesi yeterlidir. Tüm soğutma sisteminin tekrar temizlenmesi gerekmez.

1.Motoru mümkünse çalışma sıcaklığına erişe- ne dek çalıştırın ve sonra önceki açıklamayı izleyerek soğutma sistemini boşaltın.

2.Termostatı sökün.