Önemli bilgiler Ciddi yaralanma riski. Kullanıcı el kitabı DC09 PDE Endüstriyel motor tr-tr

(1)

tr-TR

Yayım 8.0

Kullanıcı el kitabı

DC09 PDE Endüstriyel motor

Motor üzerinde çalışırken, örneğin tahrik kayışlarını ve debriyajı ayarlarken ya da yağı değiştirirken motoru çalıştırmamak önemlidir. Motor hasar görebilir, ancak daha da önemlisi ciddi yaralanma riski vardır.

Bu nedenle motor üzerinde çalışmadan önce başlatma cihazını emniyete alın ya da akü kablosunun bağlan- tısını kesin. Bu, motor uzaktan bir başlatıcıya ya da otomatik başlatmaya sahipse özellikle önemlidir.

UYARI!

Bu uyarı simgesi ve metni, yaralanma riskini akılda bulundurmanın özellikle önemli olduğu bu bakım mad- delerinin yanında bulunabilir.

(2)

Çevre ve güvenlik . . . 6

Çevreye karşı yükümlülük . . . 6

Güvenlik . . . 6

Uyarılar ve tavsiyeler . . . 7

Motor veri plakası . . . 12

Bileşen tanımlaması . . . 13

Başlatma ve çalıştırma . . . 14

İlk başlatmadan önceki kontroller. . . 14

Çalıştırmadan önceki kontroller . . . 14

Motorun çalıştırılması . . . 14

Çalıştırma . . . 15

Motoru kapatma . . . 17

Çalıştırma sonrası kontroller. . . 17

Bakım . . . 18

Motorun temizlenmesi . . . 19

Birkaç saat çalışan motorlar . . . 19

Bakım aralığı. . . 20

Yağlama sistemi . . . 21

Yağ sınıfı. . . 21

Yağ analizi . . . 23

Yağ seviyesinin kontrol edilmesi . . . 24

Çalışma sırasında maksimum eğim açıları . . 25

Yağın değiştirilmesi . . . 26

Yağ cırcırının temizlenmesi . . . 27

Yağ cırcırı işletim testi . . . 31

Yenileme - Rotor, 9 ve 13 litre motorlar. . . . 32

Yağ filtresinin yenilenmesi . . . 35

Hava temizleyici . . . 36

Vakum göstergesinin okunması . . . 36

Hava temizleyici filtre elemanının ve emniyet kartuşunun yenilenmesi. . . 37

Soğutma sistemi . . . 38

Soğutma suyu . . . 38

Soğutma suyu seviyesinin kontrol edilmesi . 44 Soğutma suyu antifriz ve pas koruyucu madde kontrol edilmesi. . . 45

Soğutma suyunun değiştirilmesi ve soğutma sisteminin temizlenmesi . . . 47

Yakıt sistemi . . . 56

Temizlik gereklilikleri. . . 56

Yakıt seviyesinin kontrol edilmesi . . . 57

Su ayırıcılı ön filtrenin yenilenmesi . . . 58

Yakıt filtresinin yenilenmesi. . . 59

Yakıt sisteminin havasını alma . . . 61

Çeşitli . . . 65

GTL . . . .77

Motorun depolanma için hazırlanması . . . . .78

Koruyucu ürünler . . . .78

Depolama hazırlıkları. . . .80

Teknik veriler . . . .82

Genel veriler. . . .82

Yağlama sistemi . . . .82

Giriş sistemi . . . .83

Soğutma sistemi . . . .83

Yakıt sistemi. . . .83

Elektrik sistemi. . . .83

Scania Assistance . . . .84

Vidalı bağlantılar için genel sıkma torkları . .85 Altıgen vidalar, altıgen soket vidaları, Torx vida- ları, altıgen somunlar . . . .85

Altıgen kafalı flanş vidaları ve altıgen flanş so- munları . . . .85

Hortum kelepçeleri. . . .86

(3)

OPM 110 tr-TR 3

©Scania CV AB 2021, Sweden

Garanti başlangıcı

Sizin, şirketinizin ve donanımınızın hakkında daha fazla şey bildikçe servislerimizi size daha verimli şekil- de uyarlayabiliriz. Yeni bir Scania motoru kullanmaya başladıysanız garanti başlangıç raporunu bize hemen göndermeniz çok önemlidir. Çok basit biçimde motor mülkiyeti vb. hakkındaki tüm detayları kaydetmemiz gerekmektedir, böylelikle sizin için garanti başlangıcı raporunu izleyebiliriz.

Garantinin başlangıcını Scania web sitesinde bildirebilirsiniz: www.scania.com.

Not:

Garanti raporunu göndermezseniz motor, eşlik eden Scania garantisi kapsamında olmaz.

Ayrıca garanti raporuna girdiğiniz detayları aşağıya da doldurun. Bu detaylar, bir atölyeyle iletişim gibi iş- lemleri kolaylaştırabilir. Motor seri numarası, motor veri plakasının üzerindedir ve ayrıca silindir bloğu üze- rine de işlenmiştir.

Ülke

Motor seri numarası (örn. 1111111)

Gemi Kimliği (örneğin, MMSI 111111111 veya IMO 1111111)

Başlangıç tarihi (yyyy-aa-gg)

Şirket adı

İrtibat kişisi

Telefon numarası

E-posta adresi

Adres

Posta kodu

Merkez şehir

Bölge/Ülke

(4)

Giriş

Bu Kullanıcı el kitabı, Scania endüstriyel motor- ların işletimini ve bakımını açıklar.

Motorlar doğrudan enjeksiyonlu, sıvı soğutmalı, turbo şarjlı dört stroklu dizel motorlardır.

Motorlar, farklı çıkış ve motor devri ayarlarıyla kullanılabilir. Sipariş edilen motorun motor gü- cü, motor kontrol ünitesinde yer alan bir plakada gösterilir.

Not:

Kullanıcı el kitabında yalnızca standart bileşen- ler açıklanmıştır. Özel donanım hakkındaki bilgiler, çeşitli üreticilerden gelen talimatlara dahil edilmiştir.

Motorun maksimum performansını ve en uzun servis ömrünü sağlamak için aşağıdakileri hatır- layın:

• Motoru kullanmaya başlamadan önce Kulla- nıcı el kitabını tamamıyla okuyun. Scania motorlarının düzenli kullanıcıları bile Kulla- nıcı el kitabından yeni bilgiler edinecektir.

• Her zaman bakım talimatlarını uygulayın.

• Güvenlik hakkındaki bölümü dikkatlice okuyun.

• Motorunuzu tanımaya başlayın, böylelikle motorun neleri yapabileceğini ve nasıl çalıştı- ğını öğrenin.

• Bakım ve onarımlar için her zaman yetkili bir Scania atölyesi ile temasa geçin.

Bu el kitabındaki bilgiler baskıya girme aşama- sında doğru olan bilgilerdir. Scania, bildirim ol- maksızın değişiklik yapma hakkını saklı tutar.

Not:

Bakım ve onarım için her zaman Scania yedek parçaları kullanın.

Sertifikasyon

ÖNEMLİ!

Scania’nın, motorun kendi sertifikalı konfigüras- yonuna uyumlu olduğunu garanti etmesi ve meydana gelen her türlü hasar ve yaralanmada sorumluluk alması için bakım, bu Kullanıcı el ki- tabındaki talimatlara göre yapılmalıdır.

Emisyonları onaylı bir motor, belirli bir uygulama aralığı için emisyon gerekliliklerini karşılar.

Emisyonları onaylı her motorda motorun hangi gereklilikleri karşıladığını gösteren bir etiket vardır. Scania bu tür bir motorun, onaylı olduğu uygulama aralığına ait emisyon gerekliliklerini karşıladığını garanti eder.

Aşağıdakiler, servise alındığında emisyon gerekliliklerini karşılamak amacıyla onaylı motor için gereklidir:

• Bakım, bu Kullanıcı el kitabındaki talimatlara göre gerçekleştirilecektir.

• Enjeksiyon donanımının bakımı ve onarımla- rı yetkili bir Scania servisi tarafından gerçek- leştirilmelidir.

• Motor yalnızca Scania tarafından onaylanmış donanımla modifiye edilebilir.

• Sadece Scania onay verdikten sonra sızdır- mazlıklar açılabilir ve ayar verileri düzenle- nebilir. Modifikasyonlar yalnızca yetkili personel tarafından yapılabilir.

• Egzoz ve giriş sistemlerini etkileyen modifikasyonlar, Scania tarafından onaylanmalıdır.

Aksi takdirde motorun çalıştırılması ve bakımıy- la ilgili Kullanıcı el kitabındaki talimatlar geçerli olacaktır. Aşağıdaki sayfalardaki güvenlik ön- lemlerine uyun.

(5)

OPM 110 tr-TR 5

Güç sınıfları

Scania beş farklı güç sınıfında motor sağlar:

ICFN, Continuous Service: %100 toplam yük faktöründe yıl içinde sürekli kullanım ve sınırsız işlem saati için tasarlanmıştır.

IFN, Intermittent Service: Anma gücünün üç saatlik periyotta bir saat kullanılabilir olduğu periyodik kul- lanım için tasarlanmıştır. Toplam yük faktörü anma gücünün %80’ini aşamamalıdır. Bir yılda sınırsız işlem saati.

PRP, Prime Power: Değişen yüklerde sürekli kullanma ve sınırsız işlem saati için tasarlanmıştır. Değişken yüklerle sürekli çalışma ve sınırsız yıllık çalışma süresi için. 24 saatlik çalışma sırasında nominal gücün

%70'inin maks. ortalama yük faktörü. %100 yük üzerinde 1 saatlik/12 saatlik periyod. Yılda %100 yük üze- rinde maks. 25 saat birikmiş servis süresi. Bu güç sınıfı, tek devirli motorlar için geçerlidir.

COP, Continuous Power: Değişmeyen yükte sürekli kullanma ve sınırsız işlem saati için tasarlanmıştır.

ESP, Emergency Standby Power: Yılda maksimum 200 saat için değişen yüklerde kullanma için tasarlan- mıştır. Aşırı yüklenemez. Ortalama yük faktörü 24 saatlik periyotta anma gücünün %70’ini aşmamalıdır.

ESP motorları Avrupa, Kuzey ve Güney Amerika, Avustralya, Yeni Zelanda, Japonya ve Tayvan’da verimli elektrik ağlarında yedek güç kaynakları olarak tasarlanmıştır. Diğer bölgelerde yedek güç kaynağı için PRP önerilir.

Bu kurulumda kullanılan motorların motor seri numaraları ve güç sınıfları aşağıda listelenmelidir: Motoru- nuzun güç sınıfını Scania web sitesindeki, www.scania.com, motor tipi veri sayfasında bulabilirsiniz.

Motor seri numarası:

Motor tipi:

Motor gücü: kW/ dev/dak

ICFN, Continuous service

IFN, Intermittent service

PRP, Prime power

COP, Continuous Power

ESP, Maximum stand-by power

(6)

Çevre ve güvenlik

Çevreye karşı yükümlülük

Scania, olabildiğince çevre dostu motorlar geliş- tirir ve üretir. Scania, çoğu pazarda yürürlükte olan çevresel gereklilikleri karşılamak için zarar- lı egzoz emisyonlarının azaltması yönünde bü- yük yatırımlar yaptı.

Aynı zamanda Scania motorları için yüksek sevi- yeli performans ve işletim ekonomisini de sürdü- rebildik. Bu hususları motorun tüm servis ömrü boyunca sağlamak için Kullanıcı el kitabında açıklanan çalıştırma, bakım ve yakıt, yağlama yağı ve soğutma suyuyla ilgili talimatları uygu- lamak kullanıcı için önemlidir.

Alınan diğer çevreci önlemler, gelecekteki bakı- mın ve onarımın uygulanabilir çevresel gerekliliklere uygun olduğunu ve çevreye zararlı olan atığın (örneğin; yağ, yakıt, soğutma suyu, filtre- ler ve aküler) bu gerekliliklere göre yok edildiği- nin garanti edilmesini içerir.

Güvenlik

Aşağıdaki sayfalar, Scania motorlarının işletil- mesi ve bakımının yapılması sırasında uygulana- cak güvenlik önlemlerinin bir özetini içerir.

Ayrıca bununla eşdeğer bir metin de ilgili bakım maddesinin altında bulunabilir.

Motora hasar gelmesini önlemek ve motorun en iyi şekilde çalıştığından emin olmak için uyarılar ve tavsiyeler altındaki talimatları uygulayın.

Talimatlar uygulanmazsa garanti geçersiz kala- bilir.

Farklı tavsiye tipleri

Uyarı!

Öncesinde Uyarı! kelimesi bulunan tüm tavsiyeler çok önemlidir. Bunlar, fiziksel yaralanmaya neden olabilecek ciddi arızalar ve yanlış işlemle ilgili uyarıda bulunur. Örnek:

UYARI!

Motor üzerinde çalışırken, marş cihazını bloke edin. Motor beklenmeyen bir şekilde çalışırsa, ciddi yaralanma riski vardır.

Önemli!

Öncesinde Önemli! uyarısı bulunan tavsiyeler donanımın hasar görmesine neden olabilecek arızalar ve yanlış işlemle ilgili uyarıda bulunur.

Örnek:

ÖNEMLİ!

Fazla soğutma suyu sıcaklığı, motor hasarına neden olabilir.

Not:

Öncesinde Not kelimesi bulunan tavsiyeler: en iyi çalıştırma şeklini ve işlevselliği sağlamak için önemli bilgilere başvurun. Örnek:

Not:

Yağ seviyesini kontrol etmeden önce motoru en az 7 dakika kapalı bırakın.

(7)

OPM 110 tr-TR 7

Ortam

Bu Kullanıcı el kitabı, bakım sırasında çevrenin korunmasına yardımcı olacak talimatlar içeren, özel olarak vurgulanmış metinler içerir. Örnek:

Ortam

Uygun bir kap kullanın. Toplanan yakıt, ulusal ve uluslararası yasalarda ve yönetmeliklerde belirtilen şekilde atılmalıdır.

Uyarılar ve tavsiyeler

Sigara içme

UYARI!

Aşağıdaki durumlarda sigara içmek yasaktır:

• yanıcı veya patlayıcı malzemenin yanında örn. yakıt, yağlar, aküler, kimyasallar

• yakıt ikmali yaparken ve doldurma istasyonu- nun yakınında

• yakıt sistemi üzerinde çalışırken

Motorun çalıştırılmasına yönelik gü- venlik önlemleri

Günlük bakım

Motoru başlatmadan önce ya da motor, işlemden sonra kapatıldığında motorda ve motor bölme- sinde daima görsel bir kontrol gerçekleştirin.

Bu kontrol yakıt, yağ ya da soğutma suyu kaçak- larını ve düzeltici eylem gerekebilecek herhangi bir şeyi tespit etmek için yapılmalıdır.

Yakıt

UYARI!

Yanlış yakıt sınıfı, enjeksiyon sisteminin arıza- lanmasına neden olarak bozulmalara veya dur- malara yol açabilir. Bu durum, motor hasarına ve muhtemelen fiziksel yaralanmaya neden olabilir.

KOŞUL!

Yalnızca Yakıt için kalite gereklilikleribölümün- deki gereklilikleri karşılayan yakıtı kullanın.

Yakıt ikmali

UYARI!

Yakıt ikmali sırasında yangın ve patlama riski vardır. Motor kapatılmalıdır ve sigara içmek ya- saktır.

Yakıt genişlemek için alana ihtiyaç duyduğun- dan depoyu asla aşırı doldurmayın. Doldurma kapağının tamamen kapandığından emin olun.

Tehlikeli gazlar

UYARI!

Motoru yalnızca iyi havalandırılmış bölgede başlatın. Egzoz gazları zehirli olan karbonmo- noksit ve azot oksit içerir.

Motor kapalı bir alanda çalıştığında egzoz gazla- rını ve karter gazlarını dışarı atmak için etkili bir cihaz olmalıdır.

(8)

Kontak kilidi ÖNEMLİ!

Gösterge paneline bir kontak kilidi takılmamışsa yetkisiz personelin motoru başlatmasını önle- mek için motor bölmesi kilitlenmelidir. Alterna- tif olarak kilitlenebilir bir ana anahtar veya akü ana anahtarı kullanılabilir.

Çalıştırıcı gaz

UYARI!

Motorun başlatılmasına yardımcı olmak için ça- lıştırıcı gaz ya da benzeri maddeleri asla kullan- mayın. Bu, emme manifoldunda bir patlamaya ve olası yaralanmaya neden olabilir.

Çalıştırma

UYARI!

Motor, tüm elektrik veya mekanik parçalar kıvıl- cım oluşturabileceğinden patlama riski bulunan ortamlarda çalıştırılmamalıdır.

Çalışan bir motora yaklaşmak her zaman için gü- venlik riski oluşturur. Vücut uzuvları, giysiler veya düşürülen aletler, fan gibi döner parçalara sıkışıp yaralanmaya neden olabilir. Kişisel gü- venlik için tüm döner parçalara ve sıcak yüzeyle- re korumalar takılmalıdır.

Malzemelerin taşınması ile ilgili gü- venlik önlemleri

Yakıt ve yağlama yağı

UYARI!

Tüm yakıtlar, yağlama maddeleri ve ayrıca çoğu kimyasal yanıcıdır. İlgili paketleme üzerindeki talimatları daima uygulayın.

Bu işlem motor soğukken yapılmalıdır. Sıcak yüzeylerdeki yakıt kaçakları ve dökülmeler yan- gına neden olabilir.

Kendiliğinden yanmayı önlemek için kullanıl- mış bezleri ve diğer yanıcı malzemeleri güvenli şekilde saklayın.

Aküler

UYARI!

Aküler hidrojen oksit gazı içerir ve özellikle şarj esnasında bu gazları oluşturur. Hidrojen oksit gazı yanıcıdır ve son derece patlayıcıdır.

Akülerin veya akü bölmesinin yakınında sigara içilmemeli, çıplak alev veya kıvılcım olmamalı- dır. Bir akü kablosunun veya atlatma kablosunun yanlış bağlanması kıvılcıma neden olabilir, bu da akünün patlamasına yol açabilir.

(9)

OPM 110 tr-TR 9

Kimyasallar

UYARI!

Glikol, paslanmayı önleyici maddeler, koruyucu yağlar ve yağ giderici maddeler gibi çoğu kimyasal sağlığa zararlıdır. Ayrıca koruyucu yağ gibi bazı kimyasallar yanıcıdır. Paketleme hakkında- ki güvenlik önlemlerine daima uyun.

Sağlığa zararlı kimyasalları ve diğer malzemeleri onaylı ve açıkça görülecek şekilde işaretlenmiş kaplarda ve yetkisiz kişilerin erişemeyeceği yer- lerde saklayın.

Ortam

Fazla ve kullanılmış kimyasallar, ulusal ve ulus- lararası yasalarda ve yönetmeliklerde belirtilen şekilde atılmalıdır.

Bakım için güvenlik önlemleri

Motoru durdurun

UYARI!

Çalışan bir motor üzerinde çalışmak her zaman güvenlik riski oluşturur. Vücut uzuvları, giysiler veya düşürülen aletler döner parçalara sıkışıp yaralanmaya neden olabilir.

Aksi belirtilmedikçe bakım gerçekleştirmeden önce daima motoru kapatın.

Motorun başlatılmasını imkansız kılın: Marş anahtarını çıkarın veya ana güç anahtarını ya da akü ana anahtarını kullanarak gücü kesin ve bun- ları kilitleyin.

Uygun bir yere, motor üzerinde çalışma yapıldı- ğını gösteren bir uyarı plakası asın.

Sıcak yüzeyler ve sıvılar

UYARI!

Motor sıcakken her zaman yanma riski vardır.

Özellikle sıcak olan parçalar arasında dallanma boruları, turbo şarjlar, yağ karterleri ile boru ve hortumlardaki sıcak soğutma suyu ve yağı yer alır.

(10)

Yağlama sistemi

UYARI!

Sıcak yağ, yanıklara ve ciltte tahrişe neden olabilir. Sıcak yağı değiştirirken koruyucu eldiven ve gözlük takın.

Üzerinde çalışmaya başlamadan önce, yağlama sisteminde basınç olmadığından emin olun.

Yağın püskürmesini önlemek için motoru başla- tırken ve motoru çalışırken yağ doldurma ağzı kapağının takılı olduğundan emin olun.

Ortam

Kullanılmış yağ, ulusal ve uluslararası yasalarda ve yönetmeliklerde belirtilen şekilde atılmalıdır.

Soğutma sistemi

UYARI!

Motor sıcakken asla soğutma suyu doldurma ka- pağını açmayın. Sıcak soğutma suyu ve buhar püskürerek yanıklara neden olabilir. Kapağın açılması gerekiyorsa, kapağı açmadan önce aşırı basıncı almak için bunu yavaşça yapın. Soğutma suyu hâlâ çok sıcak olduğundan koruyucu eldiven takın.

Ciltte tahrişe neden olabileceğinden, soğutma suyunun cilde temasını önleyin. Soğutma suyu ile çalışırken koruyucu gözlük ve eldiven kulla- nın.

Etilen glikol yutulursa hayati tehlikeye sebep olabilir.

Ortam

Kullanılmış soğutma suyu, ulusal ve uluslararası yasalarda ve yönetmeliklerde belirtilen şekilde atılmalıdır.

Yakıt sistemi

UYARI!

Enjeksiyon donanımının bakımı ve onarımları yetkili bir Scania servisi tarafından gerçekleşti- rilmelidir.

Yakıt ve elektrik sistemleri için her zaman Sca- nia yedek parçalarını kullanın. Scania yedek par- çaları yangın ve patlama riskini en aza indirecek şekilde tasarlanmıştır.

Ortam

Uygun bir kap kullanın. Toplanan yakıt, ulusal ve uluslararası yasalarda ve yönetmeliklerde belirtilen şekilde atılmalıdır.

Elektrik sistemi

UYARI!

Motoru kapatın ve aküye giden elektrik kablola- rının bağlantısını keserek gücü kapatın. Motor- daki ekstra donanıma giden dış güç

kaynaklarının bağlantısı da kesilmelidir.

Yakıt ve elektrik sistemleri için her zaman Sca- nia yedek parçalarını kullanın. Scania yedek par- çaları yangın ve patlama riskini en aza indirecek şekilde tasarlanmıştır.

(11)

OPM 110 tr-TR 11

Elektrikli kaynaklama

UYARI!

Motor üzerinde ve yakınında kaynaklama ger- çekleştirirken akü ve alternatör kablolarının bağ- lantılarını kesin. Motor kontrol ünitesinin çok pimli konnektörünü de çekip çıkarın.

Kaynak kelepçesini, kaynak yapılacak bileşenin yakınına bağlayın. Kaynak kelepçesi motora bağlanmamalıdır, aksi halde akım bir rulman üzerinden geçebilir.

Kaynaklama tamamlandığında:

1.Alternatör ve motor kontrol ünitesi kablola- rını bağlayın.

2.Aküleri bağlayın.

Aküler

UYARI!

Aküler son derece aşındırıcı olan sülfürik asit içerir. Aküleri şarj ederken veya aküler üzerinde çalışırken gözlerinizi, cildinizi ve giysilerinizi korumaya dikkat edin. Koruyucu eldiven ve koruyucu gözlük kullanın.

Sülfürik asit cilde temas ederse: Sabun ve bol suyla yıkayın. Gözünüze gelirse: Derhal bolca suyla yıkayın ve tıbbi yardım alın.

Ortam

Kullanılmış aküler, ulusal ve uluslararası yasalarda ve yönetmeliklerde belirtilen şekilde atıl- malıdır.

Başlamadan önce

UYARI!

Motoru başlatmadan önce tüm korumaların yerinde olduğundan emin olun. Motor üzerinde herhangi bir alet veya başka bir nesne bırakılma- dığından emin olun.

Hava filtresi, motor başlatılmadan önce takılma- lıdır. Aksi takdirde, nesnelerin kompresör çarkı- na kapılması veya hava filtresine temas etmeniz durumunda yaralanma riski vardır.

(12)

Motor veri plakası

Motor veri plakası, bir kod şeklinde motor tipini, boyutunu ve uygulamalarını gösterir. Ayrıca motor tipi güç aralığını ve nominal motor devrini de gösterir. Egzoz emisyonları için motorun AB tip onayı uygulanabilir olduğunda Output altında gösterilir.

Motor gücü, motor kontrol ünitesinde yer alan bir plaka üzerinde verilir. Motor seri numarası, sağ ön kısımdaki silindir bloğunun üzerine dam- galanmıştır.

Örnek: DC09 074A

DC Hava soğutmalı intercooler'lı aşırı yük- lenmiş dizel motor.

09 Tam dm cinsinden silindir hacmi³. 074 Performans ve sertifikasyon kodu. Uygu-

lama kodu ile birlikte kod, normal brüt motor çıkışını gösterir.

A Uygulama kodu. A, genel endüstriyel kullanım anlamına gelir.

Made by

Type Engine No

Output . kW r pm .

DC09 074A 1234567

202-294 2100

Output . kW r pm .

351 477

Motor veri plakası örneği

(13)

OPM 110 tr-TR 13

Bileşen tanımlaması

8 7

11 10 1

2 4 3

5 6 2 9

381 631

Şekil, bir DC09 motorun normal sürümünü gösterir. Sipariş edilen motor, farklı donanıma sahip olabilir.

1. Motor veri plakası.

2. Yağ doldurma ağzı.

3. Silindir bloğuna damgalanmış motor seri numarası.

4. Yağ filtresi.

5. Soğutma suyunun boşaltılması ve doldurulması için nipel.

6. Yağ cırcırı.

7. Yakıt filtresi.

8. Yakıt için el pompası.

9. Yağ seviye çubuğu.

10.Yağ tapası.

11.Motor kontrol ünitesi.

Not: Yakıt için su ayırma ön filtresi, yakıt deposu ile motor arasında bulunur.

(14)

Başlatma ve çalıştırma İlk başlatmadan önceki kont- roller

Motor ilk kez başlatılmadan önce bakım progra- mında İlk başlatma altında listelenen bakım maddelerini gerçekleştirin. Aşağıdakileri kontrol edin (ayrıca bkz. Bakım aralığı):

• Yağ seviyesi.

• Soğutma suyu.

• Yakıt seviyesi.

• Akülerdeki sıvı seviyesi.

• Akü şarjının durumu.

• Tahrik kayışının durumu.

Çalıştırmadan önceki kontrol- ler

İşlemden önce bakım programında açıklanan şe- kilde günlük bakımı gerçekleştirin. Bkz. Bakım aralığı.

Motorun çalıştırılması

UYARI!

Motorun başlatılmasına yardımcı olmak için ça- lıştırıcı gaz ya da benzeri maddeleri asla kullan- mayın. Bu, emme manifoldunda bir patlamaya ve olası yaralanmaya neden olabilir.

Motoru yalnızca iyi havalandırılmış bölgede başlatın. Motor kapalı bir alanda çalıştırıldığında egzoz ve karter gazlarını dışarı atmak için etkili cihazlar bulunmalıdır.

ÖNEMLİ!

Marş motoru, bir seferde sadece 30 saniye boyunca iki kez krankla çalıştırılmalıdır. Bundan sonra, motoru başlatmayı yeniden denemeden önce motor en az 5 dakika dinlenmelidir.

Çevreyi korumak amacıyla Scania motor, düşük yakıt beslemesiyle başlatılabilecek şekilde geliş- tirilmiştir. Motor başlatılırken gereksiz miktarda yakıt kullanılması daima yanmamış yakıt emis- yonuyla sonuçlanır.

1.Tüm yakıt musluklarını açın.

2.Motoru devreden çıkarın.

3.Motor akü ana anahtarına sahipse: Akü ana anahtarı yoluyla gücü açın.

4.Motoru başlatın.

Yakıt deposu boşalmışsa veya motor uzun süre kullanılmamışsa, yakıt sisteminin havasını alın.

Yakıt sisteminin havasını almabölümüne bakın.

Düşük sıcaklıklarda ve yüksek rakım- larda başlatma

Yerel çevresel gereklilikleri dikkate alın. Başlat- ma sorunlarını ve beyaz dumanı önlemek için bir yakıt ısıtıcısı ve motor ısıtıcısı kullanın.

Scania, motor -10 °C'nin (14 °F) altındaki sıcak- lıklarda ya da 2.000 metreden daha yüksek bir rakımda kullanılacaksa bir motor ısıtıcısının kul- lanılmasını önerir.

Soğuk bir motorda düşük motor devri ve orta se- viyede yük, beyaz dumanı sınırlar, daha iyi yanma sağlar ve motoru yüksüz halde ısıtmaya kıyasla daha kısa sürede ısıtır.

Gerekenden uzun süre rölanti devrinde çalıştır- maktan kaçının.

(15)

OPM 110 tr-TR 15

Çalıştırma

Aygıtları ve uyarı lambalarını düzenli aralıklarla kontrol edin.

Motor devri aralığı

Motor çalıştırma devri aralığı, düşük rölanti ve nominal motor devri arasındadır. Nominal motor devri, motor veri plakasında gösterilir. Düşük rö- lanti, 500 ila 975 dev/dak arasında ayarlanabilir.

Düşük veya negatif yükte nominal motor devrin- den çok az daha yüksek motor devri görülebilir.

Arızalı durumda çalışma işlemi

Normal gaz kelebeği açıklığında bir arıza varsa ve CAN iletişimi kesilmişse aşağıdaki acil durum işlem seçeneği sağlanır:

Değişken devirli bir motorda bir CAN arızası veya gaz kelebeği açıklığı arızası (hem sinyal hem de rölanti anahtarı):

• Gaz kelebeği açıklığı değeri %0'dır ve motor normal rölanti devrinde çalışmaktadır.

• Gaz kelebeği açıklığı değeri %0'dır ve bu fonksiyon etkinleştirilmişse motor, sabit yük- selmiş rölanti devrinde (750 dev/dak) çalış- maktadır.

CAN arızası:

• Kapatma fonksiyonu etkinleştirilirse motor kapatılır.

Yüksek rakımda sürüş

Yükse rakımda sürüş yapıldığında motor gücü, havadaki daha düşük oksijen içeriği nedeniyle otomatik olarak azalır. Bu durumda motorun maksimum güçte çalıştırılması mümkün değil- dir.

Not:

Deniz seviyesinden 4.000 metre daha yüksek bir rakımda sürüşe yalnızca önceden Scania tarafın- dan onaylanmışsa izin verilir.

Soğutma suyu sıcaklığı

ÖNEMLİ!

Fazla soğutma suyu sıcaklığı, motor hasarına neden olabilir.

İşlem sırasında normal soğutma suyu sıcaklığı 90 ila 95°C (194 ila 203°F) arasındadır.

Alarm seviyeleri, motor kontrol ünitesinde ayar- lanır. Yüksek soğutma suyu sıcaklığı için en dü- şük ve en yüksek sınır değerlerine ait varsayılan ayar sırasıyla 95°C/203°F ve 105°C/221°F’tır.

Aşağıdaki fonksiyon, yüksek soğutma suyu sı- caklığı için bir alarm olarak standarttır:

• En düşük sınır değerde alarm ve tork redüksi- yonu.

(16)

Motor konfigürasyonuna bağlı olarak aşağıdaki alarm fonksiyonları da kullanılabilir:

• Yalnızca alarm.

• En yüksek sınır değerinde alarm ve motor ka- patması.

• En düşük sınır değerde alarm, tork redüksiyo- nu ve en yüksek sınır değerde motoru durdur- ma.

• Motoru kapatmayı geçersiz kılma kontrolü olasılığıyla birlikte en yüksek sınır değerde alarm ve motoru kapatma.

• En düşük sınır değerde alarm, tork redüksiyo- nu ve motoru durdurmayı geçersiz kılma kontrolü olasılığıyla birlikte en yüksek sınır değerde motoru kapatma.

Son derece hafif yük altında uzun süre çalıştırı- lırsa motor, soğutma suyu sıcaklığını korumakta zorlanabilir. Yük artırıldığında soğutma suyu sı- caklığı normal değere çıkar.

Yağ basıncı

İşlem sırasında normal yağ basıncı 3-6 bar’dır (43,5-87 psi). Rölanti sırasında izin verilen minimum yağ basıncı 0,7 bar’dır (10,2 psi).

Motor yönetim sistemi aşağıdaki seviyelerde bir alarm verir:

• 1.000 dev/dak'nın altında bir motor devrinde ve 0,7 bar'ın (10,2 psi) altında bir yağ basın- cında.

• 3 saniyeden daha uzun süre 1.000 dev/dak'nın üstünde bir motor devrinde ve 2,5 bar'ın (36,3 psi) altında bir yağ basıncında.

Yanlış yağ basıncı alarmı aşağıdaki fonksiyonla- ra sahiptir:

• Yalnızca alarm.

• Alarm ve %30 tork redüksiyonu.

• Alarm ve motoru kapatma.

• Alarm ve motoru kapatmayı geçersiz kılma kontrolü.

Not:

Başlatıldığında motor soğuksa yüksek yağ basın- cı (6 bar/87 psi üzeri) normaldir.

Şarj gösterge lambası

İşlem sırasında lamba yanarsa: Alternatör tahrik kayışını Tahrik kayışının kontrol edilmesibölü- mündeki talimatlara göre kontrol edin ve ayarla- yın.

Şarj gösterge lambası hâlâ yanıyorsa bunun ne- deni bir alternatör arızası ya da elektrik sistemin- deki bir arıza olabilir.

Kayışlı iletim

Kayışlı iletim yeni olduğunda çalışırken tiz bir ses çıkarabilir. Bu ses normaldir ve 50-100 saat işlemden sonra kaybolur. Ses, kayışlı iletimin servis ömrünü etkilemez.

(17)

OPM 110 tr-TR 17

Motoru kapatma

ÖNEMLİ!

Motor soğutulmadan kapatıldığında ard kaynama ve turbo şarjın hasar görme riski vardır. Mo- tor durdurulmadan önce güç kapatılmamalıdır.

Not:

Kontrol ünitelerinin değerleri kaydedebilmesi ve bekleme moduna geçebilmesi için 15 voltaj ka- patıldıktan sonra akü voltajı birkaç saniye açık kalmalıdır.

İzin verilmeyen 10 motor kapatma işlemi, tork redüksiyonuna (yakıt hacminin %70'ine) neden olacaktır. Motoru bir kez doğru şekilde kapata- rak sıfırlayın.

1.Sürekli olarak ağır yükte çalıştırılmışsa motoru birkaç dakika yüksüz çalıştırın.

2.Motoru durdurun.

Çalıştırma sonrası kontroller

UYARI!

ÖNEMLİ!

İlk başlatmadan sonra soğutma suyu seviyesini kontrol edin. Gerektiği kadar soğutma suyu ilave edin.

1.Güç kaynağının kesilip kesilmediğini kontrol edin.

2.Yakıt deposunu doldurun. Yakıtın kirlenme- sini önlemek için doldurma kapağının ve doldurma ağzının etrafındaki bölgenin temiz olduğundan emin olun.

3.Donma riski varsa soğutma sisteminde yete- rince glikol bulunmalıdır. Donma riskibölü- müne bakın.

4.Sıcaklık 0°C’nin (32°F) altında ise: Motor ısıtıcısını (takılıysa) bağlayarak sonraki baş- latmaya hazırlayın.

(18)

Bakım

Bakım programı, aşağıdaki kısımlara ayrılmış çok sayıda noktayı kapsar:

• Yağlama sistemi.

• Hava temizleyici.

• Soğutma sistemi.

• Yakıt sistemi.

• Çeşitli konular.

UYARI!

Bakım programı aşağıdakileri içermektedir:

• S bakımı: Minimum temel bakım.

• M bakımı: Daha kapsamlı bir bakımdır.

• L bakımı: Hemen hemen tüm bakım öğeleri.

• XL bakımı: Tüm bakım öğeleri.

Bir periyot esnasında sıralama S-M-S-L-S-M-S- L-S-M-S-XL şeklindedir.

XL

6000

S

5500

M

5000

S

4500

L

4000

S

3500

M

3000

S

2500

L

2000

S

1500

M

1000

S

500

ÖNEMLİ!

Teslimde Scania motoru uygulama için optimize edilir. Ancak aşağıdakiler için düzenli bakım gereklidir:

• planlanmamış durmaları önleme

• motorun servis ömrünü uzatma

• motorun uzun süreli emisyon performansını maksimuma çıkarma

• mümkün olan en iyi çalışma tasarrufu sağla- ma.

(19)

OPM 110 tr-TR 19

Motorun temizlenmesi

UYARI!

Sıcak yıkama suyuna dikkat edin. Koruyucu gözlük, koruyucu kıyafet ve koruyucu eldiven kullanın.

Ortam

Yıkama suyunu ilgili ulusal veya yerel yönetme- liklere uygun olarak atın.

Motor ve motor bölmesi sıcak su kullanılarak te- mizlenir. Yüksek basınçlı püskürtücüleri dikkatli bir şekilde kullanın. Marş motoru, alternatör gibi elektrikli bileşenlere sıvı püskürtmekten kaçının.

Birkaç saat çalışan motorlar

ÖNEMLİ!

Birkaç saat çalışan motorlarda, bakım yıllık ara- lıklarla veya her 5 yılda bir gerçekleştirilmelidir.

Düzenli olarak kullanılmayan yedek jeneratör setleri ve benzeri öğeler çalıştırarak test edilmeli ve üreticinin talimatlarına uygun olarak kontrol edilmelidir.

Motor çalışma sıcaklığına gelene dek ısıtıldıktan sonra, aşağıdaki bakım öğeleri gerçekleştirilme- lidir.

1.Yağ seviyesinin kontrol edilmesi.

2.Soğutma suyu seviyesinin kontrol edilmesi.

3.Vakum göstergesinin kontrol edilmesi.

4.Yakıt seviyesinin kontrol edilmesi.

5.Motor kaçalarının kontrol edilmesi.

(20)

Bakım aralığı

Gün- lük

İlk seferde Aralık (saat) Minimum

ilk çalış- tırma

500 500 1.000 2.000 6.000 yıllık 5 yılda

R A M L XL bir

Yağlama sistemi

Yağ seviyesinin kontrol edilme-

si X X

Yağın değiştirilmesi X X X X X X

Yağ cırcırının temizlenmesi X X X X X X

Yağ filtresinin yenilenmesi X X X X X X

Hava temizleyici

Vakum göstergesinin okunması X X X X X X

Filtre elemanını yenilenmesi X X X

Emniyet kartuşunun yenilenme-

si X X X

Soğutma sistemi

Soğutma suyu seviyesinin kont-

rol edilmesi X X X X X X X

Soğutma suyu antifriz ve pas koruyucu madde kontrol edilmesi

X X X X

Soğutma suyunun değiştirilmesi ve soğutma sisteminin temizlenmesi

X X

Yakıt sistemi

Yakıt seviyesinin kontrol edil-

mesi X X

Yakıt filtrelerinin yenilenmesi X X X X

Yakıt deposu hava tahliye filtresi

X (X)¹

1. İki yılda bir uygulanır.

Çeşitli

Tahrik kayışının kontrol edilme-

si X X X X X

Kaçakların kontrol edilmesi X X X X X X

Valf boşluklarının ve birim en- jektörlerin kontrol edilmesi ve ayarlanması

X X X

(21)

OPM 110 tr-TR 21

Yağlama sistemi Yağ sınıfı

Scania LDF, Scania Uzun Ömürlü Yağ testi stan- dardı anlamına gelir. Scania LDF yağları, kap- samlı testler sonrasında dikkatle seçilmiştir.

Onay yalnızca piyasadaki en üst sınıf kalitedeki motor yağlarına verilmektedir.

Motor yağı, aşağıdaki kalite gerekliliklerini kar- şılamalıdır:

• ACEA E5/API CI-4.

• ACEA E7/API CI-4 +.

• Düşük sülfürlü yakıtla çalışmayan motorlarda, TBN (Total Base Number - Toplam Baz Numarası) en az 12 (ASTM D2896) olmalı- dır.

• Düşük küllü yağlar (ACEA E9/API CJ4) öne- rilmez.

Yağın bu gereklilikleri karşılayıp karşılamadığı- nı öğrenmek için yağ tedarikçinize danışın.

Motor, dünyanın ACEA veya API sınıflandırma- lı motor yağı bulunmayan bölgelerinde kullanılı- yorsa, yağ sınıfı gerçek çalışma sırasında ölçülmelidir. Bu durumda en yakın Scania servi- siyle temasa geçin.

Önerilen motor yağı Scania Yağı LDF-3 Scania Yağı LDF-2 Scania Yağı LDF Scania Yağı E7

Aşırı derecede düşük dış hava sıcaklığında çalış- tırmak için: Başlatma güçlüklerinden nasıl kaçı- nacağınızla ilgili olarak size en yakın Scania servisine başvurun.

Viskozite sı- nıfı

°C cinsinden dış sıcaklık

SAE 20W-30 -15 °C - +30°C

SAE 30 -10 °C - +30°C

SAE 40 -5°C - +45°C

SAE 5W-30 < -40°C - +30°C

SAE 10W-30 -25 °C - +30°C

SAE 15W-40 -20°C - +45°C

Viskozite sı- nıfı

°F cinsinden dış sıcaklık

SAE 20W-30 5 °F - 86 °F

SAE 30 14 °F - 86 °F

SAE 40 23 °F - 113 °F

SAE 5W-30 < -40 °F - 86 °F

SAE 10W-30 -13 °F - 86 °F

SAE 15W-40 -4 °F - 113 °F

(22)

Doldurulan motor yağı sınıfı için eti- ketler

Yağı değiştirirken doğru motor yağı sınıfını kul- lanmak çok önemlidir. Bu nedenle, yağ doldurma ağzı doldurulan yağ sınıfını gösteren bir etiketle açıkça işaretlenmiş olmalıdır. Ancak, sadece Scania LDF onaylı yağlar ve yağ sınıfı ACEA E7 için etiketler mevcuttur.

Yağ tipi veya yağ sınıfı yukarıdaki yağ tiplerinin herhangi biri lehine değiştirilmişse, yeni bir etiket yapıştırın. Etiket yoksa, etiketi değiştirin.

Aşağıdaki yağ sınıfları kullanılıyorsa, Sca- nia'dan yağ doldurma ağzı etiketleri sipariş ede- bilirsiniz.

Yağ sınıfı Renk Parça no. Parça no.

Silindir bloğunda doldurma Külbütör kapağında doldur- ma

Scania LDF-3 Kırmızı 2 132 426 2 427 133

Scania LDF-2 Mavi 2 132 424 -

Scania LDF Gri 2 269 345 -

ACEA E7 Beyaz 2 132 425 2 427 132

391 050

Silindir bloğunda doldurma etiketi.

364 191

Külbütör kapağında doldurma etiketi.

(23)

OPM 110 tr-TR 23

Yağ analizi

Bir yağ analizi kullanarak yağ değişimi aralıkla- rının uzatılabilmesi için Scania LDF-3 ve LDF-2 yağları kullanılmalıdır. Belirli laboratuvarlar motor yağı analizi hizmeti sunar.

Yağ değiştirildiğinde aşağıdaki gereklilikler kar- şılanmaya devam etmelidir:

• 100°C'de (212°F) viskozite: temiz yağın ori- jinal değerinin maks. ± % 20'si.

• TBN (ASTM D4739'a uygun olarak): > 3,5.

• TBN (ASTM D4739'a uygun olarak): > TAN (ASTM D664'e uygun olarak).

• Kurum (DIN 51452): < %3.

Bu gibi analizler yağın toplam baz sayısı olan TBN'yi (Total Base Number), toplam asit sayısı olan TAN'yi (Total Acid Number), yakıt seyrel- mesi, su içeriği, viskozite ve yağdaki partikül ve kurum miktarını ölçer.

Bir dizi analizin sonucu, uygun bir yağ değiştir- me aralığı belirlemek için temel alınır.

Koşullar değişirse, yeni yağ değişim aralıkları belirlemek için yeni bir yağ analiz programı ger- çekleştirilmelidir. Motora uygun yeni yağ deği- şim aralığını atölye ile birlikte hesaplayın.

KOŞUL!

Yağ analizi ve muhtemel bir uzatılmış yağ deği- şim aralığı ile birlikte sadece Scania LDF yağları kullanılabilir.

Pazara bağlı olarak, yağ değişim aralıkları öneri- len Scania programından farklılık gösteriyorsa, garanti koşulları da değişebilir.

(24)

Yağ seviyesinin kontrol edil- mesi

KOŞUL!

Yağ seviyesini kontrol etmeden önce motoru en az 7 dakika kapalı bırakın.

Yağ seviyesi maksimum seviyeyi geçerse yağ değiştirilmelidir. Yağ seviyesi maksimum seviyeyi geçmişse bunun nedenini kontrol edin ve bir arızadan şüpheleniyorsanız en yakın Scania atöl- yesine başvurun.

ÖNEMLİ!

Yağ seviye çubuğu bir arıza durumunda hasar görebilecek koruyucu bir lastik manşon ile tedarik edilir. Bu amaç için tanımlanan halkayı tutarak yağ seviye çubuğunu çekip çıkarın ve etkide bulunmadan lastik manşonun bunu takip etmesi- ni sağlayın.

1.Yağ seviye çubuğunu (1) çıkarın ve yağ seviyesini kontrol edin. Doğru seviye, yağ çubu- ğunda minimum ve maksimum işaretleri arasında olandır.

2.Yağ seviyesi alt işaret seviyesinde veya al- tında ise, resimdeki 2 noktasından daha fazla yağ doldurun.

Yağ sınıfıbaşlığı altında doğru yağ sınıfı ile ilgili daha fazla bilgi bulabilirsiniz.

433 936

2 1

375 553

1. Yağ seviye çubuğu 2. Yağ doldurma ağzı

(25)

OPM 110 tr-TR 25

Çalışma sırasında maksimum eğim açıları

Çalıştırma sırasındaki izin verilen maksimum eğim açıları, yağ karteri tipine bağlı olarak deği- şir. Resme bakın.

25°

30°

30° 30°

30° 30° ₃₄³⁸³⁸

(26)

Yağın değiştirilmesi

UYARI!

Sıcak yağ, yanıklara ve ciltte tahrişe neden olabilir. Sıcak yağı değiştirirken koruyucu eldiven ve gözlük takın. Yağı değiştirmeden önce, yağlama sisteminde basınç olmadığından emin olun. Yağ fışkırmasını önlemek için motoru başlatırken ve çalıştırırken yağ doldurma kapağı daima yerinde olmalıdır.

Not:

Motor, özellikle tozlu ortamlar gibi zorlu çalış- malara maruz kalıyorsa veya yağ cırcırındaki ka- lıntılar 28 mm'den (1,1 inç) daha kalınsa yağı daha sık değiştirin.

Yağı değiştirirken yağ filtresini de değiştirin ve yağ cırcırını temizleyin.

Ortam

Uygun bir kap kullanın. Kullanılmış yağ, ulusal ve uluslararası yasalarda ve yönetmeliklerde belirtilen şekilde atılmalıdır.

1.Motor sıcakken yağ tapasını sökün ve yağı tahliye edin. Bazı motorlarda, yağ bir sintine pompası kullanılarak dışarı pompalanır. Valf aracılığıyla boşaltırken yağ sıcak olmalıdır.

Alternatif olarak bir pompa kullanabilirsiniz.

Bunun amacı, boşaltmanın daha hızlı yapıl- masıdır.

2.Yağ tapasının üstündeki mıknatısı temizleyin.

3.Yağ tapasını yeniden takın.

4.Yağ ile doldurun.

5.Yağ seviye çubuğu üzerindeki seviyeyi kontrol edin.

314 600

Ön kısmı derin yağ karteri için yağ hacmi:

Min. 31 litre (8,2 ABD galonu).

Maks. 36 litre (9,5 ABD galonu).

314 601

Alçak yağ karteri için yağ kapasitesi:

Min. 28 litre (7,4 ABD galonu).

Maks. 35 litre (9,2 ABD galonu).

(27)

OPM 110 tr-TR 27

Yağ cırcırının temizlenmesi

UYARI!

Yağ sıcak olabilir. Kapağı, yağ cırcırından dikkatlice çıkartın.

Yağ cırcırında çalışma yaparken koruyucu göz- lük ve eldiven kullanın.

Yağ cırcırı temizlenirken rotor çanağındaki ka- ğıtta bazı kir kalıntıları olmalıdır. Kağıt temizse donanım gerektiği gibi çalışmıyor demektir.

Böyle bir durumda, bunun nedenini inceleyin.

Planlanmış bir yağ değişimi sırasında pislik biri- kintileri 28 mm'den (1,1 inç) daha kalınsa kağıdı daha sık yenileyin.

1.Kapağı temizleyin.

2.Dış kapağı sabitleyen somunu sökün.

3.Yağın rotordan dışarı çıkmasına izin verin.

4.Rotoru kaldırıp çıkarın. Dış kısmını silin.

5.Rotor somununu sökün ve yaklaşık 1,5 tur çevirerek gevşetin.

Not:

Rotor miline hasar vermemeye dikkat edin.

x 1.5

133 315

(28)

6.Rotor somunu sıkışmışsa: Rotoru ters çevirin ve rotor somununu bir mengeneye bağlayın.

Resme bakın.

7.Rotor somunundaki kanallara zarar verme- mek için koruyucu çeneler kullanın.

8.Rotoru saat yönünün tersine elle 1,5 tur dön- dürün.

9.Bu işe yaramazsa: M20 vida ile 2 somunu vi- dalayın.

10.Vida başını rotorun alt kısmına yerleştirin.

11.Alt somuna bir lokma anahtarı yerleştirin ve rotoru saat yönünün tersine 1,5 tur döndürün.

ÖNEMLİ!

Rotoru mengeneye doğrudan bağlamayın. Rotor çanağına asla vurmayın.

12.Rotoru iki elinizle tutup rotor somununu ma- saya vurarak rotor çanağını sökün. Rotora kesinlikle doğrudan vurmayın, aksi takdirde yatakları zarar görebilir.

13.Süzgeci rotor çanağından sökün. Süzgeç sı- kışmışsa rotor çanağıyla süzgeç arasına bir tornavida sokun ve dikkatle kaldırın.

x 1.5 M20

133 317

(29)

OPM 110 tr-TR 29

14.Kağıt plakayı sökün.

15.Rotor çanağının iç kısmında kalan pislik bi- rikintilerini kazıyarak temizleyin. Kağıt üze- rindeki kalıntılar 28 mm'den (1,1 inç) daha kalın ise yağ cırcırı daha sık temizlenmelidir.

16.Parçaları ilgili endüstriyel yönteme göre yı- kayın.

17.Rotor üzerindeki 2 memeyi kontrol edin. Tı- kanmış veya hasarlı olmadıklarından emin olun.

Hasarlı memeleri yenileyin.

18.Rulmanların hasarlı olmadığını kontrol edin.

Hasar görmüş rulmanları yenileyin.

19.Rotor çanağının içerisine resimde gösterildi- ği gibi katlayarak yeni bir kağıt plaka takın.

333 044333 037

1 2 3 4

387 437

(30)

20.Süzgeci rotora oturtun.

21.Yağ cırcırının alt kısmına yeni bir O-ring ta- kın.

22.Rotor çanağını yeniden takın. O-ringin ke- narların dışına taşmadığından, kanalın içinde bulunduğundan emin olun.

23.Rotor somununu elle yerine vidalayın.

24.Milin hasarlı veya gevşek olup olmadığını kontrol edin.

Rotor milinin yenilenmesi gerekiyorsa, bir Scania servisine başvurun.

Not:

Rotor miline hasar vermemeye dikkat edin.

25.Rotoru yeniden takın ve kolayca döndüğün- den emin olmak için elinizle döndürün.

127 882

(31)

OPM 110 tr-TR 31

26.Kapağa yeni bir O-ring takın.

27.Kapağı tekrar yerine takın ve kontra somunu sıkın. Sıkma torku 20 Nm (15 lb-ft).

ÖNEMLİ!

Yağ sızıntısı riskini azaltmak için kapağı doğru sıkma torkuyla sıkmak önemlidir.

Yağ cırcırı işletim testi

İşletim testi, sadece yağ cırcırının arızalandığın- dan şüpheleniliyorsa yapılmalıdır. Örneğin, ka- tedilen mesafe düşünüldüğünde biriken pislik anormal derecede küçükse.

Rotor çok hızlı döner ve motor durduğunda dön- meye devam etmelidir.

1.Normal çalışma sıcaklığına ulaşıncaya kadar motoru çalıştırın.

2.Motoru kapatın ve rotordan gelen sesi dinle- yin. Filtre mahfazasının titreşip titreşmediği- ni elinizle kontrol edin.

3.Filtre mahfazasında titreşim yoksa yağ cırcı- rını parçalarına ayırın ve kontrol edin.

333 043333 039

(32)

Yenileme - Rotor, 9 ve 13 litre motorlar

Alet

1.Normal çalışma sıcaklığına ulaşıncaya kadar motoru çalıştırın.

– Yağlama sistemini aşağıdaki gibi boşal- tın:

2.Yağ filtresi kapağını belirtilen alet ile ayırın.

Resme bakın.

3.Sistemin boşalması için yaklaşık 2 dakika süre tanıyın.

4.Yağ filtresini yenileyin.

5.Yağ filtresi kapağını yeniden takın. Kapak için sıkma torku: 25 Nm.

6.Yağ cırcırının etrafındaki alanı temizleyin.

Ortam

Yağ cırcırını boşaltırken atık yağ arabası kulla- nın.

UYARI!

Koruyucu eldiven ve koruyucu gözlük kullanın.

Alt kapak söküldüğünde, her zaman az miktarda yağ dışarıya akacaktır.

7.Yağ cırcırının alt kapağını 2 tur gevşetin, ancak kapağı yerinden çıkarmayın. Resme ba- kın. Tur sayısını görmek için kapaktaki bir işaretten başlayın.

8.Merkezi yağ cırcırını tahliye edin boyunca boşaltın.

Tanımlama Resim

Parça no: 588 475. Altı- gen soket 1/2″, 36 mm

143 381 353 697354 024

(33)

OPM 110 tr-TR 33

9.Alt kapağı rotor ile birlikte sökün.

10.Düz bir şekilde alt kapaktan yukarı çekerek rotoru sökün. Resme bakın.

ÖNEMLİ!

Yeniden takmadan önce kapaktaki dişleri ve O- ringleri motor yağıyla yağlayın.

11.En üstteki siyah O-ring'i yenileyin.

12.2 alt yeşil O-ring'i yenileyin.

362 258393 701

(34)

13.Rotoru kapağa bastırın.

14.Rotoru kapak ile birlikte yağ cırcırına yeniden takın. Sıkma torku: 70 Nm.

393 700362 258

(35)

OPM 110 tr-TR 35

Yağ filtresinin yenilenmesi

Alet

ÖNEMLİ!

Yağ filtresini değiştirirken aynı anda yağ cırcırı- nı temizleyin. Aksi takdirde, yağ filtresi tıkanır ve filtre içindeki direnç artar. Bu olursa filtre tu- tucusundaki taşma valfi açılır ve yağın, filtrelen- meden geçmesini sağlar.

1.Filtre kapağını soket kullanarak sökün.

ÖNEMLİ!

Filtre kapağında hasar oluşması riski olduğun- dan, ayarlanabilir anahtar veya başka bir açık ağızlı alet kullanmayın.

2.Filtre mahfazasının kapağını filtre elemanıy- la kaldırın. Filtre çıkarıldığında, filtre mahfa- zası otomatik olarak tahliye edilecektir.

3.kapağı tutarak ve sert bir şeyle tüm filtre ele- manına dikkatlice vurarak kapaktan eski filtreyi sökün. Yağ sıçramalarının olabileceğini hatırlayınız.

4.Yeni filtreyi takın ve filtre kapağını 25 Nm (18 lb/ft) torkla sıkın.

Altıgen soket, 1/2” tahrik, 36 mm

118 268 150 318150 319

(36)

Hava temizleyici

UYARI!

Hava filtresi yerine takılmadan motoru asla ça- lıştırmayın. Hava filtresi olmadığında motora ki- rin emilmesi riski vardır.

Motor durdurulduktan sonra bile, motor turbo şarjı bir süre daha dönmeye ve içeriye hava al- maya devam edecektir. Dolayısıyla hava temiz- leyiciyi açmadan önce birkaç dakika bekleyin.

ÖNEMLİ!

Vakum göstergesi kırmızıyı gösteriyorsa veya bir sinyal yayıyorsa filtre elemanını bakım aralı- ğından önce yenileyin.

Filtre elemanı suda veya basınçlı hava ile üfleye- rek temizlenmemelidir. Her zaman temizleme esnasında filtre elemanının zarar görmesi riski de vardır.

Vakum göstergesinin okun- ması

Mekanik vakum göstergesi

Mekanik vakum göstergesinin kırmızı pistonu tamamen görünür durumdaysa hava temizleyici filtre elemanını aşağıdaki bölüme uygun şekilde yenileyin.

Elektrikli vakum göstergesi

Motora ayrıca elektrikli bir vakum göstergesi de takılabilir. Bu, makine ara birimine bağlanır ve bir uyarı lambası veya başka bir sinyal ile göste- rir. Hava temizleyici filtre elemanını yenilemek

için sonraki bölüme bakın. ₃₂₆⁶⁷¹

Sıfırlama düğmesi bulunan mekanik vakum göster- gesi.

(37)

OPM 110 tr-TR 37

Hava temizleyici filtre elema- nının ve emniyet kartuşunun yenilenmesi

1.Hava temizleyiciden kapağı çıkartın.

2.Filtre elemanını yenileyin.

3.Hava temizleyicide bir emniyet kartuşu varsa: Emniyet kartuşunu sökün ve yenisini ta- kın.

4.Filtre elemanına bir el feneri sokun ve filtre kağıdında delik ve çatlak olup olmadığını kontrol edin.

5.Hasar görmüşse veya sertse O-ringi değişti- rin.

6.Hava temizleyicisini toplayın.

7.O-ringin kenarların dışına taşmadığından emin olun.

8.Motora mekanik bir vakum göstergesi takı- lıysa düğmeye basarak vakum göstergesini sıfırlayın.

9.Filtreyi yeniledikten sonra elektrikli vakum göstergesi otomatik olarak sıfırlanır.

1

4 5 2

3

385 833

Emniyet kartuşlu hava temizleyici:

1. Filtre elemanı 2. O-ring

3. Vakum göstergesi 4. Emniyet kartuşu 5. Kapak

1

2

4 3

385 832

Emniyet kartuşu olmayan hava temizleyici:

1. Filtre elemanı 2. Vakum göstergesi 3. O-ring

4. Kapak

(38)

Soğutma sistemi Soğutma suyu

Not:

Soğutma sistemi temizlendiğinde soğutma suyu değiştirilmelidir: her 6.000 saatte veya en az 5 yılda bir. Bkz. Soğutma suyunun değiştirilmesi ve soğutma sisteminin temizlenmesi.

Scania tarafından önerilen soğutma suyu, antif- rizli su (etilen glikol) ve pas koruyucu madde içeren bir karışımdır. Soğutma suyunun, soğut- ma sisteminin çalışması açısından önem taşıyan birçok özelliği bulunmaktadır:

• Pas koruyucu madde.

• Antifriz.

• Kaynama noktasını yükseltir.

Not:

Antifriz ve pas koruyucu maddenin çok yüksek oranlarda kullanılması, tortu miktarını arttırır ve birikerek radyatörün tıkanmasına yol açar. Çok düşük konsantrasyon soğutma sisteminin paslan- masına ve düşük sıcaklıklarda buz oluşumuna yol açabilir.

Sıcak iklimler

Pas koruyucu maddeyi korumak ve kaynama noktasını yüksek tutmak için antifriz ve pas koruyucu madde (etilen glikol) ile karıştırılan su içeren soğutma suyu kullanılması büyük önem taşır. Bu, sıcaklığın hiçbir zaman 0°C'nin (32°F) altına düşmediği ülkelerde de geçerlidir.

Soğutma suyu özelliklerinin soğutma suyunun doğru çalışmasını sağlaması için soğutma suyu her zaman hacimce %35-55 oranında antifriz ve pas koruyucu madde içermelidir.

(39)

OPM 110 tr-TR 39

Antifriz ve pas koruyucu madde

Scania motorlarda kullanılan antifriz ve pas koruyucu madde, antifriz (etilen glikol) ve pas koruyucu madde tipine uygun olmalıdır.

Scania motorlarda sadece Scania soğutma suyu veya Scania için antifriz ve pas koruyucu madde olarak test edilmiş ürünler kullanılabilir. Scania motorlarda kullanım gerekliliklerine uymayan ürünler, soğutma sisteminde arızalara ve hasara neden olabilir. Bu da uygun olmayan soğutma suyu kullanımının neden olduğu arızalar ve hasar için Scania garantisinin geçersiz hale gelmesine neden olabilir.

Scania Ready Mix soğutma suyu su, antifriz (etilen glikol) ve pas koruyucu maddeden oluşan ön- ceden hazırlanmış bir karışımdır.

Su

Sadece parçacıklar, tortu veya başka pislik içer- meyen saf temiz su kullanın. Su kalitesi konu- sunda belirsizlik varsa, Scania, Scania hazır karışımlı soğutma sularının kullanılmasını öne- rir. Önerilen Scania ürünleribölümüne bakın.

Önerilen Scania ürünleri

Scania Ready Mix 50/50

Scania Ready Mix 50/50, %50 antifriz (etilen glikol) ve pas koruyucu madde ve %50 su içeren hazır karışımlı bir soğutma suyudur. Soğutma sisteminde donma riskinin olduğu soğuk ülkeler- de kullanılmalıdır.

Parça no. Hacim Hacim

litre ABD galonu

1 921 955 5 1,3

1 921 956 20 5,3

1 921 957 210 55

1 896 695 1.000 264

Scania konsantresi

Scania, konsantre formda antifriz ve pas koruyucu madde içeren soğutma suyu da üretmektedir.

Parça no. Hacim Hacim

litre ABD galonu

1 894 323 5 1,3

1 894 324 20 5,3

1 894 325 210 55

1 894 326 1.000 264

(40)

Ekleme

Soğutma suyuna sadece daha önceden hazırlan- mış karışım eklenmelidir. Önceden hazırlanmış soğutma suyu karışımı, saf tatlı suyla karıştırıl- mış konsantre veya fabrikada karıştırılmış hazır soğutma suyu olabilir. Sadece parçacıklar, tortu veya başka pislik içermeyen saf temiz su kulla- nın.

ÖNEMLİ!

Soğutma suyunun karıştırılması için kullanılan kaplar, bu amaçla üretilmiş olmalıdır ve hiçbir pislik veya kontaminant içermemelidir. Kaplar kullanılmadıklarında, pislik ve toz toplanmasını önlemek için kapalı tutulmaları gerekir.

Not:

Soğutma suyu değişim aralığı dahilinde, soğut- ma suyu ancak içindeki kir, tortu ve parçacıklar temizlendiği takdirde yeniden kullanılabilir. So- ğutma suyuna yağ veya yakıt bulaşmışsa yeniden kullanılmamalıdır.

(41)

OPM 110 tr-TR 41

Suya antifriz ve pas koruyucu madde eklenmesi

Soğutma suyu, hacim olarak %35-55 oranında antifriz (etilen glikol) ve pas koruyucu madde içermelidir. Yüzde oranı, antifriz ihtiyacına göre değişir.

Yeterli pas koruyucu maddenin sağlanması için hacimce en az %35 Scania antifriz ve pas koruyucu madde gereklidir.

Etilen glikol içeriğini (antifriz ve pas koruyucu madde) Soğutma suyu antifriz ve pas koruyucu madde kontrol edilmesibölümündeki talimatlara uyarak bir refraktometre ile ölçün.

Donma riski

ÖNEMLİ!

Soğutma sisteminde buz birikmeye başladığında motor, ağır yüklere maruz bırakılmamalıdır.

Soğutma suyu donmaya başladığında soğutma suyunun içindeki su kristalleşmeye başlar ve bu nedenle soğutma suyunun etilen glikol içeriği artar. Donma buz oluşumunda büyük miktarda ar- tış sağlarsa, sirkülasyon sorunları meydana gelebilir. Scania antifriz ve pas koruyucu madde oranı veya benzer bir ürünün eşdeğer karışımı hacimce en az %35 ise donmaya bağlı hasar riski yoktur.

Soğutma suyundaki düşük buz oluşumu zaman zaman herhangi bir hasar riski taşımayan aksak- lıklara neden olur. Örneğin, yardımcı ısıtıcı motor başlatıldıktan sonra 1 saate kadar

çalışmayabilir.

(42)

Antifriz ve pas koruyucu madde kon- santrasyon tablosu, litre

Donma noktası (°C) -21 -24 -30 -38 -50 Soğutma sistemi hacmi

Etilen glikol (hacim %) 35 40 45 50 60 (litre)

Etilen glikol (litre)

11 12 14 15 18 30

14 16 18 20 24 40

18 20 23 25 30 50

21 24 27 30 36 60

25 28 32 35 42 70

28 32 36 40 48 80

32 36 41 45 54 90

35 40 45 50 60 100

39 44 50 55 66 110

42 48 54 60 72 120

46 52 59 65 78 130

49 56 63 70 84 140

53 60 68 75 90 150

56 64 72 80 96 160

60 68 77 85 102 170

63 72 81 90 108 180

67 76 86 95 114 190

70 80 90 100 120 200

(43)

OPM 110 tr-TR 43

Antifriz ve pas koruyucu madde kon- santrasyon tablosu, ABD galonu

Donma noktası (°F) -6 -11 -22 -36 -58 Soğutma sistemi hacmi

Etilen glikol hacmi (%) 35 40 45 50 60 (ABD galonu)

Etilen glikol hacmi (ABD galonu)

2,9 3,2 3,7 4 4,8 7,9

3,7 4,2 4,8 5,3 6,3 10,6

4,8 5,3 6,1 6,6 7,9 13,2

5,5 6,3 7,1 7,9 9,5 15,9

6,6 7,4 8,5 9,2 11,1 18,5

7,4 8,5 9,5 10,6 12,7 21,1

8,5 9,5 10,8 11,9 14,3 23,8

9,2 10,6 11,9 13,2 15,9 26,4

10,3 11,6 13,2 14,5 17,4 29,1

11,1 12,7 14,3 15,9 19 31,7

12,2 13,7 15,6 17,2 20,6 34,3

12,9 14,8 16,6 18,5 22,2 37

14 15,9 18 19,8 23,8 39,6

14,8 16,9 19 21,1 25,4 42,3

15,9 18 20,3 22,5 26,9 44,9

16,6 19 21,4 23,8 28,5 47,6

17,7 20,1 22,7 25,1 30,1 50,2

18,5 21,1 23,8 26,4 31,7 52,8

(44)

Soğutma suyu seviyesinin kontrol edilmesi

UYARI!

Motor sıcakken genleşme deposundaki soğutma suyu doldurma kapağını açmayın. Sıcak soğut- ma suyu ve buhar püskürerek yanıklara neden olabilir.

Kapağın açılması gerekiyorsa, kapağı açmadan önce aşırı basıncı almak için bunu yavaşça yapın.

Soğutma suyu hâlâ çok sıcak olduğundan koruyucu eldiven takın.

ÖNEMLİ!

Büyük miktarlarda soğutma suyunun genleşme deposundan eklenmesi yasaktır. Genleşme deposundan doldurmak, soğutma sisteminde hava sı- kışması sonucunda örn. soğutma suyu pompası mil keçesinde kavitasyon hasarına neden olabilir. Büyük miktarda soğutma suyu eklenmesi gerekiyorsa, Soğutma suyunun

doldurulmasıbölümündeki talimatlara uyun.

Soğutma sistemine sadece önceden karıştırılmış soğutma suyu koyun.

Aşağıdaki talimatlar Scania genleşme depoları için geçerlidir. Diğer tipteki genleşme depoları için üretici talimatlarını uygulayın.

1.Genleşme deposu kapağını açın ve soğutma suyu seviyesini kontrol edin.

– Soğuk bir motordaki doğru soğutma suyu seviyesi, doldurma ağzının alt kenarı ile aynı yüksekliktedir.

– Sıcak bir motordaki doğru soğutma suyu seviyesi, doldurma ağzının alt kenarının yaklaşık 25 mm (1 inç) üzerindedir.

2.Gerektiği kadar soğutma suyu ilave edin.

(45)

OPM 110 tr-TR 45

Soğutma suyu antifriz ve pas koruyucu madde kontrol edil- mesi

Alet

ÖNEMLİ!

Sadece parçacıklar, tortu veya başka pislik içer- meyen saf temiz su kullanın.

1.Bir kaba az miktarda soğutma suyu koyun ve soğutma suyunun saf ve temiz olduğunu kontrol edin.

2.Kirlenmişse veya bulanıksa soğutma suyunu değiştirin.

3.Refraktometre ile antifriz içeriğini ölçün.

Refraktometre

305 523 138008

(46)

Aşağıdaki kurallar etilen glikol bazlı soğutma suyu için geçerlidir:

• Pas koruyucu maddenin yeterli olabilmesi için antifriz ve pas koruyucu madde içeriği- nin hacimce minimum yüzde 35 olması gerekir.

• Hacimce yüzde 55'ten fazla bir antifriz ve pas koruyucu madde içeriği, buzlanmaya karşı koruma yeteneğini azaltır.

• Soğutma suyunda buz oluşursa, başlangıçta bozulmalar olur ancak hemen bir hasar riski yoktur. Buz oluşmaya başladığında motor ağır yüklere maruz bırakılmamalıdır.