GÖÇ ARAŞTIRMALARI VAKFI
Faaliyet Raporu
2020
Hakan ÜNAY
Grafik Tasarım Hafize PALA
Göç Araştırmaları Vakfı
Adres: Hacettepe Mah. Fener Sok. No: 5 06230 Altındağ, Ankara, Türkiye Telefon: +90 312 473 79 11
https://www.gocvakfi.org/tr info@gocvakfi.org
© Göç Araştırmaları Vakfı 2021
Her hakkı saklıdır. Bu raporun herhangi bir kısmı Göç Araştırmaları Vakfı’nın izni olmadan elektronik veya basılı olarak çoğaltılamaz, kopyalanamaz veya iletilemez.
İÇİNDEKİLER
TAKDİM . . . 4
HAKKIMIZDA . . . 6
AMAÇ, VİZYON ve MİSYONUMUZ . . . 7
ORGANİZASYON ŞEMASI . . . 8
SENENİN ÖZETİ . . . 9
GÖÇ VE DİASPORA AKADEMİSİ . . . 10
Temel Eğitim Programı . . . 11
2020 Diaspora Yaz Okulu . . . 23
ARAŞTIRMA MERKEZLERİ . . . 30
Türkiye Göç Araştırmaları Merkezi (TÜGAM) . . . 31
Türkiye Diaspora Araştırmaları Merkezi (TÜDAM) . . . 36
STAJ PROGRAMI . . . 43
TAKDİM
Göç ve diaspora konuları, Türkiye’nin göz ardı edemeyeceği ve üzerine düşünülmesi gereken son derece önemli alanlardır. Tarih boyunca göçün her aşamasını tecrübe etmiş olan bu topraklar için göç konusu, 2011 Suriye Krizi sonrasında Türkiye’nin transit ve hedef ülke olması itibariyle daha da büyük bir önem kazanmıştır. Öte yandan yurtdışında bulunan 6 milyona yakın vatandaşı ile önemli bir diaspora potansiyeli bulunan Türkiye için insanları ile bağlarını güçlü tutmak, orada yaşanan göç tecrübesini de ülkemizin göç ve uyum politikasına yansıtabilmek Göç Araştırmaları Vakfı’nın temel hedefleri arasındadır.
Göç Araştırmaları Vakfı olarak Türkiye’nin her daim öncelikli meselesi olan göç ve diaspora alanlarındaki sorunların tespiti, sorunlara ilişkin çözüm önerileri, alandaki insan kaynağı eksikliğini gidermek adına düzenlediğimiz çeşitli eğitim faaliyetleri ile, göç ve diaspora politikalarına katkı sağlama gayretindeyiz. Bu doğrultuda 2018 yılında kurduğumuz Göç ve Diaspora Akademisi sayesinde çeşitli eğitim programları düzenlemeye başladık. Göç ve diaspora alanına ilgi duyan öğrencilere yönelik söz konusu programlar sayesinde alana yönelik uzmanlaşmış insan kaynağı yetiştirme gayretindeyiz. Akademi bünyesinde oluşturduğumuz Temel Eğitim Programı (TEP), Diaspora Yaz Okulu (DYO) ve İhtisas Programları bu amaca yönelik eğitimleri kapsamaktadır.
2020 yılı itibariyle TEP kapsamında yaklaşık 20 öğrenci, güz ve bahar dönemlerinde göç ve diasporaya yönelik aldıkları seminerler ile eğitimlerini sürdürmektedir. DYO kapsamında ise 126 öğrenci, dört haftalık seminerler ile diasporaya yönelik eğitimler almıştır. Bu süreçte, pandemi hâline gelen ve Mart 2020 itibariyle ülkemizde de etkisini gösteren Koronavirüs salgını, örgün
eğitimleri de etkilemiş ve bahsi geçen seminerler uzaktan online olarak yapılmıştır. Aynı şekilde göç ve diasporanın çeşitli alanlarında uzman olan değerli konuşmacılara yer verilen seminerler de bu süreçte online olarak devam etmiştir.
Akademiye ek olarak vakıf bünyesinde kurulan Türk Diaspora Araştırmaları Merkezi (TÜDAM) ve Türkiye Göç Araştırmaları Merkezi (TÜGAM), göç ve diasporanın farklı alt alanlarında çalışan araştırmacı ve araştırma asistanları ile alana katkı sunma gayretindedir. Bu kapsamda Eylül 2020 itibariyle TÜDAM’da 1 araştırmacı ve 7 araştırma asistanı, TÜGAM’da ise 2 araştırmacı ve 3 araştırma asistanı çalışmalarını sürdürmektedir. Ayrıca yıl içerisinde belirli dönemlerde stajyer çağrısına çıkılarak alana ilgi duyan öğrencilerin tecrübe edinmesi sağlanmaktadır.
Yukarıda bahsi geçen faaliyetlerimizi içeren Eylül 2019-Eylül 2020 Faaliyet raporumuzun faydalı olmasını temenni ediyor, önümüzdeki dönem faaliyetlerine ışık tutmasını diliyoruz.
Göç Araştırmaları Vakfı
HAKKIMIZDA
2010 yılında kurulan Göç Araştırmaları Vakfı (GAV), öncelikli olarak yurtdışında yaşayan Türk toplumunun dil ve kültür birikimine, sosyal, kültürel ve siyasi meselelerine ve yaşadıkları
ülkelerin katılım / uyum / asimilasyon politikalarına ilişkin araştırmalar yapmayı, çözüm önerileri geliştirmeyi, bu amaçlar doğrultusunda kamuoyu oluşturmayı ve karar alıcıları bilgilendirmeyi hedeflemektedir. Bununla birlikte GAV, anavatanı ile bağlarını sürdüren bu toplumun Türkiye’de kamu hizmetlerinden sosyal ve kültürel konulara kadar meseleleri ve gündemleri ile alakalı kamuoyunu bilgilendirici çalışmalar yapmayı ve raporlar hazırlamayı planlamaktadır.
Türkiye, dışarıya göç verdiği gibi sürekli olarak göç alan bir ülkedir. Göçün; sosyal, ekonomik, kültürel ve siyasi boyutlarıyla ele alınması, vakfın çalışma alanları arasındadır. GAV olarak, göçün her boyutuyla iyi yönetilmesinin Türkiye’nin geleceğine katkı yapacağına inanmaktayız. Bu amaçlar doğrultusunda yeniden bir yapılanma sürecine giren GAV, Türkiye Göç Araştırmaları Merkezi (TÜGAM) ve Türk Diaspora Araştırmaları Merkezi’ni (TÜDAM) aktif hale getirmiştir. Bununla birlikte göç ve diaspora alanında büyük bir eksiklik olarak gördüğümüz nitelikli insan kaynağı sorununun çözümü için de Göç ve Diaspora Akademisi başlatılmıştır.
AMAÇ, VİZYON ve MİSYONUMUZ
Amacımız;
Yurtdışında yaşayan Türk toplumunun kültür birikimi, sosyal, kültürel ve siyasi meseleleri ile yaşadıkları ülkelerin katılım / uyum / asimilasyon politikalarına ilişkin araştırmalar yapmak, söz konusu sorunlara yönelik çözüm önerileri geliştirmek ve bu doğrultuda bir kamuoyu oluşturarak karar alıcıları bilgilendirmektir.
Bununla birlikte, anavatanı ile bağlarını sürdüren Türk toplumunun Türkiye’de kamu hizmetlerinden sosyal ve kültürel konulara dek karşılaştığı sorunları yakından takip ederek, bu sorunlara çözüm önerileri sunmak; yurtdışındaki toplumumuzun tecrübelerinden hareketle Türkiye’de iltica ve göç konularına ilişkin çalışmalar yapmak ve katılım politikalarının geliştirilmesine katkı sunmayı amaçlamaktayız.
Vizyonumuz;
Göç ve diaspora alanlarında ürettiği bilgi ve yetiştirdiği insan kaynağı ile sivil, akademik ve kamusal alanda referans alınan bir merkez haline gelmektir.
ORGANİZASYON ŞEMASI
Stajyerler Stajyerler
Koordinatörlükler GAV Perspektif
Yayınları
UZMANLAR’DAN
Göç ve Diaspora’nın farklı
alanlarındaki uzmanlarca
verilen 10 Seminer
KATILIMCI
STAJ
SENENİN ÖZE Tİ
GÖÇ VE DİASPORA AKADEMİSİ
Göç ve Diaspora Akademisi, göç konusunu bütüncül bir bakışla akademik yaklaşım, politik uygulama ve sosyolojik sonuçları ile ele alan, yurtdışında yaşayan Türk diasporasını ilgilendiren meseleleri farklı açılardan derinlemesine irdeleyen bir eğitim ve araştırma ortamıdır.
Akademimiz kapılarını ilk olarak 2018 yılında İhtisas Seminerleri ile göç ve diaspora alanında uzmanlaşmak isteyen adaylara açmıştır. Daha sonraki yıllarda ise programlar geliştirilerek kademelendirilmiş ve yapılandırılmış seminerler ile yürütülmeye başlanmıştır. Göç ve Diaspora konularına giriş seminerlerini içeren Temel Eğitim Programı, alanında uzman yetiştirmeyi
amaçlayan İhtisas Seminerleri ve belirli hedef grupları için tematik Yaz-Kış Okulları akademinin alt modüllerini oluşturmaktadır.
Eğitim programlarının temel amacı ise göç ve diaspora başlıklarını eğitim, kültür, siyasal katılım, entegrasyon politikaları, dil ve kimlik gibi birçok farklı perspektiflerden değerlendirmek suretiyle bu alanda uzman insan kaynağı yetiştirmektir.
GÖÇ VE DİASPORA AKADEMİSİ
Temel Eğitim Programı (TEP)
İhtisas Programı
Diaspora Yaz Okulu (DYO)
GÖÇ VE DİASPOR A AK ADEMİSİ
Temel Eğitim Programı (TEP)
Akademi bünyesinde, her yıl farklı düzeylerdeki katılımcılara yönelik alt eğitim modülleri oluşturulmaktadır. Göç ve diaspora konularının tarihi arka planını antropolojik ve sosyolojik boyutlarını içeren giriş seminerleri ile TEP, akademinin alt modüllerinden biridir.
Göç ve Diaspora konularına kapsamlı ve interdisipliner bir anlayışla yaklaşarak, katılımcıların konunun bütününe vâkıf olmalarını sağlayacak şekilde, iki yıldan oluşan ve her biri sekizer hafta süren dört dönemlik bir TEP tasarladık. Katılımcılar eğitim süreci boyunca hem literatüre hâkim olurken hem de alanda uzman akademisyen ve uygulayıcılarla birebir çalışma imkânına sahip olacaktır.
Bu doğrultuda 2019-2020 dönemi TEP için öğrenciler kabul edilmiştir. Programa kabul edilen öğrenciler 2 yıl boyunca eğitimlerine devam edeceklerdir.
Birinci Kademe TEP (2019-2021)
Bu çerçevede 2019-2020 dönemi için başvurular 20 Ağustos 2019 – 20 Eylül 2019 tarihleri arasında alınmıştır. TEP’e toplam 327 kişi başvuru yapmıştır.
başvurmuştur.
Temel Eğitim Programı (TEP)’na
Bunlardan
ve 94’ü diğer 30 şehirlerden katılmıştır.
95’i lisansüstü öğrencisi,
85’i lisans mezunu,
60’ı üniversite 4. sınıf öğrencisi
ve 87’si 1,2, ve 3. sınıf öğrencisidir.
10’dan az başvurunun yapıldığı üniversite ve bölümler diğer kategorisi altında toplanmıştır.
Başvuru yapanların üniversite ve bölümlerinin grafikleri şu şekildedir:
208
35
20 16
13
12
12
11
kabul edilmiştir.
Temel Eğitim Programı (TEP)’na
Katılımcıların üniversite ve bölüm dağılımı aşağıdaki gibidir.
Ankara Üni.
AYBÜ Hacettepe Üni.
ASBÜ ODTÜ Hacı Bayram Veli Üni.
TOBB Ekonomi ve Tek. Üni.
İstanbul Üni.
Doğuş Üni.
Bilkent Üni.
Bogaziçi Üni.
Uluslararası İlişkiler
Hukuk Sosyoloji
Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi
Göç Politikaları (Y.L) Sosyal Hizmetler Psikoloji
İktisat
Katılımcıların Profilleri
Osman KÖSE
Lisans, yüksek lisans ve doktora eğitimlerini 19 Mayıs Üniversitesi’nde
tamamlayan Köse, halihazırda Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri
Enstitüsü’nde profesör olarak görev yapmaktadır. Tarih alanında çalışmaları bulunan Köse, 3 ciltten oluşan Geçmişten Günümüze Göç kitaplarının da editörlüğünü yapmıştır.
TEP 1. Dönem Seminerleri
Seminer-1: İmparatorluk ve Cumhuriyet Dönemi Göç Tarihi
Eğitmen: Osman KÖSE
Bu seminer Türkiye’nin kökü Osmanlı öncesine kadar dayanan göç tarihini aktarmak amacındadır. Özellikle İmparatorluk ve Cumhuriyet dönemine odaklanılan seminerde; Balkanlar, Kafkasya, Kıbrıs gibi bölgelerden karşılıklı yapılan göçler ele alınırken aynı zamanda imparatorluk içinde yaşanan iç göçler de incelenmiştir.
SEMİNER-2: Dünya Göç Tarihi
Eğitmen: Kadir Onur UNUTULMAZ
Bu seminerde dünya genelinde tecrübe edilen göçler ele alınmıştır. Kronolojik ilerleyen seminerde, ilk çağlardan sömürge imparatorluklarına ve günümüze kadar bir çizgi izlenmiştir. Ayrıca Avrupa’dan Amerika’ya, Asya Pasifik’ten Afrika’ya ve Ortadoğu’ya kadar bütün coğrafyalarda yaşanan göç süreçleri tarihsel olarak incelenmiştir.
Kadir Onur UNUTULMAZ Lisansını Boğaziçi Üniversitesi’nde
2005’te tamamlayan Unutulmaz, yüksek lisans ve doktora eğitimini ise Oxford Üniversitesi’nde almıştır.
2014’te öğretim görevlisi olarak başladığı Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi’nde ki görevine Dr.
Öğretim Üyesi olarak halen devam etmektedir. Uluslararası göç ve diaspora alanlarında çalışmalarına
devam etmektedir.
SEMİNER-3: Türk Dış Göçü ve Diaspora Oluşumu
Bu seminerde Türkiye’nin dış göç tecrübesi ele alınmıştır. 1960’ı yıllarla başlayan bu süreç; 1970, 1980 ve 2000’li yıllar için de ayrıca değerlendirilmiştir. Bu süreçte hem dış göç tarihi aktarılmış hem de Türk diasporasının oluşum süreci irdelenmiştir.
TEP 2. Dönem Seminerleri
SEMİNER-1: Göç Politikalarının Gelişimi ve Türkiye’nin Göç Politikası
Eğitmen: Ali Zafer SAĞIROĞLU
Göç politikalarının gelişimini Türkiye özelinde ele alan bu seminerde; göç politikalarının aktörleri, temel paradigmaları ve Türkiye’nin göç politikaları geçmişi ele alınmıştır. Ayrıca semineri alan öğrenciler, göç-politika ve göç-sosyal politika ilişkisi üzerinde de fikir sahibi olmuştur.
Ali Zafer SAĞIROĞLU Lisansını ODTÜ, yüksek lisansını Gazi Üniversitesi ve doktorasını ise Selçuk Üniversitesi’nde tamamlayan
Sağıroğlu, halen Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sosyoloji bölümünde Dr. Öğretim üyesi olarak görev yapmaktadır. Bunun yanında aynı üniversite bünyesindeki
Göç Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi müdürlüğünü yürütmektedir. Sağıroğlu’nun çalışma
alanları arasında göç politikaları, göç sosyolojisi, uluslararası insan
hareketliliği gibi konular yer almaktadır.
SEMİNER-2: Diaspora Politikalarının Gelişimi ve Türkiye’nin Diaspora Politikası
Eğitmen: Mehmet KÖSE
Diaspora politikalarının gelişimini Türkiye özelinde ele alan bu seminerde öğrenciler, kavramsal düzeyden politika oluşumuna kadarki sürece ilişkin bilgiler edinmiştir. Diaspora- anavatan ilişkileri ve diaspora ve devlet bağı da seminerde ele alınan diğer konulardır. Bu seminer ile birlikte öğrenciler diasporaya dair temel düzeyde eğitim almışlardır.
Mehmet KÖSE
İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi mezunu olan Mehmet Köse, aynı üniversitede, Diaspora Politikaları alanında doktora eğitimini
tamamlamıştır. Yurtiçi ve yurtdışında birçok sivil toplum kuruluşunda aktif görev almıştır. Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığının
kuruluş çalışmalarında yer almış ve söz konusu kurumda Başkan Yardımcısı ve Başkan olarak görev
yapmıştır.
SEMİNER-3: Göç, Diaspora ve Ekonomi Politik
Eğitmen: Doç. Dr. Atakan DURMAZ
Göç ve diaspora meselelerinin ekonomik ve politik eksenli ele alındığı bu seminerde teorik ve pratik olarak değerlendirmeler yapılmıştır. Bu semineri alan öğrenciler göçün ve diasporanın ekonomik etkilerinden kuramsal yaklaşımlarına, göç alan ve veren ülkelerin ekonomik değişkenliklerinden işgücü piyasasına kadar kapsamlı konularda bilgi sahibi olmuştur.
Doç. Dr. Atakan DURMAZ Eskişehir Osmangazi Üniversitesi’nde
lisansını, Karadeniz Teknik Üniversitesi’nde ise yüksek lisansını ve doktorasını tamamlayan Durmaz,
2010-2019 yılları arasında Bayburt Üniversitesi’nde öğretim görevlisi olarak görev yapmıştır. 2019’dan itibaren ise halen devam etmekte
olduğu Samsun Üniversitesi’nde akademik görevini sürdürmektedir.
• TEP Birinci Kademe Bahar Dönemi seminerlerinin ilk üç haftası vakıfta yapılmıştır. Pandemi sürecinde ise kalan haftalar “Zoom” uygulaması üzerinden blok seminerlerle tamamlanmıştır.
Seminerlerin tamamlanmasının ardından dönem sonunda öğrencilerden ödev önerileri talep edilmiştir. Ödev önerilerinin değerlendirilmesiyle her öğrencinin TEP 2. Dönem sonu ödev konusu netleştirilmiştir.
Araştırma Yöntemleri Semineri
Göç ve Diaspora Akademisi’nde düzenlenen eğitim
programları sayesinde katılımcıların göç ve diaspora alanlarına olan ilgi ve bilgi düzeyi arttırılmaya çalışılmaktadır. Bunun yanı sıra katılımcıların akademik yazım ve diğer teknik bilgiler konusundaki kapasitelerinin artırılması adına çeşitli eğitimler düzenlenmektedir. Bunlardan ilkini oluşturan Araştırma Yöntemleri Semineri, akademik yazımda kullanılabilecek temel düzeydeki yöntem bilgilerini içermektedir. 8 hafta boyunca online olarak Doç. Dr. Bekir Sıddık Gür tarafından verilen seminerler sayesinde katılımcılar, akademik bilgilerin haricinde araştırma yöntemleri konusunda da temel düzeyde donanım sahibi olmuştur.
Seminerlerin tamamlanmasının ardından dönem sonunda öğrencilerden ödev önerileri talep edilmiştir. Ödev önerilerinin değerlendirilmesiyle her öğrencinin TEP 2. Dönem sonu ödev konusu netleştirilmiştir.
Bekir GÜR Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesinde öğretim üyesidir.
Doktorasını Utah State Üniversitesinde öğretim teknolojisi alanında tamamlamıştır. Aynı zamanda Türkiye
Bilimler Akademisi (TÜBA) tarafından kurulan Bilim ve Eğitim Politikaları Çalışma Grubu üyesidir. Daha önce,
California Üniversitesi, Berkeley’de Yükseköğretim Araştırmaları Merkezinde misafir araştırmacı olarak
bulunmuştur. SETA Vakfında eğitim araştırmaları direktörlüğü yapmıştır.
YÖK’te ve MEB’de danışman olarak çalışmıştır. Çalışma alanları arasında
eğitim politikaları, karşılaştırmalı ve uluslararası eğitim ile yükseköğretim
araştırmaları bulunmaktadır.
2020 Diaspora Yaz Okulu
Göç ve Diaspora Akademisi’nin eğitim programlarından biri olan Diaspora Yaz Okulu, diasporaya bütüncül bir bakış açısıyla yaklaşmaktadır. Genel olarak lisans ve lisansüstü düzeyinde eğitimlerine devam eden yurtdışındaki Türk gençlerine yönelik hazırlanan Diaspora Yaz Okulu’nda dünya genelinde etkili olan Koronavirüs (COVID-19) salgını nedeniyle format değişikliğine gitmiştir. Söz konusu salgın nedeniyle yüz yüze yapılması planlanan program, dijital platforma taşınmıştır.
Yaz okulunun dijital platforma taşınması münasebetiyle de programın kontenjanı doğal olarak genişletilmiş ve bu sayede programa yurtiçi ve yurtdışından katılımcılar kabul edilmiştir.
6 Temmuz – 7 Ağustos 2020 tarihleri arasında gerçekleştirilen Diaspora Yaz Okulu programı kapsamında alanında uzman kişilerle diaspora başlığı altında çeşitli seminerler işlenmiştir.
Türk diasporasını ilgilendiren sosyolojik ve siyasi fırsatların ele alındığı ve Türkiye’nin diaspora politikasının derinlemesine incelendiği bu programda, öğrenciler Türk dış göç tarihi ve diasporada dil, kültür, kimlik ve eğitim gibi alanları yakından keşfetme imkânına sahip olmuşlardır. Katılımcılar ayrıca çeşitli vaka çalışmalarını içeren sunumlar dinlemiş ve bu açıdan aşırı sağ ve popülist söylemin Türk diasporasına etkisi, Avrupa ve İslam ilişkileri tarihi ve buna benzer birçok spesifik konular hakkında da bilgi sahibi olmuşlardır.
Diaspora Yaz Okulu’na Başvurular
DYO’ya kabul edilenlerin ‘i
DYO’ya yapılan
olarak kabul edilmiştir.
‘dır.
‘i
Katılımcıların Eğitim Durumları
Katılımcıların Bölüm Dağılımı
Doktora
YÜKSEK LİSANS LİSANS
SOSYOLOJİ
ULUSLARARASI İLİŞKİLER SİYASET BİLİMİ VE
İKTİSAT
PSİKOLOJİ
DİĞER
Mehmet KÖSE
İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi mezunu olan Mehmet Köse, aynı üniversitede Diaspora Politikaları alanında doktora eğitimini tamamlamıştır. Yurtiçi ve yurtdışında birçok sivil toplum kuruluşunda aktif görev almıştır. Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığının kuruluş çalışmalarında yer almış ve söz konusu kurumda Başkan Yardımcısı ve Başkan olarak görev yapmıştır.
Mahmut Hakkı AKIN
Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümünden 2003 yılında mezun olmuştur. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Ana Bilim Dalında 2005 yılında yüksek lisans, 2009 yılında doktora eğitimini tamamlamıştır. Doktora eğitiminin bir döneminde Maastricht Uluslararası İletişim Fakültesinde (Hogeschool Zuyd) siyaset ve iletişim üzerine dersler almıştır. Halen Konya Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi Sosyoloji Bölümünde öğretim üyesi olarak çalışmaktadır. Sosyal teori, Türkiye modernleşmesi, siyaset sosyolojisi, muhafazakârlık ve çocukluk sosyolojisi konularında çalışmalarına devam
etmektedir.
DYO Seminerleri
1. Seminer: Türk Dış Göç Tarihi
Dr. Mehmet KÖSE tarafından verilen seminerde, katılımcılara Türk dış göçünün parametreleri ve
bu göç sürecine yön veren etmenler detaylı olarak aktarılmıştır. Özellikle Osmanlı
İmparatorluğu coğrafyasından Amerika’ya yapılan göçlerin anlatıldığı bu kısımdan
sonra, 1960’lı yıllarda Batı Avrupa ülkelerine gerçekleşen dış göç ele
alınmıştır. Akabinde, seminerde katılımcılara Türk dış göçünün diğer
önemli kısımlarından olan Körfez ve Orta Asya’ya yapılan dış göçler
anlatılmıştır.
2. Seminer: Yeni Gelişmeler Bağlamında Diasporada Kimlik, Aidiyet ve Kültürün Geleceği
Bu seminerde sosyolojik açısından dil, kültür ve kimlik konuları üzerinde durulmuştur. Seminerde genel
çerçeveyle Türk diasporası özelinde diaspora toplulukların kimliklerine bağlı olarak geliştirdikleri aidiyet duygusundan ve bu kavramların diaspora-ev sahibi ülke ilişkisi bağlamında kültüre olan etkilerinden bahsedilmiştir. Öte yandan Türk diasporasına antropolojik yönden yaklaşan bu seminer, katılımcılara başta Almanya olmak üzere Türk göçmenlerin bulunduğu ülkelerden çeşitli örnekler gösterilmiştir.
Fatma Büşra SÜVERDEM
Lisansını Universite Strasbourg II’de Türkooji bölümünde, yüksek lisansını aynı üniversitede 2010 yılında Mütercim tercümanlık bölümünde tamamlamıştır. Süverdem, 2010’da Université de Rouen’da başladığı doktorasını ise “Fransa’da okul öncesi dönemdeki (3–5 yaş) Türk asıllı iki dilli çocuklarda Türkçe ve Fransızca gelişim” başlıklı teziyle 2015’te tamamlamıştır. Anadil eğitimi üzerine çalışmalarını sürdüren Süverdem, hâlen Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Mütercim Tercümanlık bölümünde öğretim üyesi olarak çalışmaktadır.
Necdet SUBAŞI
1986 yılında Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesinden mezun olan Necdet Subaşı, Balıkesir ve Konya’da kısa bir süre öğretmenlik yapmıştır. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünde “Türk Aydınının Din Anlayışı” başlıklı doktora tezini savundu. 2011’de Diyanet İşleri Başkanlığı, Strateji Geliştirme Başkanlığına atanmıştır. 2016’da Başbakanlık Başdanışmanlığına atanmıştır. Eylül 2018’de MEB Bakan Müşaviri olarak atanmıştır ve halen bu görevini sürdürmektedir.
Necdet Subaşı özellikle sosyoloji bilimi çerçevesinde dini kimlik, Müslüman Türkler, Diasporik tecrübe, ayrımcılık ve
3. Seminer: Diasporada Dil ve Eğitim Meselesi
Bu seminerde, diaspora toplulukların dil ve eğitim kavramlarına konusunda karşılaştığı
durumlara odaklanılmıştır. Seminerde aynı zamanda bu kavramlar baz alınarak,
diasporalar açısından önemli olan ana dili, çift dillilik gibi dille ilgili konuların
yanı sıra, diasporalarının eğitim konusunda uygulamada karşılaştıkları
zorluklar ve sahip olduğu haklar değerlendirilmiştir.
4. Seminer: Türk Diasporasında Dini Eğitim
Bu seminer kapsamında Batı Avrupa ülkeleri başta olmak üzere yurtdışında
ikamet eden Türk Diasporasının, dini eğitim ve dini yaşamlarına değinilmiş, yaşanan tecrübeler aktarılmıştır. Seminer kapsamında ek olarak, özellikle son yıllarda
belirtilen ülkelerde cereyan eden cami saldırıları ve buna benzer olaylarının, Türk diaspora üyelerini nasıl etkiledikleri anlatılmıştır.
Ayrıca seminerde kimlik kavramının önemi zikredilmiş, kimliğin aidiyet duygusuyla olan ilişkisi
ortaya koyulmuştur.
5. Seminer Batı Avrupa Ülkelerinde İslamofobi, İnanç Özgürlüğü ve Haklar
Bu seminerde, katılımcılara son yüzyılda Avrupa’da göçler sonucunda oluşmuş olan Müslüman
topluluğun, siyasal diskur, hukuk sistemi ve toplumda nasıl kabul gördüğü hakkında
bilgiler aktarılmıştır. Seminer çerçevesinde aynı zamanda inanç özgürlüğünün Batı
Avrupa ülkelerinde bireysel ve kolektif düzeydeki haklar bakımından pratikteki
yansımaların neler olduğuna bakılmıştır.
Edward Said’in “Oryantalizm” teorisi üzerinden analizlerin yapıldığı bu
seminerde, islamofobi kavramının Türk diasporasının üyeleri yanı sıra Avrupa’da yaşayan diğer Müslüman topluluklara nasıl etki ettiğine değinilmiştir.
6. Seminer: Avrupa ve İslam İlişkileri Tarihi
Bu seminer, katılımcılara genel hatlarıyla İslam’ın Avrupa’daki tarihsel serüveni aktarmıştır. Seminerte ilk başta, Orta Çağ Avrupa’sında İslam’la karşılaşmanın siyasi, sosyal ve kültürel boyutları ele alındıktan sonra, Rönesans ve Sömürgecilik çağlarında değişen paradigma bağlamında, İslam’a yaklaşımlar anlatılmıştır.
Seminerin devamında ise modernite öncesi İslam politikası ve İkinci Dünya Savaşı sonrası yaşanan göçlerin neden olduğu yeni İslam olgusu tartışılmıştır.
Müşerref YARDIM
2005 yılında Belçika Liege Üniversitesinde Doğu Dilleri ve Edebiyatı Bölümünden mezun olduktan bir yıl sonra “École pratique des hautes études”
enstitüsünde yüksek lisansını Tarihi, Filolojik ve Dini Bilimler bölümünde tamamlamıştır. 2010 yılında Strazburg Üniversitesinde Doktora tezini bitirmiştir ve 2014 yılından bu yana Konya Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi Sosyoloji Bölümünde doktor öğretim üyesi olarak görev almaktadır.
Selman DİLEK
Selman Dilek, tarih ve sosyoloji tahsilinden sonra din bilimleri yüksek lisansını ve felsefe doktorasını tamamlamıştır. Avrupa’da çeşitli STK’larda, Yurtdışı Türkler Başkanlığı’nda, Ankara Sosyal Bilimler ve İbn Haldun Üniversiteleri’nde çalışmıştır.
Marburg ve Amman Üniversiteleri ile Oxford Regent’s Park College’da araştırmacı olarak bulunmuştur. Erlangen Üniversitesi’nde Orta Çağ Avrupa’sında kültürlerarası etkileşim üzerine bir araştırma projesinde çalışmakta ve çeşitli üniversitelerde dersler
vermektedir.
Yaşar AYDIN
22 Mayıs 1971 tarihinde aslen Artvin’de dünyaya gelmiştir. Henüz 4 yaşında iken ailesi ile birlikte Almanya’ya göç etmiştir. Yadin Hamburg ve Lancaster’de Sosyoloji ve Ekonomi üzerine eğitim almış, 2009 yılında Bir Sosyal Yapının Analizi ve Eleştirisi üzerine doktora tezini yazmıştır. 2015 yılında HafenCity Hamburg Üniversitesi’nde (HCU) öğretim görevlisi olarak çalışmış, SWP Türk Ekonomi ve Siyaset Bilimi Vakfı’nda araştırma yapmış, Protestan Sosyal Hizmet ve Diaconia Koleji’nde öğretmenlik yapmaktadır. Hamburg Hafencity Üniversitesi Öğretim Üyesi olarak çalışmalarını sürdürmektedir.
Mehmet KÖSE
İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi mezunu olan Mehmet Köse, aynı üniversitede Diaspora Politikaları alanında doktora eğitimini tamamlamıştır. Yurtiçi ve yurtdışında birçok sivil toplum kuruluşunda aktif görev almıştır.
Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığının kuruluş çalışmalarında yer almış ve söz konusu kurumda Başkan Yardımcısı ve Başkan olarak görev yapmıştır.
7. Seminer: Aşırı Sağ ve Popülist Söylemin Türk Diasporasına Etkisi
Bu seminer kapsamında çeşitli ülke örneklerine ve değerlendirmelere başvurularak, ana hatlarıyla Avrupa ülkelerindeki mevcut aşırı sağ ve popülist söylemin Türk diasporasına olan etkisi baz alınmıştır. Diaspora kavramına yönelik kavramsal tartışmayla başlayan seminerin devamında diaspora
toplulukların politikayla olan ilişkileri incelenmiştir.
8. Seminer: Diaspora
Kavramı Çerçevesinde Türk Diasporasının Oluşum Süreci ve Türkiye’nin Diaspora Politikası
Bu seminer çerçevesinde diasporanın geçmişten günümüze nasıl
şekillendiği ve diaspora kelimesinin tarihsel süreçte nasıl evrim geçirdiği örneklerle açıklanmıştır. Türkiye’nin yeni oluşmaya başlayan diaspora politikasının da masaya yatırıldığı bu seminerde, Türkiye’nin neden diasporasına yönelik çalışmalar yapması ve politika yapıcıların bu konu üzerine yoğunlaşması gerektiği
vurgulanmıştır. Bunun dışında diaspora kavramı ayrı bir başlık olarak tartışılmış ve Türk diaspora politikalarının içeriği hakkında da bilgi verilmiştir.
ARAŞTIRMA MERKEZLERİ
GAV bünyesinde, göç ve diaspora alanındaki nitelikli insan kaynağı ihtiyacını karşılamak amacıyla araştırma merkezleri oluşturulmuştur. 2019 yılında kuruluş kararı alınan bu merkezlerden Türkiye Göç Araştırmaları Merkezi (TÜGAM) ve Türk Diaspora Araştırmaları Merkezi (TÜDAM), araştırmacı ve araştırma asistanları istihdam ederek çalışmalarına başlamıştır.
AR AŞTIRMA MERKEZL ERİ
Türkiye Göç Araştırmaları Merkezi (TÜGAM)
Göç olgusu tarih boyunca insanlığın ve medeniyetlerin şekillenmesinde önemli bir etmen olagelmiştir. Bu bağlamda ülkemiz de hem sahip olduğu diaspora hem de göç yollarının kavşağı niteliğindeki coğrafi konumu itibariyle tarihsel olarak göç denildiğinde akla ilk gelen bölgelerdendir.
Bununla birlikte, özellikle son yıllarda göç ile ilintili gerçekleşen bölgesel gelişmeler ve ülkemizin bu bağlamda üstlendiği rol de Türkiye merkezli bir göç tasavvuru oluşumunu zorunlu kılmaktadır. Bu sebeple Türkiye’yi ilgilendiren göç ile ilişkili meselelerde araştırmalar yapmak ve politikalar üretmek maksadıyla kurduğumuz Türkiye Göç Araştırmaları Merkezi’nin başlıca çalışma alanlarını Türkiye’ye yönelik göç, göç tarihi, eğitim, istihdam, kültür, göç yönetimi ve katılım politikaları olarak belirledik.
Merkez, 2019 yılında kurulmuş ve faaliyete geçmiştir. Merkezde iki öğretim üyesi koordinesinde üç araştırma asistanı görev yapmakta ve çalışmalarını sürdürmektedir. Bu çalışmalar arasında Türkiye’nin göç yönetimi, Türkiye’de vatandaşlık ve göç ilişkisi, Türkiye’nin sınır yönetimi gibi konular yer almaktadır.
Merkez Araştırmacıları ve Yapılan Akademik Yayınlar
Bireyin Özgürlük Hakkının Sınırı ve Devletin Münhasır Egemenliği: Libya’daki Göçmen Gözaltı Merkezleri
Bu analiz, Libya’nın göç politikalarına kısaca değindikten sonra, göçmenlerin gözaltı merkezlerinde tutulmasının uluslararası hukuk
bakımından nasıl ve hangi şartlarda mümkün olabildiğini ortaya koymaktadır. Ardından Libya göçmen gözaltı merkezlerindeki durum ele
alınmıştır.
Analize aşağıdaki linkten ulaşılabilir.
https://gocvakfi.org/tr/dokuman/bireyin-ozgurluk-hakkinin-siniri-ve- devletin-munhasir-egemenligi-libyadaki-gocmen-gozalti-merkezleri/
Ayşenur Aygül
Orta Doğu Teknik Üniversitesi Uluslararası İlişkiler bölümünden Şubat 2020'de "Yemen As a Weak State:
Contextualizing the Yemeni Civil Wars of 1962 and 2014 in Regional Politics" başlıklı yüksek lisans tezi ile mezun olmuştur. Vakıf bünyesinde, vatandaşlık ile ilgili konularda
çalışmaktadır.
Göçe ve Göçmenlere Karşı Alınan Sınır Önlemleri: Yunanistan
Bu analiz, Yunanistan’ın 2012’den günümüze kadarki süreçte göçe ve göçmenlere karşı uyguladığı sınır önlemlerini ele almaktadır.
Türkiye sınırına tel örgülerin çekilmesiyle başlayan bu önlemler, yıllar içerisinde daha da sertleşerek; göçmenlere yönelik şiddet uygulamalarına, sınırdan geri itmelere, tel örgü ve betondan oluşan duvarlar ile denizden geçişleri engellemek amacıyla deniz bariyerleri inşa etmeye dek varmıştır.
Analize aşağıdaki linkten ulaşılabilir:
https://gocvakfi.org/tr/dokuman/goce-ve- gocmenlere-karsi-alinan-sinir-onlemleri- yunanistan/
Hakan Ünay
Lisansını 2017’de Selçuk Üniversitesi Uluslararası İlişkiler bölümünde tamamladı. Hâlen Necmettin Erbakan Üniversitesi
Uluslararası İlişkiler bölümünde yüksek lisans öğrencisidir.
Sınır duvarları üzerine yazdığı yüksek lisans tezi devam
Sınırsız Dünya Sorgulanıyor:
Küreselleşme, Göç ve Sınır Duvarları
Bu analiz temelde küreselleşmenin,
devletlerin göç ve sınır politikaları üzerinden sorgulanmasını ele almaktadır. Küreselleşmenin ortaya çıkardığı hız ve yoğunluk ile birlikte adeta sınırları ortadan kaldırarak “sınırsız bir dünya” ortaya çıkarması analizin çıkış noktasını oluşturmaktadır. Ancak günümüzde bunun tersi devlet politikalarının görünür olması, sınırların göç politikası adı altında katı önlemlerle
kapatılması ise analizin odağını oluşturmaktadır.
Bu çerçevede devletlerin göçe karşı inşa ettiği sınır duvarları üzerinden küreselleşme sorgusu yapılmaktadır.
Analize aşağıdaki linkten ulaşılabilir.
https://gocvakfi.org/tr/dokuman/sinirsiz- dunya-sorgulaniyor/
Düzensiz Göçmenlerin Sınırı Geçme Deneyimleri ve Kararlılıklarının Analizi:
Pazarkule Sınır Kapısı Örneği
1 Aralık 2020 tarihinde yayınlanan bu rapor, 7-8 Mart 2020 tarihleri arasında Edirne’de yapılan saha çalışması sonucu ortaya çıkmıştır. Raporda, Pazarkule Sınır Kapısı’nın bulunduğu bölgede ve civar sınır köylerinde yapılan çalışmalar sonucu, düzensiz göçmenlerin daha önceki sınır geçme deneyimleri ve kararlılıklarının analizine yer verilmektedir.
Araştırma Programları
Göç ve Eğitim Araştırma Programı
Göç ve eğitim programında, eğitim paradigmasının toplumdaki göç gerçekliğini, mevcut ve potansiyel çeşitliliği kapsayacak bir dile ve bakış açısına kavuşturulması için farklı alt çalışma gruplarında araştırmalar yürütülmektedir. Söz konusu araştırma programı ile aşağıda sorulara cevap aranmaktadır.
• Eğitim sistemlerinin göç alması ve vermesine kuramsal olarak hangi çerçevelerden bakabiliriz?
• Geçmişten günümüze Türkiye’deki göç olgusunun eğitim sistemleri üzerinde ne tür etkileri olmuştur?
• Türkiye’de eğitimin amaçları göç olgusunu dikkate alarak nasıl geliştirilebilir?
• Göç olgusu dikkate alınarak eğitim sisteminin yetiştireceği bireylerin temel bilgi ve yetenekleri nasıl geliştirilebilir?
• Göç olgusu okullarda pedagojik açıdan hangi ilke ve tarzları gerekli kılmaktadır?
• Göç ve Eğitim Programı kapsamında oluşturulmuş alt alanlarda raporlar hazırlanmaktadır. Bu raporlar aşağıda sıralanmıştır.
Yusuf Alpaydın
Lisans eğitimini 2003 yılında Boğaziçi Üniversitesi Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bölümü'nde, yüksek lisans çalışmasını 2006 yılında aynı üniversitede yetişkin eğitimi programında tamamlamıştır. Doktora çalışmasını 2013 yılında
İstanbul Üniversitesi Çalışma Ekonomisi alanında Türkiye'de yükseköğretim sistemi ve emek piyasası arasındaki ilişkileri konu alan teziyle bitirmiştir. Eğitim politikaları, eğitim-istihdam
ilişkileri, yükseköğretim ve yetişkin eğitimi konularında araştırma ve yayınları devam etmektedir. Alpaydın, halen Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Bölümünde öğretim
üyesi olarak çalışmaktadır.
• Göç Gerçeği ve Eğitim Paradigması Raporu
• Eğitim Sisteminin Yönetimi ve Göç: Mevzuat ve Organizasyon Analizi
• Göçmen Öğrencilere Yönelik Barınma ve Destek Hizmetleri
• Göçmenlerin Eğitimi Bağlamında Öğretmen Yeterlilikleri
• Türkiye’de Göç Olgusunun Müfredat ve Ders Kitaplarında Temsili
• Türk Diasporasının Türkiye’deki Eğitim Sorunları
• Eğitime Uyum Sürecinde Ev Sahibi Toplum ve Göçmen Aileleri Zafer Çelik
Lisansını 2000 yılında ODTÜ Genel Türk Tarihi bölümünde, yüksek lisansını 2002 yılında ODTÜ Sosyoloji bölümünde
tamamlamıştır. Çelik, 2006’da Hacettepe Üniversitesi Sosyoloji bölümünde başladığı doktora eğitimini ise 2012’de
tamamlamıştır. Özellikle eğitim politikaları alanlarında çalışmalarını yürütmektedir. Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi’nde öğretim üyesi olarak görev yapmaktadır.
Süleyman Soyhanoğlu
Hacettepe Üniversitesi Sosyal Hizmet ve Ankara Üniversitesi Psikoloji bölümlerinde lisans eğitimini tamamlamıştır.
Göçmen temalı çeşitli projelerde aktif görev almış olup hâlihazırda Hacettepe Üniversitesi Sosyal Hizmet bölümünde
Türk Diaspora Araştırmaları Merkezi (TÜDAM)
Osmanlı Devleti döneminde başlayan dış göç, 1960’lı yıllarda başlayan işçi göçü dalgası ile yarım asırlık süreçte varlıklarını sabitlemiş; kurumsal yapılarını oluşturmuş ve Türk diasporasının inşasında önemli rol oynamıştır. Bununla beraber birkaç yüzyılı aşkın süreçte yaşanan jeopolitik gelişmelerin ve ulus inşa süreçlerinin etkisiyle sınır ötesinde kalmış sosyo-kültürel bağların güçlü olduğu topluluklar da diasporamızın parçası olarak değerlendirilmektedir.
Türk diasporasının farklı kültürler, sosyal ortam ve siyasi yapı içerisinde temel değerlerini ve bağlarını muhafaza ederek yaşamını sürdürdüğü görülmektedir. Aynı zamanda anavatan
Türkiye’ye ve ekonomik alan başta olmak üzere yaşadığı ülkelerin birçok başlıkta gelişmesine katkı sunmaktadır.
GAV olarak öncelikle Türk diasporasının özne olarak ele alındığı araştırmalar yapmayı, raporlar hazırlamayı ve politikalar üretmeyi hedeflemekteyiz. Türk diasporasının anadilini, kültürünü ve haklarını korumasına ve geliştirmesine katkı sağlayacak, anavatan Türkiye’nin diaspora politikalarını analiz edecek, politika önerileri sunacak çalışmalar yapmayı planlamaktayız. TÜDAM, 2019 yılında kurulmuş, araştırma asistanları istihdam etmiş ve çalışmalarına başlamıştır.
Merkez bünyesinde görev yapan altı araştırma asistanı, çeşitli konularda çalışmalarını
sürdürmektedir. Bu çalışmalar arasında; Hollanda’daki Türk diasporası, diasporada anadil eğitimi, diasporada dini eğitim, İslam düşmanlığı ile mücadele, Avrupa basınında İslam karşıtlığı gibi konular yer almaktadır.
Dış Göç ve Nüfus Bağlamında Gürcistan Vatandaşlarının Türkiye’ye Göçü
Bu analizde yıllar içerisinde Gürcistan vatandaşlarının Türkiye’ye göçü ele alınmıştır. Nüfus verileri ile desteklenen analiz, Gürcistan vatandaşlarının hangi gerekçelerle Türkiye’ye göç ettiğine ve göçün iki ülkeye etkisi üzerine odaklanmıştır.
Analize aşağıdaki linkten ulaşılabilir.
https://gocvakfi.org/tr/dokuman/dis-goc-ve-nufus-baglaminda-gurcistan-vatandaslarinin- turkiyeye-gocu/
Azerbaycan’da Beyin Göçü Sorunu ve Türkiye’nin Bu Konudaki Yeri
Bu analizde, Azerbaycan’daki beyin göçü sorunu ele alınmıştır. Nedenlerin farklılaştığı birçok göç sürecini tarihinde barındıran Azerbaycan, yaşanan bu göçler bakımından hem göç alan hem de göç veren ülke konumuna gelmiştir. Azerbaycan bu noktada özellikle beyin göçü veren ülkelerin başında gelmektedir. Analizde buna ilişkin istatistiklere de yer verilerek çıkarımlar desteklenmiştir.
Analize aşağıdaki linkten ulaşılabilir.
https://gocvakfi.org/tr/dokuman/azerbaycanda-beyin-gocu-sorunu-ve-turkiyenin-bu-konudaki- yeri/
Murad KHASHİMOV
Necmettin Erbakan Üniversitesi Uluslararası İlişkiler bölümünde yüksek lisans öğrencisidir. Rusya’nın yumuşak güç
politikasına yönelik yüksek lisans tezini yazmaktadır. Avrasya bölgesindeki göç ve diaspora konularına yönelik çalışmalarını sürdürmekle birlikte, Vakıf bünyesinde “Ahıska Türklerinin
diaspora kavramı üzerinden değerlendirilmesi” odaklı araştırma raporuna devam etmektedir.
Merkez Araştırmacıları ve Yapılan Akademik Yayınlar
Hollanda Entegrasyon Politikalarında Zorunlu Entegrasyon Sınavı (Inburgering Examen)
Bu analiz Türklerin 1963 yılı Ortaklık Anlaşması gereği muaf olduğu entegrasyon sınavlarının Hollanda’daki Türklere 1 Ocak 2021 yılı itibariyle uygulanmaya başlanacağı üzerine ele alınmıştır.
Muaf olunan entegrasyon sınavının hangi saiklerle uygulanmaya çalışılacağı ve Hollanda’daki Türkler ve aile birleşimi ile gidenler için ne tür sonuçlar doğuracağı konusunda çıkarımlarda bulunulmuştur.
Analize aşağıdaki linkten ulaşılabilir.
https://gocvakfi.org/tr/dokuman/hollanda-entegrasyon-politikalarinda-zorunlu-entegrasyon- sinavi/
Hollanda Ayrımcılık Raporu Analizi
Bu analizde; Hollanda’da Ayrımcılık Raporu’nda yer alan istatistik, grafik ve tablolardan yararlanılarak Hollanda’da ayrımcılığa uğrayan etnik gruplar, ayrımcılık oranları ve ayrımcılık sebeplerine analizde yer verilmiştir. Söz konusu verilerden yola çıkılarak Hollanda’nın yüksek ayrımcılık oranlarının altında yatan sebepler rapora atıf yapılarak tespit edilmiş ve Hollanda’daki Türklerin ülkeye uyumunun tek taraflı bir süreç olmadığına vurgu yapılmıştır.
Analize aşağıdaki linkten ulaşılabilir.
https://gocvakfi.org/tr/dokuman/hollanda-ayrimcilik-raporu-analizi/
Bahar CEBE
İstanbul Medeniyet Üniversitesi Uluslararası İlişkiler bölümünde yüksek lisans öğrencisidir. “Üç Neslin Hollanda’ya Uyumu: Sosyoekonomik Etkenler Bağlamında Bir Değerlendirme” başlıklı yüksek lisans tezini yazmaktadır.
Vakıf bünyesinde öncelikli olarak “Hollanda diasporası ve Hollanda diaspora politikası” raporunu yazarken aynı zamanda
Hollanda’daki Türkler hakkında önemli gelişmeleri vakıf adına takip etmektedir.
Türkiye’nin Nitelikli İşgücü Kaybı:
Almanya’nın Yeni Göç Yasası
Almanya’nın 2019 Göç Raporu’nun ele alındığı bu analizde, Göç Raporu’ndaki verilerden hareketle Türkiye, Türk kökenliler ve Almanya’daki Türk diasporası ile ilgili grafik, tablo ve istatistikleri derleyerek ilgili konularda çeşitli çıkarımlar yapılmıştır. Bu analiz ayrıca ilgili konuları “Almanya’ya Gelen ve Almanya’dan Giden Göç, İşgücü ve Beyin Göçü, Sığınmacı Göçleri ve Türk Diasporası” gibi çeşitli tematik başlıklar üzerinden aktarmıştır.
Analize aşağıdaki linkten ulaşılabilir.
https://gocvakfi.org/tr/dokuman/turkiyenin-nitelikli- is-gucu-kaybi-almanyanin-yeni-goc-yasasi/
Fransa’da Cami Baskını ve İslamofobinin Normalleşmesi
Bu analizde, Fransa’da 3 Ekim Cumartesi günü özel tim güçlerinin Hz. Ömer Camii’ne yaptığı baskın ele alınmıştır. Müslüman azınlığı korkutma ve yıldırma amacı taşıyan baskın, İslamofobik saldırıların artık dayanılmaz boyutlara ulaşması nedeniyle endişe verici olarak karşılanmıştır. Analizde bu duruma ilişkin endişelere ve İslamofobinin artık normalleşmesine ilişkin çıkarımlara yer verilmiştir.
Sena ÖZDEMİR
Erciyes Üniversitesi Kamu Hukuku bölümünde yüksek lisans öğrencisidir.
Aktif yürüttüğü avukatlık mesleğinin yanı sıra Mazlumder Kayseri yönetim
kurulu üyesidir. Gıda Güvenliği Hakkı isimli yüksek lisans tezini yazmaktadır. Helal gıda, İslamofobi ve
Müslüman azınlık hakları alanlarında çalışmalarını sürdürürken, Vakıf
M. Mustafa İYİ Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyoloji bölümü mezunudur.
Özellikle Almanya’daki Türkçe Ana Dili eğitimi, çift dillilik ve kültürlerarası
eğitim gibi konularda çalışmalar yürütmektedir. Vakıf bünyesinde
“Almanya’da Tükçe Ana Dili Eğitimi”
başlığında bir araştırma raporu üzerinde çalışmaktadır.
Yurt Dışında Türkçe Ana Dili Eğitimi Üzerine Çalışmalar Araştırma Programı
Bu projenin amacı yurt dışındaki Türklerin Türkçe ana dili kullanımları ve seviyeleri ile ana dili edinimleri ve öğrenmelerine ilişkin ülke bazlı çalışmaların yer alacağı bir kitap yayımlamaktır. Bu çalışmada yurt dışındaki Türklerin kapsamı geniş çerçevede tutulmuş, son dönem göçlerle oluşan Türk topluluklarını da içermesi öngörülmüştür.
Bu kapsamda kitapta olması öngörülen konular;
• Ülkenin genel dil politikası doğrultusunda göçmen ve azınlık dillerine ilişkin yaklaşımları,
• Türkçe öğrenimine ilişkin imkân ve yöntemler,
• Türkçe eğitim ve öğretimi ile ilgili istatistik ve veri setleri oluşturularak analiz edilmesi,
• Türkçe yayınlar,
• Sınırlı bir grubun Türkçe gelişim skalası,
• Velilerin ve öğrencilerin genel olarak Türkçe ve Türkçe derslerine yönelik eğilimleri,
• Akademik olarak Türkçe eğitimine ilişkin çalışmaların derlenmesi,
• Siyasal söylemde ve kamuoyunda Türkçe ve Türkçe derslerine ilişkin söylem analizi,
• Gündemdeki Türkçe eğitimine ilişkin diğer tartışmalar.
Fatma Büşra SÜVERDEM
Lisansını Universite Strasbourg II’de Türkoloji bölümünde, yüksek lisansını aynı üniversitede 2010 yılında Mütercim tercümanlık bölümünde tamamlamıştır. Süverdem, 2010’da
Université de Rouen’da başladığı doktorasını ise “Fransa’da okul öncesi dönemdeki (3–5 yaş) Türk asıllı iki dilli çocuklarda
Türkçe ve Fransızca gelişim” başlıklı teziyle 2015’te tamamlamıştır. Anadil eğitimi üzerine çalışmalarını sürdüren
Süverdem halen Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Mütercim Tercümanlık bölümünde öğretim üyesi olarak
çalışmaktadır.
Yurtdışındaki Türklerin kendi kimlik ve kültürlerini korumaları ve sonraki nesillere aktarmalarında en önemli hususların başında Türkçeye hâkimiyetleri gelmektedir. Ancak son yıllarda Türklerin yoğun olarak yaşadığı ülkelerde Türkçe eğitimini kısıtlayıcı politikaların üretildiği görülmektedir.
Yurtdışındaki Türklerin en önemli gündem maddelerinden biri olan Türkçe eğitimi ile ilgili yıllık olarak ülke bazında gelişmelerin takip edilerek raporlanması bu alandaki önemli bir ihtiyaçtır. Bu bağlamda böyle bir ihtiyacı gidermek, Türkçe eğitimi ile ilgili yapılacak çalışmalara ışık tutmak amacıyla her yıl “Yurtdışında Türkçe Ana Dili Eğitimi Üzerine Çalışmalar” kitabının yayımlanması planlanmaktadır.
Fatma Feyza YILDIRIM
Almanya Duisburg-Essen Üniversitesinde doktorasını yapmaktadır. Tezinde ulus aşırı siyasal katılım konusunu Almanya’daki Türk diasporası üzerinde inceleyen Yıldırım Sungur, vakıf bünyesinde yurtdışında yaşayan vatandaşlara
yönelik geliştirilen kamu politikalarını takip etmektedir.
Oğuz Kaan ÇETİNDAĞ
Bilkent Üniversitesi Tarih bölümünde doktora öğrencisidir.
ABD’deki Siyahî Müslümanlar ve Türk Diasporası üzerine çalışmaktadır. Vakıf bünyesinde “ABD’deki Türk Nüfusu Üzerine
Profil Çalışması” odaklı araştırma raporuna devam etmektedir.
Mobassera JAHAN FATİMA
Ankara Üniversitesi Gazetecilik bölümünde doktora öğrencisidir. Gazi Üniversitesi Gazetecilik bölümündeki yüksek
lisans eğitimini “Bangladeş Basınında Türkiye İmgesinin İncelenmesi” başlıklı teziyle 2019’da tamamlamıştır. Vakıf bünyesinde İslam düşmanlığı, medya, göç ve islamofobi
konularında çalışmalarını sürdürmektedir.
Etkinlikler
Ocak 2020 itibariyle göç ve diasporanın farklı alanlarında uzmanlaşmış akademisyen ve araştırmacılar, vakfımız bünyesinde seminerler vermeye başlamıştır. Pandemi nedeniyle Mart- Haziran süresince ara verdiğimiz seminerlerimiz, Temmuz 2020 itibariyle online olarak devam etmiştir.
• Diasporanın Gözünden Çağdaş Türk Diasporası: Avusturya Örneği
Dr. Esra Sağlam, 15 Şubat 2020
• Avrupa’da Türk Diasporası: Hollanda Örneği
Dr. Buket Ökten Sipahioğlu, 27 Şubat 2020
• Kuzey Ren Vestfalya Eyalet Seçimlerine Türklerin İlgi ve Etkisi
Caner Aver, 20 Temmuz 2020
• Geçmişten Günümüze ABD’ye Türk Göçleri
Dr. Işıl Acehan, 27 Temmuz 2020
• Göç Etme Niyeti ve Risk Değerlendirmeleri: Türkiye’deki Suriyeli ve Afgan Topluluklarının Anlatıları
Eda Kirişçioğlu, 7 Ağustos 2020
• Medya ve İslamofobi
Dr. F. Betül Aydın Varol, 27 Ağustos 2020
• Göç, Kimlik ve Aidiyet Üçgeninde Ahıska Türklerinin Geçmişine Yolculuk
Dr. Öğr. Üyesi Damla Mursül, 9 Eylül 2020
• Diaspora ve Beyin Göçü Etkileşim
Doç. Dr. Atakan Durmaz, 14 Eylül 2020
• Göçmenlerin Sınırı Geçme Deneyimi ve Kararlılıklarının Analizi: Edirne Örneği
Hakan Ünay, 26 Eylül 2020
STAJ PROGRAMI
Göç Araştırmaları Vakfı olarak yılın belirli dönemlerinde staj ilanına çıkılmış ve alana ilgi duyan öğrencilerin vakıfta deneyim kazanması sağlanmıştır. Bu kapsamda Göç ve Diaspora Akademisi öğrencilerine öncelik verilmiş ve TEP öğrencileri staj için teşvik edilmiştir. 11 TEP öğrencisinin 8’i Haziran 2020-Eylül 2020 arasında staja başlamıştır.
Ayrıca üniversitelerle yapılan karşılıklı protokollerle alana ilgi duyan öğrencilerin vakfımızda staj yapmasına imkân tanınmıştır. Bu kapsamda TOBB Üniversitesi ile imzalanan staj protokolü neticesinde vakfa 8 öğrenci başvuruda bulunmuş olup öğrencilerle yapılan mülakatların ardından
ST AJ PR OG R AMI
GAV’da staj yaptığım 3 ay, göç ve diaspora alanında uzmanlaşma yolunda attığım en sağlam adımdı. Alana ilişkin çeşitli okumalar yapma, akademik yazım ve sunum konusunda cesaret kazanma ve bir sivil toplum kuruluşunun işleyişini deneyimleme adına alanda çalışmaya teşvik eden bir staj programı oldu.
Eminenur Arslan
Hacettepe Üniversitesi Sosyal Hizmet Bölümü
Staj programı sayesinde 3 ay boyunca GAV’da alanı yakından tanıma fırsatı buldum. Vakfın zengin kütüphanesi sayesinde alana ilişkin birçok kitaba erişimim oldu. Ayrıca GAV’ın sağladığı rahat çalışma ortamı ve sunulan diğer imkanlar sayesinde alana ilişkin verimli bir tecrübe edindiğimi söyleyebilirim.
Saliha Nur Katmer
Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü
GAV PERSPEKTİF YAYINLARI
Ekim 2020’de yayın hayatına başlayan GAV Perspektif; siyaset bilimi ve uluslararası ilişkilerden, hukuk ve sosyolojiye, ekonomiden kamu yönetimine sosyal bilimlerin hemen hemen tüm disiplinlerini meşgul eden bir mesele hâline gelmiş olan ulus/sınır ötesi topluluklarını yayın programının merkezine alan bir yayınevidir. GAV Perspektif Yayınları’nın yayın programı, bu tür toplulukların oluşumuna kaynaklık eden göçler ve ulus-devlet oluşumları ile bu toplulukların kurumsallaşmalarını ele alan diaspora ve azınlıklara yönelik tartışmaları, siyaset bilimi, sosyoloji, ekonomi, eğitim, ilahiyat, kültür, dil, hukuk, insan hakları ve sağlık gibi farklı perspektiflerden ele alan eserlerden oluşmaktadır. İslamofobi ve Müslüman azınlıklara yönelik meselelerin ele alındığı eserler de yine yayın programımız kapsamında yer almaktadır.
Eğitim faaliyetlerini alana katkı sağlayacak yayınlarla güçlendirmeyi amaçlayan Göç Araştırmaları Vakfı, bu amaç doğrultusunda GAV Perspektif Yayınları (www.gavperspektif.com/) ile çalışmalarını sürdürmektedir. GAV Perspektif Yayınları’ndan çıkan 4 kıymetli kitaba ilişkin bilgileri izleyen sayfadadır.
GA V PERSPEKTİF Y A YINL ARI
Diaspora Seçim Coğrafyası
Necati Anaz & Mehmet Köse
Göçler ve jeopolitik kırılmalar neticesinde doğan ve ağırlıklı olarak İkinci Dünya Savaşı sonrasında Avrupa’nın yeniden inşasında emeğini ortaya koymak için sınırları aşan diasporamız müstesna bir yere gelmiştir. Bu beşeri jeopolitik konum diasporamızın siyasal taleplerini karşılama noktasında ulus-devlet sistemini zorlayan ayrı bir durum yaratmıştır. Bu minvalde diasporamızın siyasal temsil talepleri hem sakini olduğu ülkede hem de anavatanda yarım yüzyıldan fazla
sürmüştür. Özellikle anavatanda yapılan seçimlerde yurt dışında kurulan sandıklarda oy kullanabilmeleri ancak 2014’te mümkün olabilmiştir. Diasporamızın
verdiği anavatanda siyasal temsil mücadelesi hiç de kolay olmamıştır. Elinizdeki kitap, bu serencamı yani Türk diasporasının anavatanda verdiği yarım yüzyıllık siyasal katılım sürecini çeşitli boyutlarıyla ve Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) tutanakları ışığında mercek altına alıyor. Ayrıca yazarlar bu kitapta, yurt dışı temsil meselesinde ayrı bir merhale olan yurt dışı seçim çevresi sistemini de Türk diasporası için derinlemesine inceliyor ve bu sistemi bir temsil mekanizması olarak Türk politika yapıcılarına öneri olarak sunuyor. Kitap bu bağlamda hem politika yapıcılar hem de göç ve diaspora konularıyla ilgilenen araştırmacılar için kaynak niteliği taşımaktadır.
Avrupa’da Parlamento ve Diaspora
Michel S. Laguerre
Artan uluslararası göçle birlikte ulus-devletlerin etnik homojenliklerini her geçen gün biraz daha kaybettiği çağımızda, ulusların kendi ulus- devletlerinin teritoryal sınırlarını aşan birer kozmo- uluslara dönüşmeleri artık kaçınılmaz. Bu sınır ötesi ulusların kozmo-ulusal parlamentolardaki temsil meselesini Fransa, İtalya ve Hırvatistan örnekleri üzerinden ele alan kitap, diasporanın parlamentoda temsiline ilişkin kozmo-ulusal politikaları da
okuruna ayrıca sunmakta.
Refugia
Robin Cohen & Nicholas Van Hear
Sıradan bir kitap değil bu. Sosyal bilim kurguyu ütopyacılık, pragmacılık, analitik bir çalışma ve yenilikçi bir sosyal teoriyle birleştiren kitabın yazarları, çağımızın en büyük ikilemlerinden birini ele alıyor: Kitlesel yerinden edilmenin yol açtığı sorunlar nasıl çözülür? Robin Cohen ve Nicholas Van Hear tarafından sunulan ilk çözüm önerisinin geliştirilmiş hâli olan Refugia adlı bu yeni, birbirine bağlı, ulus-ötesi takımada anlayışının mülteci
çalışmaları alanına yeni bir soluk getireceği şimdiden aşikâr.
Diaspora Politikaları
Gabriel Sheffer
Bir kısmı Antik Çağ’da, bir kısmı Orta Çağ’da, bir kısmı da modern zamanlarda oluşmuş olan diasporalar bugün başta uluslararası ilişkiler olmak üzere sosyal bilimlerin birçok disiplininde yadsınamaz bir konuma sahip. Öte yandan
diasporalar üzerine yapılmış akademik çalışmaların sayısı da bir o kadar az. İşte bu kitap tam da bu boşluğu doldurmayı amaçlıyor. Yahudi, Ermeni ve Yunan diasporaları gibi kadim diasporalardan tutun da Almanya’daki Türk, Amerika’daki Çinli, Britanya’daki Paki diasporası gibi nispeten yeni sayılabilecek birçok diasporayı anavatan-ev
sahibi ülke ilişkileri üzerinden ele alan kitap, diaspora fenomeninin yalnızca kadim diasporalara uygulanabilecek dar kapsamlı bir fenomen olmadığı bilakis her geçen gün genişleyen küresel bir
TURKISH JOURNAL OF DIASPORA STUDIES
TJDS, göç ve diaspora alanlarındaki akademik yayınları desteklemek ve teşvik etmek amacıyla 2020 yılında kurulmuştur. Dergi kuruluşunun ardından ilk yazı çağrısına çıkılmış, dergiye makale gönderim son tarihi ise 31 Ocak 2021 olarak belirlenmiştir. Derginin ilk sayısının ise Mart 2021’de yayınlanması planlanmaktadır.
Editör Kurulu
• Necati Anaz, İstanbul Univercity, Turkey
• Mehmet Köse
• Ayse Guveli, Essex University, U.K.
• Can Aygul, Ankara Social Sciences University, Turkey
• Dzevada Susko, International University of Sarajevo, Bosnia and Herzegovina
• Fatma Busra Suverdem, Haci Bayram Veli University, Turkey
• Hatice Soylemez, University of Zurich, Switzerland
• Istvan Egresi, Babeş-Bolyai University, Romania
• Muserref Yardim, Necmettin Erbakan University, Turkey
• Yunus Kaya, Istanbul University, Turkey
• Yusuf Sheikh Omar, University of London, U.K.
TURKISH JOURNAL OF DIASPOR A STUDIES
Danışma Kurulu
• Afyare Abdi Elmi, Qatar University, Qatar
• Ahmet Alibasic, University of Sarajevo, Bosnia and Herzegovina
• Ahmet Unalan, Duisburg-Essen University, Germany
• Ali Aslan, Ibni Haldun University, Turkey
• Ali Cevik, Migration Research Foundation, Turkey
• Ali Pajaziti, South East European University, North Macedonia
• Ali Zafer Sagiroglu, Ankara Yildirim Beyazit University, Turkey
• Bedrettin Keskin, Yalova University, Turkey
• Biljana Cavkoska, International Balkan University, North Macedonia
• Darren Purcell, Oklahoma University, U.S.A.
• Edip Asaf Bekaroglu, Istanbul University, Turkey
• Ekrem Karakoc, Binghamton University (SUNY), U.S.A.
• Fadhel Blibech, University al-Manar of Tunis, Tunisia
• Fethi Gungor, Yalova University, Turkey
• Mahmut Hakki Akin, Necmettin Erbakan University, Turkey
• Mehmet A. Saygin, HELHa & Hénnalux, Belgium
• Mehmet Ozkan, Maarif Foundation of United States, U.S.A.
• Mesut Ozcan, Ankara Social Sciences University, Turkey
• Mucahit Bilici, City University of New York, U.S.A.
• Omair Anas, Yildirim Beyazit University, Turkey & Asia Dialogue Foundation, India
• Rana N. Jawarneh, Yarmouk University, Jordan
KÜTÜPHANE
Vakfımız kütüphanesi, göç ve diasporanın farklı alanlarında yayınlanmış kitapları bir araya
getirerek; vakıf bünyesinde seminerlere katılan öğrencilerin, çalışmalarını sürdüren araştırmacı ve asistanlar ile alana ilgi duyan bütün araştırmacı adaylarının ilgisine sunmak için oluşturulmuştur.
Kütüphanemiz, yapılan kitap bağışları ile birikimini artırma amacındadır. Bu kapsamda Eylül 2019–
Eylül 2020 tarihleri arasında 66 kitap, bağış yoluyla kütüphaneye kazandırılmıştır. Göç ve diaspora alanına ilgi duyan öğrenci ve araştırmacıların kütüphaneden daha iyi faydalanabilmesi adına yapılacak kitap bağışları büyük önem arz etmektedir.
KÜTÜPHANE
SOSYAL MEDYA
Göç ve diaspora alanlarındaki; duyuru, ilan, çağrı ve diğer tüm haberler için sosyal medya hesaplarımızdan bizi takip edebilirsiniz. Facebook, Twitter ve İnstagram hesaplarımızın takipçi
sayılarındaki deişimler aşağıda aktarılmıştır.
SOSY AL MED YA
Eylül 2019 sonu itibariyle 2950 olan takipçi sayısı, Eylül 2020 itibariyle 3147 ’ye yükselmiştir.
Eylül 2019 sonu itibariyle 5177 olan takipçi sayısı, Eylül 2020 itibariyle 6910’a yükselmiştir.
