TÜRKİYE PEYZAJI (FAKÜLTE)
YRD.DOÇ.DR.IŞIL KAYMAZ, 2017, ANKARAANKARA ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ
Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri
Doğu Anadolu bölgesi birim alana nüfus yoğunluğu en düşük bölgedir. Engebeli bir topografik yapıya sahiptir. Genellikle dağlık yapıdadır,
kuzeydoğuya doğru yüksek düzlükler arasındaki dağ sıraları ile karşılaşılır.
Bölgede sönmüş volkanlar da yer almaktadır.
Ülkemizin yıllık ortalama sıcaklık açısından en soğuk bölgesidir. Türkiye topraklarının yaklaşık %21 i bu bölgededir.
Ortalama yükseklik açısından Türkiye’nin en yüksek bölgesidir. Farklı
kaynaklara göre ortalama yükseklik değeri 1500-1800 m. Arasında değişmektedir.
Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri
Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Doğu Anadolu Bölgesi’nin güneyinde Suriye
sınırı ile aradaki bölgede yer alır.
Geniş düzlükler (ovalar ve alçak platolar) yer alır, Doğu Anadolu Bölgesine
göre daha az engebeli bir topografyaya sahiptir.
Sıcaklıklar kış aylarında düşükj ancak yaz aylarında yüksektir. Yağışlar soğuk
mevsimlerde görülür.
Güneş enerjisi potansiyeli açısından en zengin bölgemizdir. Mezopotomya olarak adlandırılan bölgenin kuzey kısmındadır.
Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri
Doğu Anadolu’da da meşe ve ardıç ormanlarına rastlanır. Ancak meşeler
genelde kısa çalı formludur. Kuzeydoğuda sarıçam ormanları da bulunmaktadır.
Mazı meşesi, saçlı meşe, Lübnan meşesi ve İran/brant meşesine rastlanır. Diğer türler: akçaağaç, kavak, yabani elma, yaban eriği, söğüt, dişbudak,
çitlenbik vb.
Çalılar: ardıç, karaçalı, alıç, yabani elma, gül, mercan çalısı.
Otsu bitkiler: geven, yonca, sığır kuyruğu, yabani maydonoz, korunga vb. Dere kenarları gibi daha nemli yerlerde söğüt, çınar, kavak, akçaağaç,
karaağaç, kızılağaç, yabani erik vb. türler karma olarak bulunurlar (Birand, 1968).
Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri
Fırat ve Dicle havzası bölgenin iki
önemli akarsu havzasıdır.
Sınır-aşan sulardır.
Fırat ve Dicle nehirlerinin kaynakları
Türkiye’dedir.
İki akarsunun da su miktarı mevsimsel
olarak farklılıklar göstermektedir.
Bölgedeki diğer havzalar yandaki
FIRAT VE DİCLE AKARSULARI
Mezopotamya uygarlıkları Fırat ve Dicle akarsularının ürünü olarak görülür.
Fırat ve ana kolu Murat Suyu, Doğu Anadolu’nun kuzey kesimlerinden çıktıktan çok sayıdaki
dağ arası ovadan geçtikten sonra, Güneydoğu Toros Dağları’nı Kömürhan’da başlayan uzun ve çok derin bir boğazla aşar. Güneye, Suriye düzlüklerine doğru önce eşik bölgesini, ardından Suriye’nin yarı kurak çöl ortamının içinden geçip doğuya kıvrılarak Kuzey Irak’a ulaşır.
Dicle’nin tek bir kaynağı yoktur; Güneydoğu Toros Dağları’nın çeşitli yerlerinden çıkan farklı
kollar, Diyarbakır civarında Dicle’yi oluşturur ve güneye kıvrılıp Fırat’a koşut olarak Basra Körfezi’ne doğru uzanır.
Nemrut Dağı (Adıyaman)
http://www.kulturvarliklari.gov.tr/TR,44428/nemrut-dagi-adiyaman---kahta.html Yükseklik: 2150 m. Heykeller kireçtaşı bloklardan yapılmıştır ve Helenistik döneme aittir. Unesco Dünya Miras
Süphan Dağı (Van)
http://yigm.kulturturizm.gov.tr/TR,9908/van-suphan-dagi.html
Yükseklik: 4058 m.
Vab gölünün kuzeyinde Adilcevaz-Erciş-Patnos
arasındadır.
Sönmüş bir volkandır.
Anadolu’nun en yüksek üçüncü doruğudur. Tırmanışlar yapılmaktadır.
Ağrı Dağı
http://yigm.kulturturizm.gov.tr/TR,9897/agri---agri-dagi.html
Yükseklik: 5165 m.
Aras-Murat nehirleri arası, İran sınırına yakın
yükselir.
Volkanik bir dağdır.
Anadolu’nun en yüksek doruğudur. Tırmanışlar yapılmaktadır.
Ağrı Dağı
Ağrı Dağı
Ağrı Dağı Milli Parkı
http://www.milliparklar.gov.tr/mp/agridagi/sayfa4.htm
FLORA
Ardıç, Andıç, Gürgen, Huş, Kafkas Üçgülü, Kırmızı Üçgül, Aküçgül, Yabani Fiğ, Yabani Yonca, Kılçıksız Brom, Tilki Kuyruğu, Koyun yumağı, Yabani Arpa, Yabani Buğday ve Yabani Çavdar alanda yayılış gösteren önemli bitki türlerindendir.
FAUNA
Ur Keklik, Kaya Kekliği, Çil Keklik, Yaban Koyunu, Çengel boynuzlu Dağ Keçisi, Tilki, Kurt, Tavşan, Vaşak, Yaban Domuzu, Akbaba, Kartal, Şahin, Doğan, Engerek Yılanı, Alabalık ve Sazan alanda yayılış gösteren önemli hayvan türleridir.
Munzur Vadisi Milli Parkı
http://www.tuncelikulturturizm.gov.tr/TR,57342/munzur-vadisi-milli-parki.html
Tunceli-Ovacık arasında uzanan Munzur Vadisinde, 42.000 Hektarlık bir alan 1971 yılında Milli Park olarak ilan edilmiştir. Türkiye’nin en büyük milli parklarından biri olan “Munzur Vadisi Milli Parkı”, Tunceli kent merkezine 8 Km. uzaklıkta başlayıp, vadi boyunca Munzur Dağlarına kadar uzanmaktadır. Kuzeyde 3300 metreye kadar yükselen Munzur Dağları, Mercan ve Munzur Suyu vadileri tarafından parçalanmıştır.
Munzur Vadisi Milli Parkı
http://www.milliparklar.gov.tr/mp/munzurvadisi/sayfa4.htm
Bitki örtüsü bakımından çok zengin olan Munzur Vadisi Milli Parkı florasında 1518 çeşitli bitki tespit edilmiş olup, bunlardan 43 çeşidi Munzur Dağlarına, 227 çeşidi Türkiye’ye özgü
endemik türlerden oluşur.
Milli parkta hakim ağaç türü meşe ve çeşitli türleridir. Tepeler ve yamaçlarda kayalık
olmayan yerler meşe ormanları ile kaplıdır. Vadi tabanında ve su boylarında karışık olarak karaağaç, akağaç, dişbudak, çınar, asma, huş, ceviz, yabani fındık, kavak, söğüt ve çalı türlerinden oluşan zengin bir bitki örtüsü bulunmaktadır.
Milli Parkta kurt, tilki, sansar, ayı vaşak, su samuru, porsuk, sincap, tavşan, yaban domuzu ve yaban keçisi bulunmaktadır. Ayrıca mağaralarda ve kaya kovuklarında bozayılar
