Trayasta modern bir villâ
Bugünkü dünya mimarisinin inkilâbî ha- reketlerinden doğan teknik ve konfor esasla- rına müstenit orijinal eserlerin hergün yeni bir teşekkülce karşılaşıyoruz.
İşte « Canne » ve « Saint - R a p h a e l » ara- sında, sahilde büyük otelin yanında küçük körfeze hâkim bir mevkide inşa edilen bu vil- lâda inkilâp mimarisinin bu modern eserlerin- den biridir.
« Cöte d ' A z u r » ün letafetini bugünün fena telâkki ettiği zevklerle bozan otel ve villâlar arasında yükselmek ve tabiî manzarası fevkal- âde kayalık bir burun üzerine inşa olunması kendisine bir istisnaiyet verdiği gibi mimarisin-
Mimar Macit Rüştü
deki sadelik ve zarafeti ile de diğerlerinden tamamen ayrılmaktadır.
Mevkii itibarile maruz kalacağı vahşî f ı r - tınalara, kemirici dalga serpintilerine, çiğlere, körfezde hüküm süren rüzgârların şiddetine, kayaların üzerine çıkan müthiş dalgalara ko- laylıkla mukavemet edebilecek bir inşa tarzı intihap eden mimar, bu modern villânın hu- susi karakteri hakkmdada bir fikir edinebilmek imkânını vermiştir.
Mimarın ibdakâr kabiliyetinin ilk orijina- litesini arazinin hususiyetine çok uygun plân ve projelerinin tertibinde ve mütemmimi ola- rak ta, villânın mevkiine nazaran maruz ka-
lacağı tesiratı tabiiyeyi nazarı dikkata alarak dahili tefrişatmın tanziminde gösterdiği kud- rette buluyoruz.
Bir çok evsafı mümeyyizesi bulunan bu villâ; evvelce ayni yerde mevcut bir binanın harap bodrum katından mümkün mertebe isti- fade edilerek yapılan ilâve ve tadillerle yeni binanın bodrum katı:
Üç hizmetçi odası, hariçle doğrudan doğ- ruya münasebeti bulunan bir mutfak, yağmur sularının terakümü için bir sahrınç, mutfaktan yemek odası ihtiyacını temin eden Mont-charges çamaşırhane, kalorifer merkezi, mahzen ve saire olarak geniş bir plânla tamamlanmış ve bu saha üzerinde zemin katı yapılmıştır.
Zemin katı binanın esas katıdır. İyi tevzi ve tertip edilmiş bu kat plânında; geniş bir antre ve bütün cephelerince devam eden ma- den çerçeveli pencerelerle deniz tarafından tenvir edilen ikisi gayet büyük çok kullanışlı üç yatak odası vardır. Bu odalardan birisi antre ve diğer ikisi bir koridor üzerindedir ki, bu
koridorda ayni zamanda banyo dairesi, w. c., lâvabo, Ofis, yerli dolaplar, kat merdiveni ve bütün servis teşkilâtından çok kolaylıkla istifade eden geniş yemek odası vardır.
Mimar ve dekoratör Jeo Bourgeois tarafın- dan hususî bir ikametgâh olarak tertip edilen bu villânın sahibi, kendisinde bilâhara yerleşen ticarî maksatlarla malikânesini tetkik edince;
bu civarda manevra yapan yatlara uğrak ma- halli olan küçük limana ve tabiî güzelliklere hâkim nadir tesadüf olunan bir burun üzerin- de bulunduğunu görmüş ve tamamen ticari bu yeni noktai nazarı üzerine yürümeğe başla- mıştır.
Muhteşem ve müdepdep otellerden kaçan zengin misafirleri kabul ve bilhassa kendilerine gayet dostane bir çay, mugaddi ve leziz yemek- ler ikramı için iyi intihap olunmuş küçük bir mahfel olacağını düşündüğünden tahmin eyle- diği bu ticarî istifadeyi temin edecek yemek odasının, eski hususiyetlerini kaybetmeden, ye- ni noktai nazarı da ihtiva etmesini arzu eyle- mişti.
Jeo Bourgeois bunda katiyen müşkilâta maruz kalmamış ve binanın umumî methalile de münasebeti bulunan yemek odasına ait kendi seviyesindeki geniş terasa ve kayalıklar içersinden yontulmuş tabiî merdiveni ile yemek odasının haricî münasebetini doğrudan doğru- ya vücude getirmek suretile sahibinin bu ar- zularını da kolaylıkla yerine getirmiştir.
Binanın haricinde olduğu gibi, dahilî in- şaat ve tefrişatı ile de en küçük teferrüatma kadar ayrı ayrı meşgul olunduğu için bilhassa şayanı dikkattir.
Plânın daire şeklindeki kısmının merkezini teşkil eden ve her üç yatak odası ile de ayni derecede münasebette bulunan banyo dairesi ve müstatil şeklindeki banyo havuzu tamamen çimento ve mozayikten yapılmıştır.
Aydınlığını, tecdidi hava tertibatı bulunan camlı ve ziyadar tavanından alan bu küçük odacığm bir kaç misli büyük ve bu suretle ferah gösterilebilmesi için duvarları aynalarla kap- latılmıştır.
Fakat bu ihtimam ve itina yalnız banyo dairesine gösterilmiş değildir. Mimar ayni za- manda bu bahrî villâda rutubete mani oluna- mıyacağını düşünerek su ve rutubetin tahriş
t
edeceği mevadın ve bu meyanda bilhassa t a h - tanın dahilî tezyinat ve inşaatta kullanılma- masını esas itibarile kabul etmiştir.
Çünkü kalorifer ve hararetin; tesisat ne kadar itina ve bilgi ile tanzim edilirse edilsin, tahtayı ve bilhassa tezyinat için kullanılan kontr plâkı tahrip edeecğini ve bütün ihti- mama rağmen uzakta bulunan eşyaların da ka- lorifer ve hararet tesisatı yanında olanlar ka- dar hararetten müteessir olacağını itiraf eyle- miştir.
M u t f a k ve banyo dairesinin tefrişinde m i - marın koyduğu bu inhisara mütavaat edilebi- lirdi. Fakat odalarda bu kararın tatbiki epice müşkil olacaktı.
Burada mimarın tatbik ettiği ibdakârane buluş oldukça entresandır:
Odaların hemen bütün esaslı eşyası çi- mentodan ve tezyinat ve t e f r i ş a t m m diğer ele- manları ise camdan vücude getirilmiştir. Bu cam aksam binanın bir çok yerlerinde göze çarptığı f i b i bilhassa yemek odasının masa ve etajerlerini tamamen bu madde teşkil etmek- tedir.
Karyolaların başları rutubeti dafi m e v a d - dan olduğundan mantar kaplıdır.
Oda aralarının irtibat kapılarile binada mevcut yerli dolapların kapakları da ayni şe- rait gözetilerek alüminyumdan yapılmıştır.
Filvaki enteresan olmakla beraber bu tarzı tefrişin sakinleri ve ziyaretçileri üzerinde ol- dukça soğuk bir tesir bırakacağı tasavvur edile- bilir.. Fakat, ayni zamanda dekoratör olan m i - mar: müteaddit yerlere açık renk halılar, hoş kumaşlar, alâtı tenviriye, kitaplar ve dahili tefrişat ve tezyinatta istimâl edilebilen ufak tefek için de küçük ve zarif ve pratik eşyalar yerleştirmek ve bunları samimî bir kompozis- yon çerçevesine almak suretile bu tesiri de ta- mamen izale etmiştir.
Modern mimarinin bütün bu gibi tesirle- rine karşı koyabilen şu güzel eserini alelûmum inşaat itibarile tetkik edersek: inşaatın tezyi- nattan azade beton ve sıvadan ibaret olduğunu
görürüz. , İnşaat ihtiyacatı iktisadın azamî tesiri al-
tında telâfî edilmiştir. Bunlardan bir misâl zikretmek icap ederse: Altında, binanın üze-
1 •• • i ' vl "
Trayasta bir villâ — Yatak ve yemek odaları Mimar Jeo Bourgeois,
rindeki geniş terasın methali bulunan ve üze- rine de kulelerde olduğu gibi harici müdevver bir merdivenle çıkılan dairevî bir plâkın m e r - kezinden yükselen direğin istimalindeki o r i j i - nal hususiyettir diyebiliriz.
A y n i zamanda bayrak direği vazifesini de görebilen bu direk bir siperi saika olarak y a - pılmıştır. Direk, geniş kârgir bir boru içerisin- den çıkmaktadır. Bu taş boru; siperi saikayı toprağa isâl eden hattı, m u t f a ğ ı n ve kalorifer
merkezlerinin bacalarını, yağmur sularını t a h - telarza isâl eden ve inşaatta gizlenmiş olan yağmur borularının heyeti mecmuasını d a h i - linde cemetmiştir.
Maketi tetkik ederseniz; inşaatta mecra ve olukların da gizlenmiş olduğunu görürsünüz.
Lüzumsuz ve menfaatsiz en küçük inşaat ha- reketlerinden kaçınılan ve bu zevkli sadelik içerisinde güzellikleri ve konforu cemeden bu villânın bütün bu zenginliklerinden başka bir
ı
diğer zenginliği de: krem, pembe, sarı, açık sarı ve mavi renklerin ahenktar bir tarzda ve vakıfane bir kompozisyonla parlak ve cazip bir surette boyanması teşkil ediyor.
İnşaat, tefrişat ve teferruatına ait en kü- çük noktalarına kadar aynı zamanda orijinal ve müfit bularak keydettiğim bu villâ gibi bil- umum inşaatta ecnebi memlektlerdeki meslek- taşlarımızın inşaat sahipleri tarafından estetik ve teknik bilgilerinin kudretine hürmeten ne büyük bir itimatla kabul edildiklerine ve bu su-
retle de ne müsait şerait altında çalıştıklarına alâkadarların tekrar nazarı dikkatlerini cel- betmeden geçemiyeceğim.
Bir mimarın herhangi bir eserde yalnız in- şaat ve teferruatile değil ayni zamanda vukuf ve iktidara müstenit dahilî tefrişatla dk alâka- dar olması lâzım geldiğini gösteren bu eseri meslektaşlarıma tanıtırken, zengin bir inşaat faaliyetine şahit olduğumuz memleketimizde bütün nasayih ve ikaza rağmen inşaat sahipleri tarafından maruz kaldığımız müşkilâta teessüf etmemek elden gelmiyor.
Madenî çatı kaplamaları
Mimar Abidin
Ta eski zamanlardan beri muhtelif şekil ve eb'atta çatıları dayanıklı bir tarzda örtmek insanlar için bir kaygu teşkil etmiştir. Bugün yine bu endişe ile yüzlerce çarelere baş vurul- maktadır.
Madenî çatılara ilk müracaat kürevî ve mahruti gibi yuvarlak satıhlı çatıları imtizaçlı bir surette örtmek ihtiyacından doğmuştur. Ve bu hususta ilk tatbik edilen maden kolay işlen- mesi, her istenilen şekli alması ve muayyen şerait dairesinde uzun ömürlü olması itibarile kurşun olmuştur.
Son zamanlarda ise iktisadî, sınaî ve bediî bir takım düşüncelerle başka hassaları haiz diğer madenler de tecrübe olunmıya başlanmış ve bazılarından müspet neticeler elde edilmiş- tir.
Yeni mimaride kiremit, eternit, arduaz ve buna mümasil malzeme ile örtülebilen meyilli çatılardan vaz geçileliden beri çatı malzemeleri katranlı ve bitümlü imalât ile madeni kapla- malara inhisar etmiş ve bunların tatbik saha- ları fevkalâde genişlemişir.
Çatıları örtmek, binaya gelen yağmur ve kar sularını toplayıp almak hususunda bugün kullanılmakta olan belli başlı madenler kurşun, bakır, çinko, demir ve alüminyumdur ki bun- ların evsafından aşağıda muhtasaran bahsedi- yoruz.
Kurşun
Çok yumuşak ve işlenmesi kolaydır. Tesi- ratı havaiyeye ve kükürtlü gazlara karşı çok mukavimdir. Buna mukabil, kireç ve çimentolu harçlardan fazlaca müteessir olur. Beton üze-
