FOLİK ASİT (Vitamin B9)
Doç.Dr.Emine DIRAMAN
Folik Asit
B9 vitamini, Folasin,
Antianemik faktör
Pteroil monoglutamik asit olarak adlandırılır.
Folik Asit
Folat olarak da bilinir;
- Yeşil yapraklı sebzelerde ve özellikle ıspanakta yaygın olarak bulunduğundan bu ad verilmiştir.
- Çünkü Latincede folum “yaprak” manasındadır.
- Yaprakta bulunan asit anlamına gelmektedir.
• Folik asit, aminoasit metabolizması ile nükleik asit sentezinde rolü olan ve kansızlığa karşı koruyan bir B grubu vitaminidir,
• Bitkilerde çok yaygın olarak bulunan,
• Folik asit doğal konjugatları halinde hemen bütün canlı
hücrelerde bulunan,
ÖZELLİKLERİ
- Suda mızrak şeklinde kristallenen portakal sarısı renkte, tatsız, kokusuz bir maddedir,
- Seyreltilmiş alkalilerde çok, suda ise az çözünür,
- Alkol, eter ve diğer organik çözücülerde çözünmeyen,
- Yüksek sıcaklığa, asit ortama, ışığa ve oksidasyona karşı dayanıksız, - Isıtılmakla erimez, fakat 250 °C'de esmerleşerek bozunur,
- Serbest asit halinde az fakat sodyum tuzu halinde suda çok çözünür, - Bir miktar bağırsak bakterileri tarafından da üretilmekte,
- Yemeklerin pişirildiği su atılırsa vitamin kaybolur,
- Çözeltilerinde ısı ve ultraviyole ışınlarına dayanıksızdır,
- Folikasit doğal konjugatları halinde,hemen bütün canlı hücrelerde bulunur,
- Memelilerde sentezlenemezken ,bazı türlerde bağırsak mikroorganizmaları tarafından sentezlenir.
KİMYASAL YAPISI
• Sarı renkli bir pigment olan piteridin çekirdeği, p- amino benzoik asit ve glutamik asitten oluşmuş bir vitamindir.
• Bu nedenle kimyasal adı pteroil glutamik asit (pga)'tir.
Glutamik Asit p-amino Benzoik Asit
(PABA) Piteridin
Piteroil Asit (Piteroik Asit)
Folik Asit (Piteroil glutamik Asit)
• Yapısı 1946 yılında aydınlatılmış ve sentezlenmiştir.
• Doğal olarak meydana gelen folik asitte, piteroil
kısmına bağlanan glutamik asit sayısının birden fazla
(3-7 adet) olduğu da görülmüştür.
• BESİN KAYNAKLARI
Besin maddelerindeki folik asitin önemli kısmı piteroil-glutamik asit konjugatları şeklinde bulunur. Az miktarda ise serbest halde bulunur.
Folik asit bakımından zengin kaynaklar;
- Koyu yeşil yapraklı taze sebzeler, karaciğer ve diğer organ etleri, kırmızı et, alabalık, yumurta, domates, karnabahar, kuruyemişler,
portakal sayılabilir. Meyveler, mısır, maya, kuru baklagiller de folik asit kaynaklarıdır.
- En çok depolandığı yerler karaciğer,böbrek ve kaslardır.
- Yiyecekleri saklama, hazırlama ve pişirme şekillerine çok dikkat edilmelidir. Çünkü yanlış uygulamalar folik asit kaybını artırmaktadır.
