Tuzlulaşacak Toprak Derinliği
Verilen sulama suyu miktarı ile ilişkili olarak
ıslatılacak toprak derinliğinin bulunmasından, yada tuzlulaşacak toprak derinliğinin belirlenmesi
amacıyla aşağıda verilen eşitlik kullanılır.
) 100 )(
)(
(
i e t
EC SP EC
D d
) 100)(
)(
(
i e t
EC SP EC
D d
d=sulama suyu miktarı(cm) D=toprak derinliği(cm)
γt =toprak hacim ağırlığı(g/cm3) γ =suyun özgül ağırlığı(g/cm3)
SP=saturasyon yüzdesi değeri(%) ECe=toprak tuzluluk değeri(dS/m)
ECi=sulama suyu tuzluluk değeri(dS/m)
Bu eşitliğin geliştirilmesi aşamasında şu varsayımlar yapılmıştır;
Suyun elektriksel iletkenlik değeri, suyun tuz konsantrasyonunun iyi bir ölçütüdür,
Saturasyon ekstraktının elektriksel iletkenlik değeri toprak tuzluluğunu belirten iyi bir ölçüdür,
Topraklarda yıkama yapılmamıştır ve
Eriyebilir tuz bileşikleri tuzlulaşma sırasında çökelme meydana getirmemişlerdir.
Örnek: Sulama suyu tuzluluğu 1 dS/m, toprak hacim ağırlığı 1.2 g/cm3,
saturasyon yüzdesi değeri %40, sulama suyu miktarı 600 mm olduğu koşulda, toprağın hangi derinliği tuzlu hale gelir. (tuzluluk koşulu ECe>4 dS/m )
) 100)(
)(
(
i e t
EC SP EC
D d
)
1 )( 4 100 )( 40
1 2 . ( 1 60
D
D=31.25cm bulunur.
30cm
Yorum: Bu koşullarda bu alanda sulama
mevsimi sonunda yaklaşık 30 cm lik toprak
katmanı tuzlu hale gelecektir.
Yukarıdaki eşitliği aynı zamanda
tuzlulaşacak toprak derinliğinin, toprak suyu konsantrasyon değerinin, sulama
suyu miktarının ve sulama suyu elektriksel iletkenlik değerinin belirlenmesi amacıyla da kullanabiliriz.
) 100)(
)(
(
i e t
EC EC SP
D d
Örnek: Sulama suyu tuzluluğu 1.5 dS/m, toprak hacim ağırlığı 1.35 g/cm3, saturasyon yüzdesi değeri %50
olduğuna göre 30 cm lik katmanda tuzlanmanın başlayacağı sulama suyu miktarını belirleyiniz.
(tuzluluk koşulu ECe>4 dS/m )
) 100 )(
)(
(
i e t
EC SP EC
D d
cm d d
54 5 )
. 1 )( 4 100 )( 50
1 35 .
( 1
30
Örnek: Sulama suyu miktarının 625mm olduğu bir toprakta hacim ağırlığı 1.40 g/cm3, saturasyon yüzdesi değeri %50 olduğuna göre 30 cm lik katmanın tuzlulaşma sınırını
geçmemesi için su kalitesinin en fazla kaç dS/m olması gerekir (tuzluluk sınır koşulu ECe<4 dS/m )
) 100)(
)(
(
i e t
EC EC SP
D d
m dS
ECi4 ) ECi 1.344 / 100)(
)( 50 1
40 .
(1 30
5 .
62
Tuzluluğun ıslahında
Toprak profilinin yıkanması gerekir.
Yıkama ihtiyacı eşitliği ise
LR= Yıkama ihtiyacı (mm/ay) ET= Bitki su tüketimi (mm/ay) P= Etkili yağış (mm/ay)
ECi= Sulama suyunun elektriksel iletkenliği (dS/m) ECo= Drenaj suyunun elektriksel iletkenliği (dS/m) SP= Toprağın doygunluk yüzdesi (%)
TK= Toprağın tarla kapasitesi (%)
e= Yıkama randımanı (0.20 –0.60 arasında değişmektedir)
Örnek
180mm/ay lık tüketime sahip bitki yetiştirilen bir yerde aylık ortalama yağış 25 mm dir. 1200 micromhos/cm ile sulanan topraktaki drenaj suyunun elektriksel iletkenliği 14 dS/m olarak belirlenmiş, toprağın doygunluk yüzdesi %50 tarla kapasitesi 30 olarak verilmiştir. %40 randımanla yıkama yapılması planlanan arazide bu ay içerisinde 3 defada ihtiyaç karşılanarak sulanacaktır. Her defada kaç mm su fazladan yıkama suyu olarak verilmelidir, belirleyiniz.
ay mm
LR 21 /
) 2 , 1 14
30. (50 4 , 0
2 , ). 1
25 180
(
Bu miktar 3 defada verileceğine göre 21/3 = 7 mm her defasında fazladan verilmelidir.
· Kök Bölgesinden Geçmesi Gerekli Uygulanan Sulama Suyu Yüzdesidir
· Tuzlu Sahaları Islah Etmek İçin
· Verimli Arazilerde Tuz Birikmesini Azaltmak İçin
· Islah Maddeleri ile Birlikte Sodyumluluğu Gidermek İçin yapılır.
YIKAMA İHTİYACI NEDİR VE NİÇİN YIKAMA YAPILIR?
YIKAMA İHTİYACI
Topraktaki tuzluluk düzeyi zaman içerisinde artma gösterirse, bir süre sonra tuzluluk düzeyi bitkinin tolere edebileceği düzeyin de üzerine çıkar. Bu durumda kök bölgesindeki bu fazla tuzun buradan yıkama ile uzaklaştırılması gerekir. Bu amaçla verilen ve topraktaki tuzluluk düzeyini bitkinin ekonomik verimliliğini azaltmayacak düzeye indirebilen su hacmine “yıkama gereksinimi” adı verilir.
Yıkama gereksinimi miktarı sulama suyundan ayrı olarak hesaplanmalıdır. Yıkama amacıyla verilen su, bitkinin su tüketimini değil, sadece topraktaki tuzluluğu azaltmak amacıyla verilen hacimdir ve amaç bitkinin ekonomik verimliliğini korumaktır.
