1
SINIFTA BİR LİDER OLARAK
ÖĞRETMEN
2
➢Okulun amacı, özgür ve çok yönlü düşünebilen, sosyal yönü güçlü, ruhen ve bedenen sağlıklı, girişimci, uzak görüş sahibi, sosyal kültürü özümsemiş bireyler yetiştirmektir. Öğretmenlerin de okulun amacını kavrayarak buna uygun davranışları göstermeleri beklenir.
➢Sınıfta öğretmene yüklenen roller, dört başlık altında toplanmıştır:
• Çocuğa gerçek hayatı gösterecek bir öğretici,
• Çocuğa belli bir bilgi birikimi kazandıracak bir eğitici,
• Okul, aile ve çevreyi bir araya getiren bir kaynaştırıcı,
• Çocuğu topluma hazırlayan bir yetiştirici olma.
3
Etkili bir öğretmenin nitelikleri ise şu şekilde sıralanmaktadır:
• Bireysel farklılıkları tanımak,
• Mesleğine tutkulu ve sabırlı olmak,
• Öğrencilere destek olmak,
• Kişisel görünüş ve davranışlarına dikkate etmek,
• Öğrencilerin başarısını takdir etmek,
• Esprili ve şakacı olmak,
• Alanı ve eğitimle ilgili yenilikleri takip etmek,
• Öğretme bilgi ve becerisine sahip olmak,
4
• Güçlü iletişim becerilerine sahip olmak,
• Anadilini iyi kullanmak ve bu konuda hassas olmak,
• İnsanları ve mesleğini sevmek,
• Ülkesine hizmet arzusunda olmak,
• Öğrencilere karşı güler yüzlü, sevecen ve iyimser olmak,
• Öğrencilere karşı güvenilir, açık görüşlü, tarafsız ve adil olmak,
• Öğrencilere karşı dürüst bir dost ve sırdaş olmak, Öğrencileri takdir etmek ve yüreklendirmek.
5
➢Öğretmen, sınıf içi süreçlerin temel belirleyicisidir. Etkili okullarda,
okul yöneticilerinin liderliği, etkili okulu oluşturma ve yaşatmada
ilk sırada bulunurken söz konusu okullardaki öğretmenlerin de
sıradan özelliklere sahip olmadıkları görülmektedir.
6
Etkili okullarda öğretmenler,
• Sürekli olarak kendini geliştirme çabası içindedir.
• Sürekli yeni yöntemler bulma ve uygulama çabası içindedir.
• Bütün öğrencilerin başarılı olabileceğine inanır.
• Öğrenciler için iyi bir rol ve davranış modelidir.
• Üst düzeyde bir sorumluluk duygusuna sahiptir.
• Program ve öğrenme hedeflerini öğrencilere açıklar.
• Öğrencilerin beklenti ve ihtiyaçlarının farkındadır.
• Öğrenciler hakkında yüksek beklentilere sahiptir.
• Öğrencileri öngörülen hedeflere ulaşmaya ikna eder.
• Öğrencilerin öğrenmesine liderlik ve rehberlik yapar.
7
➢Sınıfta etkili öğretmenlerin davranışları konusunda pek çok araştırma yapılmıştır. Sınıf yöneticisi olarak öğretmenlerin sınıf içinde uygulamaları gereken temel ilkeler şu şekilde sıralanmıştır:
Dakik olun.
İyi hazırlanın.
Hemen derse başlayın.
8
Bütün sınıfın katılımı konusunda ısrarcı olun.
Sesinizi etkili bir biçimde kullanın.
Karışıklıklarla uğraşabilmek için açık stratejileriniz olsun.
Karşılaştırma yapmaktan kaçının.
Verdiğiniz sözleri tutmaya dikkat edin.
Sınıfı amacına uygun bir biçimde organize edin.
Öğrencilerin problemleriyle ilgilenin.
9
Liderlik Kavramı
• Liderliğe ilişkin sosyal, psikolojik, eğitsel, siyasi, askeri ve tarihi açılardan çeşitli analizler ve yüzlerce tanım yapılmıştır.
• Okullar açısından bakıldığında ise liderlik, okul yöneticileri açısından
olduğu kadar denetçiler, öğretmenler ve öğrenciler yönünden de ele
alınmaktadır. Son yıllarda eğitim ve okul yönetimi alanında okul
yöneticiliğinden çok okul liderliği, eğitim liderliği ve öğretim liderliği
kavramlarına vurgu yapılmaktadır.
10
Eğitimde Liderlik
• Liderlik, duygusal ve öznel yönü ağır basan bir kavramdır. Liderlikle ilgili çağcıl kavramlaştırmalar, liderliğin bu yönüne dikkati çekmektedir. Liderlikle ilgili yeni kavramlaştırmalar, moral liderlik, kültürel liderlik, vizyoner liderlik, öğretimsel liderlik ve dönüştürücü liderlik gibi bazı başlıklar altında incelenmiştir.
• Dönüştürücü liderlik yaklaşımı, liderlik özelliklerini, liderlik davranışlarını ve liderliğin sonuçlarını bir bütün olarak ele alması yönüyle liderliğin tanımında ve araştırılmasında yeni bir kavramsal çerçeve sunmaktadır.
11
Dönüştürücü liderlik davranışının altı boyutu belirlenmiştir :
• Bir vizyon belirleme ve geliştirme.
• Grup hedeflerinin kabulünü güçlendirme.
• Bireysel destek sağlama.
• Entelektüel uyarım.
• Bir davranış modeli oluşturma.
• Yüksek performans beklentisi.
Dönüşümcü Liderlik
Başarıya ulaşmanın farklı yolları olduğunu bilir ve bu yönde strateji belirlerler.
İzleyenlerin duygusal ve entelektüel ihtiyaçlarını karşılarlar.
İzleyenlerin bilinç altında yatanı bilinçli hale getirirler.
Dönüşümcü lider sınıfta öğrencilerini motive eder.
Entelektüel uyarım sağlar ve öğrencilerde enerji oluşturur.
Bu liderler güvenilir, cesaretlendirici, risk alan ve düşünceli liderlerdir.
Dönüşümcü Liderlik
• İdealleştirilmiş etki
• Motivasyon
• Entelektüel uyarım
• Bireysel destek
4 PRENSİBİ VARDIR.
İdealleştirilmiş Etki
Lider örnek kişi olarak davranır. Doğruyu yapma konusunda her zaman güvenilebilir. Astların kendisi ile çalışmaktan gurur duymalarını sağlar.
Motivasyon
Lider, izleyenler için moral kaynağı oluşturur. Sembolleri, sloganları ve basit duygusal öğeleri kullanarak güçlü bir ortak amaç duygusu oluşturur. Liderin bu tutum ve davranışı astlar için içsel bir güdülenme sağlar.
Entelektüel Uyarım
Lider çalışanları eski yöntem ve problemlere yeni bir bakış açısı ile bakmaları için teşvik eder. Böylece lider örgütün entelektüel, yenilikçi ve daha iyi için değişimci kapasitesini aktif konuma getirir.
Bireysel destek
Lider astların bireysel gereksinmelerini dikkate alır. Onları dinler yol gösterici gibi davranır.
15
Öğretmenin Rolleri
• Eğiticilik / Öğreticilik Rolü
• Temsilcilik Rolü
• Liderlik Rolü
• Sosyal Liderlik Rolü
• Değişimci / Yenilikçi Rolü
Öğretmenin Eğiticilik / Öğreticilik Rolü Özel alan bilgisine sahip olma
Ders için gerekli materyalleri hazırlama Çeşitli öğretim teknikleri deneme
Öğrenmeyi zenginleştirme Sınıfı yönetme
Öğrencileri güdüleme
Konunun öğretimini planlama Öğrencilere rehberlik yapma
Öğretmenin Temsilcilik Rolü
Yeni öğrenmelere açık olma Esnek olma
Öğrenci aileleri ile öğrencilerin gelişim süreçlerini paylaşma
Okul işleyişi ve politikası hakkında bilgi sahibi olma
Öğrencilerin öğrenmelerini sağlayacak etkinlikler yapma
Kendini geliştirme için sorumluluk alma Alan bilgisini güncelleştirme
Öğretmenin Liderlik Rolü
Öğrencilere öğrenme arzusu kazandırma Öğrencilerin problemlerini çözebilmesine katkı sağlama
Öğrenmenin değerini ve önemini kavratma Öğrencilere önemli sorunlarla nasıl başa çıkacaklarını öğretme
Öğretmenin Sosyal Liderlik Rolü
Öğrenciler ve diğer kişilerle iyi iletişim kurma
Espri anlayışına sahip olma
Meslektaşlarıyla iyi ilişkiler kurarak çalışma Problem çözme becerisinin yüksek olması
Öğretmenin Değişimci / Yenilikçi Rolü
Eğitim ve toplum alanında gelişmeleri yakından izleme
Değişime ve yeniliğe olumlu tutum sergileme
Öğrencileri değişime ve yeniliğe hazırlayabilme
Eğitim alanındaki değişiklikleri hızlı uygulayabilme
18
Öğretmenlerin Yeterlik Alanları
Yeterlik, bir işi ya da görevi etkili bir şekilde yerine getirebilmek
için sahip olunması gereken özelliklerdir.
Öğretmen eğiticilerinin yeterlik alanları ile ilgili çalışmada Lunenberg (2002), altı temel yeterlik alanının gerekli olacağını belirtmiştir. Bu yeterlik alanları:
1) Konu yeterlikleri
2) Pedagojik ve didaktik yeterlikler 3) Örgütsel yeterlikler
4) İletişim yeterlikleri
5) Öğrenme ve yetiştirme yeterlikleri ve
6) Özel yeterlikler (problem merkezli program yeterlikleri ve bilgisayar yönetebilme, kullanabilme yeterlikleri) olduğu görülmektedir.
Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü koordinatörlüğünde bakanlık ve yüksek öğretim kurumları temsilcilerinden oluşturulan “Öğretmen Yeterlikleri Komisyonu”nca öğretmenlik yeterlikleri belirlenmiştir (M.E.B. 2002). Çalışmada öğretmen yeterlik alanlarından; genel kültür ve özel alan boyutlarının genel çerçevesi çizilmiş ve öğretim sürecinde işe nasıl koşulacağına işaret edilmiştir. Öğretmenlerin eğitme-öğretme (pedagojik formasyon ) yeterlikleri ise 14 ana yeterlik alanında 206 alt yeterlik olarak ayrıntılı olarak ortaya konulmuştur. Gelinen süreçte Öğretmen Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğünün (OYEGM) öğretmenlik mesleği genel yeterlik taslağında ana yeterlik alanlarının ;
1. A. Kişisel ve Meslekî Değerler – Meslekî Gelişim 2. B. Program ve içerik bilgisi
3. C. Öğrencileri tanıma
4. D. Öğrenme ve Öğretme Süreci
• Öğrenme ve Öğretme Süreçlerini Plânlayabilme
• Öğrenme ve Öğretme Süreçlerini Uygulayabilme 5. E. Öğrenmeyi, Gelişimi İzleme ve Değerlendirme
6. F. Okul, Aile ve Toplum İlişkileri ile ilgili toplam 6 ana yeterlik alanında bu alanlarla ilgili 39 alt yeterlikler ile ilgili toplam 244 performans göstergesi olduğu görülmektedir (http://oyegm.meb.gov.tr/ tarih:
05.07.2020).
YÖK’ün “öğretmen yetiştirme programlarına uygulanabilir nitelikte” Öğretmen Yeterlikleri listesi bulunmaktadır. Bu yeterliklerin öğretmen yetiştirme programı sürecinde teori ve pratik çalışmalarla öğrenciye kazandırılması amaçlanmaktadır. Bu yeterlik alanları genel olarak aşağıda ifade edilmiştir:
1. Konu Alanı ve Alan Eğitimine İlişkin Yeterlikler 2. Öğretme-Öğrenme Sürecine İlişkin Yeterlikler
3. Öğrencilerin Öğrenmelerini İzleme, Değerlendirme ve Kayıt Tutma
4. Tamamlayıcı Meslekî Yeterlikler (http://www.yok.gov.tr./egitim/ogretmen/akr2/ek3/ek31.html-tarih:
05.07.2020)
Öğretmen nitelikleri nasıl olması gerektiği konusunda Demirel (1999, 193), yapılan çalışmalarda araştırmaların daha çok “etkili öğretmenin nitelikleri” üzerinde odaklandığını ve öğretmenin sahip olması gereken niteliklerin temelde meslekî ve kişisel nitelikler olduğunu belirtmektedir.
Erden (1998), etkili bir öğretmende bulunması gereken nitelikleri kişisel ve meslekî olarak sınıflandırmıştır. Öğretmenin hoşgörülü, sabırlı, açık fikirli, esnek ve uyarlayıcı, sevecen, anlayışlı, esprili, yüksek başarı beklentisi olan, cesaretlendirici ve destekleyici olma alt başlıkları kişisel niteliklerle ilgili görülmektedir.
Genel kültür, konu alanı bilgisi, meslekî beceri ve yeterlikler ( öğretim sürecini planlama, çeşitlilik getirebilme, süreyi etkili kullanma, katılımcı öğretim ortamı düzenleme, öğrencilerdeki gelişimi izleyebilme) meslekî niteliklerle ilgili ölçütlerdir.
Öğretmen Liderliği
Öğretmen liderliği, öğrenci başarısı ve okul gelişimini üst noktalara taşımayı hedeflemektedir.
Bu tanımlamalar ya da yaklaşımlar farklılıklar içerse de işbirlikçi çalışma, etkileşim, rehberlik etme, paylaşım, yakın ilişkiler, yaratıcı eğitsel yöntemler vb. ortak noktalardan bahsetmek mümkündür (Beycioğlu, 2009).
Can'a (2006a, s.349) göre, “öğretmen liderliği, öğretimsel vizyon geliştirerek ve paylaşarak sınıf etkinliklerini
etkili olarak düzenleyebilme ve okul etkinliklerinde de işlevsel düzeyde roller üstlenebilme ve geliştirebilme yeterliliğidir.”
Öğretmen liderler sadece sınıf ya da okul içerinde resmi görev alan kişiler değildir.
Okul dışında öğretmenler arasındaki sosyal ilişkilerde öne çıkan, liderlik yapan kişiler olarak değerlendirilmelidir (Can, 2007). Öğretmen liderlerin etki alanı sınıf ya da okulla sınırlı değildir.
Öğretmenin liderlik davranışının informal boyutu formal boyutundan daha fazla ağırlık taşımaktadır. İnformal lider olarak öğretmen, okulu geliştirme projelerine gönüllü olarak katılma, öğrencilerin sorunlarıyla özel olarak ilgilenme ve okulu geliştirme konusunda yeni fikirler geliştirme gibi rolleri de oynamaya çalışmaktadır (Leithwood, Jantzi ve Steinbach, 1999).
Öğretmen liderler, sadece bir öğretmen değildirler, onlar okul içerisindeki diğer personelin pozitif yönde gelişimini de tetiklerler. Onlar, öğrencilerin çalışmalarını değiştirebilirler ve onları etkileyebilirler (Kaya vd, 2011).
Öğretmen liderliği, sınıftaki eğitim öğretim etkinliklerini öğrencilerin gelişim düzeylerine göre öğrencileri isteyerek, katılarak ve paylaşarak öğrenmeye ve kendilerini sürekli geliştirmeye yöneltebilme becerisidir. Öğretmen liderler öğrencilerle birlikte öğretim vizyonunu paylaşabilen, bunun öğretimsel gereklerini planlara yansıtarak ve benimseterek gerçekleştiren kişilerdir (Can, 2006).
Kaynak: Beycioğlu, K. (2009). İlköğretim Okullarında Öğretmenlerin Sergiledikleri Liderlik Rollerine İlişkin Bir Değerlendirme (Hatay İli Örneği), Yayımlanmış Doktora Tezi, Malatya
26
Öğretmenin Liderliği
• Gruba Güven Vermek
• Vizyon Geliştirmek
• Soğukkanlı Olmak
• Risk Almak
• Uzman Olmak
• Farklılıklara Önem Vermek
• Basitleştirmek
27
Gruba Güven Vermek
• Lider konumunda bulunanların unutmamaları gereken temel nokta, birlikte çalıştıkları kişilere güvenmektir. Eğer lider, grup üyelerine güvenmiyorsa veya grup üyeleri kendilerine güvenilmediğini düşünüyorsa, motive olmaları beklenemez.
• Okul müdürü, öğretmen, öğrenci ve velilere; öğretmen de öğrencilere ve velilere güven verecek ortamı hazırlayarak etkin bir lider olmanın temel bir özelliğini göstermiş olur. Güvene dayalı sınıf ortamlarında eğitim-öğretim süreçleri daha etkili işletilebilir.
28
Vizyon Geliştirmek
➢İnsanlar, nereye gittiğini bilen kişileri izler. Liderin bir vizyonu olmalı, bunu diğerlerine aktarabilmeli ve paylaşabilmelidir.
➢Öğrenciler, nereye, niçin gittiklerini; neyi niçin öğrendiklerini bilmek isterler ve sürekli değişen amaçlardan ve hedeflerden hoşlanmazlar.
➢Öğretmen liderler, öğrenciler ve okul ile ilgili önemli projeler geliştirirler ve bunu öğrenciler ve diğer çalışanlarla paylaşırlar.
➢Vizyonu olan öğretmenler, okul geliştirme etkinliklerinde görev alırlar, sınıf yönetiminde performanslarını fark ettirirler ve öğrencilerinin bireysel yeteneklerinin geliştirilmesine önemli katkılar getirirler.
29
Soğukkanlı Olmak
➢Sağlıklı kararlar, sakin ve soğukkanlı düşünce ve davranışlarla alınabilir.
➢Kriz zamanları, liderliğin testi için tek yol olmamasına rağmen, yine de en etkili yollardan biridir.
➢Etkin liderler, baskı altında iken bile sakin olmayı ve mantıklı davranmayı başarabilirler.
➢Öğretmenler, sınıf ortamında pek çok istenmeyen durumla karşılaşabilirler. Bu durumlarda öğretmen liderin, soğukkanlılığını koruyarak eğitsel değeri olan davranışı göstermesi beklenir.
30
Risk Almak
• Güçlü ve etkili liderler, birlikte oldukları insanlardan sadece yakaladıkları fırsatları değerlendirmelerini beklemezler. Aynı zamanda yapabilecekleri hatalara karşı hazırlıklı olurlar.
• Başarısızlık korkusu, hiçbir zaman değişik ve farklı şeyler denemeye engel olmamalıdır.
• Eğitimsel hedeflere uygun gerekli önlemleri aldıktan sonra öğretmenin, gerektiğinde öğrenci başarısını artıracak riskli kararları alması beklenir.
• Öğretmenin, sınıf yönetimiyle ilgili olarak sonuçta eğitim- öğretime, öğrenciye katkı sağlayacak kritik kararları alması gerekir.
31
Uzman Olmak
• Başarılı liderlerde gözlenen bir özellik, ev ödevlerini iyi yapmalarıdır. Eğer kişiler, önlerinde bulunan kişinin ne yaptığını bilirler ve buna inanırlarsa, lideri daha büyük bir hevesle izler.
• Öğretmen liderler, alan bilgisi, öğretmenlik meslek bilgisi ve genel kültür alanlarında yeterliliklerini göstererek vizyonlarını, çevreleriyle ve öğrencileriyle daha yüksek düzeyde paylaşabilirler.
• Uzman öğretmen liderler, sınıf yönetiminde daha başarılı olurlar.
32
Farklılıklara Önem Vermek
• Eğer grup, liderlerine karşı konuşmaktan korkarsa, gerçek performansını ortaya koyamaz.
• Öğretmenlerin, çeşitli konularda öğrencilerin karşılaştıkları farklı düşünce ve eleştirilerin sınıfa yansımasına ve bunların tartışılmasına önem vermesi, destek olması gerekir.
➢Ayrıca sınıfta liderlik özellikleri gösteren bir öğretmenin, özgür bir sınıf atmosferi oluşturması, öğrencilerin kendilerini ifade edebilmelerine uygun sınıf iklimini hazırlaması ve bu iklimin bozulmasını sağlayacak etkenlere izin vermemesi önem taşır.
33
Basitleştirmek
• Etkili ve güçlü liderler, karmaşık problemlere basit cevaplar bulma, neyin önemli olup olmadığına karar verme gibi bir yeteneğe sahiptirler.
• Başarılı liderler, başkalarına çok karmaşık gelen problemleri kolaylıkla ve basit bir şekilde çözen kişilerdir. Sınıfta bir lider olarak öğretmen, konuları öğrencilerin düzeylerine göre düzenleyerek işlediği gibi sınıf içinde her türlü sorunları da basitleştirerek, doğru ve zamanında karar vermeyi başarır.
➢Öğretmen, sınıf yönetiminde akla gelmedik durumlarla karşılaşabilir. Her durumda öğretmen, her sorunun insanlar için çözülebilecek olgular olduğunu kabul etmeli, soğukkanlılıkla en karmaşık olayları bile basitleştirerek ve çevresiyle paylaşarak çözebilmelidir.
34
Bir öğretim lideri olarak öğretmenin sahip olması beklenen bazı özellikler şöyle sıralanabilir:
• Okulun temelinde, güçlü bir öğretimsel liderlik davranışının yattığını bilir,
• Okuldaki gelişme ve değişmelerin farkındadır,
• Sınıf yönetiminin, etkili bir öğrenme ve öğretme olduğunun bilincindedir.
• Plan, program ve etkinliklerinin anlamını, türlerini, işlevini bilir,
• Öğrencilerin seviyesine göre öğrenme-öğretme stratejileri geliştirir.
• Program ve öğrencinin amaç ve beklentilerini birlikte dikkate alır.
35
• Amaç, beklenti ve gereksinimleri açıkça paylaşır,
• Öğrenme-öğretme süreç ve yöntemlerini bilir,
• Teknolojiyi kullanarak derslerin işlenmesine özen gösterir,
• Bürokratik işlemlerin, öğretime destek olduğunun bilincindedir.
• Öğrencinin performansını, güvenilir ölçme araçlarıyla saptamaya çalışır.
• Öğretimde niteliğe önem verir.
Son Dönem Liderlik Kuramları (Dağ ve Göktürk, 2014) Sınıf Yönetiminde Öğretimsel Liderlik
Öğretim üzerinde odaklaşan bir liderlik türüdür. Bu liderlik yaklaşımında sınıf çevresinin tamamen öğretime yönelik ve üretken bir çevre olarak düzenlenmesi hedeflenmiştir. Sınıf liderinin görevi öğretim ortamında kaliteyi artırmaktır.
Sınıf Yönetiminde Kültürel Liderlik
Kültürel lider, kültürel değerleri koruyan önemli anlamları açıklayan ve kilit değerleri örgüt ortamında canlı tutan kişidir. Bu bağlamda kültürel bir lider olarak öğretmen sınıf yaşamını canlı tutmalı ve kültürel yönden öğrencileri sürekli desteklemelidir. Bu amaçla değişik törenler, sportif ve kültürel etkinlikler, sınıf içi eğitici çalışmalar, öğrenci velileriyle dialog halinde olma sınıf yöneticisinin kültürel liderliğine örnek olabilecek davranışlardır.
Sınıf Yönetiminde Süper Liderlik
Süper liderliğin temel bakış açısı izleyenlerin kendi kendilerinin lideri olmasıdır. Sınıf lideri olarak öğretmen, öğrencilerin her birinin liderlik özelliği sergileyebilmeleri için etkinliklere katılımlarını sağlamalı ve sorumluluk duygusu kazanmalarına yardımcı olmalıdır
Sınıf Yönetiminde Etik Lider
Etik lider, insanlar arası ilişkileri ön plana çıkarma yoluyla görevi yürütmeyi hedefleyen kişidir. Etik lider olarak öğretmen eğitim-öğretim çalışmalarında tutarlı olmalıdır.
Öğretmen davranışlarında dikkatli olmalı ve öğrencilerine örnek olmalıdır.
Sınıf Yönetiminde Öğrenen Lider
Öğrenen sınıf lideri, sürekli olarak öğrenmek ve kendini geliştirmek zorundadır. Aynı zamanda öğrencilerinin öğrenmesinden de sorumludur. Buna göre öğrenen sınıf lideri öncelikle kendini geliştirmeli daha sonra öğrencilerinin öğrenmesine odaklanmalıdır.
Sınıf Yönetiminde Dönüşümcü Lider
Dönüşümcü sınıf liderliğinde sınıfta ani ve etkili değişimi gerçekleştirmek esastır.
Çevredeki değişme gelişmeleri dikkate almak zorundadır. Çağın gerektirdiği araç gereçleri kullanmalıdır.
Sınıf Yönetiminde Vizyoner Lider
Sınıfa ilişkin düşlenen herhangi bir geleceği tasarlayabilme, geliştirebilme ve paylaşabilme olarak tanımlanabilir. Sınıf yöneticisi gelecek yönelimli olmak durumundadır. Vizyoner bir öğretmen dersi için bir gelecek tasarımı oluşturabilendir.
38
Öğretmen Liderliği Beceri Alanları
• Grup Liderliği Becerileri
• Kişisel Beceriler
• Problem Çözme Becerileri
39
• Grup Liderliği Becerileri: Öğretmenlerin liderlikle ilgili kalıplaşmış düşünceleri değişmektedir. Liderlik, paylaşılan değerlere, oybirliğiyle ulaşılan ortak hedeflere dayanmalıdır.
• Kişisel Beceriler: Etkili dinleme, başkalarının
gereksinimlerine karşılık verme ve gereksiz
anlaşmazlıkları çözme yeteneği, öğretmen liderler için
önemli becerilerdir.
40
• Problem Çözme Becerileri: Öğretmenler, grup
liderliği, kişisel beceriler ve problem çözme
becerilerini kullanarak, öğretimde ve sınıf
yönetiminde başarılı olur.
41
Öğretmen Liderliğinin Diğer Yönleri
➢Öğretmenlik mesleğinin hizmet öncesi ve hizmet içi
eğitim programları, başarılı öğretmen liderler
hazırlamaya yönelik olmalıdır. Sadece öğretmenin
sınıfını, eğitim seviyesini ya da ilgi alanını değil, bütün
okulu kapsayan boyutlarda yetiştirilmeleri ve
geliştirilmeleri yönünde önlemler alınmalıdır.
42
➢Öğretmen liderler, öğretmen liderliğinin
sorumluluğunu üstlenmeden önce uygulayacakları
parametreleri bilmelidirler. Öğretmen liderler,
bilinmeyen bir konuda bile kesin bilgilerin
gerekliliğinden haberdar olmalıdır. Ayrıca etik
analizlerde bazı formal hazırlıklara da ihtiyaç
duyabilirler. Öğretmen liderler, uyuşmazlığa yol açan
bağlılıkların, değerlerin ve ahlaki ilkelerin etkilerini
inceleyebilmelidir.
Kaynaklar
• Beycioğlu, K. (2009). İlköğretim Okullarında Öğretmenlerin Sergiledikleri Liderlik Rollerine İlişkin Bir Değerlendirme (Hatay İli Örneği), Yayımlanmış Doktora Tezi, Malatya.
• Can, N. (2006). Öğretmen liderliği ve engelleri. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 2, 137-161.
• Can, N. (2007). Öğretmen liderliği becerileri ve bu becerilerin gerçekleştirilme düzeyi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 22
• Dağ, İ. Ve Göktürk, T. (2014). Sınıf yönetiminde liderlik ve liderliğin sınıf yönetimine katkıları. International Journal of Social Science, 27 , 171-184.
• Kaya, İ. Habacı, İ., Kurt, İ., Kurt, S., Habacı, M. (2011). Teacher Leadership. World Applied Sciences Journal, 15 (4): 584-589.
• Leithwood, K., Jantzi, D. & Steinbech, R. (1999). Changing Leadership for Changing Times. Buckingham, Philadelphia: Open University Press.
• Lunenburg, M. (2002). Designing a Curriculum for Teacher Educators. European Journal of Teacher Education, 25(2-3) 264-277.
• Demirel, Ö. (1999). Planlamadan Değerlendirmeye Öğretme Sanatı. Ankara: PegemA yayıncılık.
• Erden, M. (1998). Öğretmenlik Mesleğine Giriş. Ankara: Alkım yayınları.
