TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ÖĞRETİMİNDE ARAÇ-GEREÇ VE KULLANIMLARI

(1)

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI

ÖĞRETİMİNDE ARAÇ-GEREÇ VE

KULLANIMLARI

(2)

•

Eğitim-öğretim sürecinin kalıcı ve hayat boyu devam etmesi için öğretme- öğrenme sürecinin iyi planlanması gerekir. Araç-gereçler ders öncesi, ders esnası ve sonrasına dönük bu planlamalar arasında yer alır. Öğretme-öğrenme sürecinde kullanılacak araç-gereçler, genellikle öğretimi destekleme amacıyla kullanılır.

(3)

•

^Konuya, öğrenci düzeyine ve öğrenme ortamına göre seçilmiş araç-gereç öğretim sürecinin amaca uygun ve etkili olmasına, öğretimin daha zevkli bir hale gelmesine yardımcı olur.

•

Bunlara ek olarak öğrenmenin kalıcılığını sağladığı, disiplinler arası çalışmayı ve bağ kurmayı desteklediği de söylenebilir.

(4)

Dale’nin Yaşantı Konisi

(5)

•

Öğretme-öğrenme süreci ile araç-gereç kullanımı arasındaki ilişkiyi Edgar Dale’nin yaşantı konisi daha iyi açıklar. Dale, yaşantılarla kavramların oluşumu arasındaki ilişkiden yararlanarak öğrencilere en somuttan en soyuta doğru bir öğrenme yaşantısı sağlayacak öğrenme yaşantılarını seçme ve eğitim durumlarını düzenlemeye yardımcı bir model geliştirmiştir.

(6)

•

^Dale’nin yaşantı konisine göre hangi yaş grubunda olursa olsun öğrenenlerin yaşantı alanları ile öğrenme içeriğinin sunuluş biçimi ve sırası arasında öğrenme açısından doğrudan bir ilişki vardır. Bu nedenle öğretim, somuttan soyuta doğru aşamalandırılmalıdır.

(7)

•

Yaşantı konisi incelendiğinde; öğrenme işlemine katılan duyu organlarının sayısı ne kadar fazlaysa öğrenmenin o kadar iyi olduğu ve unutmanın geciktiği görülür. Diğer yandan en iyi öğrenilen şeyler, bireyin kendi kendine yaparak öğrendikleridir. Ayrıca öğrenilen şeylerin çoğu göz yardımıyla olurken; en iyi öğretim, somuttan-soyuta ve basitten-karmaşığa doğru olan öğretimdir.

(8)

•

Yaşantı konisinin dayandığı bilimsel araştırma bulguların göre insanlar öğrendiklerinin %83’ünü görme, %11’ini işitme, %3,5’ini koklama, %1,5’ini dokunma ve %1’ini tatma duyularıyla edindikleri yaşantılar yoluyla öğrenirler.

(9)

•

^Bir başka araştırma bulgusuna göre de zaman sabit tutulmak kaydıyla insanlar okuduklarının %10’unu , işittiklerinin %20’sini, gördüklerinin

%30’unu hem görüp hem işittiklerinin %50’sini, söylediklerinin %70’ini ve hem yapıp hem söylediklerinin %90’ını hatırlamaktadır.

•

Araştırma bulguları da göstermektedir ki öğretme-öğrenme sürecinde kullanılacak araç-gereçlerin birden fazla duyuya hitap etmesi durumunda öğrenme daha kalıcı olacaktır.

(10)

ÖĞRETME-ÖĞRENME SÜRECİNDE

ARAÇ- GEREÇLERİN SEÇİMİ

(11)

(12)

•

Tabloya göre bir yandan öğretim hedefleri, araç-gereç özellikleri ve öğretmenin tutum-becerisi etkiliyken; diğer taraftan öğrenci özellikleri, zaman ve bütçe gibi kısıtlamalar ve öğretim ortamı bu seçimde önemli rol oynar.

•

Öğretmen, araç-gereç seçiminde öğrencilerin hazır bulunuşluk, bilgi düzeyleri ve bireysel farklılıklarını dikkate almalı; kullanacağı araç- gereçlerin masrafsız, zaman kaybına neden olmayan ve çabuk erişilebilir olmasına özen göstermelidir.

(13)

•

Dil ve edebiyat öğretiminde benimsenen geleneksel yöntemlerin de etkisiyle öğrenciler hedeflenen ve istenilen becerileri tam anlamıyla kazanamamaktadır. Özellikle sözel derslerde kuraldan örneğe gitmeyi esas alan yaklaşımlar nedeniyle öğrenciler derslerden zevk almamakta ve dolayısıyla öğretim süreci sıkıcı bir hâl almaktadır.

(14)

•

Öğretmen hangi ders, hangi konu, hangi ortam ve şartlarda bulunursa bulunsun öğretim sürecini etkili, amaca uygun geçirmek durumundadır. Araç- gereçler bu anlamda öğretmenin hem sınıf ortamında hem de sınıf ortamından diğer ortamlara bilgi akışını ve etkililiğini de sağlayan unsurlardır.

(15)