105 ENDÜSTRİYEL ÜRETİM ve CAM LAVABO Fevziye ÖZER

(1)

105 ENDÜSTRİYEL ÜRETİM ve CAM LAVABO Fevziye ÖZER

ÖZET

Günümüz mimarisinde; yaşam alanlarının genelinde olduğu gibi banyolara da estetik değer kazandırmak, yaşam alanlarının önemli bir unsuru kılmak amacı daha da önem kazanmıştır. Yoğun çalışma hayatı, zor yaşam koşulları, ağır şehir hayatı rahatlama zamanını gündelik ihtiyaçlara ayrılan zamana kaydırdığı için bireylere ev ortamında bu ortamı sunmak gereklilik halini almaktadır.

Tasarımcılar, ıslak mekanlarda da fonksiyonelliğin yanı sıra ortaya koydukları estetik değerleri ve biçimsel çeşitlilikleri ile bireylere bu farklılıkları yaratma imkanı sağlamaktadır. Seramik ve metal malzemeler yaygın olarak kullanılmakta iken cam ve alternatif malzemeler nicelik olarak çok yaygın kullanıma sahip değildir. Bu çalışmanın amacı cam üretiminde karşılaşılan sorunlara karşın malzemenin biçimsel farklılık yaratma konusunda sunduğu imkanlar nedeni ile üretimi ve kullanımı için alternatif öneriler oluşturulabilmektedir.

Anahtar Kelimeler: endüstriyel cam lavabo üretimi, cam lavabo, cam lavabo tasarımı, lavabo üretimi

INDUSTRIAL PRODUCTION AND GLASS SINK

ABSTRACT

Besides providing a significant role within the daily living areas also adding an aesthetic valuefor the bathroomshas become more important within the current

architectural aspect. It becomes a necessity to allocate a relaxation time for the individualswithin the daily home life because of the intensivework life,difficultliving conditions,heavydemandsof everydaycity life. The designers are providing such a distinguished diversity for the individuals by putting forward the aesthetic values as well as the functionality of the bathrooms.Whileceramics andmetal has been widely used asmaterials, glass as an alternative material has not been so common. The aimof this study isin spite of the problems encountered during the formalcreationof the glass manufacturing,to offer alternative proposalsforthe production and usewith the possibilities ofthe materialincreating new, distinctive forms.

Keywords: industrialglasssinkproduction, glasssink, glasssinkdesign, sinkproduction

(2)

106

1. GİRİŞ

Islak mekanların en önemli unsurlarından olan lavabo, endüstrinin de önemli öğelerinden birisidir. Lavabo denince seramik ve metal lavaboların endüstriyel olarak üretimi yaygın olarak ilk akla gelen konu iken, günümüzde fazla kullanım alanı bulamamış olan cam lavabonun endüstriyel üretimine ilgi oldukça azdır. Tasarım sürecinden başlayarak uygulama ve kullanım sürecine kadar tümü ile ele alındığında her malzemenin olumlu ve olumsuz taraflarının

olduğu görülmektedir. Bir örnek vermek gerekirse; seramik malzeme şeffaf olmadığından gider montajında kolaylık sağlar. Buna karşılık metal lavabolar ise gider malzemesi ile aynı malzemeden üretildiği için malzeme uyumu boyutunda nerede ise sorunsuzdur. Cam lavabolarda ise gider malzemesinin görünmesi estetik bir sorun yaratmakta iken, malzemelerin farklılığı da seramikte olduğu kadar uyum sorunu ortaya koyar.

“Cam, şeffaf görünümüyle sanatsal çalışmalarda pek çok avantaja sahiptir. Üç boyutlu bir tasarımda renk-doku, açık-koyu, mat, düz, parlak, karmaşık, şeffaf, sivri, yuvarlak, lekesel, noktasal, çizgisel gibi pek çok kavramla ele alınma özelliği taşır.”¹ Şeffaflığın yanı sıra tüm bu özellikleri de tasarıma katmak alışıla gelmiş biçimlerin dışına çıkılmasını sağlayacaktır. Cam malzemenin özelliklerinden optik etkisi, şekillendirme sonrası farklı yöntemlerle kalıcı dekor uygulamalarına elverişli malzeme olması gibi özellikleri bu çeşitliliği sağlayacak unsurlardır.

1Seres, (2007), IV. Uluslararası Katılımlı Seramik, Cam, Emaye, Sır ve Boya Semineri Bildirimler Kitabı-I, Cam Sanatında Cam Elyafının Kullanımının Önerilmesi, Eskişehir, Türk Seramik Derneği Yayını 26-28 Kasım, s.323.

(3)

107

Şekil 1. Dekorlu Cam Lavabo

Şekil 2. Düz ve Kesme- Taşlama Dekorlu Lavabo

Ülkemizde cam lavabo üretimi küçük ölçekli işletmeler ve butik üretim yapan atölyeler tarafından gerçekleştirilmektedir. Pazarda satışı bulunan cam lavabo tasarımları biçimsel olarak birbirine benzemekte, tasarım yönünden biçimsel yenilikler, doku, renk gibi farklılıklar kullanılmamaktadır. Yapılan çalışma günümüz cam lavabo tasarımlarına farklı çözüm önerileri ortaya koymak ve cam lavabo seri üretiminin artması için yapılmıştır.

(4)

108

2. ENDÜSTRİYEL LAVABO ÜRETİMİ ve CAM MALZEMESİ

Çağımızda, bütün uygar ülkelerde olduğu gibi ülkemizde de sıhhi tesisatlar endüstriyel üretime uygun olarak tasarlanmakta ya da tasarıma yönelikyapılan üretimlerde, üretim yöntemlerine uygun teknik geliştirilmektedir. Temizlikle ilgili banyo, mutfak, hastane ve benzeri ıslak mekanlarda sağlık gereciolarak seramik ve paslanmaz çelik malzeme tercih edilmektedir.

Endüstriyel üretimde, üretim yöntemleri ve kullanıcı tercihleri göz önünde bulundurulduğundan seramik ve metal, lavabo üretiminde kullanılan en yaygın malzemelerdir. Ticari mekanlar ve mutfak gibi mekanlarda ağırlıklı olarak metal tercih edilirken banyo ve tuvaletlerde seramik, malzeme olarak öne çıkmaktadır. Metal yüzeylerin seramik yüzeylere göre bünye hassasiyetinin daha az, malzemenin mukavemetinin daha yüksek olması metal lavabonun bu gibi alanlardaki tercih sebeplerindendir. Seramikhijyen açısından sağlık gereci olarak ıslak mekanlara uyum sağladığından bu mekanlarda öncelikli olarak tercih edilmektedir. Cam ise malzeme olarak kırılgan bir yapıda olmasından dolayı mukavemet açısından mutfak ve diğer hassasiyetine dikkat edilemeyen kullanım alanlarında tercih edilmemektedir.

Seramik malzemesi fabrikasyon olarak üretim kolaylığı, malzeme ve üretim maliyetlerinin uygunluğu nedenleri ile ekonomik olarak da metalden sonra en çok kullanılan malzeme olmuştur. Cam ise malzeme ve üretim maliyetlerinin yüksekliği, üretim sürecinin daha zor olmasından dolayı ekonomik olarak üst gelir düzeyine yönelik ürünler ortaya koyma gerekliliğine yol açmaktadır.

Ülkemizde 1950’li yıllardan sonra görülen hızlı sanayileşmeye bağlı olarak, inşaat sektöründeki hızlı gelişmeler beraberinde sağlık gereçlerine olan talebi büyütmüştür. Bu talep doğrultusunda kurulmuş olan sağlık gereci üreticisi firmalarının üretim ve çalışma prensipleri tasarımcıyı doğrudan ilgilendirmektedir. Tasarımcı ürünü tasarlarken o ürünün

(5)

109

üretime uygunluğunu ve üretiminin devamlılığını da düşünerek hareket eder. Banyolarda görmeye alışık olduğumuz seramik sağlık gereçlerine alternatif olarak, yakın geçmişte tüketicinin de tercihleri doğrultusunda cam sağlık gereçleri ıslak mekanlarda yerini almaya başlamıştır.

Endüstriyel üretimde kullanılan malzeme değiştikçe üretim yöntemleri de farklılık göstermektedir.

Seramik bir lavabo üretimine en uygun üretim şekli döküm tekniğidir.

Seramik sektöründe kalıplar alçıdan üretilir. “Kolayca şekillendirilebildiği ve gözenekli yapısı nedeni ile su emme, kurutulduğunda da hacmindeki fazla suyu dışarıya atabilme özelliğinden dolayı tercih edilen bir malzemedir.”² Kalıp malzemesinin kolay şekillendirilebilir olmasına karşın malzemenin sınırları tasarımda ve dekorda tasarımcıyı kısıtlamaktadır. Bu nedenle çeşitlilik yaratmakta sıkıntı çekilmektedir.

Metal lavabo, yüksek üretim kapasitesi, düşük maliyetleri ile kolay bulunabilir, hafifliği ile kolay taşınabilir, montajı kolay olan ürünlerdir.

Bunların sonucunda kullanıcıya ekonomik olarak da daha uygun önerilerle sunulmaktadır. Yaygın olarak paslanmaz çelikten üretilmekle birlikte diğer malzemelerden de üretimler vardır. Isı ve basınç kullanılarak presleme yöntemi ile şekillendirme yapılmaktadır. Üretim süreci diğer malzemelerle karşılaştırıldığında

çok daha kısadır. Hafif ve istif edilebilen biçimler olduğu için imalatçı açısından da kolaylıkları bulunmaktadır. Dayanıklı olması nedeniyle de özellikle mutfak gibi kazaların çok olduğu ıslak mekanlarda tercih edilirler. Metal lavabo üretim tekniği olarak sınırlı imkanlar sunduğundan tasarımcı lüks tüketime yönelik özel üretimlerde bu malzemeyi çok tercih etmektedir. Özel döküm metal lavabolar bulunmakla birlikte bunlar da maliyet açısından çok zorlayıcı olabilmektedir.

2 Dönmez, Güner (2001), Seramik Sıhhi Tesisat Gereçlerinin Gelişim Süreci İçinde Karşılaştırmalı Üretim Sistemleri, Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Seramik Ana sanat Dalı Seramik Programı, İstanbul, s.75.

(6)

110

Şekil 3. Metal Lavabo

Üretimde kullanılan malzeme cam ise, bu hususta pek çok üretim tekniği bulunmakta, çökertme, kalıpla şekillendirme, sıcak cam teknikleri bunlardan bazılarıdır.Cam lavabo üretiminde kullanılan en uygun teknik çökertme tekniğidir.

Üretim kapasitesinin düşük, maliyetlerinin yüksek olması kullanıcı açısından yüksek ödeme gücü gerektirdiğinde yaygın talep bulamamaktadır.

Üretimi yapılacak endüstriyel ürünlerin kalıplarının üretim ömürleri seramik kalıplarındaki gibi yeterince uzun olmamaktadır. Üretimi yapılacak olan cam lavaboyu üreten işletme butik üretim yapmakta

ise, tek kullanımlık ısıya dayanıklı alçı kalıp yapılabilmektedir. Ancak cam lavabonun seri üretime uygunluğu ele alındığında kullandığımız kalıp malzemesi önemli olmaktadır. Üretimde tercih edilen metal kalıpların kullanım ömrünün uzunluğu, kalıpta kullanılan malzemenin et kalınlığıyla ve niteliğiyle doğru orantılıdır.

Seri üretim devamlılığı olan bir uygulamadır ve cam malzemenin şekillendirilmesinde genellikle metal kalıplar kullanılmaktadır.

Kullanılan bu kalıplar metal olsalar dahi belli bir kullanım süreleri olduğundan, endüstriyel üretimde amaç, kalıpların yaşam sürelerini

(7)

111

arttırmaktır. Bu kalıpların niteliklerine göre kullanım süreleri araştırılıp, cam lavabo üretiminde kullanılabilecek farklı malzemeler tespit edilerek, bunların kalıba uygunluğu ortaya konulmuştur.

Endüstriyel lavabo üretiminde malzeme olarak kullanılan metal, seramik ve geniş bir üretim ağına sahip olmayan cam malzeme kullanılmaktadır.

Cam malzemeyle üretim konusunda yeterli bilince sahip olunmamasından ve bu alanda üretim yapan tesis sayısının da sınırlı olmasından dolayı cam lavabo üretimi ülkemizde yaygın değildir. Cam malzemeye göre seramiğin kullanım açısından tüketiciye güven vermesi ve alışılagelmiş alışkanlıkların da değiştirilememesinden dolayı cam lavabonun kullanım alanı sınırlı sayıdadır.

Metal kalıp yardımıyla dekoratif cam lavabolar kolaylıkla üretilmektedir.

Metal kalıplarda fiber, kalıp yüzeyinde camın gerilimini almak için hızlı soğuma esnasında şoklamaya karşı güvenlik amaçlı kullanılmaktadır.

Üretim ve kullanım amaçlarına göre endüstride metal kalıplar tercih edilmekte, geniş yüzeyli bombeli modellerde de bu kalıplar kullanılmaktadır. Metal kalıpların üretim sistemi açık ve kapalı kalıp olarak ikiye ayrılmakta, ısıya daha dirençli

olduğu için fırın içindeki hareketi aza indirgemede metal kalıplardan faydalanılmaktadır.

(8)

112

Fotoğraf 1.Metal Kalıba Çökertme Tekniği

Fotoğraf 2. Tenore (Metal Çubuk Üzerine Çökertme) Metal Kalıp Uygulaması

Seramik malzemeden cam kalıplarının kullanım sonrası muhafaza edilme üretici firmada kalıpların istiflenmesi açısından sıkıntı yaratmakta ve seramik malzemenin imalat süreci de uzun olmaktadır. Seri üretimde, tasarımdan pazarlama sürecine kadar ürünün tüm ayrıntılarının

(9)

113

çözümlemeleri yapılmaktadır. Üretim esnasında fırın içi kontrolünün zorluğundan dolayı seramik kalıp tercih edilmemektedir.

Fotoğraf 3. Seramik Kalıba Çökertme Tekniği

Lavabo üretiminde kullanılan kalıplar ne kadar güçlü ve kaliteli olursa kalıpların kullanım ömrü o kadar uzun olmaktadır. Malzemenin kullanım ömrü tamamen kullanıcı hassasiyetine bağlı olmakla birlikte malzemeye hassasiyet gösterildiğindekalıplar 1 yıl kullanılabilmektedir.

Ayrıca ısıya dayanıklı alçıdan yapılan kalıplarda tek kullanımlık olmakta, ancak kalıpların metal ceketlerle desteklenmesi sonucu kullanım süresi uzatılabilmektedir. Seramik ve metal lavabo üretiminde ise, kullanılan alçı ve metal kalıplar seri üretime en uygun malzemelerdir. Kalıp içine çökertme tekniği kadar yaygın olmamakla birlikte üfleme ile de cam lavabo üretimi kabul gören ve diğer tekniklere göre daha seri üretime uygun olan bir uygulama biçimidir. Bu teknik ilk düz cam imalatında da kullanılmış ve kabul görmüştür. Büyük ve kalın üfleme özellikle Kuzey Avrupa ülkelerinde kullanılmaktadır. Alanında ustalık gerektirmekle birlikte

(10)

114

bu teknik aydınlatma elemanlarının cam aksamlarının üretilmesinde yaygın olarak kullanılmaktadır.

Şekil 4. Sıcak Şekillendirme Tekniği

(11)

115

Şekil 5. Üfleme Tekniği ile Lavabo

Cam lavabonun gündeme gelmesi ile alışılagelmiş seramik lavabo biçimlerinde de bir farklılaşma gözlemlenmiştir. Bir diğer değişle cam malzemesinin sunduğu değişik biçim ve dekor olanakları seramik lavabo tasarımcılarını da etkilemiş ve yeni biçimlerin üretilmesine yol açmıştır.

Şekil 6. Cam Lavabo Şekil 7. Seramik Lavabo

Cam lavabolar seramik malzemenin tasarım aşamasına esin kaynağı olmakla birlikte, malzemenin şeffaf olma özelliğinden kaynaklanan doku ve renk uygulamalarına elverişliliği de camı su ile temas eden yüzeylerde

(12)

116

ön plana çıkarmaktadır. Bu uygulama biçimi hijyen açısından ve temizliğin sağlıklı, kolay yapılmasına engel olacağından kullanılamamaktadır. Dekor olarak kullanılan çıkartma ve boyama teknikleri de suyun aşındırma özelliği nedeniyle kalıcı olmayacağından tercih edilememektedir. Ayrıca kullanımdan kaynaklanan aşınmalar da meydana gelmektedir. Seramik lavabolarda uygulanan sır üstü tekniğinde bu gibi sorunların önlenebilmesi için sır içi tekniğinin kullanılması uygun olmaktadır ancak bu yöntem de üretim sürecine hem zaman hem de maliyet açısından olumsuz yansıdığından çok da tercih edilmemektedir.

Şekil 8. Rölyef Dekor Şekil 9. El Boyaması Dekor Örneği

Metal lavabolarda ise yüzeyde kaplama malzeme kullanılmadığından dolayı bu tür ürünler dekoratif uygulamalara elverişli değildir. Cam malzeme şeffaf olmasından dolayı, dokunun uygulandığı alt yüzeydeki görüntünün lavabonun üst kısmına da yansıtmasıyla, seramik ve metal yüzeylerde kullanım açısından uygulanmayan bir avantaj sağlanmış olur. Lavabonun kullanılan iç yüzeyinin pürüzsüz, ancak ışık geçirgenliğinden dolayı dokunun üst yüzeyde de algılanabilmesi sebebiyle cam, diğer malzemelere göre tasarıma dekor yönünden de geniş imkanlar sunmaktadır.Benzer şekilde ışık kullanımı da cam lavabolarda değişik görünümler elde etmeye imkan tanımaktadır.

Bununla beraber camın yüzeyine sürülen kaplama malzemeleri ile ısı farklılıklarında renk değiştiren lavabolar elde edilmektedir.

(13)

117

Şekil 8. Işıkla Renk Değiştiren Lavabo Örnekleri

3. CAM LAVABO

“Cam lavabo, yurt dışında özellikle İtalya, İngiltere, Almanya, Çin ve Japonya’da, oldukça önemli bir üretim kapasitesine ve pazarına sahip olmakla birlikte Türkiye’de durumun aynı olduğu söylenemez.

Türkiye’de cam lavabo kullanımı yeni yeni gündeme gelmeye başlamış ve sadece birkaç atölye cam lavabo üretmeye başlamıştır.”³Cam lavabo üretim teknikleri şekillendirme yöntemlerine dayanarak ele alındığında farklı yöntemlerin kullanıldığı gözlemlenmiştir. Bu yöntemler şekillendirme öncesi ve ya şekillendirme sırasında biçimin oluşturulması ya da şekillendirme sonrası değişik dekor tekniklerinin uygulanması ile elde edilen aynı biçim farklı uygulamalar olarak özetlenebilir.

Cam malzeme şekillendirildikten sonra biçim üzerine değişik tekniklerle tekrar tekrar işlem yapılarak, özellikle suya temas etmeyen yüzeylerde değişik görsel etkiler elde etmek olasıdır.

3Seres, (2007), IV. Uluslararası Katılımlı Seramik, Cam, Emaye, Sır ve Boya Semineri Bildirimler Kitabı-I, Cam Lavabolar, Eskişehir, Türk Seramik Derneği Yayını 26-28 Kasım, s.150.

(14)

F.ÖZER SAÜ Fen Edebiyat Dergisi (2012-II)

118

Biçim Elde Etmek Amaçlı Şekillendirme

Uygulama Sırasında Oluşan Biçim

Uygulama Öncesi Malzemede Yapılan Değişikliklerle Biçimde

Farklılık Elde Etme Biçim

Biçim ve Dekor

Şekil 11

Şekil 12

Şekil 13

Şekil 14

(15)

SAÜ Fen Edebiyat Dergisi (2012-II) F.ÖZER

119

Şekillendirme Sonrası Dekor Uygulamaları

Kesme Taşlama

Kumlama ve Asit İndirgeme

Boyama

Şekil 10. Kesme –Taşlama Dekor

Şekil 9. Kumlama Dekor

Şekil 17-19. Boyama Dekor

(16)

120

“Şu anda piyasada görülen cam lavaboların büyük bir kısmı yurt dışından ithal edilmektedir. Üretimin gelişememesi birkaç nedene dayandırılabilir. İlk neden, bu ürünlerin yeterli pazar genişliğine sahip olmayışıdır. Üretim seri olarak yapılamadığı için cam lavaboların adet fiyatı diğer lavabolara kıyasla yüksek olmaktadır. Gelişmekte olan ülkeler kapsamına giren ülkemiz için lüks ürünler arasına girer. Bu nedenle cam lavabolar sadece belli bir kesime hitap etmekte, sınırlı bir pazar payına sahip olmaktadır. Bir diğer neden ise, cam lavaboların tanıtımının yapılmıyor oluşudur. Lavaboların camdan yapılabileceğini bilmeyen birçok insan vardır. Bilgi sahibi olan kişiler de camın kırılabilir yapısı nedeni ile satın almayı düşünmemektedirler.”⁴ Ülkemizde üretilen cam lavaboların formları birbirine benzemektedir.Özellikle Uzak Doğuda üretilen örneklerde camın optik özellikleri, üretim sonrası dekor uygulama imkanlarının çeşitliliği yaygın olarak kullanılmakta iken yerli üretim lavabolarda malzemenin imkanlarının daha kısıtlı kullanıldığı gözlemlenmektedir.

Metal ve Seramik gibi malzemelerde iç yüzeye dekor uygulama zorunluluğu hijyen sağlama, temizlik, dekorun kalıcı olabilmesi gibi nedenlerden kısıtlı imkan sunarken cam malzemenin şeffaf olması dekorun su ile temas eden yüzey değil arka yüzeye uygulanabilir olmasını sağlamakta bu şekilde hem dekor seçenekleri artmakta hem de tersten yapılan uygulama 3 boyutlu bir derinlik hissi de kazanmaktadır.

Cam lavaboların üretiminde kullanılan cam kalınlığıgenelde 19 mm’dir.

Yapılan çalışmalarda 15 mm gibi farklı kalınlıklarda da uygulama yapıldığı görülmüştür. Kazalara karşı mukavemet açısından kalınlığın artması tercih edilir.

“Cam lavabo tasarımı yapılırken bağlı olunmak zorunda kalınan sınırlılıklar vardır. Bunlar, homojen kalınlığı sağlamak, tasarıma uygun sıcaklığı tespit etmek, içine çökertme yöntemine uygun lavabo

4Seres, (2007), IV. Uluslararası Katılımlı Seramik, Cam, Emaye, Sır ve Boya Semineri Bildirimler Kitabı-I, Cam Lavabolar, Eskişehir, Türk Seramik Derneği Yayını 26-28 Kasım, s.151.

(17)

121

tasarlamak, ergonomik kurallar dahilinde lavabo ölçülerini tespit etmek ve lavabo tahliye deliğinin standartlara uygunluğudur.”⁵

4. CAM LAVABO UYGULAMA SONUÇLARI

Çalışmada, öncelikle çağdaş anlayışa uygun geometrik bir lavabo tasarımı yapılmış ve 1/3 oranında küçültülerek deneme üretimi gerçekleştirilmiştir. Araştırma evresinde ortaya çıkan bulguların doğrultusunda bu uygulamaya rölyef dekor uygulama çalışması yapılmış ve seçilen iki desen kalıplara aktarılmıştır. Pişirim sırasında rölyeflerin cama aktarılması pişirim süresinin arttırılmasını gerektirmektedir. Şekillendirme pişiriminde 760° C’da 60 dakika

5Seres, (2007), IV. Uluslararası Katılımlı Seramik, Cam, Emaye, Sır ve Boya Semineri Bildirimler Kitabı-I, Tasarımı Destekleyen Etütler, Eskişehir, Türk Seramik Derneği Yayını 26-28 Kasım, s.152.

Fotoğraf 4. Cam Fırınında Çökertme Pişirimi

(18)

122

beklemek yeterli olurken, rölyef uygulaması için 180 dakika bekleme yeterli olabilmiştir.

Rölyef çalışması ya da yapılacak diğer uygulamalar lavabo maliyetine ek yük getirmekle birlikte yapılan uygulamaların kullanıcının hem malzeme hem de görsel olarak alışageldik malzemelerden rölyef çalışmaları, diğer kesme-taşlama, boyama gibi dekor uygulamaları ek maliyet getirmektedir. Buna karşılık nihai kullanıcı cam lavaboyu geleneksel lavabo malzeme ve biçimlerinden farklı olduğu için tercih etmekte ve bu uygulamalarda bu farklılığı pekiştirmektedir. Dolayısı ile maliyetteki bu artış lavabonun seçilebilirliğini azaltmamakta tam tersine arttırmaktadır.

Uygulama 1.Tasarım I, 750x550 mm

(19)

123

Uygulama 2.Tasarım II, 700x580 mm 5. SONUÇ

Üretimde kullanılan seramik kalıpların kullanım süresi, kullanım koşullarına da bağlı olarak üç yıla kadar uzayabilmektedir. Seramik kalıplarda pişirme, bekleme ve camın kalıp şeklini kavrama süresi, daha uzun olmakta, metal kalıpta güçlendirme çalışmalarıyla, üretimde bu işlemlerden daha uzun verim alınabilmektedir. Metal kalıplar sürekli ısıya maruz kaldığında kullanım özelliğini kaybetmektedir. Metal kalıpta et kalınlığı 4 mm olan bir kalıbın kullanım ömrü 5 yılı geçmemektedir.

Ülkemizde üretilen cam lavabo piyasasında kurumsal bir üretici firma olmadığından dolayı, üretim küçük ölçekli atölyeler tarafından gerçekleştirilmektedir.

Camın kırılganlığını önlemek için temperleme işlemi yapılmakta, ancak bu işlem küçük işletmelerdeki üretim koşullarının elverişsizliğinden dolayı uygulanamamaktadır. Cam lavabo üretiminde endüstriyel üretim için seramik kalıplar devamlılık ve pürüzsüz yüzey elde etme açısından uygun bir malzeme değildir. Üretimde kullanılacak olan kalıptan birkaç ürün alınıp yüzeye doku çalışılmak isteniyorsa seramik kalıp kullanılabilir.

(20)

124

Bu çalışmada, günümüz piyasasındaki cam lavabo tasarımları karşılaştırılıp,özgün tasarımlar oluşturulmuştur. Tasarımda, fonksiyonellik, estetik, biçim, doku gibi unsurlar ele alınmıştır. Çalışma ve araştırmalar ortaya koymuştur ki dekor uygulaması cam lavaboların en önemli unsurlarındandır. Biçim elde etmenin ötesinde tasarımcı ve uygulayıcının özellikle üzerinde durması gereken unsur dekordur. Cam lavabonun malzeme özelliğinden dolayı suyla temasta olmayan yüzeyde çok çeşitli uygulamalar yapmak olasıdır. Bu uygulamalar maliyeti arttırmakla birlikte piyasa değerine artıştan daha fazla değer katmaktadır. Tek bir biçim, farklı dekor uygulamaları ile çok farklı sonuçlar ortaya koyabilmektedir. Dekor uygulaması biçimde değişiklik yapmadan çeşitlendirilebilmektedir. Bu uygulama da maliyette artış gibi görünmesine karşılık yeni bir biçim üretimine gidilmediği için yeri geldiğinde ekonomik bir çözüm dahi olabilmektedir.

Yapılan çalışmanın sonucunda ortaya konmuştur ki dekor, cam lavabo üretiminin en önemli unsurlarından biridir ve farklılık yaratma, çeşitlilik, ürüne değer katma ve talep oluşturma gibi ihtiyaçların giderilmesinde çok önem arz etmektedir. Tasarımcı ve uygulayıcılar dekor unsurunu göz ardı etmeden yalın biçimlere çok seçenekli dekor uygulamaları ile piyasanın nabzını tutması gerekir.

(21)

125

(22)

126

Şekil 20-37. Tek Biçim Farklı Dekor Uygulamaları

(23)

127

Şekil38-39. Biçim Farklılıkları

6. KAYNAKLAR

DÖNMEZ, G, “Seramik Sıhhi Tesisat Gereçlerinin Gelişim Süreci İçinde Karşılaştırmalı Üretim Sistemleri”, Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Seramik Ana sanat Dalı Seramik Programı, İstanbul, s.75, 2001.

KOCABAĞ, D, “Cam Kimyası, Özellikleri, Uygulaması”, Birsen Yayınevi, İstanbul, 1995.

KULA, E, “Cam Sanatında Cam Elyafının Kullanımının Önerilmesi”

Seres, IV. Uluslararası Katılımlı Seramik, Cam, Emaye, Sır ve Boya Semineri Bildirimler Kitabı-I, Eskişehir, Türk Seramik Derneği Yayını 26-28 Kasım, s.323, 2007.

YALNIZ, E.M, HASDEMİR, İ, “Cam Lavabo Tasarımı” Seres, IV.

Uluslararası Katılımlı Seramik, Cam, Emaye, Sır ve Boya Semineri Bildirimler Kitabı-I, , Eskişehir, Türk Seramik Derneği Yayını 26- 28 Kasım, s.150-152, 2007.

(24)

128

SHELBY, J, E, “IntroductiontoGlassScienceandTechnology”, Second Edition, New York StateCollege of Ceramics at AlfredUniversity School of Engineering, Alfred, Usa, 2005.

SÜMER, G, “Cam Teknolojisi”, Eskişehir, 2007.

Şekil Kaynakları

Şekil 1. http://www.vitraform.com/html/home_slideshow2.html, 14.05.2012

Şekil 2.http://www.archithings.com/new-glass-bathroom-sinks-from- kohler/2011/05/12/kohler-mirovia-bathroom-sink, 14.05.2012

Şekil 3. http://www.ermagrup.com/teshir/88959107.jpg, 05.05.2012 Şekil 4.http://www.whiteelks.com/glassresources.htm, 15.05.2012

Şekil 5.http://www.whiteelks.com/sinks.htm, 14.05.2012

Şekil 6. http://ev-mobilya.com/wp-content/uploads/2011/08/banyoda- kurulum-icin-lavabo-glass-bathroom-sinks.jpg, 15.05.2012

Şekil7.http://www.kadincasayfa.com/wpcontent/uploads/2011/02/%C3%

A7anak-lavabo-modeli2.jpg, 15.05.2012

Şekil 8. http://glasswashbasin.ogc-okinawa.com/bowl.html, 15.05.2012 Şekil 9. http://bathroomav1.com/bathroom-glass-basins/, 15.05.2012 Şekil 10. http://www.decorolo.com/delightfull-whitehaus-nymphaea- glass-basin-led-chromatherapy-10671/stunning-whitehaus-nymphaea- glass-basin-led-chromatherapy-2/, 14.05.2012

Şekil 11.http://ak1.ostkcdn.com/images/products/L11311927.jpg, 21.06.2012

Şekil 12.http://www.bathroom.com.tw/bathroom/basin/glass, 21.06.2012 Şekil 13.http://www.bydekorasyon.com/banyoda-cam-lavabo-sikligi- cam-lavabo-modelleri/?pid=1556, 21.06.2012

Şekil 14.http://www.showerremodel.org/899/choosing-beautiful-glass- sinks-for-bathrooms.html/bathroom-glass-sink, 28.06.2012

Şekil 15.http://www.ev724.com/resim_838.html, 15.05.2012

(25)

129

Şekil16.http://www.showroom.hbdesignparis.com/wpcontent/uploads/2 011/06/ADAT TO-CASA-11.jpg, 21.06.2012

Şekil 17. http://www.bronzeartonline.com/product/copper-sink-sp- 21q.html, 15.05.2012

Şekil 18. http://www.yapidekorasyon360.com/modern-banyo- dekorasyonu/, 15.05.2012

Şekil 19.http://designglass.tradeindia.com/glass-wash-basin-bowl- 561944.html, 01.07.2012

Şekil20.http://www.lapis.com.tw/product/show.aspx?name=20071224134 830.jpg, 01.07.2012

Şekil24.http://www.allproducts.com/manufacture98/flarestar/product2.h tml, 01.06.2012

Şekil 25. http://catalogs.indiamart.com/products/glass-basin.html, 01.07.2012

Şekil 26. http://dekorasyon.kadin.ca/wp-content/uploads/2011/03/Banyo- cam-lavabo-örnekleri.jpg, 02.07.2012

Şekil27.http://www.manufacturer.com/cimages/buyLeads/www.alibaba.

com/0911/v/buying_glass_sink_bowl_wash_sink_glass_basin_wash_basi n_urgent.jpg, 03.07.2012

Şekil28.http://www.herculesonline.com/catalog/construction_hardware/

1/glass_wasin_3.html, 03.07.2012

Şekil 29. http://www.easybizchina.com/picture/product/200808/14- 70c93c09-1ed6-4e8d-a276-10245ac5b46d.jpg,m, 24.06.2012

Şekil 30. http://bangalore.olx.in/glass-wash-basin-clearance-sale-iid- 368452277, 24.06.2012

Şekil 31. http://www.bespokeglassbasins.com/pop_forest06.php, 24.06.2012

(26)

130

Şekil 32. http://www.homegue.com/2011/02/modern-glass-vessel-sink- suzanne-guttman/glass_sink_by_suzanne_guttman_04/, 24.05.2012 Şekil 33. http://www.overstock.com/Home-Garden/Fontaine-Dino-Eye- Glass-Vessel-Sink/6730744/product.html, 15.05.2012

Şekil34.http://www.onyxsink.com/oscommerce/popup_image.php?pID=

83&osCsid=7d78a4ffbe1 d7b332ed5103d25ebdacd,15.05.2012

77&osCsid=20342dabb6e081adfc9828b81ff92354, 15.05.2012

84&osCsid=b2008ff3848db36ece3a6c84e1f5e16d, 01.07.2012

Şekil37.http://designiswhatyoucangetawaywith.files.wordpress.com/201 1/10/green-glass-sink.jpg, 15.05.2012

Şekil38. http://www.forumdas.net/ev-ve-dekorasyon/canak-lavabo- modelleri-49181/, 21.06.2012

Şekil39. http://www.lavabocam.com/cam_lavabo6.htm, 01.07.2012