Bilgi Yönetiminin
Kavramsal Tanımı ve Uygulama Alanları
Yaşar Tonta Yaşar Tonta
H.Ü. Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü tonta@hacettepe.edu.tr
http://yunus.hacettepe.edu.tr/~tonta/tonta.html
Plan
Bilgi
Belge
Bilgi Yönetimi (Information Management)
Bilgi Yönetimi (Knowledge Management)
Türkiye’de Bilgi Yönetimi (Information Management)
Sonuç
Felsefede Bilgi (Knowledge)
Bilgi
– Bilme etkinliği
– Bu etkinlik sonucu elde edilen çıktı
Bilgi etkinlikleri
– algılama – anlama – düşünme
– muhakeme etme – yorumlama
– açıklama – doğrulama
– değerlendirme
Kaynak: Kuçuradi, 1995, s. 97
Bilgi Araştırmalarında Bilgi (Information)
Süreç olarak bilgi (information-as- process)
Bilgi olarak bilgi (information-as- knowledge)
Nesne olarak bilgi (information-as-
object)
Bilgiye Farklı Bakış Açıları
Kaynak: Buckland, 1991, s. 6
Belge
docere: öğretmek, bilgilendirmek
–ment: araçlar
“bir fiziksel ya da entellektüel olguyu temsil etmek, yeniden yaratmak ya da ispatlamak için korunan ya da kaydedilen tüm somut ve sembolik dizinsel
işaretler” (Suzanne Briet)
Belge örnekleri: kil tablet, yontu, papirüs, harita, yazma, kitap, dergi, resim, film, kaset, CD-ROM, DVD, Web sayfası, dijital belgeler, vs.
Farklı Disiplinlerde Belge
Belge: biçim + işaret + ortam
Biçim:
– Hattatlar, müzik ve sinema yapımcıları, örüntü tanıma uzmanları, kütüphaneciler, arşivciler, müzeciler
İşaret:
– Dilbilimciler, bilgisayarcılar, yapay zeka uzmanları
Ortam:
– Arşivciler, tarihçiler, hukukçular, diplomatik bilimciler, yayıncılar, kütüphaneciler, vd.
Bilgi Yönetimi
(Information Management)
her türlü örgütün etkin olarak işletilmesiyle ilgili bilginin sağlanması, düzenlenmesi, denetimi,
yayımı ve kullanımına yönetim ilkelerinin uygulanması
“doğru karar vermek için doğru formda, doğru
kişiye, doğru maliyetle, doğru zamanda, doğru
yerde, doğru bilgiyi sağlamak”
Bilgi Yönetimi
(Knowledge Management)
bir örgütün misyonunu gerçekleştirmesi için örgütün entellektüel sermayesinin kullanımına dayanan bir yönetim uygulaması
Entellektüel sermaye: örgüt çalışanlarının
geliştirdiği ya da biriktirdiği deneyim, hizmet ve ürünlerden sağlanan bilgi (knowledge).
Bilgi (knowledge):
– Belirtik (nesne olarak bilgi) – Örtük (bilgi olarak bilgi)
Bilgi Yöneticisi Neyi Yönetir?
İnsan beyninde saklı örtük bilgileri mi?
Üzerinde bilgi taşıdığı varsayılan nesneleri (belgeleri) mi?
Yoksa her ikisini de mi?
– Kütüphanecilik – Arşivcilik
– Dokümantasyon - Belge yönetimi – Kayıt yönetimi - İdari dokümantasyon (records management, document management)
– Veri yönetimi, Bilgi kaynakları yönetimi, Bilgi teknolojisi yönetimi – Bilgibilim, bilgi araştırmaları
– Bilgi yönetimi (üzerinde bilgi taşıyan belgelerin yönetimi)
Bilgi Yönetimi
(Information Management)
Belgelerin sağlanması, düzenlenmesi, yaşatılması, kullanımı, korunması,
arşivlenmesi
Kullanıcıların bilgi gereksinimlerinin saptanması ve karşılanması
Bilgi sistemlerinin tasarlanması, kurulması ve işletilmesi
Bilgi teknolojisi yönetimi
Türkiye’de Bilgi Yönetimi (Information Management)
Bölüm adlarındaki değişiklikler
– Kütüphanecilik (Kütüphanecilik ve Enformasyon) – Kütüphanecilik (Kütüphanecilik, Arşivcilik ve
Dokümantasyon-Enformasyon ABD) – Bilgi ve Belge Yönetimi
Bilgi Yönetiminin kavramsal tanımına farklı yaklaşımlar
– Bilgi Yönetimi (Knowledge Management)- “Enformasyon”
Yönetimi
– Bilgibilim (Information Science) – Bilgi Yönetimi (Knowledge Management)
– Bölümlerin İngilizce adları:
Sonuç
Bilgi sorunlarını çözmek için uğraşan farklı
disiplinlere mensup birçok “paydaş” var (hesaplama, işletme yönetimi, teknoloji yönetimi vd.)
Daha çok kodlanmış ve belgeler üzerine aktarılmış bilgi üzerinde odaklanıyorlar
BBY Bölümlerinin ortak özelliği “nesne olarak bilgi”
yönetimine ağırlık vermeleri
“Kozmetik” değişikliklere odaklanmak yerine bilgi yönetimi kavramının hakkını veren eğitim
programları geliştirilmeli
Bilgi Yönetiminin
Kavramsal Tanımı ve Uygulama Alanları
Yaşar Tonta Yaşar Tonta
H.Ü. Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü
