ÇİÇEKLİ BİTKİLER SİSTEMATİĞİ
4
Dallanmış ağaçsı bitkilerdir.
Uzun ve kısa sürgünlü, yapraklarda ve odunlarında reçine kanalları
bulunur.
Yapraklar iğne ve pul şeklindedir.
Erkek ve dişi organlar tek eşeyli kozalaklıdır.
Coniferales
CONİFERALES
Coniferales; 3 subordo’ya ayrılarak incelenir
1. Subordo:
Pinoidineae
2. Subordo:
Podocarpineae
3. Subordo:
Taxineae
Pinoidineae
Dişi kozalakları ile karakteristiktirler.
Kozalaklar üzerinde bulunan
makrosporofiller
bir veya birçok
ovül taşır.
Pinoidineae
5 familyaya ayrılır.
5. Fam: Cephalotaxaceae 4. Fam: Araucariaceae
3. Fam: Cupressaceae 2. Fam: Taxodiaceae
1. Fam: Pinaceae
Pinaceae-Çamgiller
Monoik, her dem yeşil ve nadiren yaprak döken ağaç ve çalılar
Yapraklar iğne şeklinde reçine kanallı
Erkek kozalaklar bir eksen etrafında sarmal dizilmiş mikrosporofillerden oluşur.
Herbir mikrosporofil 2-6 polen keseli
Dişi kozalaklar da bir eksen
etrafında dizili makrosporofillerden oluşur.Her makrosporofilin üst
yüzeyinde 2 anatrop tohum taslağı yer alır.
Makrosporofillerin üst yüzeyinde örtü pulu bulunur.Olgunlukta her ikisi odunlaşarak kozalak pulu adını alır.
Tozlaşma Nisan-Mayıs aylarında olur.
Dişi kozalaklar polenleri kabul etmek için dikey durumda
bulunurlar.Döllenmeden sonra aşağı sarkarlar.
Dişi gametofit tozlaşmadan ancak 1 yıl sonra olgunlaşır ve döllenme gerçekleşir.
Tohum oluşumunun
gerçekleşmesi için ise 1 yıl daha geçmesi gerekir.Bu nedenle bir Pinaceae üyesinde aynı anda
hem yeni oluşmuş dişi kozalaklar, hem yeni döllenmiş dişi kozalaklar ve hem de olgunlaşmış dişi
kozalaklar bulunur.
Tohumun olgunlaşması sırasında kozalak pulunun üst yüzeyi çatlar ve zarımsı bir kanat meydana
getirir. Bu kanat tohuma bağlı kalır ve uçma organı görevini görür. Kozalak pullarının açılması veya
dağılmasıyla tohumlar serbest hale geçerler.
Pinaceae
9 cins 200 kadar türü yayılış gösterir.
Abies, Keteleeria, Psedotsuga, Tsuga, Picea, Larix, Pseudolarix, Cedrus, Pinus olmak üzere 9 cinsi
bulunmaktadır.
Yurdumuzda 4 cinsi yayılış gösterir.
Pinus Cedrus
Abies Picea
Abies-Göknar
Kuzey Yarıküre'nin dağlık bölgeleri.
80 m.'ye dek
yükselen ve yalnız uzun sürgünleri
bulunan bir ağaçtır.
Yassı ve iki yüzlü olan yapraklarının uçları, tepe sürgünlerinde sivri, yan sürgün ve dallarda çoğunluk
yuvarlak ve girintilidir.
Alt yüzlerinde belirgin iki beyaz çizgi vardır.
Yaprak koparıldığı veya düştüğü zaman sürgün üzerinde
yuvarlak bir iz
(çukurluk) bırakır.
Dişi kozalaklar dalların üzerinde dik olarak dururlar.
Olgunlukta kozalakpullarının dökülmesiyle eksen çıplak kalır. Örtü pulları tohumpullarından uzundur ve olgun kozalakta kıvrık olarak dışarı taşar.
Abies’in Türkiye'de 2 türü bulunur:
Abies cilicica ssp. cilicica
ssp. isaurica
Abies nordmanniana ssp.nordmanniana
ssp. bornmüelleriana
ssp. equi-trojani
Abies cilicica: Toros göknarı: Toroslar ve Amanoslar
Abies nordmanniana ssp. nordmanniana: Doğu
Karadeniz göknarı. Kafkasya ve Doğu Karadeniz Bölgesi.
Abies nordmanniana ssp. bornmüelleriana:
Uludağ göknarı. Batı Karadeniz Bölgesi.
Abies nordmanniana ssp. bornmüelleriana
Abies nordmanniana ssp. bornmüelleriana
Abies nordmanniana ssp. bornmüelleriana
Abies nordmanniana ssp. bornmüelleriana
Abies nordmanniana ssp. equi-trojani:
Kazdağı göknarı. Edremit kuzeyinde Kazdağı.
Abies nordmanniana ssp. equi-trojani
Abies nordmanniana ssp. equi-trojani
Abies nordmanniana ssp. equi-trojani
Abies nordmanniana ssp. equi-trojani
Abies balsamea: Balzam göknarı. Kuzey Amerika'nın kuzeyi.
Abies balsamea’nın kabuğundan, mikroskopik incelemelerde ve sürekli preparatların hazırlanmasında kullanılan kanada balzamı elde edilir.
Balzam kabarcıkları
Balsamum Canadense
Kuzey Yarıküre. Fosil olarak Kretase ve Tersiyer'de.
Yalnız uzun sürgünleri bulunan yüksek boylu bir ağaçtır. Yaprakları 4
köşelidir ve her yüzünde beyaz birer mum çizgisi
bulunur. Dökülünce sürgün üzerinde törpü gibi bir çıkıntı bırakırlar, koparılınca
korteksle birlikte ayrılırlar.
Kozalaklar sarkık
durumdadır ve kozalak
pulları dağılmaz. Ülkemizde
Tek türü bulunur.P.orientalis
Picea: Ladin
P.orientalis
P.orientalis
P.orientalis
Türkiye'de tek bir türü vardır:
Picea orientalis: Doğu ladini
Doğu Karadeniz Bölgesi ve Kafkasya.
Cedrus
Fosil olarak Tersiyer'de Avrupa'da. Düzgün, uzun gövdeli ağaçlardır. Uzun ve kısa sürgünleri vardır.
Yapraklar uzun sürgünlerde seyrek durumda birer birer, kısa sürgünlerde ise
birçoğu bir arada
yerleşmiştir. Kozalaklar kısa sürgünlerde dikine durur.
Güney Anadolu, Kıbrıs, Lübnan, Kuzey Afrika ve Himalaya’larda yayılış göstermektedir.
Türkiye'de tek bir türü bulunur:
Cedrus libani: Katran ağacı: Toroslar, Amanoslar ve Lübnan.
Cedrus libani
Değerli odunundan ötürü Eski Mısırlılar ve Fenikeliler
tarafından yapılarda ve özellikle gemilerde yapı malzemesi olarak kullanılmıştır, Odunundan katran elde edilir.
Diğer türler:
Cedrus deodora – Himalayalar
Cedrus atlantica- Kuzey Afrika
Cedrus brevifolia- Kıbrıs
Pinus
Kuzey Yarıküre. Fosil formları Üst
Kretase'den
başlayarak bilinir.
Uzun ve kısa
sürgünleri bulunan
ağaçlardır. 2, 3 veya 5 adet olan uzun iğne yaprakları kısa
sürgünler üzerinde demet halinde
bulunur. Kozalakta tohum pulları kalındır.
Türkiye'de 2 iğne yaprağı olan 5 türü vardır:
Pinus nigra - Kara çam
Pinus sylvestris - Sarı çam
Pinus brutia - Kızıl çam
Pinus pinea - Fıstık çamı
Pinus halepensis - Halep çamı
Pinus sylvestris
Pinus sylvestris: Sarıçam Kuzey Anadolu. Kuzey Avrasya.
Pinus sylvestris ssp. ramata - Karadeniz
Pinus sylvestris var. armena - Ardahan, Kars ve Artvin
Pinus sylvestris var. kochiana - Rus sınırı
Pinus nigra subsp.pallasiana Dişi kozalak
erkek kozalaklar
P.nigra
ssp.pallasiana : Karaçam
P.nigra ssp. pallasiana var. şeneriana: Ebe
karaçamı: Dipten
dallanmış küre şeklinde, genç tepeli, kompakt bir çalı. Bolu
Pinus nigra subsp. pallasiana
P. nigra ssp. pallasiana var. pyramidata :
Ehrami karaçamı
Kütahya ilinde endemik olarak yayılışı görülür.
Pinus nigra ssp. pallasiana: Karaçam
Pinus pinea: Fıstık çamı
Seyrek olarak Batı. Güney ve Kuzeydoğu Anadolu, Akdeniz ülkeleri.
Çam fıstığı ismiyle bilinen tohumlan yağlıdır ve yenir.
Pinus pinea: Fıstık çamı
Pinus pinea: Fıstık çamı
Pinus brutia: Kızılçam
Kuzey, Batı ve Güney Anadolu, Doğu Akdeniz ve Karadeniz kıyıları
Bodrum-Güvercinlik
Bitkiden Reçine elde edilir.
Çamdan elde edilen reçineli ürün, Terebintinae nin Distilasyonu ile
1. Uçucu yağ- Terementi esansı-neft yağı ve 2. Reçine- Colophonium ‘a ayrılır.
Terementi iyi bir organik eriticidir. Tıbbi olarak taş
düşürücü ilaçlarda ve üriner antiseptik olarak kullanılır.
Kolofonium-reçine, toz halinde hemostatik olarak,bazı pomatların hazırlanmasında, kağıt, boya ve sabun
sanayiinde kullanılır
Pinus halepensis: Halep çamı
Adana çevresi, Batı Akdeniz kıyıları
Pinus halepensis
Pinus halepensis
Pinus aristata: Higori çamı Kuzey Amerika’nın batısı.
İğne yaprakları 5'Ii demetler halindedir. Boyları 8-9 m.'yi geçmeyen bu ağaçların, yaşı 4000 yıldan çok olan örnekleri bulunmuştur. Bunlar arasında 4600 yıllık olduğu saptanan bir örnek bugün yeryüzünün en yaşlı
ağacı olarak kabul edilmektedir.
Pinus aristata
Pinus aristata
Pinus succinifera: Kehrübar çamı
Fosil bir çamdır. Fosilleşmiş reçinesi kehrübar (amber) ismiyle tanınır.
Ambra Flava-Kehribar
Keteeleria: Abies’ çok benzer Çin ve Formoza da yaşayan 3 türü vardır.
Pseudotsuga:
Kuzey
Amerika’nın
batısı ile Doğu
Asya’da yayılış
gösteren 7 türü
vardır
Pseudotsuga
Tsuga: KuzeyAmerika,Japonya,Formoza, Çin ve Himalaya’larda yayılış gösterir.
Tsuga
Larix (Melez): Kışın yaprak döken ağaçlar Uzun ve kısa sürgünleri var. Olgunlukta
Kozalak pulları dağılmaz
Larix
Pseudolarix (Yalancı melez): Kışın yaprak döker.Uzun ve kısa sürgünleri var.
Kozalak pulları olgunlukta dağılır.
Pseudolarix
Pseudolarix
