‹LG‹NÇ RADYOLOJ‹K OLGU: YABANCI C‹S‹M
AN INTERESTING RADIOLOGICAL CASE: FOREIGN BODY
Asl› Gül AKGÜL 1 Fuat SAYIR 2 Ufuk ÇOBANO⁄LU21Kocaeli Üniversitesi Gö¤üs Cerrahisi Anabilim Dal›, Kocaeli 2Yüzüncü Y›l Üniversitesi Gö¤üs Cerrahisi Anabilim Dal›, Van
Anahtar sözcükler: Yabanc› cisim, bronkoskopi Key words: Foreign body, broncoscopy
SUMMARY
Foreign body aspiration is a common emergency especially in childhood. It has a high mortality rate among accidentally deaths. Aspirations could have similar clinical findings with other pediatric pulmonary problems. This may necessiate surgery. History takes a great role in diagnosis.
An 11 years old patient admitted to the clinic with symptom of dyspnea persisting for one week. He was mildly cyanotic on physical examination. There was no spesific history for diagnosis. Chest x-ray showed a totally homogenous increased dansity at the left hemithorax and computed tomography revealed air bronchograms and cysts at left lung, there was a total consolidation like pneumonia and atelectatic parts. Diagnostic broncoscopy revealed a foreign body (olive pip) which was obstructed the left main bronchus. It was removed by means of broncoscope.
In some cases, clinical and radiological findings can not have the utility of differentiating foreign body aspiration from other respiratory system diseases. If there is any suspicion, the patient should be evaluated promptly and systematically and treated as soon as possible by using a broncoscope before medical therapies.
‹z mir Gö¤üs Hastanesi Dergisi, Cilt XXV, Say› 2, 2011
ÖZET
Yabanc› cisim aspirasyonlar› özellikle çocukluk ça¤›ndaki acillerin ve kaza ile ölümlerin bafl›nda yer al›r. Bulgular› di¤er solunum sistemi hastal›k bulgular› ile ayn› olabilir. Ciddi komplikasyonlara sebep olarak cerrahi gerektirebilir. Anamnez büyük önem tafl›r.
On bir yafl›ndaki erkek hasta klini¤e bir haftad›r devam eden nefes darl›¤› ile baflvurdu. Yabanc› cisim aspirasyon öyküsü vermeyen hastada hafif siyanoz mevcut idi. Akci¤er grafisinde sol hemi-toraksta totale yak›n flekilde homojen dansite art›fl›, bilgisayarl› tomografide sol akci¤erde bronko-gramlar, hava kistleri, atelektatik alanlar, total pnömonik konsolidasyon gözlendi. Tan› amaçl› yap›lan rijid bronkoskopide sol ana bronfl giriflin-de yabanc› cisim (zeytin çekirgiriflin-de¤i) tespit edile-rek ç›kar›ld›. ‹fllem sonras› hastan›n klini¤inde ve radyolojik görüntülerinde akut düzelme gözlendi. Solunum sistemi ile ilgili semptomlar ve radyo-lojik tetkikler yabanc› cisim aspirasyonu ve di¤er solunum yolu hastal›klar› ile kolayl›kla kar›flabil-mektedir. fiüphelenildi¤inde bronkoskop yard›m› ile ay›r›c› tan›s› h›zla yap›lmal› ve yabanc› cisim ç›kar›lmal›d›r.
Gelifl tarihi: 24 / 01 / 2011 Kabul tarihi: 14 / 04 / 2011
Resi m 2. Ç›kar›lan yabanc› cisim; zeytin çekirde¤i.
Resim 1A-B. Sol akci¤erde bronkogramlar, hava kistleri, atelektatik alanlar ve total pnömonik konsolidasyon
ile uyuml u BT görüntüsü.
totale yak›n flekilde homojen gölge koyulu¤un-da art›fl gözlendi. Hastaya ait toraks bilgi-sayarl› tomografisinde (BT) (Resim 1A,B); sol akci¤erde bronkogramlar, hava kistleri, atelektatik alanlar ve total pnömonik konso-lidasyon ile uyumlu görüntü tespit edildi. Tan› amaçl› yap›lan rijid bronkoskopide sol ana bronfl giriflinde yabanc› cisim ve dista-linin obstrükte oldu¤u gözlendi. Forseps yard›m› ile ç›kar›lan yabanc› cismin zeytin çekirde¤i (Resim 2) oldu¤u görüldü. ‹fllem sonras› hastan›n klini¤i problemsiz seyretti. Nefes darl›¤›nda gerileme tespit edildi. Kontrol
G‹R‹fi
Yabanc› cisim aspirasyonlar› özellikle çocuk-luk ça¤›ndaki acillerin ve kaza ile ölümlerin bafl›nda yer al›r (1,2). Genellikle, 1-3 yafl aras› çocuklarda yüksek mortalite oran›na sahiptir. Olgunun kaybedilmesi riskinin yan›s›ra, ciddi hava yolu yaralanmalar›, ate-lektazi, bronfate-lektazi, pnömoni, apse, hemop-tizi gibi ciddi komplikasyonlara sebep olarak cerrahi gerektirebilir (3-5). Bulgular çocuk-lardaki di¤er solunum sistemi hastal›k bul-gular› ile ayn› olabilir. Anamnezin yan›nda öksürük, stridor, dispne ve siyanoz ile karak-terize semptomlar önem tafl›r. Yabanc› cisim aspirasyonu flüphesi ile gelen olgular›n siste-matik ve h›zl› olarak de¤erlendirilmesi yaflam-sal öneme sahiptir (4,5).
OLGU
On bir yafl›ndaki erkek hasta klini¤e yakla-fl›k 1 haftad›r devam eden ilerleyici nefes darl›¤› flikayeti ile baflvurdu. Yabanc› cisim aspirasyonuna ait herhangi bir öykü verme-yen hastan›n fizik muaverme-yenesinde hafif siyanoz mevcut idi. Dinlemekle solda solunum ses-lerinde azalma duyuldu. Hikayesi, özgeçmifli ve soygeçmiflinde özellik saptanmad›. Çekti-rilen akci¤er grafisinde sol hemitoraksta YABANCI C‹S‹M
Resim 3A-B. ‹fllem sonras› toraks BT ve akci¤er grafisinde düzelme.
veya kaybolma, etkilenen hemitoraks›n solu-numa kat›lmamas›, siyanoz en s›k rastlanan semptom ve bulgulard›r (3,8).
Hasta baflvurdu¤unda hayati tehlike aç›s›n-dan zaman kayb› yaratmayacaksa radyolojik görüntüleme mutlaka yap›lmal›d›r. Çocuklar-da sol ana bronflun Çocuklar-daha dik aç›yla ayr›lmas› ve çap›n›n daha dar olmas› nedeniyle aspire edilen cisimler daha çok sa¤ tarafa yerleflme e¤ilimindedir (1,2,6,9). Yap›lan bir çal›flma sert-yuvarlak flekilli yabanc› cisimlerin sa¤ ve sol ana bronfllara, sivri veya yumuflak yabanc› cisimlerin ise alt hava yolunun her-hangi bir yerine yerleflme e¤iliminde olduk-lar›n› düflündürmektedir (6). Trakeal yabanc› cisim vakalar› da az›msanmayacak say›da olabildi¤inden servikal bölgeyi de içerecek flekilde direkt akci¤er grafisi ilk istenecek görüntüleme olmaktad›r. Radyolojik olarak havalanma art›fl›, atelektazi, geç dönemde infiltratif görünüm, radyoopak ise cismin direkt görülmesi gözlenebilir. Takiben yabanc› cisim flüphesi olan, kesin tan› konulamam›fl her olguya mutlaka bronkoskopi uygulan-mal›d›r. Rijid bronkoskopi, tan› ve tedavide halen en etkin yöntemdir. Beraberinde kulla-n›labilen fleksib›l bronkoskop ile distal hava yollar›na da rahatl›kla ulafl›labilmektedir. Gecikmifl olgularda yabanc› cismin distale do¤ru yer de¤ifltirmesi ve komplikasyon riski artabilmektedir (10-12).
amaçl› yapt›r›lan radyolojik görüntülemede akci¤er direkt grafisi ve bilgisayarl› tomogra-fide (Resim 3A,B) akut düzelme saptand›.
TARTIfiMA
Yabanc› cisim aspirasyonlar› özellikle erkek-lerde ve infantil dönemde s›kl›kla karfl›lafl›-labilen pediyatrik acillerdendir. Bu durum ellerine ald›klar› herfleyi a¤›zlar›na götürme isteklerinden kaynaklanmaktad›r (4,5). Okul öncesi çocuklarda kuru yemifl ve küçük oyuncak parçalar›, okul ça¤›nda kalem uçlar›, silgi, eriflkin dönemde daha nadir görülmek-le birlikte yemek s›ras›nda gülmek gibi dav-ran›fllarla yiyeceklerin, özellikle kad›nlarda a¤›zlar›nda tuttuklar› türban i¤nesinin aspi-rasyonu veya trafik kazalar›na ba¤l› olarak difl, protez difl parçalar›n›n aspire edilmesi fleklinde oluflur (6).
De¤iflik sem ptomlarla kendini gösterebilen yabanc› cisim aspirasyonu, asemptomatik olabildi¤i gibi ciddi dispne ile ani ölümlere dahi sebep olabilmektedir. Çocukluk ça¤›n-daki kaza ölümlerinin ana sebeplerindendir (7). E¤er varsa öyküde en s›k belirtilen ya-k›nma, yemek yerken aniden semptomlar›n oluflmas›d›r. Hiç bir semptom olmayaca¤› gibi h›r›lt›l› solunum, öksürük, stridor, dispne, wheezing, bronfl t›kanm›fl ise etkilenen ta-rafta dinleme ile solunum seslerinde azalma
‹ZM‹R GÖ⁄ÜS HASTANES‹ DERG‹S‹
Acil vakalarda ve çocukluk ça¤›nda yap›lan bronkoskopi iflleminde solunum yolu enfek-siyonu, cilt alt› amfizemi, bradikardi, hemop-tizi, pnömotoraks, bronkokonstrüksiyon, dispne, ifllem sonras› stridor, nadiren de olsa kardi-yak arrest ve ölüm görülebilir. Komplikas-yonlar nedeniyle ya da yabanc› cismin ç›ka-r›labilmesi amac› ile torakotomi gereksinimi de ak›lda tutulmal›d›r (3-5,8).
Solunum sistemi ile ilgili semptomlarda ya-banc› cisim aspirasyonu di¤er solunum yolu hastal›klar› ile kolayl›kla kar›flabilmektedir. Bu nedenle yabanc› cisim aspirasyonu özel-likle çocuklarda ak›lda tutulmal›, klinik ve rad-yolojik olarak flüphelenildi¤inde bronkoskop yard›m› ile medikal tedavi uygulanacak olan di¤er solunum sistemi hastal›klar›ndan ay›r›c› tan›s› h›zla yap›lmal› ve yabanc› cisim ç›ka-r›lmal›d›r.
KAYNAKLAR
8. Findlay CA, Morrissey S, Paton JY. Subcuta-neous emphysema secondary to foreign body aspiration. Ped Pulmon 2003; 36: 81-2. 9. Bittencourt PF, Camargos PA, Scheinmann P,
Blic J. Foreign body aspiration: clinical, radio-logical findings and factors associated with its late removal. Int J Pediatr Otorhinolaryngol 2006; 70: 879-84.
10. Mathur NN, Pradhan T. Rigid pediatric bron-choscopy for bronchial foreign bodies with and without Hopkins telescope. Indian Pediatrics 2003; 46: 761-5.
11. Korlacki W, Korecka K, Dzielicki J. Foreign body aspiration in children: diagnostic and therapeutic role of bronchoscopy. Pediatr Surg Int 2011 Mar 13 [Epub ahead of print]. 12. Orji FT, Akpeh JO. Tracheobronchial foreign
body aspiration in children: how reliable are clinical and radiological signs in the diagnosis? Clin Otolaryngol 2010; 35: 479-85.
1. Chiu CY, Won g KS, Lai SH, Hsia SH, Wu CT. Factors predicting early diagnosis of foreign body aspiration in children. Pediatr Emerg Care 2005; 21: 161-4.
2. Midulla F, Guidi R, Barbato A, Capocaccia P, Forenza N, Marseglia G, et al. Foreign body aspiration in children. Pediatr Int 2005; 47: 663-8.
3. Demirba¤ S, Çetinkurflun S, Atabek C, Sürer ‹, Öztürk H. Çocukluk ça¤› yabanc› cisim aspi-rasyonlar›. Gülhane T›p Dergisi 2004; 46: 43-6. 4. Çiftçi A, Bingöl Kolo¤lu M, fienocak ME, Tanyel FC, Büyükpamukçu N. Bronchoscopy for evaluation of foreign body aspiration in children. J Ped Surg 2003; 38: 1170-6. 5. Eren fi, Balc› A, Dikici B, Doblan M, Eren M.
Foreign body aspiration in children: experience of 1160 cases. Ann Trop Ped 2003; 23: 31-7. 6. Sar›soy Ö, Liman fiT, Aydo¤an M, Topçu S,
Burç K, Hatun fi. Çocukluk ça¤› yabanc› cisim aspirasyonu: klinik ve radyolojik de¤erlen-dirme. Çocuk Sa¤l›¤› ve Hastal›klar› Dergisi 2007; 50: 96-101.
7. YSingh A, Ghosh D, Samuel C, Bhatti W. Pediatric foreign body aspiration: How much does our community know? J Indian Assoc Pediatr Surg 2010; 15(4): 129-32.
Yaz›flma Adresi:
Dr. Fuat SAYIR
Yüzüncü Y›l Üniversitesi Gö¤üs Cerrahisi Anabilim Dal›, VAN
e-posta: sayirfuar@yahoo.com YABANCI C‹S‹M
