LİBERALİZM
LİBERALİZM
Orta sınıfın sosyal ve siyasal haklar için aristokrasi sınıfına karşı
mücadeleye giriştikleri 16. yüzyılın sonlarıyla 17. yy. ın başlarında ortaya çıkmıştır.
18.yy.ın ikinci yarısına gelindiğinde Liberalizm artık eski aristokrasi düzenine karşı koyan sistemli bir ideoloji haline gelmiştir.
Liberal hareketler 18.yy.ın Aydınlanma Çağının yaratıcı olan aydınlar tarafından gerçekleştirilmiştir.
LİBERALİZM
Fransız Aydınlanması düşünürlerinin hedefleri bilgisizlik ve batıl inançlardı.
Mevcut eğitim kurumlarını öğrencilerin zihinlerini tutsak etmekle
suçlayıp eleştirmişlerdir. Çünkü ilkokul düzeyindeki soru cevaplı dinsel öğretimde ilerletici bir bilimsel bakışın öğretilmesinden ziyade
Ortaçağdaki zihinsel durgunluğun empozesine uğraşılmıştır.
J.LOCKE
John Locke, İnsan Anlağı Üzerine Bir deneme adlı eseri Empirik Epistemolojinin klasik bir örneğidir.
Locke, epistemeolojik analizine, Plato’nun doğuştan kazanılan idealar teorisine karşı çıkmıştır. İnsanın doğuştan temel kavramlara sahip
olduğunu ve bunların daha sonraki yaşantılarda kullanıldığını ileri süren Platonun teorisinin tersine Locke, inansın tüm bilgisinin duyusal algılarla başladığını savunarak, amprist görüşü benimser.
J.LOCKE
Locke’a göre eğitimin 4 temel amacı vardır.
1. Doğruluk: Ahlak kurallarına bağlılık olup bu amaç kişiyi bencilleştiren duygusal, içgüdüsel davranışlara engel olan eylemleri, olguları içerir.
Doğruluk eğitimiyle bireylerin yaşamlarını akılla yönlendirmeleri sağlanır.
2. Akıl: Akıl ve pratik zeka kişilere işlerini başarıyla yapabilme ve sağduyulu olabilme yetilerini kazandırır.
3. Terbiye: İyi yetiştirme ile kişi sosyal yaşam yaptırımları konusunda eğitilir
4. Öğretim İçeriği: Moral, siyaset, sivil toplum, hükümet, kanun ve tarih konularından oluşturulur.
J.LOCKE
İnsan Hakları-Locke
Her insan siyasal, ekonomik ve toplumsal koşullardaki doğal hakları bilmeli ve bunlara saygı göstermelidir.
Bireyler özgür, eşit ve bağımsızdırlar ve hiç kimse diğerini bu haklarından mahrum kılamaz.
Her birey, hükümetin belli bir düzende olmasını kabul ederken toplumda herkesin uymakla yükümlü olduğu kuralların da altına girer.
J.LOCKE
Kralların Tanrısal Hakları doktrinine karşı çıkmaktadır. S. 192
Tüm vatandaşların eşit eğitimini savunur. Eğitim tüm vatandaşların, liberal hükümetin yasama, yürütme ve yargı organlarında görev almalarını sağlayacak şekilde verilir.
Kişilerin devrim hakkı: Locke ve Jefferson özgürlüğü, devredilmez insan haklarından biri olarak tanımlar. Özgürlük; seçenekleri belirlemek,
bunlar arasından tercihte bulunmak ve bu tercihler doğrultusunda siyasal, sosyal, ekonomik, dinsel, zihinsel ve eğitimsel nitelikli eylemler sergilemek gibi olguları içerir.
«Ne zaman bir yönetim bu hakları ihlal ederse; kişileri haklarından vazgeçirmeye çalışırsa, bu ilkelere dayanan yeni bir hükümet
kurulmalıdır ki, insan hakları güvenceye alınsın; bireyler mutlu olsunlar»
LİBERALİZM
Fransız liberaller, kötülüğün kaynağının insan doğası olmayıp bunun yerine sosyal, siyasal ve eğitim kurumları olduğunu ileri sürerler.
Mesela mutlak monarşi sorgulanmayan geleneklere dayanarak siyasal açıdan birçok olumsuzluğa neden olmuştur; kiliselerce teşvik edilen batıl inançlar aklın sorgulamasını engellemiş ve doğal düzen ahlakını bozmuştur.
Liberalizme göre, insan aklı problemleri çözümlemede, çözümler
üretmede, bireysel ve toplumsal yaşamı etkileyecek şeyleri yaratmada en büyük güçtür.
LİBERALİZM
Laiklik: Düşünme özgürlüğünü savunan liberallere göre, kurulan
kiliseler ve kilise okulları düşünmeyi bastıran kurumlar haline gelmişler ve bilim dışı doğmatikliği benimsemişlerdir.
Siyasal açıdan güçlenen liberaller, kiliseyi devletten ve okuldan ayrı bir kurum haline getirmeye çalışmışlar, halk veya devlet okulları dinin
kontrolünden kurtarılmışlardır. Liberallere göre, bir kişinin dinsel inançları özeldir ve buna devlet karışamaz.
Öğretimdeki liberal tutumun temelinde anti-klerikalist bir anlayış (din adamlarının siyasete karışmalarına karşı çıkan bir görüş) vardır. Bu
nedenle liberaller, okullar üzerindeki kilise etkisini, okul müfredatından da dinsel kurumları kaldırmak için mücadele etmişlerdir.
LİBERALİZM
Bireycilik: Liberalizmin temel düşüncelerinden biri de kişinin bireyselliğinin topluma göre öncelik taşıdığıdır.
«Tüm insanlar haklar bakımından eşit ve özgür doğarlar»
Liberal anlayışta özgürlüğün ve insanın bireyselliğinin gelişimi ön plandadır.
Eğitimde de bireyin bireyselliğine ve gelişimine çok büyük bir önem verirken, bu olguların grup veya sosyal ihtiyaçlar için feda edilmemesini savunurlar.
Eğitim, bireyleri rekabetin hakim olduğu dünyaya hazırladığını ya da J.
LİBERALİZM
Eğitimde hedef:
1. Açık bir şekilde tanımlanan ilişkilere göre bireylerin özgürlüklerini ve haklarını korumak
2. Toplum içinde bireylerin refahını sağlamak
3. Bireyler arasında özgür iletişime imkan verecek sosyo-politik dengeleri sağlamak
Liberalizme göre vatandaş eğitiminin en etkili boyutu halk
sorumluluğunun öğretimidir. Vatandaşların tümünün sadece bazı
gereklilikleri yerine getirmeleri değil aynı zamanda sürece katılmaları da öngörülmektedir.
KAYNAKÇA
Gerald Gutek, Eğitime Felsefi ve İdeolojik Yaklaşımlar, çev: Nesrin Kale, Ütopya yay., Ankara 2001.
