SOSYAL GÜVENLİK HUKUKU

(1)

SOSYAL GÜVENLİK HUKUKU

6. HAFTA

İSTEĞE BAĞLI SİGORTALILIK

(2)

İSTEĞE BAĞLI SİGORTALILIK

• Her ne kadar yasalarda ve anayasada sosyal güvenlik devredilemez bir hak olarak

tanımlansa da,

• Sosyal güvenlik şemsiyesi altında bulunmayanlar vardır.

• Bu kimselere belli şartlar altında isteğe bağlı sigortalılık hakkı tanınmıştır.

(3)

İSTEĞE BAĞLI SİGORTALILIK

• Her ne kadar sosyal sigorta ilikisi zorunluluk esasına dayanıyorsa da bu tam anlamıyla

mutlak bir durum deildir. Zorunluluk ilkesine açık bir istisna, isteğe bağlı sigortalılıktır.

• 5510 sayılı Kanun da bu istisnayı tanımı, hatta 506 sayılı Kanunla kıyaslandıında isteğe balı

sigortayı teşvik edici bir biçimde düzenlemiştir.

(4)

İSTEĞE BAĞLI SİGORTALILIK

• Bu anlamda zorunlu sigorta ilikisi içinde kısmi süreli i sözlemesi ile çalıan kiilerin, ay içinde çalımadıkları süreye ilikin primleri istee balı sigortalı olmak kaydı ile ödeyebilmeleri de bu açıdan isabetli bir düzenlemedir(TEKİN, 2010).

(5)

İSTEĞE BAĞLI SİGORTALILIK

• 5510 sayılı Kanunda yer alan istee balı sigorta

hükümlerinin uygulamasına yönelik olarak “Sosyal Sigorta işlemleri Yönetmeliği” 28.08.2008 tarihli ve 26981 sayılı, “isteğe Bağlı Sigorta işlemleri Hakkında Tebliğ” ise 28.09.2008 tarihli ve 27011 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

• Ayrıca Sosyal Güvenlik Kurumu Bakanlığınca “stee Balı Sigortalılık lemleri” adıyla 2009/5 sayılı Genelge yayımlanarak, istee balı sigortalılık ilemlerinin

uygulama esasları ortaya konulmuştur(TEKİN, 2010).

(6)

İSTEĞE BAĞLI SİGORTALILIK

• stee balı sigortalılık, zorunlu sigortalılık niteliini yitirmi veya bu niteliin yitirilmesinden sonra

zorunlu sigortalı olarak çalımayan ve bu

çalımasından dolayı aylık almayan kimselere, belirli koullarla, sosyal sigorta ilikisini devam ettirme olanaını veren bir

yoldur(GÜZEL/OKUR/CANiKLiOĞLU)

(7)

İSTEĞE BAĞLI SİGORTALILIK

• isteğe bağlı sigortalılık, 5510 sayılı Kanundan önce hem 506 sayılı Kanunda hem de 1479 ve 5434 sayılı Kanunlarla düzenlenmiştir. Ancak her üç kanun da istee balı sigortalılıı farklı

esaslara bağlamıştır.

•

(8)

İSTEĞE BAĞLI SİGORTALILIK

• Gerçekten, 506 sayılı Kanun bu sigortalılık

türünden yararlanabilmek için sigortalının daha önce anılan kanun kapsamında zorunlu sigortalı olması ve belirli süre prim ödemi olmasını

öngörürken, 1479 sayılı Kanun istee balı sigortalılıı en geni biçimiyle düzenlemi, bu sigortalılıktan

yararlanmak için herhangi bir koul aramamıtı. 5434 sayılı Kanunda istee balı sigortalılık ancak 2004

yılında uygulanmaya bağlamıştır(TEKİN, 2010).

(9)

İsteğe bağlı sigorta ve şartları MADDE 50-

• İsteğe bağlı sigorta; kişilerin isteğe bağlı olarak prim ödemek suretiyle uzun vadeli sigorta

kollarına ve genel sağlık sigortasına tâbi olmalarını sağlayan sigortadır.

(10)

İsteğe bağlı sigorta ve şartları MADDE 50-

• İsteğe bağlı sigortalı olabilmek için Türkiye'de ikamet edenler ile Türkiye’de ikamet etmekte iken sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerdeki Türk vatandaşlarından;

• a) Bu Kanuna tâbi zorunlu sigortalı olmayı gerektirecek

şekilde çalışmamak veya sigortalı olarak çalışmakla birlikte ay içerisinde 30 günden az çalışmak ya da tam gün çalışmamak,

• b) Kendi sigortalılığı nedeniyle aylık bağlanmamış olmak,

• c) 18 yaşını doldurmuş bulunmak,

• d) İsteğe bağlı sigorta talep dilekçesiyle Kuruma başvuruda bulunmak, şartları aranır.

(11)

İsteğe bağlı sigorta başlangıcı ve sona ermesi MADDE 51- (Değişik birinci fıkra: 17/4/2008-5754/31 md.)

• İsteğe bağlı sigortalılık, müracaatın Kurum kayıtlarına intikal ettiği tarihi takip eden günden itibaren başlar.

• İsteğe bağlı sigortalı olarak prim ödenen tarihlerde, 4 üncü maddeye göre sigortalı olmayı gerektirecek çalışması bulunduğu tespit edilenlerin, zorunlu sigortalılıkla çakışan isteğe bağlı prim ödenen süreleri iptal edilerek, bu

süreye ilişkin ödedikleri primler ilgililere iade edilir. (Ek fıkra: 17/4/2008- 5754/31 md.)

• Ay içerisinde 30 günden az çalışan veya 80 inci madde uyarınca prim ödeme gün sayısı, ay içindeki toplam çalışma saatinin 4857 sayılı Kanuna göre

belirlenen günlük normal çalışma saatine bölünmesi suretiyle hesaplanan sigortalıların aynı ay içerisinde isteğe bağlı sigortaya prim ödemeleri halinde, primi ödenen süreler zorunlu sigortalılığa ilişkin prim ödeme gün sayısına otuz günü geçmemek üzere eklenir ve eklenen bu süreler, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalılık süresi olarak kabul edilir.

(12)

• İsteğe bağlı sigortalılık;

• a) İsteğe bağlı sigortalılığını sona erdirme talebinde bulunanların, primi ödenmiş son günü takip eden günden,

• b) Aylık talebinde bulunanların, aylığa hak kazanmış olmak şartıyla talep tarihinden,

• c) Ölen sigortalının ölüm tarihinden, itibaren sona erer.

(13)

• İsteğe bağlı sigorta primi ödenmiş süreler, malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları ile genel sağlık sigortası hükümlerinin uygulamasında dikkate alınır ve söz konusu süreler, bu maddenin üçüncü fıkrası hükmü saklı olmak üzere 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalılık süresi olarak kabul edilir